Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 32, 10 August 1922 — Page 4

Page PDF (1.63 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Ka Huaka'i Maka'ika'i Kaupo, Maui

(Hoomauia Mai)

Ua olelo mai o Alapai Kapaeko ame Kenui ,aia he heiau ilalo o ka lua o Papakea ka inoa me ke kuhikuhi pu ana mai i kona wahi e waiho mai ana.  Aole no i mamao loa keia heiau mai ka hale aku, he aneane paha e hapalua mile.  He wahi he heiau uuku wale no keia.  Aole nae i maopopo ia laua ,in a paha he heiau poo kanaka keia ,a i ole he heiau i'a.  Ua olelo mai keia mau kamaaina, i ka po o Kane e loheia ai ke kani o ka pahu.  Ua olelo aku makou ia laua malaila aku makou e hoi maka'ika'i aku ai.

 

Ia makou e kamailio nei ua 'ike aku o Keneki i ke tatu (tatoo) ma na lima ame na wawae o Alapai Kapaeko ame Kenui ,a ninau aku 'oia pehea la ke ano o ka hana ana a ka poe Hawaii no keia mea @

 

Ua hoike mai laua, me ka inika ame ka iwi ,o ia ke kui e houhou ai.

 

Ua olelo mai o Keneki o na lahui apau o ka hema aku nei o kakou, ua hana no lakou elike me ke tatu ana a na Hawaii.

 

I ka lahui Maori ame kekakhi mau lahui Polenesia e ae, he hoailona kulana kiekie keia, o ua hoi kulana alii, kaukaualii a pela wale aku, in a e tatuia ka lae, ku'emaka, papalina ihu ame ka auwae.

 

Ma keia wahi ua olelo mai o Keneki, ua lohe oia he wahi moolelo mai ia Kakina mai, e pili ana no keia mea he tatu, ke kumu o ka hana ana o kekahi poe, penei:

 

I na la kanaka opiopio o Kakina, iaia e noho ana ma kekahi wahi o ka Mokupuni o Hawaii, ua ike oia he nui ka po'e i tatu i ko lakou mau ku'eku'e wawae apuni kohu lima poepoe.  Ua kahaha loa kona manao no keia mea, a ua ninau oia i kekahi wahine, heaha la ke kumu ame ka manao o ka poe i hana ai i keia mau maka, ma ko lakou mau ku'eku'e wawae@ Ua hoike mai oua i keia moolelo, penei:

 

I ke au kahiko, e hoomana ana ka lahui Hawaii i kela ame keia akua he mau akua aumakua kekahi.  I kekahi la, e auaukai ana kekahi wahine.  Iaia e nanea ana i ka auaukai, ua hoounaia mai e ka mea manao ino, he mano aumakua no ka hoopoino ana iaia.  Ua nanahu keia mano i kona wawae, ma kahi o ke ku'eku'e ,a ia wawae, ma kahi o ke ku'eku'e , a ia manawa no oia i kahea ai i kona mano aumakua, no ka hoopakele ana iaia.

 

Iloko o ka manawa pokole, ua hiki mai keia manai aumakua on a malaila, a hookuu ka mano kolohe i kona wawae, me ka waiho ana iho i ka maka o kona niho, ma kahi ana i nanahu ai.  I ka haalele ana iho o ke kolohe iaia: "E kau ana au i kanawai ma keia kai, o ia hoi, aole mano nana e hoopoino hou i ka poe me ka hoailona ma ke wawae, no ka mea, ma ia hoailona lakou e ike ai, he ohana ia nou, ka eu o keia mau kapakai.

 

I ka hiki ana o keia wahine i ka hale, ua hoike aku oia i na mea apau i kona pakele ana ia la, mai ka make mai, a ua olelo aku oia e hana i hoailona ma ka wawae i mea e palekana ai mai ka poino mai.

 

Mahope mai o keia manawa, ua laha aku keia moolelo o ka pakele ana o keia wahine, a pela no i nui loa ae ai ka heluna o ka poe i hana i keia hoailona, me ka manao he mea ia e palekana ai.

 

Ua nanea maoli makou i ka hoolohe i keia mau moolelo maikai, a i ka nana ana iho i ka manawa o ka hora ekolu ia o ka auwina la.

 

Ua ninau aku au ia Keneki, in a he mea hou aku koe ana i makemake ai e ninau i na kamaaina, no ka hoike ana mai, a ua olelo mai oia, ua pau ae la no na mea ano nui.  Ia manawa i noi akua ai o Keneki - ka oluolu o na kamaaina e hele mai i ke alapii o ka hale no ke pa'ikii ana.

 

Ua eleu koke mai lakou, a i ko lakou akoakoa ana i kahi hookahi ua pa'ikiiia iho la Keneki.  Pau keia wahi hana liilii, ua lululima hou iho la me na kamaaina hoaloha maikai o Nuu, me ka haawi pu ana aku i ka mahalo piha, me ko maua olelo aku, malia paha e hiki mai ana no ka la e kipa hou mai ai ia Kaupo ame Nuu ,a hui hou no kakou.

 

Kau maluna o na lio, a haawi hou ke aloha hope.  Ua auau wikiwiki ka makou hele ana mai, ahiki i kahi o ka heiau o Papakea, malaila ka makou huaka'i mua.

 

Aia keia heiau ilalo o ka lua, mauka aku o ke alanui, mamua o ka hiki ana mai i na puu.  O Keneki ka i lele iho ilalo me ke kaula ana ame ke panana.  Penei ke ano o keia heiau:

 

He 69 kapuai ka loa, a he 40 kapuai ka laula ma ke komohana, a he 60 kapuai ma ka hema.

 

O ka mahele oluna he 25 kapuai ke kiekie me elua anuu, nona hoi ke kiekie o 10 ame 15 kapuai; a e moe ana penei:  O ka pa hema e waiho ana i ka hema-hikina makeneti.  He 4 a 5 kapuai ke kiekie o ka pa oluna i haliiia me ka pohaku a la.

 

Maanei huli hou makou no kai ahiki mai makou i ke alanui paala, a melaila makou i hele mai ai ahiki i ka wai kaula na a Waiu.

 

O keia wai nona hoi ka moolelo i hoike mua ia aku ai, na kokoke loa i ka aekai i ke kumupali.  Ua hoomoeia he wahi paipu liilii, mai ke kumupali mai ahiki iloko o ka holowaa mai no ka bibi ame na holoholona he kanalima paha kapuai ka mamao.

 

I ko makou hiki ana i keia holowaa wai ua lele iho ka meakakau ame Keneki ,a inu iho la i ka wai hu'ihu'i kaulana a Waiu.  Ua olelo mai ko maua hoa maiuka mai keia wai malalo o ka honua.  Aole kau e maloo ai o keia wai ahiki no i keia la.

 

I ka lawa ana o ka makewai ua haalele makou maanei ,a hele liilii hou aku i kahi o ka wai e kahe mai ana mailoko mai o ka pali pohaku.

 

No kekahi wahi manawa makou i ku ai maanei, a hoomau hou no ke alahele huli hoi no kauhale.  Ma ka pali makou i pii mai ai a kau iluna o na puu, a iho hou ilalo.  Ma keia wahi ke iki nei makoui ka nui o ke kahuahale me ka waena mahiai ma kekahi mau wahi.

 

Ia makou e hoi nei me ke kamailio ana no ka makou apana hana, ua olelo mai o Keneki ,aole makou e hoi pololei i ka hale, aka, ma ke alanui makai makou e hele ai, no ka halekuai, no ke kuai ana i mau meaai, no ka noho ana aku iluna o ke kuahiwiw Haleakala, a no ka la apopo ko makou haalele ia Kaupo nei.

 

Ua hele mai makou ahiki i ko makou hiki ana mai i kekahi pahale, a komo makou iloko no ka nana ana i ka hale pili Hawaii.  Elike me ka mea i hoakaka mua ia maloko nei o ke Kuokoa, o ka hale pili o Kaupo nei, aole he pili mailalo a luna o ke kaupoku.  He papohaku e hoomaka aku ai ke pili ahiki i ke kaupoku o ka hale.  He 30 paha kapuai ka loa o keia hale a he umi kapuai a oi ke kiekie.

 

Haalele ia nei a e napoo aku ana ka la, hiki makou i ka halekuai, a kauoha na meaai o kela ame keia ano.  Ua kelepona aku o Keneki ia von Tempsky o Makawao, e haalele ana makou ianei i ke kakahiaka no Haleakala.  Ua hoike mai keia kamaaina, e hoouna mai ana oia i na keiki e pii mai i ke kuaihiwi no ka hui ana me makou.

 

Ua napoo iho la ka la a haalele makou i ka halekuai no kauhale.  Ua noenoe loa iho hiki ana makou i ka hale.  Wehe ka noho a hookuu ka lio, ua hoi mai makou a iluna o ka lanai, hoomaha liilii i ke aheahe makani hoi e pa kaomi malie iho ana.

 

I ka makaukau ana o na meaai, ua kani mai ka bele kani olioli, e hoike mai ana o keia ka manawa e hoopiha ai i ke kanaka oloko.

 

Elike me ko makou rula maamau o ka ai ,o ke kole, ame he mea la aia no makou i Nuu kahi i kukahekahe ai.

 

Pau ka ai ana, hoi mai au âme Keneki i ko maua hale, a hooluolu koke no, ua maluhiluhi, ua nui ka hana.

 

(Aole i pau)

___________________

O Mrs. Louisa Makaeha Welakaili Ua Moe

Mr. Solomon Hanohano, Aloha a nui:---E oluolu oe e hookomo iho ma ka rumi kaawale o ka kaua hiwahiwa, ka Nupepa Kuokoa, ka ipukukui a-a mau, a nana hoi ia e hii aku ma na ale hanupanupa o ka moana, a ma na kaiaulu o ka ain@, mai ka hikina a ka la ma Kumukahi, a ka welona a ka la i ka mole olu o Lehua i ka makou puolo waimaka o ke aloha.

 

Elike me ke kani ana a ka pu, pela no ka lono kaumaha i pahola iho iwaena o makou ka ohana,  Walohia wale!

 

Ko iho la no ka mea i palapalaaia.  O ke ola o ke kanaka he mahu ia i pua ae a nalo koke no.  Elike me na pua i mohala i ke kakahiaka a mae i ke ahiahi.

 

O ka makou mea aloha i moe aku la, he oluolu, heahea a he aloha oiaio.

 

Aloha wale ka makua e noho mai la i na pali Koolau o Maui, i ka ike ole i ka helehelena o kana kaikamanihe.  O ka lono kaumaha kana e lohe.

 

E papa Kanoa e, ko mliimili, ko lei ai he kaikamahine, ua hala, ua nalo no ka wa mau loa, e kakali ana i ka hiki hou ana mai o ka Haku Iesu Kristo, me ka umi tausani o kona puali hoola. Aloha wale!

 

Ua haalele mai oia i keia ao luhi, ma ka Poalua, la 25 o Iulai, hora 10:30 a. m., me ka minamina nui makou e hoopuka nei i keia mau manao aloha nona.

 

Ua hoounaia aku kona kino wailua i ka hale hoomaemae o Borthwick, i loaa ai kahi akea no ka ohana, na hoaloha ame ka lehulehu e ike ai iaia, a ma ka ilina o ka Laepohaku i hoomoeia aku ai kona kino lepo, a ko iho la ke mea i wananaia, e hoi ka lepo i ja lepo, elike me mamua, a o ka uhane i ka Mea Nana i hana.

 

I ka hooki ana i keia mau manao pokole, ke pahola aku nei makou ka ohana i ka makou mau hoomaikai palena ole i ka poe apau i hoowehiwehi iho i kona kono wailua, ame ke ala pu ana a ao ka po, pela hoi na hana hoole'ale'a a hoohauoli, ahiki i ka panina hope o na hana.

 

E oluolu oukou pakahi, a o oukou huiia, e hookipa aku i ka makou hoomaikai, ma ko oukou mau puuwai pakahi, a na ka Haku Iesu Kristo e hoomama mai ko kakou mau naau kaumaha a luuluu.

 

Me ke aloha a nui i ka Lunahooponopono ame na keiki limahei o ka papapa'i.

 

O makou iho no ke aloha,

 

MR. & MRS. G.E. AKIU,

MR. & MRS. A-I,

HIRAM C. KAEHU,

440 N. King St, Iulali 30, 1922.

Ke Ano O Ke Kalaiaina

__________________________

(Kakauia e Z. P. K. Kawaikaumaiikamakaokaopua)

(Hoomauia mai)

Aka, o ka poe hana nui, hune lakou.  Nolaila molowa lakou, a paupanaho.  Ina i maheleia ka waiwai, a lawe like lakou apau, alaila, oluolu ka poe hana, a ikaika no.  Ua maopopo o keia mea ma ka hana ana a ak poe enekinia.  Ua pili no ko lakou aina i kela kanaka i keia kanaka.

 

A pela no na holoholona apai maluna o ka aina.  Nolaila, ola popilikia na kanaka hookahi tausani, ma kahi pono, i na kanaka hookahi miliona, ke mahele pono ia ka aina, a mahi maikai ia.  I ke kanaka ame na pua, ame ka hale, ame na mea kolo, ua mahele pono ia kela mau mea, in a ua pau koke lakou.

 

Ina e mahele pono ia ka aina, ame ke kumuwaiwai apau, a hoomaopopoia ka mea nona ka waiwai loaa, alaila, manao nui kela kanaka, keia kanaka, i kona waiwai ponoi, a nolaila, malama no oia i kana.  Ikaika no hoi na kanaka i ka hana, no kamea, ua maopopo ko lakou.

 

2.  Eia ka lua o na mea e ikaika nui ai ka hana ana a na kanaka.  O kamalu o ka waiwai loaa, elike me ko lakou makemake.  Ina aole i malu ka waiwai loaa, ua makehewa ka loaa ana.  Nolaila, ma na aina apau, in a ike na kanaka i ka malu ole o ka waiwai, alaila molowu lakou i ka imi.

 

Elike me ke kanaka hana ole no ka maopopo ple o ka loaa, pela no keia.  Hana ole no ka maopopo o ka paa.  Ua maopopo o ka paa.  Ua maopopo ka pili ana o keia olelo i na kanaka o keia aina.  Aole hiki i ke kanaka ke hana i lo'i nui a maikai, no ka mea, maka'u oia o lilo, a laweia ka aina, a makehewa ka hana ana.  Aole hiki iaia ke hanu i ka ulu ame ka niu ame ka iliaina, ame na laau e ae, no ka mea, aole i malu kona aina aole oia'i ike i ka la e lilo ai.

 

Aole hiki i kekahi konohiki, ame kekahi mea aina, e hana i ka hale paa maluna o kona aina, no ka mea, he mea lilo wale ka aina elike me ka mea liilii, elike hoi me ka lau m@oo i puhiia i ka makani.  O ia ka mea i hana ole ia ai ka a@ha maikai, o ia ka mea i kanu ole ia ai ka ulu, ame ka niu, ame na laau maikai apau, o ia ka mea e noho ai na kanaka iloko o na hakle ino, aole manao i ka hale maikai.  Ua oi aku paha keia hewa mamua o na hewa e ae apau loa o keia aina.  Aole i malu ka aina alii apau loa o keia aina.

 

Aole i malu ka aina o na hoahanai, aole i malu ka aina o na elemakule, aile i malu ko ka wahine kane make, aole i malu ko ke keiki malua ole.  Ua laweia ko ka mea hana hewa, ua laweia ko ka mea pono, ua laweia ko ka mea ikaika, a ua laweia ko ka mea nawaliwali.  Nolaila, aole kumu e ikaika ai na kanaka i ka hana; ua pono no ko lakou molowa.

 

Ke olelo mai nei ka poe akamai, elia wahi e lilo hewa ai ka waiwai a kanaka.  Ina i lilo i ka powa, ame ka aihue, ame ka lawe wale, ua lilo hewa.  Ua maopopop no hoi ma na aina apau, in a aole i hoomaluhia ka waiwai i kela mau mea ua pono ole, ua nawaliwali na kanaka, a hiki ole ia lahou ke hana nui.  Aole i hoonuiia ka waiwai ma ia mau aina, a lilo no ka aina maikai i neoneo.  O ia no ke ano o Europa, o ka wa i haawi liilii ia ai na aina, a hopa'iia na kanaka ma ka makemake p na hakuaina.  I kela manawa, aole i hana nui na kanaka, aole hoi i nui ka waiwai, a he manawa naaupo loa  hoi ia.

 

1. Eia ka mea mua e malu ai ka waiwai, o ka manao i ke Akua, ame ka mea i hoikeia mai iloko o ka olelo a ke Akua.  Ina manai na alii e imi i ka mea e malu ai ka waiwai, ame ka aina, pono ia lakou e imi i ka mea e huli ai na kanaka i ka pono.  Ina e huli io na kanaka i ke Akua, alaila, pau koke ke kolohe, ame ka mea e hewa ai, a malu maoli no ka waiwai.

 

Ina ma ka hewa na kanaka apau, alaila , makehewa na kanawai.  Aole e ko ke kanawai, ke pau loa na kanaka ma ka hewa.  Ina nui na kanaka ma ka hewa.  Ina nui na kanaka ma ka pono, a hana pu na kanaka ma ka hewa, alaila, maka'u ka poe hewa,  Aka, in a ma ka hewa ka nui, alaila, aole o lakou maka'u o ka malu maikai o ka waiwai, o ia kekahi mea i waiwai koke ai na aina apau i malama i ke Akua, ame ka pono ana i hoike mai ai.  O ia kekahi uku a ke Akua i haawi mai ai i ka lahui kanaka i maka'u aku Iaia.  Ina pono ke kanaka hookahi aole malu ka waiwai ilaila.

 

Ina elua kanaka i pono, aole no e malu.  Aka, in a pono ka nui, alaila, ua malu.  Nolaila, pono i na'lii, ame na kalaiaina apau, e imi i ka mea e hulo ai na kanaka i ke Akua, ua malu no ia aina; ua ikaika kolaila poe i ka hana, a nui loa kolaila waiwai.

 

2. Aka, ma na aina apau, ua kolohe no kekahi poe, aole i manao i ke Akua ame kona pono, ame kona kanawai.  Nolaila, he mea nui ke imi i mea e maka'u ai lakou, i mea e malu ai hoi.  Aka he mea e ae e noho malie ai lakou o ke kanawai no.  Ina manao lakou e hoopa'iia, hoopa'uua lakou ke hewa, alaila, maka'u.  Aole nae e pono ke kau ke kanawai me ka hoopa'i ole.  Ina i hewa ke kanaka, pono e pili io ke kanawai iaia, elike me ka olelo iloko o ke kanakai.  Ina aole pela, aole malu ka waiwai, a molowa ka poe imi waiwai.  Aole pono i ka poe imi waiwai.  Aole pono i ka poe hana i ke kanawai, ke hoopa'i i ke kanawai.  Pono na kekahi mea i hana, a na ka poe okoa e hoopa'i.

 

Eia hoi kekahi mea nui i ka hoopono ana, i manao pono ai ka lunakanawai, aole pili i kekahi, aole pili i kekahi.  Ina hihia na kanaka elua, kekakhi i kekahi, aole pono e noho lunakanawai kekahi o laua.  Ina pela hoapono no oia iaia iho, ,a hoahewa i kona hoapaia.  O ia ke kahi hewa nui ma keia aina.  Ma na mea hihia apau o ka aina, aole lunakanawai nana e hooponopono.  Ina hewa uuku ke konohiki, a ino ka manao o ka hakuaina, alaila, aohe lunakanawai nana e hooponopono.

 

Aia no ia i ka manao o ka hakuaina.  Nolaila, apono no oia iaia iho,, a ahewa aku i ka hoaaina.

 

Aohe mea nana e kokua mamuli o ka hoaaina.  Nolaila, ua pa'i wale ia kekahi, a ua hao wale ia kekahi.  Nana aku kekahi alii i ka hana a kekahi alii, a maopopo no iaia ua heawa, aole nae i ka lunakanawai nana e olelo aku.  Nolaila, he mea nui ke kanawai pili i na alii.  Ina kii aku kekahi kanaka i ka waiwai o kekahi kanaka, ua maopopo ke ano o ia mea.

 

He aihue ia, a he lawe wale.  aka, ina ku aku ke alii ame ka hakuaina, ame ka luna, hana no lakou elike me ko lakou manao, aole hoi e oleloia ua aihue lakou a ua lawe wale lakou; aka, o ka nui o ka lilo hewa ma ia mau mea, ua nui na ano, ua uuku ka lilo i ka aihue maoli.  Nolaila, aole pono e kau i ke kanawai hooki i ka aihue, a kau ole i ke kanawai hooki i kela mau mea.

 

I keia manawa, aole maka'u ka poe hana i ka powa, aole maka'u i ka aihue, aole maka'u i ka poe kolohe.  Eia wale no kana mea maka'u, o lawe wale ia kana, e ka poe hakuaina.  Oia ka mea e nawaliwali ai kona mau lima i ka hana.  Ina pono na kanawai, ame ka hana ana o na alii, ame na haku o lakou, ka poe e malu ai ka waiwai, a nolaila ko ke Akua hoonoho ana ia lakou i alii, i mea malu ai ka waiwai, ame na kanaka pu.

 

I keia aina ua lilo ka poe hoomalu i ka waiwai, i poe lawe i ka waiwai.  Aole okaioka na kanaka i ka hana, aole hoi e nui ka waiwai o ka aina, a pau ia hewa.  Ua manao kekahi alii, in a @oopauia kela hana, alaila, pau ka waiwai nui o na alii, a pau ko lakou noho alii ana.

 

No ka naaupo ia manao.  Ma na aina i waiwai nui ai ma makaainana, ua waiwai pu no me na'lii.  A ma ia mau aina, hiki pono no ka na'lii olelo.  Ma ka honua nei apuni, aole alii waiwai ke like ka noho aina ana me ka noho ana ma Hawaii nei.

 

(Aole i pau)

_________________

Kuu Kaikamahine Aloha Ua Hala

____

Mr. Solomon Hanohano; Aloha nui: - E oluolu oe ame kou ahonui i kekahi rumi kaawale o ka kaua hiwahiwa, ka Nupepa Kuokoa, ka mokulele aha'i mama i kela poomanao e kau ae la maluna, i ike mai ai na hoaloha, na kini ame na tutu e noho ana i Koolau, ame na makua e noho mai nei i ke alanui Kukui.

 

Aloha wale kuu lei he kaikamahine, ua hala, ua nalo, ua pau ko makou ike hou ana i kona helehelena ame kona leo, walohia wale!

 

E na hoaloha e noho mai nei o ke alanui Kukui, pau ko kakou ike hou ana ia bebe Hannah e maalo ana ma ko oukou i puka hale, walohia wale!

 

Ua hanauia kuu kaikamahine ma ke Alanui Kukui, i ka mahina o Feb. 18, 1921, mai ka puhaka mai o Hana Pipi kona mama, ame J. Kahahawai kona papa, nolaila ua piha iaia hookahi makahiki ame eono mahine, ame na la keu, walohia wale kuu lei.

 

I hookahi pule wale no ke kaama'i ana a haalele mai ia makou, aloha wale kuu milimili, kuu luhi.

 

Aloha wale na wahi a ka'u lei i hele ai, walohia kuu ike hou ana ia oe, kuu lei he keiki.

 

Aloha na pali uliuli o ke Koolau a kuu lei i hele ae, ua pau kou ike hou ana ia bebe Hana e maalo ana i kou mau pali uliuli; aloha wale kuu leo he kaikamahine i ka la o Kailua.

 

Nolaila elike me na olelo o ka buke nui Nana no i hana mai, a Nana no i lawe aku.

 

Me keia mau manao ame keina mau hoakaka, ua lawa kaua, me ke aloha nui.

 

Nolaila ke hoomaikai aku nei makou ka ohana i ka poe apau i hele mai e ike i kona kino lepo, a pela me ka poe i lawe mai i na poke pua, a lu iho maluna o kona kino lepo.

 

May God bless us.

Owau no me ka luuluu

MRS. JULIA AKAU

1565 Kamehameha IV Rd., Honolulu T.H.

 

Ua Moku Kuu lei Gula

_______________________

Mr. Lunahooponopono o ke Kuokoa; Aloha oe:--E oluolu mai kou ahonui in a he wahi kaawale kekahi o ka kaua hiwahiwa a ka lahui a nana ia e aha''i mama aku i ka lono kaumaha apuni na paemoku aloha ou e Hawaii, i ike mai ai ka ohana, nakini makamaka, na hoaloha mai ka puka ana mai o ka la ma Kumukahi a ka melona i ka mole olu o Lehua.

 

Ma ka hora 4 p.m., o ke ahiahi Poalima Iulai 14, 1922, i haalele mai ai kuu wahine Mrs. Keohookalani Fern Lincolnc ia'u i kana kane kaikuaana Mrs. James J. Fern, Mrs. Kealoha Ho@@, na keiki, moopuna, i upoi iho ai kona maka; ma ka home aloha o ka maua keiki , moopuna, i upoi iho ai kona maka; ma ka home aloha o ka maua keiki Mr. & Mrs. Wilson, Hawi N. Kohala.

 

Auwe kuu minamina pau ole i kuu wahine aloha; kuu makua o ka home, ua nele ka home ka makua hine i kuu wahine puuwai hamama i na mea apau, kuu wahine hoomanawanui i na hana apau.

 

Aole mea koe iaia ke loaa ma kona lima.

 

Ua hanauia kuu wahine aloha ma Kula, Maui, i ka mahina o Feb, 27, 1957; mai ka puhaka mai o kona mau makua, Mr. James  J. Fern Sr., o kona mama, o Kaipo Makaole he hapahaole no.  Mahope mai o ia noho ana ma Maui, ua ho'i ma Kohala.

 

Ma Kohala nei maua i awaiauluia ai e ka makua Bona ma Halaula i ka mahina o Mei 10,1877.  O ka makua Bona keia i hele like mai ai me Laiana makua.

 

Mai ko maua hoohuila ana aole kuee, mawaena o maua a haalele mai oia ia'u, ua piha, he 65 makahiki 5 mahina 18 malama i hanu ai na ea o keia ao.

 

E kuu wahine i hala aku la, aole hiki ia'u ke poina i na wahi a maua i pili ai mai na la opio iloko o 45 makahiki o ko maua pili aloha ana; mai ko maua puhaka mai he 14 keiki; ua lawe aku ka po (7) a koe mai (7) e ola nei, e paiauma aku i ke aloha o ka mama.

 

He hoahanau kuu wahine aloha no ka halepule o Iole.  He wahine hooikaika ma na hana a ke Akua, ua auia e kuu wahine aloha na kai ou e Hawaii, i na hana aha paeaina, ka hana hoi e poina ole ai ia'u.

 

Iloko o hookahi mahina me elua pule wale no i ma'i ai kuu wahine aloha, a hala aku la.

 

Ma ke kakahiaka Poaono, Iulai 15,, i hoihoiia aku ai kona kino puanuanu ma ko maua home ma Kehena; ma ia ahiahi i hoomoeia aku ai kuu wahine aloha me na keiki a maua i hala mua.

 

Kuu wahine poina ole ia'u e noho nei, ke haawi aku nei ai i ko'u mahalo i ka maua keiki Bill Wilson a ke haawi pu aku nei au i ko'u mahalo a nui i na hoaloha na makamaka, na ohana i hoea mai e haawi i ko lakou aloha jope i kuu wahine aloha.

 

Ke mahalo pu aku nie au i ka poe na lakou na @oke pua.

 

E Keanoku i ka hale malu i ka leo, aole kuu mea aloha he wahine e maalo hou aku ana malaila.  E Waimea, i ka ua Kipuupuu ua pau kou hoopulu ana i na papalina o kuu wahine aloha.

 

E Kahua e, aloha ka leo o kuu wahine i ka pane mai e pii au i kahua e nana i ke keiki; ua pau kona maalo ana.

 

E na puu haelelua, o Pili me Kalahikiola, ua pau, ua hala ua wehe i ka pili, hooko ialoko, ua huna na maka, pee i ke li, aole loa kuu mea aloha he wahine e hooipo hou ana me ka nani ou e Kohala; Kehena ame Keawewai.  Walohia wale ia mau wahi a maua i luakaha ai.

 

E ka Union Mill, kahi a kuu wahine e walea ai i ke oeoe, e kani hone ana, i ka pili o ke ao.

 

E Hawaii, kahi a kuu wahine i haalele mai ai ia'u, aloha ia home o maua e noho ai. E hoomaikaiia ka inoa o ka Makua ma ka lani, Nana no i haawi mai, a Nana no i lawe aku.

 

Me oe e ka Lunahooponopono, ame na keiki limahei o kou keena pa'i ko'u mahalo no kou ahonui ana mai i ka'u puolo waimaka aloha no kuu wahine heleloa.

 

O wau iho no me ka luuluu, ke kane i hooneleia i ka wahine o ka home, ame na keiki.

 

Ke hoomaikai pu aku nie au i ka Makua Mr. Kamau, nana i haipule i kuu wahine, a hele pu mai i ka huakai o kuu wahine ma ka lia, kahi mau o na mea apau.

 

Nolaila e hoomaikaiia ka inoa o Iehova ke Akua, ka Makua ame Iesu ke keiki ka Mea i poniia ame ka Uhane Hemolele, ke kokua, Amene.

 

NED LICOLN SR.

and na Keiki

_____________________

He Moehane Hoopaha'oha'o

Mr. Lunahooponopono, Aloha oe:-- E oluolu hoi kou ahinui e hookomo @o i keia mea huna pohihihi apuni na moku ewalu, ou e Hawaii ahiki lou aku i ka mole olu o Lehua i ike mai hoi na kini makamaka, lehulehu, ame na loea huli i keia poomanao e kau ae la maluna. 

Oiai ko'u mama, (Mrs. Hoaoua Kaeo,) e hiolani ana me Niolopua, ka aina moeuhane, mawaena o ka hora ekolu ame ka hora eha o ka wanaao o ka Lapule la 30, o Iulai 1922, hele aku ia kona uhane ma kekahi aekai, i kana hoomaopopo iho, o ke ano o keia aekai ana e hele nei, ua like me waho o Waikiki, iloko nae o kona uhane ame ke ano o kana hele ana e lulumi ia ana oia e na haawina o ke kaumaha luuluu, ame ka ehaeha, lohe ana no kona uhane i kekahi leo i ke kahea ana mai,, 'Eia nei e, hil ino aku nei ka hana ana a kona uhane ma kahi i pae mai ai o ka leo, ike aku nei oia i kekahi wahine aoo e aahu ana i ka lole keekeo, mai ke poo ahiki i na wawae, o kona mau helehelena ua like me ka makuahine o ko kakou Haku Iesu Kristo,, us pane koke mai oia, "E hele ana oe i hea? Hele mai oe maanei."

 

Ua hele aku kona whane ahiki malaila, ike aku new kona uhane nui ino na kanaka e noe ana ilalo, apuni keia wahine, e uwe ana keia poe uhane i ka polole, ame ka noho honua ana, o ka wa ia o ua wahine nei i olelo mai ai ia nei, "O ia ke kumu o ko'u hoouuaia ana mai nei ilalo nei, no ke kokua ana i ka poe uwe i ka pololi, hune, nele, kaumaha, ame ka luuluu, o ka wa ia i olelo aku ai ka uhane o ko'u mama, "No makou he nui ka pilikia, he nele, he ilihune, he luuluu, kaumaha, ame ka aie o keia noho honua ana," o ka manawa no ia o kona uhane i ike aku ai, i ka la, ame elua kamaa hao, e kau ana iloko o ka La, me na hua gula i kuni ia maluna o ke ano o ke kau ana o kela mau kaama hao elua, hookahi huli mawaha ilalo, hookahu huli ka wa waha iluna, o ke ano o na hua palapala maluna o na kamaa hao nei elua me ka moakaka penei: "Kokua no ka poe pololi, Nele, Ilihune, ame ka poe kaumaha.

 

Ma keia wahi ana puoho ae la oia, me ka paa naau o keia moeuhane hoopaha'oha'o iaia-- o ka makemake o ko'u mama i na he mea hiki i ka oluolu o na poe loea ke wehewehe mai i keia moeuhane me ka pololei..

 

Me ka Lunahooponopono ko'u mahalo, ame na keiki oniu hua kepau ko'u aloha nui.

 

Owau no me ka haahaa,

LUI HOANA JR.

659 Keawe Halekauwila St., KaKaako, Honolulu T.H

_________________

OKALANA, Aug. 1-- Elua mau kanaka hana o ka Banako o Italia i hopuia a ninaninauia no ka pokole ana o $49,600.  Ma ka olelo a na luna nui ua nalowale keia huina ma ke dala maoli ame ke dala pepa iloko o kekahhi puolo hookahi ma ka la 17 o Iulai.

 

Ua Nee Ae O Kauka Homer Hayes no ka Rumi 32 Hokele Young.

Hora hana- 11 a.m a 2 p.m.

Na Ahiahi Poakahi âme Poalima, hora 1 a ka hora 8.

 

E kuai i kau poi ma ke pakaukau a Jos. Kalana a me ka Holt's Groceterta ma ke Makeke o ka Lehulehu 20 paona no ka $1.00 a ma ka Pacific Poi Factory, Helu 941, Alanui Moi makai o ke Alanui ololi Peterson 22 paona no ka $1.00.

 

Ka Pila Grafonol'a Columbia Maopopo ka Wa e Pau Ai.  Na ka mea hoopaa nona iho e makaala ia ea nou.  Ua hiki ia oe ke hulahula ahiki i ka huaolelo @ope loa.  Uku Liilii ke Makemakeia Thayer Piano Co., Limited 168-150 Alanui Hokele

 

E Hoahu me ka Banako Holomua!

O ka

The Liberty Bank of Honolulu

Limited

He Banako ia i lawa pono me na loina hana holomua o keia au nee mua.

Ka Makaukau, ke Kamaaina ma ka Hana, ka Hilinaiia Ana, ka Nui o na Loaa e Komo Nei, ame ka Lawlaweia o na Hana me ka Makukau Maoli.

E Hoahu i Kau Mau Wahi Hunehune Liilii, a e Nana Aku o na La Ua

E nee aku ana makou no ko makou kahua hou ma ke kihi o na Alanui Maunakea ame Moi ma ka mahina o Iulai e hoea mai ana.  i keia wa eia no makou ke lawelawe nei i ka makou mau hana ma ko makou keena kuikawa, ma ke Alanui Moi, mawaena o na Alanui Maunakea ame Kamika, he hookahi kuea no ka hapa mai ka Makeke Kuai I'a mai.

E Hoahu mai me makou:

The Liberty Bank of Honolulu

Limited

Kumuwaiwai $200,000,000

 

'O ka Poe i Holopono ma ka Hoahu Ana Akahele ka Lakou Hoahu Ana

He nui ka poe i hoomaka e hoahu, a ua haule pahu nae me ka nee ole aku miua.  O ko lakou hoomaka ana e Hoahu Liilii, aole oa he mea nana e hoolilo ia lakou i poe holomua ma ia hana.  He hoomaka mua wale ana no ia.

 

He alahele maikai nae ia a lakou i hoomaka ai, aka o kekahi mea ano nui loa o ia no ka hoomau ana me ka pauaho ole ma ia alahele o ka hoomakaulii, me ka hoahu mau ana i kekahi hunahuna liilii no ka hoomahuahua ana ae i ka huina mua i hoahuia.

 

O ka papa kuhikuhi hoahu holomua loa i ka makou hoomaopopo ana iloko o keia manawa loihi, a makou i lawelawe ai i ka pule a mahina paha.  Alaila,, hoomau i ka hoahu ana ma ia huina.  He ano paakiki no i kinohi, aka, ho hiki wale no nae oiai kela manao hoomakaulii e pee mahuahua ae ana i keia ame keia wa.

 

Aole anei e hiki ia makou ke hoikeike aku ia oe i ke alahele e lilo ai oe i mea hoahu holomua.

 

He 4% ukupanee a makou e uku nei no na hoahu liilii apau o ka makahiki.

 

Hauoli loa makou i ka lawe ana mai i kau mau hoahu ana, in a ai he uuku ia.

 

Chinese-American Bank

Kihi o Na Alanui Moi âme Nuuanu

P.O. Box 2000.  Honolulu, Hawaii Kelepona 6119.

 

Kaalaea Oahu

IKAIKA NUI no na Kaa Liilii

O ka "Red Brown" ka mea hiki e hoohana i kou kaa a loaa ka oi aku o ka ikaika ame na mile o ke galani aila, a ka poe nalakou i kou hana i hoolala ai e haawi aku ia oe.

 

He hikiwawe a kaulike kona holo ana iloko o ka ipu aila-- o kona ano he eleu ka hoomaka ana e holo.  Maloko ia o na ipu e hoohanaia ai-- o kona manao o ia ka mau i ka ikaika mahu me ka nui o na mile, a emi i ka hoolilo.

 

E hooholo i kou kaa me ka "Red Crown" aole me kekahi mea e ae, aole au miliapa wale ana me na meapaahana o ka ipu aila.

 

E hoopiha ma ka hoailona Red Crown-- ma na Hale Kuai Aila ma na halekaa, a ma na wahi kuai e ae

 

Standard Oil Company (California)

 

Hoao i ke Kope Kona Kamehameha

 

Ke kope maloko olaila kona mau ano maikai kumu apau, i hoomo'aia me ke akahele loa, i wahi e moani ai ke ala, a hookomoia aku iloko o na puolo ame na kini, e komo ole ai ke ea iloko olaila- o ke Kope Kona Kamehameha ia.

 

E nana i ka hoailona melemele.  He ono a mikomiko ka hoailona Kamehameha i kupono i na Hawaii.  Hiki ke loaa ia oe ma na puolo o 1-paona a i oke ma na kini o 5-paona.

 

American Factors, Limited.