Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXIII, Number 27, 3 July 1924 — HE NINAU I NA MANA HOHO O HAWAII HIKINA AME HAWAII KOMOHANA. [ARTICLE]

HE NINAU I NA MANA HOHO O HAWAII HIKINA AME HAWAII KOMOHANA.

> >':r.on Hanohano, LunahooNupepa Kuokoa; Aloha —E.ike r,o mc kou lokomair." k(>-; ahor.ui mau, e oluolu - r or.0 r. e holo oneki hou kaua pule. n e onka ae kou ]eo - - r, ka ~k.nlr.OM hiTrahiwa la, i m ;-a-a l:oT;o o Hawau Hikina amo wsi: Kojyiohana, a e ninau akn :'-r.He h:.na naauao anoi na na • >> i kcho:a ino nei ma ka la 14 - 7mai no ke kakoo ana aku • r.i. kumuhana a na poo aupuni • k? Terit<»re, e "w-aiho mai ai imua ~k° Kom.ite Kuwaena o Honolulu Tn.& ka la 14 o He ninau aso nui loa keia a "►«;kru e noonoo ai. a i maopopo <■> : kekahi o kakou na lawelawe ana iloko o ke Komite Ku■vacna. a aia iloko o ka liftna o keia r.os:ite ka pomaikai ame ka pomai>;ai ole ou e Uawaii Lahui. O ia hookalua mua loa o na har.a kalaiaina, o ia no na kalapu lii"ii e kela ame koia mahele, a mai;okn iaai ona, hanau na lunanui ame hooko, a o keia koho ana iho 'a i hala fiku la, mai ke Komile Knwaena mai no ia o Honolulu, t ana e wae kakou i mau elele ' -o ka l»olo ana i Honolulu no lea hooponopono ana i na kahua kalai-

aina. o ke aoao Kepubalika, a o ka poe a kakoo i k'oho ai e hele ana 'iakou j!o Honolulu. a e lilo lakou : Trr.hr, olilo no kik-.u maluna o na o kela ame ktia, e pii mai ana imua o keia komite. O k« mua loa, o ia no ka lilo o ka hapanui o keia poe elele ma ko knkoe soao, a e hana lakou i ko kakou makemake, a aole i ka maken2ke o ka poe kakaikahi, e nana n-sle tjo i kou baloka, no ia wa wale so, t, ko ko lakou makemake, "no you , \ walā a ka Pake. Xa keia komite e wae ae i na Koinite Kuwaena o Hawaii Hikina j ;aie Hawaii Komohana, a o na hana s keia komil-e, o ia no ke apono ana ; ":u i na hookohu o ka poe e alualu . :.i i r.a oihana l'ke ole, malalo o Teritore ame ko aupuni federa a. a aia maleko o ka lima o keia komite kekahi mana ano nui, no

ka noonoo ana i ks l:r—.'.ka kupoi.«o a lakou e kakoo ai. 0 ia iho la na kuniu ano nui 'i kakou i wae ai i na elele a kakou i koho ai e hele i Honolulu, e kiai makaala i kou pono e Hawaii lahy : .. He 30 ka nui o na elele i waeia o Hawaii Hikina, a ua wawaia ae, e kakoo ana kekahi o lakou i ka aoao 0 na poo aupuni o ke Teritore, a he 25 elele mai Hawaii Komohana mai, a he mau paonioni no kekahi mawaena o lakou, kekahi e kakoo ana i ka baloka o iia poo aupuni, a o kcjkahi o ku-e ana. He mea maopopo, o ke kakoo ana 1 ka aoao o ke aupuni, lie hana naauao ia o ka haawi ana i na kakoo i mea e holomua ai ka hookele aupuni, malalo o na hookele aupuni ana n na poo aupuni o paa nei i na oihan i like ole, a o ke ku-e aku, he hana ia e kaohi ai i ka holomua o ke aupuni; aka, ina o ia iho la t ko kahua o ka holomua, ame ke kaupaona like mawaena o na poo aupuni ame ka lehulehu, lie mea maikai no e hooko pono na poo aupuni i na kahuahana i kukuluia iloko o ka aoao kalaiaina, a i hooko 010 lakou he mea maikai na ka lehulehu, e ku-e aku i ka lakou mau kumuhana apau. He mea maopopo loa ia'u, kekahi o na elele i waeia, a i koho pono ia e ka lehulehu, e kakoo ana I i ke kikiki o na poo aupuni, a n.o ka mea ; aia lakou malalo o na poo apuni e hana n-ei i keia mau la, me ka nana ole ae i na mea i hanaia maluna o lakou, i na la i kaahope aku In, o ia lioi i ka pii ana mai o ko lakou mau inoa imua o ke komite, oiai au he lala no ia komitc, ua ku-e mai ia poo aupuni i kona inoa, a he inoa Pukiki kana i waiho mai ai, a ia wa liookahi no, v.a loihi kona paa ana i ka hana malalo 0 na haku like ole, ame ka ike aku no o na maka he ino ka lakou i hana mai ai, kakoo aku no ia lakou. Ma ko*n lkemaka, aole pololei i hanaia e na poo aupuni, a penoi no ia: Malalo o na lawelawe hana ana a na poo aupuni e noho mai nei, ua hookohuia kekah; kanaka i wela ole ka' maka i ka uahi o na hana kalaiaina, a i haawi ole mai i kana mau kakoo i ka aoao kalaiaina Repubalika, a i hoike ae i kona manao aole ona niakemake e hoopau 1 kona manawa ma na liana kalaiaina, a o ka mea kupanaha, i kona wa i ike ai ua hakahaka kekahi wahi o'ke aupuni, ua komo mai la oia iloko o ka puulu kahuimu kalo, a noi mai la na'u kekalii wahi kalo, nunui mohaha maoli keia kalo, no kahi waena no keia a olua, nui ku mahaoi, na mako ue pa'u i ka uwalii o ke kalaiaina a na keia molowa e ai hookano, a ia wa hookaln no, waiho aku ke Komite Kuwaena o Hawaii nei i ka lakou inoa, a ua hooleia mai e ii.i poo aupuni. Pehea keia, e kauolia ana anei oukou i ka'oukou mau elele e kakoo aku no i na poo oupuni? O kekahi na na ppo aupuni no i hoonoho a hookohu i kekahi mau Demokarata e noho mai nei i na hana o ke aupuni Teritore, me ke ku-eia aku no, aole hoonoho i na Demokarata ma ia mau kulana, ka pane, "lie uala liilii oe no Kalepolepo" hele ma kahi e oe, a pehea, e kauoha. anei oukou i ka oukou mau elele e kakoo aku no i na poo aupuni, e nana kapakahi mai nei ia kakou Repubalika, malia paha o na liua no i pili pono aku i ke kumu, malaila ka ohi, o na hua i ka welau, o ia ke kiola, kapae loa ma kiona. U;i oi aku ka maikai o na ?Tepubalika npau e lilo i Demokarata, ma-

mua o ka haawi ana aku i na kakoo i na poo aupuni, e* ku-e mai nei i na leahua kalaiaina o ka aoao Hepubalika. No'u iho, aole loa au e haawipio malalo o kekahi poo aupuni, e hōao ana e nana liihi i na rula o ka ac».o Bepubalika, ame ka nana ole mai i na Komite Kuwaenu. O kekahi poo.aupuni ua hoopuka ae oia i kona manao penei, aole loa ona makemake e hoohuikauia ka hana kalaiaina i hoonoho iaia ma ia kulana, na na Komite Kuwaena i apono iaia, a hookohu mai ke Kiaaina, a i ka loaa ana o keia kulana iaia, kuhaia mai la ka maka o na Komite e keia hupo. Ia oukou e na Repubalika oiaio o Hawaii Komohana, ina ua manaoia e waiho mai oukou i kekahi inoa | Eepubalika ma kekahi kulana, e laa paha ke kulana Luna Auhau no ko oukou apana a waiho mai imua o ke Komite. Kuwaena, mai ia lakou aku i ke Komite Kuwaeua o Honolulu, a mai ia lakou aku i ke poo aupuni o ia keena, a ina e kapae mai ana oia i ka oukou kanaka, a hoonoho mai i Demikarata ma ia wahi, pehea ana la ko oukou noonoo, kakoo anei oukou i na poJ aupuni e noho mai neif 0 ka mea i kulilee ole ka manao me ka'u e hoakaka nei, he mea maikai e hoike oia i kona manao kalaiaina, a e kailike mai kakou maluna o keia ninau mamua o ka noho ana mai o ka halawai a ke Komite Kuwaena o ka Mana Hooko. Me ka mahalo, A. KALEI AONA, Waiakea Homestead, lune 20, 1924.