Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 42, 19 October 1922 — He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa [ARTICLE]

He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa

Ua maopopo loa i ke kahunapule, Aui o ka huhu o Miss Kalani, ke lohe aku i ke ala ku-e mai o kekahi poe iaia, nolaila ke mihi loa la ua kanaka nei, no ka loaa ole mai o kekahi huina dala mahuahua iaia, ma ke ano he uku no kona luhi, e kuai ai oia, i mau lole hou no kana wahine ame kana mau kaikamahine, a e hoolako ai hoi i ko.lakou home, me na lako hale hou loa. O ka noonoo nui iloko o ua kāhunapule nei, ina no kona hele hou aku e hui pu me Miss Kalani, o ia ke noi ana aku i kela kaikamahine, e haawi hou mai i ka hoolimalima ia Dike Garahama no kona wahi, me kona hoike ole aku nae, i na hana a kela kanaka e ku-e mai ana i kona haku wahine. O ka ma-i nao nui wale no o ke kahunapule, ma keia hele aku e noi i ka hoolimalima no Dike Garahama, i ole ai kela kanaka e hoomau aku i kona ku-e ana mai, i ka hoohiwahiwa ana i kona hale, eia nae ma kekahi aoao, ke ike la no oia, ina e hoomau ana ke kanaka huki bele, i kona ku-e i na mea i makemakeia aku ai oia e hana mai, alaila e hele okoa aku ana oia e hoolimalima i kanaka okoa, nana e huki i ka bele, mai kekahi wahi mamao mai. Nolaila ma kela hoea ana aku o ua kahunapule nei imua o Miss Kalani, elike me ia i hoakakaia ae nei ma ka hoomaka ana mai o keia mokuna, aia ka haka-nu ame ke kaumaha ma kona helehelena kahi i nohoalii ai; he haawina hoi i kau aku maluna ona, mamuli o kana mau mea i ike ai iwaena o ka poe hoaaiana, a no kekahi leka hoi kekahi i loaa aku iaia, mai ia Sr. Kimo Danakoka mai, ke kane hoopalau a ka Lede Kalala. Penei ka manao nui maloko o kela leka i loaa aku iaia, a nana hoi i hookaumaha i kona noonoo. "E kuu Mr. Woda:—Ke kakau nei au i keia leka ia oe, me na manao kaumaha no ka mare i hoolalaia ai mawaena o'u ame ka Ledē Kalala. He umi wale no la i koe, alaila'hoea mai i ka la, i hoolalaia ai, no ko maua hooliloia aku i hookahi,, iloko o ka berita o ka mare, o ka mea hookahaha nae, e hoike aku nei ia oe. o ia no ka hoololi ana, o ka Lede Kalala i kona manao, no ko maua mareia aku maloka nei o Ladana, aole imua o kekahi anaina nui, aka imua o kekahi mau hoaloha kakaikahi w r ale no. W E lilo ana paha keia hoike ana aku la ia oe, i kumu e hookahahaia ai kou manao, aka ua noonoo iho no nae au, he oi aku paha ko maua mareia ana ma keia ano, oiai ua elemakule au. ua hala na la opio, na la e kohu pono ai ke ku ana aku imua 0 kekahi anaina nui, ma ia wahi, e nonoi aku ana au i kau huikala ana mai, no ; ka hiki ole, ke hookoia na mēa a kakou i hoolala mua ai. "Ke olelo mai nei ka Lede Kalala, e hoike pu aku ia oe, aole e lilo keia hoololiia ana ae la o ko maua manawa e hoohuiia ai ma ka mare, i kumu e hoopauia ai kela noho aloha a kuikahi ana mawaena o kakou, o ka make wale no ka mea nana, e hoopoina ae. ka noonoo ana o kekahi no kekahi. 'Ke lana nei ko'u manao, e hoouna aku ana no ka Lede Kalala i kekahi leka, ia Miss Kalani, e hoakaka ana no keia mea a aole no o'u kanalua, no ka holopono o na mea apau, elike me ka makemake mau o'na wahine." Aole o Miss Kalani i noho me ka hiki ole iaia ke ike mai, 1 kela kulana kaumaha maluna o ke kahunapule, a ia laua e nanea ana, kamailio mai la o Miss Kalani, i ka ninau ana mai: "Ke ole au e kuhihewa, he nuhou kekahi au i lawe mai la e hoike ia'u," wahi ana i ka manawa i haalele iho ai ke kauw r a lawelawe i kona haku wahine. "Ae. he meahou ka'u o ka loaa ana mai nei, a ke hauoli nei au, i kou ninau ana mai la. Me he mea la nae, ua maopopo no paha ia oe ke ano o keia meahou; a ina aole he poe hokai wale mai, i ko kaua nanea ana maloko nei, alaila e hoike aku no au i ua meahou la i keia wa." "Aohe au hopohopo ana, no ka loheia o ka kaua mau mea apau e kamailio ai maloko nei, nolaila ina he mea ano nui kau i lohe ai, o keia wale no ka manawa kupono au e hoike mai ai; no ka mea ua haawi aku nei au i ke kauoha i ke kahukaa, e hoomakaukau mai i kuu kaa, ma ka hora ewalu o keia po, aole he nui o ka manawa i koe, no'u e komo lole ai, nolaila e wikiwiki oe i ka lioike ana mai i kau meahou." "Ke kaumaha loa nei au, no ka uuku loa o ka manawa a kaua e kamailio ai, me kuu manao la, i hookahi hora ka lawa kupono o ka manawa a kaua e nanea ai, alaila haalele iho au ia oe. Pehea, ua loaa leka mai nae paha oe mai ka Lede Kalala mai ea?" "Aole ana leka i kakau mai nei na'u., wahi a Miss Kalani, me ka nana ana mai nae i ka paa o ke kahunapule, i kekahi leka, iloko o kona lima; a haupu mai la oia, malia paha he nu hou maikai ole ka ke kahunapule i hele aku ai e hoike iaia, a o ia kana o ka i hou ana mai: "Pehea, ua loohia nae paha ka Lede Kalala i ka ma'i ea? Ke lana nei kuu manao, aole he mea nana e hoololi ae, i ka hookoia aku o ka mare mawaena o'u me ka Haku Fanadale, ma ka la i hooho.lo mua ia ai." Haawi aku la ke kahunapule i ka leka a Sr. Kimo, i kakau mai ai iaia, a heluhelu iho la o Miss Kalani, me ka pupuku o na niaka, ma kekahi wahi, a mohala maikai hoi na maka ma kekahi wahi, ana e heluhelu iho ai, a i ka pau ana o ka leka i ka heluhelu, hoihoi hou mai la i ke kahunapule, me ka i ana mai: "He mea hookahaha keia i ka manao, aka aohe mea hiki ia kaua ke hana aku, a me he mea la, eia aku paha kana leka a hoea mai, no ka hoakaka ana mai, i na kumu, o kona hoololi ana ae i kona manao, ma Ladana laua e mareia ai. .E lilo ana paha keia meahou, i mea maikai ole i ka manao o ka Haku Fanadale, aka nae, he mea hiki wale no nae, ke uhiia na ano maikai ole apau, ke loaa na hoakaka maikai ana." \ "Pela no ko'u manao, aole e lilo ana ka mare ana o ka Lede Kalala ma Ladana, i mea e ku-e mai ai kona kaikunane, no ka mea ua ike no kaua, aole ka Haku Fanadale, he kanaka hoomaopopo, i na ano nui o ke ola ana o na kanaka." "Pehea kau mau hoolala ana apau, aia anei ia ma ke kulana holopono?" wahi a Miss Kalani, no ke ake no e maopopo iaia, na hana an.a i kauoha aku ai i ke kahunapule e hooko. "Ae, ke holopono nei na mea apau, aka nae he hookahi a'u mea i makemake ai e noi aku ia oe/' me ka hooki ana iho o ke kahunapule i kana kamailio ana, no kona kanalua no, aole paha e ae mai ana o Miss Kalani i kana noi, aka nae haawi mai la, ua wahine opio nei, i kekahi o kana mau minoaka oluolu 16a, me ka i ana mai: "Me he mea la, ma ko'u nana iho ia'u, eia au ma ke kulana, t ae aku i na noi apau loa e waihoia mai ana imua o'u." "Alaila, ua pomaikai maoli au, i ko'u hoea ana mai la imua eu, iloko o keia manawa, no ka mea e hookoia ana kekahi ha-

na nui a'u i manao ai. Ma ka'u hoomaopopo, aole he kuikahi o ko olua noho ana me ,Dike Garahama, ,o ka mea oiaio anei ia?" Kuwakuwai iho la na wawae o Miss Kalani iluna o ka moena veleveka, me ka alawa ana iho i kana uwaki, a pane mai la: "E wikiwiki hoi paha oē i ke kamailio ana mai i kou manao, aole he nui o ko'u manawa i koe, o ka hora ehiku keia, a, ma ka hora ewalu e hoea mai ai ko'u kaa." J "Eia no ka manao a'u i makemake ai e kamailio aku imua j ou. He kanaka o Dike Garahama, i hilinai nui ia e ka poe; apau e noho nei ma kou mau aina. Mai koqg, mau la kamalii mai kona noho ana ma keia wahi ahiki i kona elemakule ana, a ua mahalo nui ia oia ena mea apau. He hookahi olelo nui e loheia nei iloko o keia mau la, o ia no kou kipaku ana aku i kela kanaka, mai ka noho hou ana iho maluna o kou aina, i ka wa e pau ai o kona hoolimalima, no ia manao ou, i ala mai ai na manao ku-e iwaena o kou poe hoolimalima. "He mea liilii wale no kela i ko'u noonoo, aka nae, he nani ia, ua hooili mai oe maluna o'u i kekahi hana nui a ko'iko'i? 0 ia ka hoomakaukau ana no kou la mare, no ia kumu, i makemake loa ai au, e ike aku i ka holopono o ka'u mau mea apau 1 hoolala ai; nolaila e noi aku ana au ia oe, e ae mai, e hoomau aku i ka noho hoolimalima ana o Dike Garahama ma kou aina, ke pau kona manawa hoolimalima mua. Ina oe e ae mai ana, | e lilo i elele ma kou aoao, no ka hoike ana aku i ka lohe imua so kela kanaka, a imua o kou mau hoaaina, no kou hoomau ana aku i ka hoolimalima o Dike Garahama, alaila e lilo ana ia hana au, i mea hoomanaoia e na kanaka apau, a e kau mai ana ka lakou mahalo ana maluna ou." "Ua paa mua kuu manao e hana aku pela, a ke haawi aku nei au i ka mana ame ke kuleana ia oe, e hele aku a hoike ia Dike Garahama, a i na hoaaina no apau, mawaho ae o ko'u haawi hou aku i ka hoolimalima, i kela ame keia mea, e haawi makana pu aku ana au, i ka uku hoolimalima, o ka hapa makahiki ia lakou ma kahi, ma ke āno, he makana ia no ko'u mare ana i ke kane." Ua hoopiha loa ia ke kahunapule me ka hauoli, o kona haalele iho la no iaia Miss Kalani, a iloko o ka hapalua hora mahope mi, aia ua kanaka nei maloko o ka hale hookipa o Dike Garahama, e hoike ana i ka poe maloko olaila, i na mea a Miss Kalani, i hoike mai ai imua ona. Ua kuhihewa loa kela kahunapule, e apoia mai ana kana mau hoike me na manao ohohia e na kanaka; o kana i ike aku ai, o ia no ka noho haka-nu o na mea apau, a o Dike Garahama nae ka mea i pane mai: "Aohe o'u makemake e lawe mai i kekahi makana, mai ko haku wahine mai, aole loa!" wahi ana me ka wiliwili ana mai i kana puupuu inuia o ke kahunapule. "Manao anei oe, me keia mau hana ku-e, e hiki ai ia'u ke hooko aku i kou mau inakemake, a e hana aku no ka hanohano o kela wahine hookano? Aole loa he mana ma ka honua nei nana e hoololi ae, i ka'u mea i hooholo ai." MOKUNA XXXIX. Hakalia no a hala aku ke kahunapule mawaho o ka hale, hoi awiwi aku la o Miss Kalani noloko o kona rumi, ke nana aku iaia mawaho, he o ia mau no kona ano, aka nae, ina he mea kekahi i hiki i ke kiei aku iloko ona, e ike aku auanei oia, ua like me kekahi ahi lapalapa ka hele a paila, me na manao inaina, ka mea i loaa wale no i ka poe pepehikanaka. "Pehea la ka Lede Kalala i hoao ai, e hoolilo maL ia'u me he wahi wahi kaikamanine uuku la, o kona manao ana, e mare oia i Ladana, a owau hookahi wale no ke mareia maanei nei. Ua hiki nae hoi, e hoea mai ana e ike pono ai i kuu inaina. Aole e hiki ia'u ke ike i ka maha, ahiki i ka hookoia ana o ko'u mau manao inaina. "Heaha la ke kumu nana i hololi ae i ka manao o kela wahine? Ua loaa aku anei, ka manao hoohuoi iloko ona, aia kekahi mea maikai ole mawaena o'u ame kuu kane? O keia iho la anei kana pana'i, no ko'u haawi ana aku iaia i kane waiwai a nanohano? Aole nae o'u nana i na mea apau, aka e hookoia ka mare maluna o'u, elike me na mea apau i hooholo mua ia ai, me kd nana ole i na hopena e hoea mai ana, ina ia no ka hauoli, a no ke kaumaha paha." Ua hoopukaia ae kela mau olelo e Miss Kalani, iaia e komo la i kona lole, no ka hele ana aku ma kana huakai i kela po, aia hoi kona makuahine, ke kahi la i kona lauoho, me ka hoolohe ana mai i na olelo awahua mai na lehelehe aku o kana kaikamahine. Ua hele ka makuahine a piha maoli me ka maka'u, no ka lawelawe aku o kana kaikamahine i kekahi mau hana naaupo, e hoohaahaaia ai kona kulana, a e hapalaia ai hoi ko laua mau inoa, a ua aneane maoli no oia, e hoopunipuni aku imua ona, no ka holo mahuka ana o ka Haku Fanadale, o ka mea no nana i kaohi aku ia manao ona, o kona hopohopo, o lilo auanei ia, i kumu e kau aku ai kana kaikamahine i kekahi hoopa'i ikaika maluna ona, a nana aku hoi iaia, me na manao hoowahawaha. Aole i kamailio hou ia kekahi mau olelo e Miss Kalani, ahiki wale no i ka paa ana o kona lole, a i ka hoea ana mai o ke kaa mamua o ka puka o ka hale, haalele iho la © Miss Kalani ame kona makuahine ialoko o ka rumi, me ka iho ana mai no ka hale malalo. Aia hoi ke kahukaa, ke makaala, la i ka lio, a iaia i ike mai ai i ka hele aku o kona haku wahine, wehe ae la i ke pani 0 ke kaa, alaila pii aku la o Miss Kalani a noho ae la mamua loa, me ka noho ana aku hoi o kona makuahine mahope. Hakalia no a paa na kaula kaohi iloko o ak lima o Miss Kalani, haawi aku la oia i ke kahukaa, e hookuu ae i kana paa ana i na lio, o ke kiani aku la no ia o ua haku wahine nei o Kanale Hale, i kana huipa, he poha ana maluna o ke kikala, o ka lio hulupala, o ka lil'o aku la no ia, nana aku oe, ani ka makani, kohu mahimahi no ke kai o Puaena ua kaikamahine nei, e holo kikaha la ma ke alanui akea o kona aina nui. Aia ke kahukaa ke ku aku Ia nana i ke kuupau o na lio i ka holo, a o ia kana i hooho ae ai: "Ina aole e akahele kela wahine opio i ke ano o kana kalaiwa ana i na lio, e hoea mai ana he la ma keia mua aku, e ike pono ai oia ike ano o kana mau hana. Ma ka makaukau i ke kalaiwa ana, aole he pilikia, aia ka pilikia, ma kahi o kona noke mau i ka hili i na lio me ka huipa. Heaha la keia hana nui, nana i kono.mai iaia, e.hele ma keia huakai o ka po?" Ua ma-u no kela holo ana aku o na lio me ka mama maoli, alaila kaohi mai la o Miss Kalani, me ka ikaika apau e hiki ana i kona mau lima, ke huki mai i ke kaula kaohi, aole no hpi 1 loihi iho, akakuu mai la ka holo ana a na lio. Alaalawa ae la kana nana ana mao a maaiiei o ke alanui, a ina paha he mea kekahi e nana aku ana iaia, e ike aku ana oia, i ka hele o na maka o ua wahine nei, a hulili, o ia no oe o ke okoko ahi. "Ua lawa paha keia hookina ana mai o'u i na lio i ka holo, e hoohele malie aku kaua ma keia wahi," i kamailio ae ai o Miss Kalani i kona makuahine. "Ua hele maoli no au a uluhia i na manao like ole, a ua oi aku ka'u hahau ana i «a lio me ka liuipa, mamua o ke kupono, no ke ake wale ana no keia, e hoomamaia ae. ko'u mau noonoo uluahewa." "Ua hele maoli au a piha i ka maka'u ia oe e kuu kaikamahine, nolrfila.no kekahi wa hou aku au e manao ai $ hele ma nji huakai o keia ano, he mea pono no ke hele pu kekahi kanaka me oe," i pane aku ai no hoi ka makuahine me ka piha i ka haalulu. (Aole i pau.)