Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 5, 3 February 1927 — Page 6

Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

NA MOOLELO HOONANEA, NA NUHOU KALAIAINA
ME NA NUHOU O KA MANAWA

AOAO NO NA MANAO PEPA
SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO.

EONO NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, FEBERUARI 3, 1927


MAKEMAKE O HA- WAII IAIA KA PERESI- DENA O KE SENATE Elike me ka hookokoke mau mai o ka manawa e noho ai o ka aha-olelo kuloko, pela iho la no ka oiliili mau ae o na lono like ole, e pili ana i na hoonee hana ana iloko o na hale kaukanawai a elua. He mau pule lehulehu ae nei i hala, o ka inoa o Senatoa Shingle, ka mea walo no i loheloheia, no ke kulana peresidena no ka aha senate a o ka Hon. C. H. Cooke hoi, ka lunahoomalu o ka hale o na lunamakaainana, aka nae, iloko mai nei o keia mau la hope, ke oiliili mai ne na lono, no ka makemake o ka mokupuni o Hawaii, e onou mai ia Ernest Akina, oia ka peresidena, o ka aha senate, a o William A. Clark hoi, ka lunahoomalu , o ka hale. Me kela manao ka e onou mai ia W. A. Clark i lunahoomalu ka hale, e ku ana na lunamakaainana apau o Maui, mahope o ka lakou moho, a he nui hou ae ka na kokua, no ka lilo o kela kulana iaia, a he hookahi wale no ka kumu, e lilo ai o ka noho lunahoomalu i ka Hon. C. H. Cooke, o ia ko W. A. Clark, lilo aku i lunahoomalu no ke komite waiwai. Ma ka aoao nae o na kakoo o ka Hon. C. H. Cooke, aole o lakou kanalua iki no ke kohoia o Cooke i lunahoomalu, ina nei no ka waihoia o na inoa a elua ma ke koho baloka. No ke kulana hope lunahoomalu, o ka inoa o ka Hon. Emil M. Muller ka i loheloheia ae, no kela kulana, a oia pu no hoi ke lilo aku ana i lunahoomalu no ke komite hoonaauao. Hookahi ka kumu a ka poe e hooikaika mai nei e lilo o Akina ka peresidena o ke senate, a o W. A. Clark, ka lunahoomalu o ka hale, o ia no ke kaa mau ia Oahu nei, ka noho hoomalu ana i na hale a elua; a aole ka he manawa mahope iho o ka lilo ana o Hawaii nei, i aupuni teritore, i kaa ai ka hoomalu ana o ka aha senate i kekahi senatoa mai Hawaii mai, a no ka hale o. na lunamakaainana, aole he wa i kaa ai ka noho hoomalu ana o kela hale i kekahi lunamakaainana o Maui. No ka mokupuni o Kauai, Hawaii ame Oahu nei, he mau kau i kaa ai ka hoomalu ana i ka hale o na lunamakaainana, i kekahi mau hoa, kela mau mokupuni mai, a no ka nele o ka loaa ana o kela pono i kekahi mea mai Maui mai, pela ka e ake loa mai nei ko Maui puulu lunamakaainana, e holo aku ka noho lunahoomalu ana i ka hale o na lunamakaainana, ia W. A. Clark; a o ke kumu no hoi ia a ko Hawaii poe senatoa i ake ai, e loaa i ko Hawaii poe, ka hanohano o ka noho peresidena ana no ka aha senate. NA KA MIKINI AKU ANA E HU'E I KA HALAKAHIKI I kulike ai me kekahi meahou o ka loaa ana mai i keia kulanakau-hale mai Hoolehua, Molokai mai, he elua mau mikini kanu halakahiki i hanaia e Alexander MacAngus, o ka aina hoopulapula ma Molokai, a ua hoopukaia mai na palapala ae, no ka hana ana i kela mau mikini elua. Hookahi ka o kela mau mikini, he elua laua mau mea, na laua i huli a i noonoo i ke ano o ka haua ana i kela mikini oia ame Gilbert R. Fletcher o Berkley, a o ka elua o na mikini, oia hookahi no ka mea nana i noonoo, a i hoolala i ke ano o ka hanaia ana. . O ka hana a kekahi o kela mau mikini, o ia no ka hu'e ana i na kumu o na halakahiki mai ka lepo mai, alaila okioki aku la i ke kino o kela kumu halakahiki a liilii, a lu hou aku la iluna o ka lepo make ano i mea hoopulu a hoomomona. He kaa huki ka mea nana e hoohana ana i kela mikini, a he elua mahele hana a kela mikini, hookahi no ka hu'e ana i na kumu halakahiki, a hookahi no ka okioki ana, a lu aku ma kahi a kela mikini e nee aku ai. O ka elua o ka mikini, ua pili ia i ke kanu ana ma ke ano akea a i ole haiki mai paha elike me ka mea e makemakeia ana. He mea noho o Mr. ame Mrs. McAngus, no ka aina hoopulapula ma Hoolehua ma kela makahiki aku nei i hala, ko laua hoi ana no Molokai, a e hookomo aku ana laua i ko laua mau eka aina, ma ke kanu ana i ka halakahiki, elike me ia e hoeueuia mai nei e ka hui kanu halakahiki o Libby ma. OSAKA, Japan, Jan. 30— Ekolu mau kanaka i make a he lehulehu kekahi poe e aku i eha mamuli o ke pahupahu ana ma ka manawa o ka hooku'i ana o kekahi kaaahi lawe ukana me ekolu mau kaa pauda o ka oihana koa maloko o ka okana aina Kyushu i keia la. He kanawalu mau hale i hoohioloia ma-muli o ka ikaika o ke pahu ana.	Nuhou Kuloko Ma ka Poakolu, ka la 16 o keia mahina, e noho mai ai ke kau o ka ahaolelo kuloko. O Kapena H. Berger ka mea na- na i alakai i ka Bana Hawaii, ma ia hoauia ana o ka. Royal Hawaii- an Hotel, ma ka hapalua o ka hora eono, o ke ahiahi o ka Poalua iho nei, mawaho o Waikiki. No ka hoomanao ana i ka Ia hanau o ka Moi Lunalilo, i hoea ae ai ka Bana Hawaii, no ka Home Lunalilo, ma ka Poakahi iho noi, no ka hoonanea ana i na elemakule ame na luahine ma kela home, a ua hoea ao na lala o ka papa kahuwaiwai o kela home, pela mo ka Meia Arnold, ma ke ano he mau malihini hanohano. Nui ka piha owaho ae nei o Wai- kiki, ma ka po Poalua aku la i ha- la, ma ka manawa o ka weheia ana o ka Royal Hawaiian Hotel, ka ho- kele nani hookahi i hanaia ma Ha- waii nei. Elike me ke kulana o keia au holomua e nee nei o ka aina, ke hoolalaia mai nei, ka hooloihi ana aku i ke alanui Betela mai ke alanui Pauahi aku a hoea i ke alanui Beritania. Mamuli o ka nui loa o na hua- moa i keia manawa, i hoakaka ae ai o E. P. Low, ka lunanui hou o ka makeke kulanakauhale, ua ho- omiia mai ko kumukuai o ka hua- moa ma ka Poalua nei, ma kahi o ke 50 a i ke 40 keneka no ke kakini. Ma ka Poaha o keia pule ae, Fe- beruari 10, e malamaia ao ai ka hala. wai a ka Ahahui Kokua, (Hawaii- an Humane Society) maloko o ka hale waiho buke e ku nei ma ke alanui Puowaina, e hoomaka ana ma ka hora umi o ke kakahiaka o kela la. Ma ka Poakahi iho nei i noho hou ae ai ke kiure kiekie no ka noii amo ka ninaninau pono ana i na mea e pili ana i na hana ki-pe i lawelaweia maloko nei o keia ku- lanakauhale, elike me na hoohala- halaia i waihoia ae ka Loio Kala- na Davis, imua o kela kiure. No ka hooweliweli ana o Joe Mo- niz, e pepehi i kana wahine, i kau mai ka Lunakanawai Harry Steiner i ka hoopa'i hoopaahao maluna ona ma ke kakahiaka o ka Poakahi iho nei, e noho oia maloko o ka hale- paahao no ka manawa o eono ma- hina. No ka hoomanao ana i ka la i hookumuia ai ka Home Hoohanau Keiki Kapiolani, e malamaia ae ana he paina luau ma ke kahua o kela home, ma Makiki ae nei ma ka la 19 o keia mahina, mai ka hora umi- kumamalua mai o ke awakea ahiki i ka hapalua o ka hora elua, o ka auwina la. I kulike ai me na mea i hoolalaia e na luna oihana hou o ke aupuni kulanakauhale, he heluna nui o na limahana o ke kulanakauhale, i ka- hiko ko lakou noho hana ana no ke aupuni, i hoomahaia aku ma ka Poakahi iho nei, a paniia ae ko la- kou mau makalua, e ka poe hou. He lono kelekalapa ka i hoikeia mai i keia kulanakauhale, mai Ka- kalameko Kaleponi mai, no ka ha- lawai ana o Manuel Mendonca me ka make, mamuli o kekahi ulia kaa otomobile ma ke Sabati iho nei. He kamaaina o Manuel Mendonca no Hilo, Hawaii. Oiai e hana ana me ka nui ae o na limahana makai ae nei o Iwi- lei, ma ka Poakahi aku la i hala, i haule ai he Korea o Hung Ping Ha ka inoa, a nona hoi na maka- hiki he 37, iloko o kekahi kula aila wela, a mo a koha kino, me ka hoi- haiia ana noloko o ka Halema'i Moiwahine, iloko o ke kulana ku- pilikii. KA MANU HULU MELEMELE He hali'a ua hiki mai, Eia i kuu poli; Ka nani o ka manu hulu mele- mele, Nana i kono mai ia'u, Nana i kono mai ia'u. A huli hoi ae au me ka ua Ki- koni ili; Me ka nani o ka manu hulu pii- pii, O ka'u kia no ia, Ha'i mai oe ia'u, He aloha kou, Aia no i ko piko la, Kahi i holu nape ai. Haina ka paana, Ka nani o ka manu hulu mele- mele, Kana i kono mai ia'u, Nana i kono mai ia'u. KA OHU POINA OLE.	E HOIHOIIA MAI ANA HE AHU- ULA MAI LADANA MAI Iloko o kekahi mau pule kakaikahi wale no mai keia manawa aku, e hoihoiia mai ai he kapa ahuula, i haawi makana ia aku e ka Moi Ka- mehameha II ia Kapena Starbuck, o ka moku Pelekane L'Aigle, iloko o ka makahiki 1824, oiai ka Moi Kamehameha II, e holo ana maluna o keia moku no Ladana, i ka ma- kahiki 1823-1824. O Miss Starbuck, ka mea nana e haawi mai ana i kela ahuula, ma ke ano he makana ia nana ia Hawaii nei, a e malama- ia kela makana maloko o ka hale hoikeike o na mea kahiko ma ke Kula Kamehameha. O Mr. Robert P. Lewis, o Hono- lulu nei, a i hala aku no Europa no ka makaikai ana i na hale o na mea- kahiko malaila, a e hana ana hoi no ka hale waiho buke o Hawaii nei, ka mea nana i kakau mai nei ia A. P. Taylor, o ka hale waiho buke o ke aupuni, no kona hui ku- kakuka ana me Miss Starbuck, ma Ladana, he wahine nona na maka- hiki he 77, a pela i loaa mai ai ka ike iaia, no ka makemake o kela wahine makana mai, i ke kapa ahu- ula i makanaia aku i ke Kapena Starbuck, a mawaho ae o kela ahu- ula, he kapa pa'upa'u kekahi i haa- wiia aku ma ke ano makana no e ka Mowahine Kamamalu. Aia Mr. Robert P. Lewis ma Parisa kahi i makaikai ai, aka nao i kulike ai me kana leka o ka hoo- una ana mai ia Mr. Taylor, e hoea ae ana i Ladana ma ka pule hope o ka mahina aku nei o Ianuari, a malaila oia e hooponopono ai no ka hoihoi ana mai i kela mau makana no Hawaii nei. APONO KO KAIMUKI POE E KU- KULU O BAILEY I HALEKUAI Ma ka halawai a ke kalapu hooholomua o Kaimuki o ka malama ana ae maloko o ka halekula Liliuokalani, ma ka po o ka Poakahi o ka pule aku nei i hala, he halawai i akoakoa ao ai ko Kaimuki poo, ma kahi o ka 225 ka nui, i hooholo ai ka hapanui o ka poe i okoakoa ae ma kela halawai i ke noi a Bailey, e kukulu oia i halekuai lala nona, ma ke kihi o na alanui Harding ame Koko Head. He olelo hooholo kekahi i wahoia ao ma kela halawai e Harry T. Mills, e apono ana i ka manao o Bailey, e kukulu i halekuai lala, ma Kaimuki, aka nae o kahi o ua halekuai nei e kukuluia ai, ma ko alanui Waialae no ia; ma ka manawa i kohoia ai kela olelo hooholo, ua kaa ka hapanui o ka poe, ma ka aoao e hoole ana, i ka manao o ka olelo hooholo, a o ka hopena i ikeia, o ia no ka ae ana aku i ke noi a Bailey, no ke ku o kona halekuai ma na alanui Harding ame Koko Head. Maloko o ke keena halawai o ka papa o na lunakiai ma ka po o ka la 17 o ka mahina o Feberuari nei, e malama hou ia ai he halawai makaainana, maluna o kela noi, no ka hoakaka ana ae o ka poe nia ka aoao e apono ana i ke noi, ame ka poe e ku-e ana. HOLO ME KA UKU OLE I KA LAKOU AI ANA Ma ke kakahiaka nui o kekahi la o ka pule aku nei i hala, ua hoea ae la he eha poe me ko lakou kaa otomobile, a ku mawaho o kekahi haleaina o ke taona nei; a i ka oili ana mai o ko kuene iwaho e ninau i ka makemake o kela poe ua hoikeia aku la iaia, ua makemake lakou i mau meaai, no ka laweia mai iluna o ko lakou kaa. He mea maa no i kekahi mau haleaina, ka lawe ana i na meaai i na ohua o na kaa otomobile, maluna o na papa loloa, ma ke ano he mau pakaukau, nolaila, i ka nalo ana aku o ke kuene, a oili hou mai la, ua lawe mai la oia i na meaai na kela poe, he mau meaai nunui wale no o ke dala. Ua noke maoli kela poe eha i ka hoonuu i na meaai ahiki i ko lakou maona ana, a hilinai nui aku la ihope, me ka maopopo ole o ka mea nana e uku aku i kela mau meaai. I ke kuene nae i komo aku ai iloko o ka haleaina, a mamua o kona oili hou ana mai no kahi i ku ai o ke kaa, ua hoomaka aku la kela poe e holo, me ka lawe ana i na pa o na meaai me lakou, a o ka nakeke o ke puna ka ke kuene o ka lohe ana mai, i holo aku kona hana e nana, o ka pu-a o ka uwahi mahope o ke kaa otomobile kana i ike, ua pupuhi aku la ka i'a o Uko'a i kela poe kolohe, a ku iho la oia i ka hoka, me ka hoaa, no ka uku oio ia ana mai o na meaai, pela hoi ka lilo ana aku o na pa le-hulehu i kela poe, ua papaluaia iho kona poho ame ka poino.	KOHOIA KA POE PULUMI I KA HALEKULA O OAHU NEI Mahope iho o ka nanaia ana o na noi oihana, pela hoi ke kupono o ka poe noi, no kekahi mau hora, o ke komite o na kula ame na hale au- puni, ka meia ame ke keena o ka lunanana kukuluhale, i aponoia ae ai ka hookohu o keia poe malalo iho nei, i poe pulumi no na hale- kula, no keia nee ana aku. Iwaena o ka poe i hookohuia mai la, he kahiko no kekahi, i hoomau- ia ma ka lakou mau hana, ma ka po o ka Poalima aku la i Hala, a ua kahea ae o David Makaena, ka poe pulumi halekula apau, e akoa- koa ae ma ka halekula o Kaiulani, ma ke awakea o ke Sabati iho nei, no ka hoolohe ana i ke ano o no hana a lakou e lawelawe aku ana. O keia iho ka papai noa o ka poe pulumi halekula, i kohoia mai: Aiea— Halualani, J . Kahanu, Jr. Aliiolani— M. H. Camara, Manuel Silva August Ahrens — J. K. Hulu, Kim Lee. Andrew Cox— D. Kaeo. Central Grammar— D. K. Kepoi- kai, D. Kahoohena, W. Ah Yuen, Ed. Takaki. Central Primary— J. I. Napua- mauu. Cummins — M. Pires, H. Kaana- ana. Ewa— Jno. Lopez, M. Tevera. A. Kalehua Fern — Sam Kawaa. Halemano — A Codeiro. Hauula— Nihipali. Kaahumanu— Ili Keaka, Jas. K. Merscberg, H. Kapule. Kaiulani — Geo Nieper, Lucy Na- hee, D. K. Kaoihana. Kalihikai— Lydia Carvalho, Dav- id Kaanehe, Sam'l F. W. Kealii- kuli. Kalihi-uka— M. J. Gonsalves Kalihiwaena—J. Opunui, Sol Ke- aloha, Mrs. Lucy Kahookano. Kaneohe — Wm Kalani, James Antone. Kauluwela— H. Bush, H. Akau, Mrs. H. Akau, Mrs, J. Brito Kawailoa — M. Kaaemoku. Kuhio — Mrs. J. Kuahine, Bea Lauahi, Moses Kahuna Lanakila — Mrs. E. Kapua, M. Kalihoa Likelike— Kelupaina Nahale A, Kane. Liliuokalani — Mrs. K. Duncan, Jas. K. Makakoa, A Eugeino Lincoln— Kekuene, J. K. Kau- hane, Jno. Wm Castro. Maemae— David Nahale Makiki Junior High— Mrs. Nama- ielua, Mrs. M. K Lo, Rawlins, M. Perreira McKinley High— H. K. Wailehua, Jos. Texiera, D Kahanu, Jno, R. Silva, N. A. Kelly, Jas K. Kahue, Mabel Wood, Sam Alapaki, Aiona. Manoa — Mrs. N. Opunui. Mckinley Halehana— D. C. Jones. Palolo— M. S. August. Pauoa— Wm. Moike, S. Townsend. Pearl City — M. Keone, Jr. Pohukaina— S. Nakea, Mrs. Ka- kalia, Chas. Lake, Jr. Opportunity— E Lilikalani. Robello— H. E. Palakiko, Mrs. Lahela Palakiko. Royal— S. Kaleikini, F. Waipa, W. Clement. Leilehua— Jno. Mahoe, A. Ken- sion, A. Brickwood. Keena o ka Lunakula Nui-S. Dias Wahiawa— H. Kaaa, Mrs. Kaaa. Waialua— D. Alameida, Mrs. J. H. Kualii, F. Soares. Waianae— Geo. W. Goro. Waikiki-John Rego, Mrs. J. Rego. Waimanalo-Ed. Kaniaupio. Waipahu— D. Kahale, John Hoo- pii. Waiahole— Mrs. M. Awa. Watertown --A. Puli Kahuku-Joel Apuakehau, Hale Kalana— Harry Louis, Jos. Kaneaikama. MAHALO NUI. E Mr. Lunahooponopono, Aloha a nui:— E oluolu hoi oe e haawi ae i ko'u hoomaikai nui ia L. K. P. Kaehukai o Palemano, no ka loaa ana o ka haina o ka nane. Me kuu manao la aohe kupua nana e hoeueu e ala ai a ku iluna; e moe malie ana ia no na kau a kau; eia ka aole. He mele no nae ka ka poe ka- hiko; penei: Ua laka hoi au la ua paa, Aohe kupueu aana e wehe, Moe i ke kau moe hooilo, Eia ka hoi ua mea e poloke ai. E Mr. Lunahooponopono, haawi mai oe i ka nupepa makana o hoo- kahi makahiki a L. K, P. Kaehu- kaiopalemano, a o kahi moni iui pakeke hoi na'u no ia e hoouna aku i ua kae'ae'a nei. Malia he nana paha ka ua ehukai nei o Palemano. Me na keiki hoonohohua kuu we- lina, a o kuu aloha pau ole me ka Lunahooponopono. J. P. K. KAWAIKAUMAIIKA- MAKAOKAOPUA. Napoopoo, Kona, Hawaii.

LOAA KA WAIWAI I

AIHUEIA MAMUA O KA
IKEIA ANA E KA ONA

Ma ka wanaao o ka Poakolu o
ka pule aku nei i hala, i loaa aku
ai he pahu ukana, o ka aihueia ana
e kekahi mau keiki opio, mailoko
aku o ke keena hoikeike o ka aha-
hui Kalepa o Los Angeles, e ku
nei ma ke alanui Betela, o ka mea
i apiki nae, ua pakele aku na ka-
naka opo na laua i aihue i kela pahu
ukana, a o ka ukana wale no ka
i loaa mai i ke kanaka o ke aupuni.
Ua ha'oha'o ka Makai Levi Ka-
ohu, i kona ike ana aku i kekahi
mau keiki opio elua e hapai ana i
kekahi pahu kaumaha, ma ke ala-
nui Hokele, nolaila ua uhai mai la
oia mahope o kela mau keiki, a
i ka wa i ike aku ai na keiki kolohe.
iaia, ua hoomaka aku la laua e holo
me ka mama, me ke kiola ana i ka
pahu ukana.

Ma ka hora ewalu nae o ke kakahiaka ana ae o kela la no, ua hoea aku la o Frank L. Kern ka akena o ka ahahui kalepa o Los Angeles no ke keena hoikeike o ka ahahui, a ike aku la oia, i ka lilo ana o kekahi mau waiwai i ka ai. hueia, a iloko o kona manao pihoihoi, ua kelepona koke aku la oia i ka halewai, no ka hoounaia mai

o kekahi mau makaikiu i ka hale hoikeike o na waiwai.

O ka Makaikiu Mike Swift ka

i hoounaia mai, a iaia i lohe ai i na hoakaka ma ka aoao o Kern, no ka aihueia ana o ka hale hoikeike o na waiwai o ka ahahui kalepa o Los Angeles, ia wa i hoikeia aku ai iaia e Swift, aia kela mau waiwai apau ma ka halewai kahi i waiho ai.

Ma ka hoakaka o Mr. Kern, me he mea la ma ka hora eha o ka wanaao o kela Poakolu ke komo ana o na kanaka opio aihue maloko o ka hale hoikeike, mahope mai o kekekahi puka aniani.

O na mea i laweia e na piko pau iole, a i loaa aku ai ua hookomoia maloko o kekahi pahu, he elima mau pahu ciga, he hapa kakini mau palule, he mau leia-i lehulehu, he kukui uwila hoomalamalama ame kekahi mau waiwai e ae.

Mahope o ka hoohala ana he eiwa la ma Hawaii nei, me ka makaikai ana ma na wahi pana like ole o na wahi a lakou i kipa aku ai, i huli hoi aku ai na lalu o ka ahahui Kalepa o Seattle, no ko lakou mau home, me ka piha i na manao hoomaikai me ka hauoli, no na hiona nani a lakou i ike ai, pela hoi, na hookipa a koonei poe, i apo aku ai ia lakou.

KA HANA KI-PE E NOIIIA MAI NEI E KE KIURE.

Eia imua o ke kiure kiekie o ke teritore i keia manawa ka noii ame ka huli pono ana mai, i na mea oiaio e pili ana i na hana ki-pe a poholalo i lawelaweia maloko o keia kulanakauhale, elike me na kumu hoohalahala i waihoia ae e ka Loio Kulanakauhale Charles S. Davis, imua o kela kiure ma ka pule aku nei i hala.

No ka hopena o kela hana noii, ma ka aoao o ke kiure kiekie e noho pouliuli ana ka lehulehu, ahiki i ka wa e waihoia ae ai ka lakou hoike.

No ka loaa o kekahi mau hoopii hoahewa i ke kiure kiekie, e ku-e ana i kekahi mau luna oihana oloko o ka oihana makai; a nele paha ka loaa ana he mau hoopii hoahewa e ku-e ana ia lakou; o keia ke keehina pololei a keia pepa, i hoakaka ae ai, ma ka pule aku nei i hala, e lawelaweia aku e ke keena o ka loio kulanakauhale, aole o ka hooili aku o ka Loio Kulanakauhale Davis i kana mau hoahewa ana maluna o ka Makai Nui Desha, no ka hoopau ole ana i ke Kapena Makaikiu Kellett ame ka Lukanela Makaikiu Ross.

Ua makemake ka lehulehu o na mana koho baloka o keia kulanakauhale e ike aku i ka lawelaweia o na hana o ka oihana makai, maluna o ke kahua o ka pono ame ka pololei; malalo o kela kumu, i hoonoho aku ai lakou ia David L. Desha make poo o ka oihana makai o Honolulu nei; a maluna ona ke ko'iko'i o na ahewaia a mahaloia paha e puo ai e haawiia aku, elike me ke kulana o ka hoohanaia ana aku o kela oihana, iloko o kona kau e noho makai nui ana.

Ina ua ki-pe i'o ia kekahi mau luna oihana o ka oihana makai, a oa lawelaweia hoi na hana poholalo, o ka alunu ame ke ku-e kanawai maoli; alaila me na hooiaio kupono, pela hoi na ike maopopo loa no ka hooko i'o ia ana o kela hana, pela wale no e loaa aku ai na apono ana ma ka aoao o na mana koho o keia kulanakauhale, no na keehina pololei, e hana aku ai, no ka hoopau ana i kela mau luna oihana, a e hoomau hou aku paha ia lakou, ina ua lawa ole na hooiaio no ke ahewa ana ia lakou.

Ua piha kakou me na manao hoohuoi no ke ano o na hana e hookoia mai nei e ka oihana makai, a i lawelaweia, no na makahiki lehulehu, malalo o na poo like ole no kela oihana, mai lilo nae ia manao hoohuoi i kumu no kakou e hooili aku ai i na ahewa ana, maluna o kekahi mea, ke ole e loaa maoli na ike oiaio loa, no ka lawelaweia ana o na hana, i ku-e i ka hoohiki oihana, a ka poe na lakou e hooko mai nei i ke kanawai.

AOLE KUPONO E HOOLOLIIA.

O ka hoao ana e hoopau aku i na aha hookolokolo apana o na kuaaina o keia mokupuni. a hoihoi mai i ka aha apana ma Honolulu nei wale no e ku ai, me ke kohoia ana i elua mau lunakanawai no kela aha hookolokolo, elike me kekahi mau bila kanawai i houpuupuia ae, e hoolalaia mai nei e ka Lunamakaainana O. P. Soares o ka apana eha, o kela kekahi o na ninau nui a ko'iko'i, a keia pepa e manao nei, he hana hiki ole ke aponoia, e ka ahaolelo e noho mai ana;

O ke hooholoia o na hoololi kanawai ana i hoolala ai o ia no ka nui loa o na hoolilo o ke aupuni, mamuli o keia mau aha apana lehulehu pela hoi ke kulana oihana hope makai nui, mamua o na dala i loaa mai i kela mau aha apana, mai na hoopa'i mai; a mawaho ae olaila, o ia no ka maalahi la o ke kaahele ana i keia manawa.

Ma ka aoao o na loio, o keia kulanakauhale, o ka hoihoi ana mai i ka hooloheia ana o na hihia apau o na apana kuaaina ma Honolulu nei, he mea ia e lako mau ai lakou i ka hana i kela ame keia manawa; aka ma ka aoao o kekahi mahele nui

o na makaainana, e hooiia aku ana ka pilikia maluna o lakou,
ma ka uku ana i na hoolilo o ke kaahele ana, me ka uku pu

i na loio nunui o ka lakou kaki o keia kulanakauhale.

E hooneleia ana kekahi poe, ma na hana a lakou e paa nei ! keia manawa ma keia hoololi ana; a ma kahi o ka hoomaalahi ana ae i ke kulana oiaio e manaoia aku nei, e ili aku ana he hoopilikia ana, a he hookaumaha ana maluna o kekahi heluna nui o na makaainana.

Ina no ke emi loa mai o na loaa, mamua o na hoolilo, pela i akeia ai e hooholo i kekahi bila kanawai o keia ano, alaila,

o ka mea pololei e hana ai, o ia no ka hoemi ana mai i na hoo-
lilo o ka malama ana i kela mau aha apana; he hana no keia
na ka ahaolelo e pono ai ke hooko mai: he oi ae ka hana ana

i ka hoololi ma kela ano ae la, mamua o ka hoonele ana aku i
kekahi poe me ka lakou mau hana, a hooili aku i na haawe
kaumaha maluna o na makaainana nele a ilihune.

Ma ke kukuluia ana ae o ka Royal Hawaiian Hotel, ka hokele nani hookahi ma Hawaii nei, i hapaiia ae ai o Hawaii uuku a kaulike me kekahi mau aina kaulana o ka honua nei me ka makaukau e hookipa mai i na malihini hanohano no ka maka''—" ana i ka Paredaiso o ka Pakipika. Me ka oihana kanu ko, ka oihana kanu halakahiki, na oihana na laua i hookaulana aku i keia teritore no kona kulana waiwai a holomua loa, pela no auanei e lilo ai keia hokele hou, i kumu hookaulana hou ae, no ka hooi ana ae i ka ikeia mai o Hawaii nei, e ka poe i loaa ole ia lakou he manawa e holo mai ai e makaikai i ko kakou ?'-- mamua aku nei.

Ke hookokoke mau mai nei i na Ia e noho mai ai o ka aha-olelo kuloko, a ke loulou e ia mai nei no kekahi mau hoa kaukanawai, no ke kaa aku malalo o kekahi mau hoopaa ana, e kokua aku i na hooikaika ana a kekahi puulu no ka lilo na lakou e hoomalu i na hana o na hale a elua. Pehea nae ke ano o na hana pahele noonoo e lawelaweia mai nei, hookahi mea a ka lehulehu o na mana koho i makemake ai e ike, o ia no ka hoemiia mai o ko lakou auamo ana, i na haawe ko'iko'i, o na makahiki ae nei i hala, ma ka uku ana i na auhau kiekie. E lilo ka hana hoemi auhau, o kekahi ia o na pohaku paepae no keia kau ahaolelo e hoea mai ana!

Ke oiliili mai nei ka hohono pauda o na hana kalaiaina ma ke kalana o Hawaii iloko o keia mau la, elike me na lono meahou o ka hoikeia ana mai i keia kulanakauhale. "Iluna no ka ua waele e ke pulu", wahi a kahiko, pela paha e hoolalelale e mai la na alakai kalaiaina o Hawaii, no ka hoouka kalaiaina

o na luna oihana kalaha, e hoea mai ana iloko o Okatoba o
keia makahiki; e hoomanao mau nae i keia mea oiaio, ma ke
ano no o na hana i lawelaweia, e hoike ae ai na mana koho,

i ko lakou mau manao ohohia ame ke ku-e, i ka poe e ku mai
ana i mau moho no na kulana oihana o kela kalana ma keia
mua iho

Nuhou
Kuwaho

BRUSSELS Jan. 30-O ka waiwai o Charlotte Marie, ka ''emepera wahine pupule" i make ai ma ka la 14 o Ianuari ua emi loa iho malalo o ka mea i manao wale ia.

Ua uhauhaia kona waiwai a koe aneane he $720,000. Ma ka manawa o kona make ana ua koho wale ia aia ma kahi o ka $2,000,000 ka waiwaiio o kona waiwai.

MEKIKO, Jan. 30—O ia mau na hana kipi a hookahuli aupuni a ka poe kipi maloko o na apana lehulehu like ole o ka repubalika nei, a ua hoikeia ae i keia la he 22 mau kanaka kipi hou i mako i keia la iloko o ka manawa o ka hakaka aha me na koa o ko aupuni. Ua komo pu iloko o na haunaele ana ka lele kaua ana aku a ka poe kipi maluna o ko kulanakauhale o San Jose de Iturbide, mokuaina o Guanajuato. Ua hao waleia na wai-wai oloko o ke kaona a ua puhiia ka hale aupuni o ke kulanakauhale mamua o ka hoea ana aku a na koa o ke aupuni e hoopakele.

HONGKONG, Kina, Jan. 31—O na Pake powa maluna o ka moana i hoomau ai ia hana a he 20 a oi aku mau moku i hopupioia ai e lakou ma ka makahiki aku la i hala, ua hoomaka hou ia aku ia hana ma o ka powaia ana o ka mokuahi Seangbee i ka manawa a ia moku e holo ana mai Singgapore a i Hongkona. Ua laweia ka moku ahiki i ke Kaikuono Bias, a malaila i haoia ai na waiwai apau oluna o ka moku. Ua hauwawaia ae he lono he elima mau kanaka Europa i paaia ma ke ano he mau pio. No ka moolelo piha e ae e pili ana no ia paaia ana aohe i loaa mai. E hoea mai ana ka mokuahi Seangbee ianei i keia la.

SAN JUAN DEL SUR, Nicaragua, Jan. 30—He umi-kumamalua mau koa Conservatives i make a he kanaha i eha iloko o ka manawa

o ke pale ana aku i na manuwa
elua a na koa Liberal maluna o
Rivas ma kahi kokoko i Granada.
Aohe i maopopo ka nui o ka poe

i make ma ka aoao Liberals. Ma
ka auwina la o ka Poaono ame ke

kakahiaka Sabati kela lele kaua
ia ana mai.

KAPALAKIKO, Jan. 30 —He elua mau heihei moku pea ahiki i Hawaii mai kekahi awakumoku aku ma ke kapakai Pakipika i koho oleia i nei manawa, i aponoia e ka halawai a ka ahahui heihei moku

o ke kapakai Pakipika maanei i
keia la. Ua ae ke Sa Thomas Lip-
ton, ke kanaka Pelekane puni lea-
lea kaulana haawi makana ana ae

i kekahi kiaha i ka mea e eo ai o
ka heihei mai Kapalakiko a Hawaii.
Ua koho ka ahahui ia John C . Pi-
ver o Kapalakiko i adimarala na
ka ahahui. O Santa Barbara kahi
i kohoia o ia kahi o na moku heihei
e hoakoakoa ai e malamaia ana mai
ka la 7 a 14 o Augate.

KAKALI NO KE KII MAI O
KE AKUA A LAWE AKU IAIA

NAPA Calif., Jan. 20—No ka pule a oi ko Edward Boynton, he elemakule nona na makahiki he 86, kiai aha i kona home e ku nei ma kahi kokoke mai i Calistoga, kahi e waiho ana o ke kino make o kona kaikuahine luahine, o Elizabeth. Ma keia po iho i hookuu aku ai oia i ke kino make o kona kaikuahine i na luna aupuni mahope iho o kona paio ana me ka ikaika me lakou. He 94 makahiki o Miss Boynton ke kaikuahine, a he aneane he umi la i hala kona make

ana. Ma kona manawa i make ai aole i hoike ae kona kaikunane i na luna aupuni no kona make ana; i ka manawa a kekahi mau hoaloha e noho kokoke mai ana iaia i ike ai ua make ke kaikuahine a olelo mai la iaia o hoikeia aku ia make ana ona i na luna aupuni, ua olelo aku la nae oia ia lakou,"e kakali ana oia no ke kii mai o ke Akua a lawe aku i kona kaikuahine."

I ka manawa a kekahi wahine hoaloha i hoao mai ai e komo iloko o ka hale i keia la ua noke aku la o Edward Boynton i ke kipaku iaia ahiki i ka lele ana iwaho mailoko aku o ka hale. Ua hoike koke aku la ua wahine la i ke koronero a oia ame elua makai ka i komo aku la iloko o ka hale, a lawe aku la i ke kino make, aole nae, me ka maalahi, aka, mahope o ko lakou aumeume ana me ke kaikunane i hoopupuleia ka noonoo. Ua hoopaaia aku o Boynton iloko o ka halekuke ma ka po nei, me ka noke ana i ka uwe me kona ku-e loa no ka hanaia ana o ka mea ana i manao ai he hoohaumia ana i ka mea hoano.

Ke hoohalahala mai nei kekahi poe, no ke ano o ka hanaia ana o na hookohu oihana, no n- ''mahana kulanakauhale; aole no paha ia he mea malihini, ua loaa ia pilikia, i na manawa apau, a ma na wahi apau; no ka mea i kekahi manawa, e lilo ana ke kulana makamaka a hoaloha i mea oi ae o ke ko'iko'i, mamua o ke kalaiaina, aka i kekahi manawa hoi, e oi ae ana ke kalaiaina mamua; nolaila mai hoohewahewa kakou i keia kulana!

He kaikamahine opio ka i hoike ae i kona moolelo o ka hoopoinoia ana e kekahi kiakaa otomobile, ma ka laweia ana noloko o kekahi o na hale inu ti o na Kepani mauka ae nei o ke alanui Nuuanu; e lilo keia i hana ma ka aoao o ka oihana makai o Honolulu nei, ka hoopakele ana i na kaikamahine opio mai ka lilo ana i luahi na ka puulu o ka poe kolohe e hele laula nei ma keia kulanakauhale; aole no ka hahao ana aku i ka poe kolohe maloko o ka halepaahao, aka no ka hoolilo ana ia Honolulu nei i wahi maemae, a i wahi palekana no na wahine ame na kaikamahine e hele ai i ke ao ame ka po.

Ke hana nei ka Meia Arnold i kana mau hookohu oihana no kela ame keia keena o ke aupuni kulanakauhale, me ke komo pu o ka papa o na lunakiai iloko o na apono ana no kela mau hookohu; ma kahi nae o ka hoemi iho i na hoolilo o ke aupuni, i ka nana aku, ke hoomahuahua mau ia ae nei na hoolilo ma o na ukuhana nunui e haawiia ana i na limahana; e ili pu aku ai maluna o ka poe uku auhau ke ko'iko'i o ka auamo ana i na auhau pipii ma keia mua aku.