Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 40, 5 October 1922 — HE NU HOU HOOHAUOLI. [ARTICLE]

HE NU HOU HOOHAUOLI.

Ma keia mau la pokole loa i hala iho la, i kaahele makaikai ae ai ka elele lahui a pohaku limu o keia paemoku, Hon. H. A. Baldwin, no ka wa mua loa, ma na aina hoopulapula ma Kalamaula, Molokai, me ke Kakauolelo a Lunanui Manahooko Geo. P. Cooke o ka papa Home Hookuonoono o na Hawaii. Ua hohikilelo nui ia, ka elele lahui, e na hana e ku la ma Kalamaula, ame_jia papa hoonohonoho o na hana o keia mua aku i hoikeia ae iaia; a ma ia mau mea o kana ike kumaka ana i huipuia me ka emi launaole o na hoolilo, i hoikeia ae e ke kakauolelo a lunanui Gco. P. Cooke, i puana ae ai ua. elele nei i keia mau olelo, "Ua paa kuu manao e holomua ana keia hana. hoolaupa 'i!" Ma kona lawe a kuhikuhiia ana aku i ka wai e pii ana, no ka hoo-ma-u ana i na aina, nona ka ikaika pii «p 3,000,000 galani i ka la, a, ma kona hoao ma ka inu ana i ua wai la, i hooi loa ia ae ai kona pahaohao; mamuli o keia kumu, wahi ana: Ua oi ae ka ono o keia wai imua o ko Kihei, Maui, nona ka ikaika wai paakai o 100 gr.; ame ko Puunene wai pauma hookahekahe aina ko, a wai iq,u pu ; nona ka ikaika o ka waipaakai o 90 gr. No keia, ua hoike aku o L. T. Lyman ka lunahoohana, i na pakeneka o ka paakai o keia wai hookahekahe o Kalamaula, nona ka ikaika o 53 a 56 gr. paakai, ma ka hoike a na mea hana ana ike. Ua hoike pu ia aku ka ike i ua elele nei, i ka wai i alakaiia mai na kuahiwi mai no na home o na ohana hoolaupa'i. Lilo loa keia mau ike o ua elele lahui nei, o kana ikemaka ana, i hoohauoli nui iaia no keia hoopulapula ana, me kona i ana ae: "Ua hauoli nui au i keia kii ana a oukou (papa komiaina) i na wai 0 ke kuahiwi, i wai inu no na ohana hoopulapula; oiai nae o keia wai hookahekahe na kupono lo& ia no na home i oi aku i ko Kihei ame ko Puunene. O kolaila wai inu no nae ia. Ua hoike io mai ka oukou hana, i ko oukou iini e loaa na mea oi apau no ka pono ame ka holomua o keia hana hoopulapula." Lohe ua elele lahui nei, i kekahi mau olelo a na loea kalaiaina ma ka moku o Maui, e hoike ana i ka nui hewahewa o na hoolilo no ka hoomaemao ana 1 hookahi walo no eka o na aina kiawo o Kalamaula; aia na hoolilo ma kahi o $600.00 o ka eka aina kiawe. O keia lohe ona, ua hoike ae oia ia Geo. P. Cooke ame L. T. Lyman; ma keia lohe ana o L. T. Lyman, ua hoike ae oia i ka elele, i ka oiaio maoli ma na hoike a ka buke moohelu waiwai o kela ame keia la o Kalamaula, me ka loaa pono ana o na hoolilo, i hoolilo maoli ia, no ka eka aina kiawe, nona ka huahelu o $57.00 wale no. I loaa ae keia huahelu mamuli o ka lako o ka papa Komisina Home Hawaii, me na mikini ulaa kiawe, a ano e ae; v a ona Hawaii e hana nei me na konmina, he poe ikaika a ike hana maoli no. Pela ka L. T. Lyma.n olelo hoakāka me ka puana hou ana ae, "O na Hawaii kekahi o na kanaka ike a ikaika hana o ke ao nei." »-f-*— BOSETONA, Oct. 2.—0 Alexander MeLaelan, ka peresidena o ka halekula International ma Smyrna, ka i pakele mahunehune i ka make 1 na lima o na Tureke i ka wa i huliia ai oloko o ke kulanakauhale e na Tureke, o ia ka mea i hoikeia iae i keia la. Ma o kekahi leka la i loaa mai ianel i loaa mai ai ka moolelo piha no kola pepehiia ana a o hoakaka ana 1 ko MeLaelan pepehiia ana a eha loa. — Eia he heluna o na bila dala apuka ke oiliili liilii ae nei ma kekahi mau wahi o ke kulanakauhale nei, e pono ai i ka lehulehu ke maka* l ala loa, ; na hila dala o kela ano.