Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 32, 10 August 1922 — Page 6

Page PDF (1.72 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He Mo‘olelo no

NA PUUWAI ELUA

A I OLE

 

Ka Hewa o ka Wahine ---He Moolelo i Owilia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa

 

"He hana paakiki ka hoopoina ana no kekahi moeuhane nani," i pane mai ai o Kauka Mudoka, "aka nae, aole au e hoopau ana i ko‘u mau manaolana ahiki i ka maopopo, loa ana ia‘u, aole lo aou wahi noonoo iki no‘u, ma ke ano a‘u i iini nui ai, a i ole, ahiki, paha i kuu ike ana, aole e hookoia ana kela moeuhane."

           

"He mea pono e hoike aku au imua ou i ko‘u moolelo piha e Kauka Mudoke, a nau ia e koho nou iho, i kau mea pono e hana mai ai. Aole au e noi aku ana ia oe e kokua mai ia‘u ma, kekahi ano, aole loa. Mahope iho o kou lohe ana i kela moolelo, malia, e hoopau loa ana oe i kou noonoo ana mai no‘u, a pela hoi kou ae ana e hoomau aku au i ka hele ana no kou home.

 

"O ka mea oiaio loa, ua haawi aku au i kuu puuwai i ka mea okoa e Kauka Mudoka, ua paa ka‘u hoohiki, nana wale no au, aole na ka mea okoa ae. Ua haulehia au i ke aloha no kela mea, e hiki ole ai ia‘u ke aloha aku i kekahi mea hou. Ua hiki ia‘u ke hoike aku ia oe i ka inoa o kuu aloha, malia o hiki ‘ia oe ke kokua mai ia‘u, ma ka huli ana aku ahiki i kona loaa ana ; a i ole, loaa mai paha kekahi ike, no kona halawai ana me kekahi poino.

 

"Mawaho ae o keia mea a‘u e hoike aku nei, e loaa pu aku ka ike ia oe, eia au ame kuu makuahine ke hele nei malalo o na inoa kapakapa, a he kaikamahine au na kekahi---"

           

"Ina ua lilo aku ke koena o kau moolelo e hoakaka mai ana, i mea hoehaeha aku i kou noonoo e Ela, mai kamailio hou mai oe, no ka mea aole no o‘u nana no ia moolelo, o ka‘u mea wale no i nana aku ai, o oe ka wahine maemae a u‘i hookahi iwaena o na wahine apau a‘u i ike ai."

           

"O Ela Mebure ko‘u inoa oiaio loa, owau ke kaikamahine a ke kanaka nana kekahi hana apuhi kiekie loa, i ka waiwai o na wahine kane-make ame na keiki makua ole, he kaikamahine hoi, na ke kanaka i lawe maoli ae i kona ola, me kona mau lima ponoi. Auwe kuu makuakani e!"

           

Ma kela wahi, i noke okoa iho ai o Ela, i ka uwe, e hookahe ana hoi i kona mau waimaka, me ka nana ole mai ia Kauka Meduka, a i ka mao ana ae o kela mau mimuke o ka ehaeha, akahi no a pane aku ke kauka opio, i ka i ana mai :

           

"Aole i lilo kena moolelo au e hoike mai nei, i mea hookahaha mai i ko‘u noonoo," i kamaililio aku ai o Kauka Mudoka.

           

"Ua koho wale aku no au i ke ano o kou moolelo. Ua poina oe i kekhi buke au, maloko o kuu home, a maloko o kela buke i kakau ai oe i kou inoa piha, elike me kau i hoike mai nei, eia no kela buke maloko nei o ka pakeke o kuu kuka. Ma ka po nei, i ko‘u hoi ana e hiamoe, ua hookomo au i kela buke malalo o ko‘u uluna, mamuli o ko‘u ike ana, o oe ka on a nona ia waiwai.

           

"Ua ike au i kou komo ana i ka lole eleele, ma ke ano he hoailona ia no ke kanikau, no ka make ana o kou makuakani ; heaha nae ia mea i ko‘u manao, ua nana mau aku au ia oe, ua piha me ka maemae ame ka oiaio, o ka hewa a kou makuakani i hana ai, aole ia e ili wale mai maluna ou. Nolaila ua maopopo mua ia‘u kekahi mahele o kou moolelo, a ua hoike mai no hoi kou mama ia‘u, no kou kaikunane e noho mai nei, ma kekahi wahi i maopopo ole, a pela hoi me na pilikia he nui i hoomanawanuiia e kou makuahine.

 

"Iloke nae o keia mau mea apau a‘u i maopopo ai aole loa au i moeuhane mua, aia kekahi ipo aloha, nana i kaili aku i kou puuwai, ina i maopopo mua ia‘u ia mea in a no paha, aole a‘u koikoi wale ana aku ia oe. Ua ake wale aku no au ia oe e lilo mai i wahine mare na‘u, mamuli o ko‘u kuhihewa, aole la oe i haulehia i ke aloha. Ma kau mau olelo i makailio mai nei, he hookahi ou manawa i haulehia ai i ke aloha ; a in a o kela mea au i aloha ai, ua haalele mai oia ia oe, i kona wa i maopopo ai i kou pilikia, alaila aole loa he kuleana e noonoo hou ia aku ai kekahi kanaka o kela ano. Ina ua hoohalike aku oe iaia, me he mea la ua make iloko o kou noonoo, alaila ua haawi mai oe he manaolana nui no‘u e upu aku ai, aia no he la me kaiea mua aku, e komo ai au iloko o ka paredaiso o ko‘u mau manaolana."

 

"Aole loa i haalele maoli mai kuu aloha ia‘u," i pane mai ai makou mau pilikia apau, me ia ike i loaa iaia, ke paa loa nei kuu manao, aole, he mana ma ka honua nei nana e hoololi ae i kona aloha no‘u, me ko‘u nana ole, i ka mea a ko ke ao nei e kamailio mai ai."

 

Ma kela wai i hoike hou mai ai o Ela, i na mea no i maopopo mua ia oe e ka makamaka heluhelu, a ke hoolohe pono loa la hoi o Kauka Mudoka, a ke ike okoa aku la oia me ka hoohewahewa ole i ka nui maoli o ke aloha o Ela no kana ipo, a o ia ka ua kauka nei o ka nalu ana iho iloko on a, in a he mana kekahi ma ka honua nei i wahi e hiki ai ke hoololiia ae ka noonoo o kela wahine opio no kana ipo mua, a lawe aku iaia, i kane nana, ua makaukau oia e hooili aku i kona mau waiwai apau maluna on a. Ke hoolohe loa la ua o Kauka Mudoka i na huaolelo apau, me kona kahamaha ole aku, aka nai ma kona helehelena, ua hele a pii ka ula, a ua hele pu hoi a noi kona hanu.

 

"Ua noi mai nei oe ia‘u, e lilo owau ka mea nana e huli aku i kau ipo aloha, ma ka ninau ana i ka poe e noho nei ma Biare ; he keu keia a ka mea kupaianaha, oiai malaila au kahi i hoohala ai he mau la ae nei i hala. E hooko i‘o aku ana au elike e weluwelu liilii ai ko‘u mau manaolana apau.

 

"Eia nae ko‘u manao maoli, aole o‘u manaoio ua noho hamau loa o Kapena Leonada, mamuli o kona makemake maoli, elike me kau mau mea i hoakaka mai nei no na ano kilakila o kela kanaka. Aka nae in a e hiki ana ke hooiaioia, ma keia hope aku, ua piha oia i ka epa, a e loaa aku hoi ka ike ia oe, aole he noonoo hou mai o kela kanaka nou, alaila e ae mai oe e Miss Kolakona, e hele hou mai au imua ou, no ka mea aole e hiki ia‘u ke hoopoina ia oe."

 

Ma kela wahi, i hopu okoa mai ai o Kauka Mudoka i ka lima o Ela, a hoopili ae la ma kona mau lehelehe, alaila ku ae la iluna, me ka haawi ana aku i kona aloha ia Ela, me kekamailio ana mai hoi, me ka leo haalulu :

 

"Mai lilo na olelo i kamailioia mawaena o kaua i neinei, i kumu nou e hoalo ai i ka hele ana aku e ike ia Jene, aka e hoomau aku no oe i ke a‘o ana iaia elike me mamua, aole au mea e hophopo ai, oiai aole loa au i kamailio iki aku imua o ka makuahine o Jene, no kou haalele ana i ka hana kunukula, e ae mai ana anei oe e Ela i keia manao?"

 

"Ae, e hele aku ana au i ike iaia," wahi a Ela ma ke ano pokole, aole e hiki iaia ke hoopuka hou aku i kekahi mau hoaolelo okoa ae, no ka mea ua huli aku la o Kauka Mudoka hele.

 

MOKUNA XXXIII

 

"He keu aku maoli no oe e Ela, a ke kaikamahine ano e," i pane mai ai kona makuahine, i ka wa a Ela i hoakaka aku ai, @ hele hou ana oia e a‘o ia Jene, maloko o ka home o Kauka Mudoka. "Ua halawai mai au me na hoao he nui, e aneane hiki hou ole iho ai ia‘u ke hoomanawanui, i na haawina kaumaha i hekau iho maluna o‘u."

 

"Aole kaua e hoopau i kela manao mua, no ke komo aku ma kekahi oihana, o na mea liilii loaa mai ana ia‘u ma ke a‘o ana i kekahi mau haumana, he kokua no ia ia kaua."

 

"He oiaio no kena e Ela, aka o ka mea nana i hookahaha loa mai i ko‘u manao, o ia no ka lolelua o kou mau manao, aohe he paa ma kekahi mea maopopo loa. Ua makaukau au i keia kakahiaka, no ka hele pu ana aku me oe i ke kulanakauhale, e kukakuka pu ai me Mr. Kapa, no ka oihana a kaua i hooholo ai, eia nae, ua oi loa aku kou noonoo nui, no ka makemake o Kauka Mudoka, mamua o ka makemake o kou mama."

 

"E pono au e hele koke e hooko i ka‘u hana ma ka hale o Kauka Mudoka, e keia la, a e hoomoe ko kaua hele i ke kulanakauhale, a ka la apopo e mama."

 

"Ina pela ua pono, e hoao au e hoomanawanui, me na mea e loaa nei ia‘u, ahiki i ka hoi ana mai o kuu keiki."

 

Ua awiwi iho la o Ela i ka hoomakaukau ana iaia iho, no kana huakai no ka home o Kauka Mudoka, aole no hoi i loihi iho, aia oia ma kahi o ka hale hoolulu kaahi, kahi i kali ai i ke kaaahi, e holo pololei ana no kahi o ke kauka, a i kona komo ana aku iloko o ka hale, ua halawai mua aku la oia me Mrs. Mudoka, me ka pane ana mai o kela wahine me ka hoihoi :

 

"Ua hoike mai ke kauka ia‘u, ua waiho mai ka oe e Miss Kolakona i kau hana, i ka lohe ana o Jene, ua noke oia i ka uwe, me ka minamina loa no kona ike hou ole ia oe. Aole o‘u kuleana e hokai wale aku ai no ma kau mau hana, aka nae, ke ole au e kuhihewa, ua hoopilikia loa aku ke kauka ia oe ma kekahi ano, pela iho la oe, i makemake ole ai e hoomau i ka noho hana ana malalo on a."

 

"Auhea oe e ka madame, ke manao nei au, o Kauka Mudoka ponoi, ka mea kupono loa nana e pane mai i ka haina o kau ninau."

           

"Aole o'u makemake e hoouluhua wale aku iaia, o manao mai auanei kela, aia kekahi manao maikai ole iloko o'u nona. Ua koho wale ae no au, malia paha ua noke mai oia i ke kamailio ia oe i kekahi mau olelo kupono ole, me ka i okoa ana mai no kona haulehia i ke aloha ia oe, a no ia mau hana i makemake ole ai oe e hoomau aku i ka noho hana ana malalo on a.

           

"No kau hana e pili ana ia Jene, ua manao ke kauka, he mea maikai ka hoomaha ana o Jene, i kana mau haawina, no kekahi mau la, a e lawe oe e hooholoholo iaia, malia he mea a e loaa mai ai o ke kulana maikai i kona kino. No'u iho, aole e hiki ia'u ke lawe iaia e holoholo."

           

Haawi aku la o Ela i kona ae ma ke kunou ana mai, kona pii loa aku la no ia no ka hale maluna, me ka hele ana aku e huli i kana haumana, a i ka wa i ike mai ai o Jene iaia, ua hele okoa mai la iluna oia nei, a hapai ae la no hoi o Ela iluna, me ka noke ana iho i ka honihoni, oiai ua pipili maoli no ko laua manao kekahi me kekahi.

 

Ua hoohalaia kela kakahiaka ma ka lawe hooholoholo ana a Ela ia Jene maloko o ka paka, a no ka manawa mua loa, i hoomaka aku ai oia e haha‘i i na moolelo i paanaau iaia i kona mau la kamalii, a ke hoolohe loa mai la hoi o Jene, me ka piha i ka hialaai, no ke ku maoli o kela mau moolelo i ka nanea.

 

Ma kekahi la ae, he loa oi aku ia o ka wela, a o ia ka ka makuahine o ke kamailio ana mai ia Ela :

 

"Aole e hiki ia‘u ke hele pu me oe i ke kulanakauhale i keia la, he keu aku maoli ka wela, aka ua hiki no ia oe ke hele hookahi, a hoike aku imua o Mr. Kapa i ka kaua mau mea i hoolala ai, a malia e loaa mai ana kekahi nuhou hoohauoli ia kaua mai kela kanaka mai."

 

O ka makemake loa o Ela ma kela la, e noho no oia ma ka hale, o ka nana ae nae, malia o lilo kona noho ana i ka hale, i kumu e hoopilikiaia aku ai ka manao o kona makuahine, nolaila ua ae aku la oia e hele, no ka ike ana ia Mr. Kapa.

 

Ua lohe nui o Ela i ka moolelo o kekahi poe wahine, i hoohana i ka lakou mau loaa liilii ma kekahi mau oihana me ka holomua loa, malia o laua kekahi i konoia mai, e komo pu aku iloko o kona manao e hele e hui pu me Mr. Kapa.

 

I ko Ela hoea ana aku no ke keena oihana o Mr. Kapa, ua hookipaia aku la keia me ka maikai, me ka lilo ole o kona lole kanikau i komo ana, i mea na kela kanaka e hooniele mai ai.

 

"Aole a‘u nuhou e  hoike aku ai ia oe, e pili ana no kou kaikunane. Malia paha ua lohe oe i na meahour mai ka

 

"Maloko o ka nupepa o keia kakahiaka, i puka ae ai ka moolelo no ka holomua o kekahi lua gula ma Kaleponi. He lua gula kela i hoolilo nui ia aku ai na dala a ka lehulehu, ma kahi o na haneri kaukani paona. Mahope iho o ka hoohanaia ana no kekahi manawa, me ka holopono ole, ua haalele ia kela lua gulal aka nae na kekahi poe i hele hou e hooikaika ma ka huli ana i ke gula ahiki i ka loaa ana ia lakou o ke gula ma kekahi wahi, a i kulike ai me ka meahou i hoikeia ae e na nupepa, aia ma kahi o na mile, ka loihi o ka aina i piha me ke gula.

 

"O na lako hana apau loa, i manaoia, aole he waiwai o kela mau mea, ua hooponopono hou ia me kauuku o na hoolilo, a o na meahana no ia e hoohanaia mai nei kela manawa, me ka holomua, loa a e hoea mai ana i ka wa e uku piha ia aku ai na dala apau a ka poe i hookomo mai i ka lakou mau dala, iloko o na hana hoopukapuka, e hookeleia ana e kou makuakane, Aole loa he wahi kanalua iki iloko o‘u, mailoko mai o na pomaikai e loaa ana i kela lua gula ma Kaleponi, e koe ana kekahi mahele nui, no na hoilina o Keoni Mebure."

 

Ua piha maoli o Ela me ka olioli, i ka lohe ana i kela nuhou a o ia kana i nalu iho ai, in a no ka hoihoi hou ia o na dala apau loa, a ka poe he kuleana ko lakou, i na dala i hoohanaia e kona makuakane, alaila o ka hoea ana mai ia i ke kaawale loa ana aku, o na inoa ino i kauia mai maluna o kona ohana.

 

Mahope iho o ka hoolohe ana aku o Ela, i ka moolelo a Mr. Kapa e hoakaka mai ana imua on a, ua hoike okoa aku la oia i kana hana nui o ka hoea ana aku, aia hoi o Mr. Kapa ke nana mai la ia Ela, me na manao kanalua, no ka hooko ana mai i kana noi, a o ia ka ua kanaka nei o ke kamailio ana mai:

 

"He oiaio, eia na dala a kou kaikunane ke wahi nei iloko a ka hui, me ka lilo ole o ka mea nana i kokua mai keia mau dala iaia, i mea ano nui i ko‘u noonoo aka he hookahi mean nui, aole e hiki ia‘u ke nanamaka aku i kona makuahine ame kona kaikuahine iloko o ka pilikia, me ka hana ole aku i kekahi mea no laua e pono ai.

 

"Auhea nae oe e kuu kaikamahine, in a he manaoio kou i ka oleloa‘o, a kekahi kanaka oo elike me a‘u nei, alaila ke olelo aku nei au ia oe, e hoopau loa kou noonoo ana, e komo aku ma kekahi oihana. Ua nui na wahine elike me kou ano, ame ke ano o kou makuahine, i manao, o ko lakou lawelawe ana i kekahi mau oihana, he mea ia e homolua ai lakou, o ka hopena nae i oili mai, o ia no ko lakou komo ana iloko o ka pilikia ame ka poino.

 

"O kau‘u e a‘o aku nei ia oe, o ia no ka hoopau loa ana i ke@a noonoo, a e hoike aku imua o kou makuahine, e loaa aku no iaia mai ka hui aku nei kekahi mau dala, ma ke ano he mea kokua iaia, i kela ame keia pule, ahiki i ka hoihoi hou ana mai o kana keiki a i ole, ka loaa ana mai paha ia olua, o na dala mai kela lua gula mai ma Kalephoni, e hoohanaia mai nei ma ka inoa o kou makuakane.

 

(Aole i pau)

 

 

He Moolelo no

PITA NIKOLA

A I OLE

 

Ke Duke i Haalele Aku i Kona Kulana

Hanohano a Lawe Mai i ke Kulana Makaainana

 

 

 

"Aohe he mea i maopopo ia‘u," i pane aku ai o Beka, ma ke ano pakike.

 

"O ka mea oiaio ea, aole kela kanaka, i hoike mai i kona kulana oiaio loa ia oe, a pela hoi imua o‘u. Aka nae, me ka nana ole aku i kona kulana oiaio loa, aole e hiki iaia kehookomo aku ia‘u iloko o ka poino."

 

Ala ae la o Beka a noho iluna o ka moe, me ka hakilo pono ana mai ka hana a kela kanaka, aia hoi ua o Haka Kenede, ke noke la i ka holo-ke maloko o ka hale, me ka noonoo ana iho, e holo oia a lele mawaho o ka puka aniani, eia nae, iaia i anehe aku ai e lele ilalo mailuna aku o ka moe, ua kula‘iia mai la oia, a huli ana ke alo iluna, a ike iho la oia, he mea makehewa wale no ka hoao ana, e holo i wahi e pakele ai mai kela kanaka mai.

 

I ka hala ana nae o kekahi mau minuke o ka holoholo ana o ua kanaka nei, ia wa i ku iho ai oia i kahi hookahi, nana mai la hoi kona mau maka ia Beka, me ka upo‘i ana iho a uuku, e hoike mai ana, aia ka manao kolohe ame ka epa iloko on a kahi i hoekepue ai, a o ia kana o ka i ana mai:

 

"E noho malie loa oe a e hooko elike me ka‘u mau mea apau e kauoha aku ai, alaila aole oe e eha."

 

"Heaha kau mea e hana mai ana maluna o‘u?"

 

"E hele pu mai ana oe me a‘u, o ia wale iho la no!"

 

"Ihea kau wahi e lawe aku ana ia‘u?"

 

"No‘u ia kuleana, a mai hopohopo iki oe, oiai aole a‘u hoopilikia wale ana aku ia oe ma kekahi ano, oiai ua lawa ko‘u makemake i na wahine."

 

Ma keia wahi, i hele aku ai ua kanaka nei no kahi o ka pahuume, a lawe mai la i kekahi mau hainaka, me ka pane ana mai:

 

"Aole o‘u makemake i lilo oe i mea hoopilikia mai ia‘u, no ia kumu, e hauhoa aku ana au i ko mau linma a paa, nolaila e ku mai oe iluna!"

 

Kuemi hope mai la o Beka, no kona maka‘u i kela kanaka, aka ua hopuia mai la kona mau lima, a pe‘aia ae la ma ke kua, aia hoi o Beka ke noke la i ke kupaka, aole @ae ia he mea e hookuu ae ai o Haka Kenede i na lima o ke kaikamahine opio aka noke iho la oia i ka nakiikii a paa, me ka hookomo ana aku i kekahi hainaka ma ka waho o Beka, me ka ikaika wale no kela mau hana a Haka Kenede e lawelawe la, me kona nana ole ae i ka uwe o Beka.

 

Oiai nae, kela mau hana apau i hookauia aku la maluna o Beka, ke hoomaikai la no kona uhane, no ka mea aole he mau hana hoopoino e ae a kela kanaka maluna on a, koe wale no ka manao ana, e lawe aku iaia no kekahi wahi.

 

I ka paa ana o na lima o Beka i ka hauhoa, hele aku la o Haka Kenede, no ka puka aniani a kiei aku la iwaho, a no kona ike ole aku i ka maaloalo ae o kekahi mea, kii okoa mai la oia i ka puka a wehe ae la, me ka alaalawa hou ana aku mao a maanei, a iaia no paha ka ike, ua malaelae ke alahele, o kona kahea mai la no ia ia Beka:

 

"E ku mai oe iluna a hele ae kaua!" o ke kii okoa mai la no ia o ua kanaka nei, a huki mai la ia Beka, me ka onoonou ana aku mahope o kona mau poohiwi ahiki i ka hemo ana iwaho, a kauoha aku la ia Beka, e hele mamua me ka awiwi, me ka paa ana aku o kekahi o kona lima, maluna o ka poohiwi.

 

MOKUNA XIX

 

Aole i lilo kela noho ana o Haka Kenede maloko o kona hale i mea maikai i ka noonoo o Nikola, eia nae, no ka nui loa o na hana o ka hale olopapa, i hiki ole ai iaia ke kakali ahiki i ka haalele ana mai o Haka Kenede, pela iho la i noho hookahi ai kela kanaka, eia ka auanei, e lilo ana oia i mea hoopilikia mai ia Beka.

 

Ua puoho ae o Haka Kenede i ka wa poeleele loa ma kela kakahiaka, a koi aku la ia Nikola, e haawi mai i wisake nona, ua hoole loa mai nae o Nikola i kona makemake, me ka olelo ana mai iaia, in a aole oia e noho mali@ ana, alaila e hoopau loa ana o Nikola i kona manao, e hui pu mai me Haka Kenede, ma na hana a laua o ke kamailio ana ma ka po mamua aku, na kela mau olelo a Nikola, i hoopau ae i kekoi ana aku o ua kanaka nei i rama hou nona.

 

Aole no nae he hoihoi iki o Nikola, e haalele hookahi iho ia Haka Kenede maloko o kona hale, o ke kumu wale no o kona ae ana aku i ua kanaka nei, e noho, o ia kona hoohiki ana aku, e moe ana oia ahiki i ka pau ana o kona ona, alaila haalele oia i kela hale, aole nae ua kanaka nei i hooko i kana hoohiki, no ka mea ua loihi loa kana noho ana maolko o kela hale, pela iho la i loaa aku ai oia ia Beka, i ke kaikamahine opio o ka hele ana aku ma kela kakahiaka.

 

Ma kela haalele ana iho a Nikola i kona hale, kii aku la oia i kekahi kaka otomobile maloko o ka halekaa o kona haku, a maluna oia o ka otomobile i hele ai i ka hana ma kela kakahiaka, no kona ake nui e hoea koke aku i kahi e hiki ai iaia ke ike i ka hana a na kanaka.

 

Ua manaoio maoli no o Nikola, aole he kope o ka palapala aelike i hanaia ai mawaena o Haka Kenede ame Makuaia, malalo o ka malu o Haka Kenede, aka ua nalowale, a i ole ua haehaeia paha; in a o ka mea oiaio ia, alaila aole loa e hiki i kela kanaka ke hooweliweli hou mai ia Makuaia. Aole nai he hooiaio ma ko Nikola aoao, no kela pepa aelike, in a paha ua nalowale, a ua haehaeia, aka nae elike me ko Nikola ike i ke ano o kela kanaka, pehea ka nui o kana mau hooikaika ana mai, ma na ano epa apau, aole loa e hiki iaia ke hoopilikia mai ia Mr. Makuaia, ke ole e kaa aku he palapala i kakauia ai ka inoa o Mr. Makuaia malalo o kona malu.

 

Aia ka noonoo iloko o Nikola, no ka loaa he manawa nona e kamailio hou ai me Mr. Makuaia, no ko laua hooholo ana, i kekahi alahele e poino ai o Haka Kenede, nolaila ua haawi aku o Nikola i kana hoopaa ia Haka Kenede, e hui pu laua ma kekahi manawa o kela auwina la, ma ke hooku‘in a o kekahi mau alanui elua, e moe ana kekahi mana alanui, no kahi i ku ai o ka hale olopapa, a e nana ana hoi kekahi alanui, no kekahi mau kauhale o na kanaka kahi i hoaumoe ai o Haka Kenede, ma ka po mamua aku, a no kekahi mau manawa lehulehu no hoi ana i hoea mai ai no Pohaku eleele.

 

Ma kela kukakuka ana a laua ma ka po mamua aku, i maopopo ai ia Nikkola, ua hele o Haka Kenede a kamaaina loamm i ka waiho ana o ka aina, a me na alahele like ole, e hiki ai iaia ke hele mai kekahi wahi me ka maalahi loa; a o ka mea nana i hookahaha loa mai i ko Nikola manao, o ia no ka loaa ana aku o ka ike i kela kanaka, no na hana apau e lawelaeia ana ma ka hale olopapa, o ia hoi ka hiki ole ke hookoia ka aelike no ka hoolako ana aku i ka papa i ka wa kupono, a pela hoi ka hiki ole e kukuluia na hale kiai, no ka nana ana i na pauahi.

 

O ka mea oiaio maoli, ua nui ka pilikia i loaa ia Nikola, ma ka hale olopapa, a ua kaumaha loa oia iaia e hele la no kana hana no kona olelo ana aku ia Beka, e ike hou ana oia i ua kaikamahine nei ma kela la, a i ole ma ke ahiahi iho paha.

 

He nui na ano ulna like ole ma ka hale olopapa, no ka mea o kela kanaka elua a Nikola, o ka kipaku ana oia o Pilina ame Iakope, ua hoea ae ua mau kanaka nei no na kauhale, o na kanaka hana, i ka wa e huli hoi mai ai o Nikola no P@@@@ Eleele, a hoeueu aku la i ka manao o na kanaka, e ala @@@ mai ia Nikola, a i ka lohe ana hoi o Keka Wala, oiai @@@@@ ka enemi ino loa o Nikola, ua komo pu ae la kela kanaka @@ ka hoohulihuli ana i ka manao o ka poe hana, e komo @@@@ me lakou, ma ka hoala ana i ka haunaele.

 

Ua houlolohi loa ia na hana a Nikola i makemake ai @@@ i ka hanaia, mamuli o na ulia poino i loaa i na mikini @@@@@ mau ulia lehulehu, aole nae he maopopo iki. Ua ninau @@@ Jese Balaunu, ka luna ana i hoonoho aku ai no ka nana@@@@ na kanaka aole no he mea a kela kanaka i ike, o ke kumu @@@ oluolu loa kona ano, a o kekahi no hoi, he nui kona mau @@@ e hiki ole ai iaia ke huhu aku i kekahi o lakou.

 

Ua ike o Nikola, i ka hiki ole e hookoia kana mau ha@@@ i makemake ai, in a o Jese Balaunu ka luna, o ka nana @@@ aole he kanaka kupono hou ae, nolaila hoomanawanui @@@ la no oia, ma ka hoomau ana i kela kanaka ma kona ku@@@.

 

Ua nui loa ka ukuhana e loaa ana i kela poe knaka. @@@ ano o ka hana a lakou e lawelawe ana, eia nae aole mina@@@ ia iho kela ukuhana, aka ua holoheia aku la na a‘o ana @@@ na kanaka hoohaunaele, a hui pu iho hoi, me ka piha o @@@@ pepa, i na meahou e pili ana i na olohani o na limaha@@@ hui kaaahi, na wahi eli lanahu, ua hooi loa ia ae, na @@@@ uilani iloko o keia poe kanaka, e hoala i ka haunaele @@@ imi ana i na kumu lehulehu, e komo ai ka huhu ame ka @@ naukiuki iloko o Nikola.

 

I kinohi, ua manao o Niko o ka nui o kana mau jahan @@@ kai no a pono o na limahana, o ia ka hoolako ana ia lakao na hale kupono e noho ai, na meaai no hoi a lokou e ia @@@ ka hoomauaua hou ia ae o lakou kukuhana, aka ma@@@ hope mai, akahi no oia a ike, aia ka hapaui o na ha@@@ ma ka aoao e kue mai ana iaia, no ka mea aole he lawe @@@ holoholo wale iho no ka kela poe kanaka, ma ka hanaui manawa.

 

Ua hoopau maoli ia aku akekahi poe kanaka e Nikola @@@ komoia mai la na kanaka hou, eia naem he keu aju ke @@@ poe kanaka, no ka mea e puni wale ana lakou, i na a‘i @@@ ana a {ilina ame Iakope.

 

He hookahi po, i noho ai o Nikola me kela poe kanaka @@@ a haiolelo aku imua o kalou e pili ana ia Mr. Makuaia, @@@ anaao oia kekahi o na kanaka ilihune loa i kona mau la @@@ mamuli o kona hooikaika maole, me ka hoohana Pololei @@@ i kona noonoo, pelo iho la oia i lilo ai i kanaka waiwai@@@ kona a‘o pu ana aku i kela poe kanaka, e hoohalike ma @@@ MR. Makuaia, aole nae jhe hooloheia mai o ia mau olelo, o ka k@@@ poe kanaka wale no i nana mai ai, o ia ko Mr. Makuaia @@@ lana a lakou i ike mai ai, me ke koi ana mai, he kuleana k@@@ kanaka hana, i na aina nui hewahewa o Makuaia, e p@@@ e mahele pu ia aku mawaena o lakou.

 

Hoakaka aku la o Nikola, i ka hopena i kau aku maluna @@ ka lahui ma Rusia, no ko lakou hoala ana i na hana ku@@@ hoohaunaele, me ka nui o na pilikia, ame na wuwe i kau maluna o ka lahui, aie nae, me he mau olelo puahiolio @@@ no ia i kela poe kanaka, ke holohe malie wale la no lakour me ka hoopu ana i ka uwahi o ko lakou mau ipupaka. @@ na minoaka hoi ma ko lakou mau papalina.

 

Aia ka manao hoohuoi iloko o Nikola o Keka Wala ka p@@ nana kela nmau hana kolohe i na mikini o ka hale olopa@@ ahewa ana maluna o kela kanaka, a oki loa hoi ka loaa ana @@ kumu kupono, e hoopau aku ai iaia mai ka noho hana ana @@ kela wehi.

 

Aole he kanalua iki, no ka lilo o Nikola i enemi ino lua @@ Keka Wala, mamuli o kela hakaka ana o leua mawahu mai o ka hale o Nikola, aole nae he hoikeike iki mai o Keka Wala i kekahi mau ano mawaho, e ike aku ai la hoi o Nikola, @@ he mau hana hoopoino ma ka aoao o kela kanalta, aka nae, i ka wa e huli aku ai ke kua o Nikola iaia, o ka pau loa @o la ia o kona hana ana, he holoholo wale iho no kana hana, me ka olelo ana aku i ka nui o na kanaka e ae, he hookahi ko lakou noho malie ana.

 

Ma cela pule holookoa, ua hele maoli o Nikola, a piha me ka huhu, i na kanaka hana, no ka hooko ole elike me kana e kauoha aku ai ia lakour; a ma kekahi ahiahi, i hoike okoa ame aku ai o Jese Balaunu iaia, no ka hoi hou ana mai o Pilina ame Iakopa, no na kauhale o na kanaka, a iaia i kauoha aka ai i kela mau kanaka, e ku a haalele iho i ko laua noho ana ma kela wahi, ua ku-e mai la ka nui o na kanaka hana iaia no-laila ma ka aoao o Nikola, e hoikeike aku ana oia i kona mana, ma ke kipaku ana i kela mau kanaka, in a aole oia e hana aku i kekahi mea o kela ano, alaila e hoea mai ana, i ka manawa e hiki ole loa ai, e hooloheia mai kona leo.

 

O keia mau mea apau, ka iloko o ka noonoo o Nikola, oiai oia e awiwi la i ka holo maluna o kona kaa, no ka hoea an@ aku i kahi hana o na kanaka me he mea la, ua hoopoina @@ ae la oia no Haka Kenede, he hookahi mea nui, o kela poe kanaka, na lakou i hooala mai i ka haunaele iwaena o na kanaka hana.

 

Ma kekahi aoao hoi, ke ku okoa mai la ka leka a Ana Galika me ka pohihihi; o ia kahi i loaa aku ai o ka ike i kela kamaluwahine, no ko ia nei wahi i noho ai, aka nae haupu mai la @@@ kela kanaka me ka ummiumi eleele, o ka hookolo ana @@@@@@ on a mai Nu Ioka aku, a ua o Nikola no hoi, o  ke kipaku @@ mailoko aku o kahi hana o na kanaka, oia maoli no ka @ea nana i kakau aku i Ladana, no ko ia nei wahi i noho ai @@@ iho la i loaa ai ka ike i ke Kamaliiwahine Ana Galika, @@@@ ia nei wahi e noho nei.

 

Aole o Nikola i ike hou i kela kanaka mahope mai o @@@ ana i kipaku aku ai iaia e hele, eia nae ua komo no na @@@@ hoohuoi iloko on a, o kela kanaka no kekahi i komo pu@@@ iloko o na hana heueu olohani a hoohaunaele me Pilina ame Iakopa a i ole me Keka Wala paha.

 

Ma kela hoea ana aku o Nikola no ke keena o kahi ol@@@@, loaa aku la o Pilina ame Iakopa iaia; e noho hoola‘i ana ma@@@@ o ke keena, e puhi ana i ko laua mau ipupaka, a e kamail@@@@ ana hoi me Keka Wala, me he mea la, o lakou kekahi @@@ kanaka ano nui loa ma kela wahi.

 

Ua hookahaha loa ia aku kela poe kanaka, no keia hoea kakahiaka ana aku o Nikola, o ka lakou i manao ai, aia a @@@kea ae, alaila hoea aku o Nikola, elike me kona maa ma @@ manawa aku i hala, a o ke kumu no hoi ia, o ko lakou @a@@@ lunanui o ka hale olopapa.

 

I ka ike nui ana mai o ua poe kanaka nei, i kela hoea ana aku o Nikola, he mea wiwo hoi ia ma ko lakou mau helehelena, a e anehe mai ana ua poe kanaka nei e hemo iwaho o ke ke@@@, ua pani e ia aku la nae ka puka e Nikola, me kona ku ana iho ma kahi o ka puka a huli pa-pu aku la imua o na kanaka e@@@u, me ka pane ana aku ka leo kuoo:

 

"Ke makemake nei au e ike, heaha ke oukou hana nui maloko nei o keia keena?" wahi ana, me ka nana pono ana aku maluna o Pilina.

 

"Owau wale no kekuleana i ka‘u mea e hana ai, heaha @@ kuleana?" i pane mai ai o Pilina, ma ke ano pakike.

 

"Pela i‘o ka hoi! Ua hoopauia aku olua e kela mau kanaka no ko olua molowa, me ko olua ohi ana i na dala nunui ma ke ano he ukuhana, me ko olua lawelawe ole i na hana e ma@@@pono ai ia uku; a mawaho ai olaila, ua alakai aku olua i @@ nui o na kanaka e ae, e hoolilo ia lakou elike me ko olua ana waiwai ole. Heaha hou mai ka olua oonei nei, mahope o ko olua kipakuia ana aku, aole e komo hou mai no keia wahi?"

 

(Aole i pau)