Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 20, 19 May 1927 — Page 4

Page PDF (1.52 MB)

EHA NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, MEI 19, 1927.
HE MOOLELO
— No —
FOLORA RIKEKONA
A i Ole
KE KOMOLIMA MARE POHIHIHI
Ka Hoowalewaleia Ana— Ka Mare Malu Ana
i ke Kanaka Malihini — Ka Holo Makai-
kai Ana i Europa— Ka Mare Ana
me Kanaka Okoa.
"Ae he moe no ko'u, he moe maikai, a he maikai no oloko
o kela rumi, eia nae he oi aku ko'u makemake i ka noho maa-
nei mamua o kela rumi, ina e oluolu mai ana oe. He mea
hoihoi no ka noonoo ka ike aku i ka malamalama a ke lohe aku
hoi i ka leo kanaka, ia'u maloko o kela rumi iloko o na pule
ekolu aku la i hala. ua like me kekahi iole iloko o ka lua, he
nui ko'u makemake e hemo iwaho, o kahi nae e hiki ai he paa-
kiki,'' wahi a Kimo me ka leo ku i ke aloha i ka Folora hoolohe
aku.
"Heaha keia makemake ou e Folora?"
"Komo mai iloko o ko Monika rumi alaila hoike aku au
ia oe, i ka'u moolelo e lilo ai ia i mea e okakala ai ko lauoho,"
i pane aku ai o Folora, a hoolou aku la i kona lima iloko o ko
Mr. Siva lima.
"Heaha keia moolelo hou? He po kupanaha maoli ka keia
i ka nana iho no na mea hoike he nui," i akaaka iho ai oia.
Huki aku la o Folora iaia a komo iloko o ka rumi a papani
aku la i ka puka a laka aku la a paa; alaila huli mai i ka
anakala a i mai la:
"E Ankala Robaka, e hookahaha nui ia iho ana oe no ka
mea huna ka'u e hoike aku ana ia oe, aka ua hiki mai ka
manawa a'u e huna hou ole iho ai me ka hoike ole aku ia oe."
"E Folora ua hoohikilele mai la oe ia'u ma o aku o ka
meahuna a'u e hoike aku ana ia oe, aka ua hiki mai ka
ia oe aneane loa oe e hina iho. A oia,— hoomama ae i kou
noonoo, a mai makau oe i ka hoike mai i ka elemakule- nei
no kau meahuna." alaila huki mai la oia i kekahi noho a
kokoke ia Folora a noho iho la ma kona aoao.
Oia mau no ko ke kaikamahine paa i kona me he mea la me
ia ano paha e loaa ae ai iaia ka ikaika no ka hana mamua
ona ana o ka olelo ana ae i ka anakala, alaila hoomaka ae la
oia e hoike i kana moolelo e pili ana nona iho, ka hana kuhi-
hewa hookahi hoi ana i hana ai iloko o kona mau la o ke ola
Ua malama no oia i kekahi wahi buke hoomanao no kana
--nu hana apau i hana ai mamua aku. Hoakaka ae la oia no
ko Walaka Leikona alakai hewa ana i kona noonoo he maka-
hiki mamua aku ahiki i kona puni maoli ana e hiki ole ai ia-
ia ke pale aku a mamuli o ia punihei ona ua ae aku la oia
e mare maluia laua, a ua holo aku hoi oia i ka halepule
Rosedela me kana kaikamahine lawelawe o Ana, me kona
manaoio loa e lilo ana oia i wahine-mare na Walaka Leiko-
na ma ia po.
Ma kela po e mareia ai laua he nui ka ino, ka ua, ka makani,
ka hekili ame ka uwila, a ua kakaliia o Walaka Leikona o
ka hiki ae ma ia po no ka manawa loihi aole nae oia i hiki ae, a
ma ka manawa i mareia ai oia me ke kanaka i manaoia o
Walaka me ka hikiwawe loa, a i kona huli ana ae e nana i
ka helehelena o ia kanaka ua ike ae la oia he kanaka okoa loa
ka i mareia me ia aole hoi o Walaka Leikona, ua maule iho
ia oia.
Ua hoakaka pu aku oia mahope o ko Walaka hele ana mai
e ike iaia mahope o kona ma'i ana, a iaia i hoakaka aku ai no
kona mare me ke kanaka malihini loa aole hoi oia ua noke
ae ia o Walaka i ka akaaka, me kona olelo mai oia no ia i
i mareia ai me ia ma kela po maloko o ka halepule, aole he
kanaka malihini, ia manawa i hoikeike mai ai oia i ka pala-
pala mare no ka hooiaio ana mai elike me kana olelo oia no
ke kanaka i mareia ai me ia, a malia ua lilo kona loaa ana
i ka ma'i fiva i mea hoano-e ae i kona noonoo.
Ua hoakaka pu aku oia no ko Walaka hooikaika ana ma
kekahi manawa mamua koke aku e mareia laua imua o ke
akea ia lakou i holo mai ai mai Parisa mai a i Ladana, ma
ia ano, wahi ana, e nalo ai ka ko laua mare malu ana. Ma
ia po no ua hele hou aku o Walaka imua ona a nonoi hou
mai la iaia no ko laua mareia ma ke akea, elike me kana no-
noi mua a i kona manawa i hoole loa aku ai i ka mare me
ia, aole hoi e lilo i wahine-mare nana, ua olelo mai la oia e
hoike ae ana oia i ke akea no ko maua mare malu ana, a e
koi mai ana oia i kona kuleana ia'u he wahine-mare nana imua
o ke kanawai.
Me ka noho malie loa o Mr. Siva a hoolohe aku la i keia
moolelo a pau a Folora o ka hoakaka ana mai la iaia me ke
kuoo o kona helehelena oiaio o Folora e hoomau mai ana i
ka hoike ana i kana moolelo, a i ka hiki ana o ko Folora hoa-
kaka ma kahi o ko Walaka koi ana mai ma ia po e mareia
laua ma ke akea, a i ole pela e kukala ae ana oia ma ke akea no
ko laua mare malu ana ua hulili ae la na maka o ka loio.
"Pela kana o ka olelo ana mai ia oe?" i ninau aku ai, ka
anakala, i ko Folora wa i hooki iho ai. "Alaila, ua pololei
loa ma ka'u koho ana no ke ano o kela kanaka. He kana-
ka lapuwale loa oia a eia nae he mau malihini kou nana
no elua pule a oi i kala aku la maanei.
"Mai maikai loa ina au i lohe mua i keia moolelo au ma-
mua o ko kakou holo ana mai i ke Towera Woakinekona
nei! E Folora, mai hookaumahaia kou naau no ia mau olelo
hoomaka'uka'u ana a pau, a ke ike nei au ua lilo ko kakou ho-
lo ana mai ianei i mea hoehaeha i kou noonoo."
'"He mea oiaio ia au i olelo mai la, e Anakala Robaka;
aka ua manao hoi au ua makemake loa oe e holo mai ianei,
nolaila aole o'u makemake e hoohoka aku i kou manao."
"Mai oi aku ka pono ina kakou i holo mai i keia wahi, no
ka mea ma ka nana iho me he mea la ua paa oe iaia iloko
o kekahi wahi paa, me kona manolana e lilo ana oe i wahine
nana a i Lede Leikona hoi; aka e nana kakou i ka kakou mea
e hana aku ai nona?" i hoomau mai ka loio i kana kamailio.
"O, e Anakala Robaka, ina au i hoolohe i kau ao i kinohi
aole e loaa na mea Hookaumaha i ko'u noonoo i keia la," a
kani iho la kana uhu, me ka hapai ana ae i ka lima o ka ana-
kala a hoopili ae Ia ma kona papalina.
Nana iho la ka anakala maluna ona a iho la:
"Ae, o ko'u makemake ia," e kuu aloha, "aka mai hoeha-
eha i kou naau no ka mea ua halai no ka mea, no kakou apau
he mea pono e hoomanawanui i na hoao apau o keia ola ana.
Ke makemake pu nei au, ina e hiki ana e loaa aku kela ka-
naka opio ia kakou.
"Aka nae, hookahi mea hiki ia kakou ke hana i nei mana-
wa, o ia keia o ko kakou hookaawale koke mai keia wahi aku
iloko o ka manawa pokoke; nolaila eia ka'u ia oe, e hooma-
kaukau koe i kou mau pono apau a hookomo iloko o ka olua
e na kaikamahine a elua, i keia po no a e makaukau no ka ho-
lo ana aku no Ladana ma ke kakahiaka nui o ka la apopo.
Ua palaka loa o Folora no Kimo i na minuke mamua iho.
aka, i kona hoomanao ana ae hikilele ae la oia a i aku la:
"A eia ka hoi kekahi, e Anakala Robaka, ua poina loa iho
nei au akahi no a haupu ae la, he mea hou kekahi a'u e hoike
aku ana ia oe,'' alaila hoakaka aku la oia i ka mea e pili ana i
kahi keiki ame kana moolelo o ka hoike ana mai iaia.
"He hopohopo nui ko'u ina kakou e haalele iho ana iaia ma-
hope nei ma ke kakahiaka o ka la apopo me ka hoopakele ole
iaia. Aohe mea e ae i oi ae ka makemake e kaawale koke mai
keia wahi aku mamua o'u. aka nae, he hana pono loa no nae
na kakou ka hoopakele ana i ke keiki hanai a Mr. Karola."
Ea, he mea hou io ka hoi kau he mea pohihihi loa. Heaha
la ko Walaka manao o ka hoopaa ana i kela keiki maloko nei.
o keia hale, a iloko o ka rumi malalo loa o ka halelua oia e ho-
paaa ai iaia? He meahuna pohihihi loa aia ma o aku o ka hio-
hiona no o ia hana i ka hoomaopopo iho i nei manawa he kara-
ima. Eia ko'u manao. e pono e hoohaule hou iho kakou maa-
nei no hookahi a elua la i koe. Owau ke holo i Ladana ma ka
la apopo, elike me ka'u i hoolaia ai, alaila huli aku au ia Mr.
Karola, a hoike aku iaia no ka mea e pili ana i ke keiki hanai
ana, a malalo o kana alakai e hana aku ai kakou no ka hoopa-
kele ana i ke keiki.
"Eia no hoi kekahi, aneane au e poina loa, eia ka ua haawi
aku au i ka'u olelo paa imua o Kasetadi maanei no oia e hui
hou mai ai me a'u ma ka po o ka la apopo, nolaila, he mea pono
ka hoopanee ana i ko kakou hoi i Ladana a pau keia mau mea
pohihihi i ka hanaia.
"Pehea la, e hiki ana no anei ia olua, e na kaikamahine ke
paani ma ke ano he mau mea hookamani no iwakalua-kuma-
maha a i ole kanaha-kumamawalu mau hora hou aku?"
"No'u iho, e Anakala Robaka, ua makaukau mau au e haawi
pio ia'u iho no ka pono o ka hoohoka ana aku ia Walaka Lai-
kona ame kana mau hana ino e pili ana no kela wahi keiki no
Kimo," i pane aku ai o Folora.
"O ka'u e makemake nei oia no ka hiki ia kakou ke hookuu
ae i kela keiki mai keia halepaahao ae, no ka mea, ina no oe e
noonoo iho ana, aole e nele ke anu o kela malalo me ka meha-
meha pu no kela keiki e noho ai, he wahi i like loa me kekahi
luakupapau."
"Auhea kela keiki? E lawe aku oe ia'u ma kahi ana e noho
mai nei, i hiki ai ia'u ke kamailio pu aku me ia," wahi a Mr .
Siva, a ku koke ae la no oia iluna ia manawa.
Lawe aku la o Folora ahiki ma kahi o ke panipuka i wehe-
ia ae ai a hamama iki, a i mai la, no ko laua hoao ana me
Monika e hapai ae i ke pani hooholo iluna ahiki ole, o ka hemo
iki wale iho la no ia aohe hiki ke nee hou ae.
"E kahi keiki auhea oe, aia no anei oe ma kela wahi?" i ka-
hea aku ai ka loio me ka leo oluolu loa, mahope o kona kulou
ana iho ilalo, i hiki ai iaia ke kamailio aku.
"Ae, eia no au. O, alaila e hookuu aku ana anei oe ia'u iwa-
ho?" i nui mai ai ka leo o kahi keiki.
"Eia au ke hoao nei a e pono no oe e hoomanawanui iki ahi-
ki i ka wa pono," pela ka loio o ka pane ana aku.
"O, e hooikaika mai oe i mea no'u e hemo aku ai iwaho,"
i nui mai ai ka leo o kahi keiki.
Alaila hopu aku la ka loio i ke pani puka, a me kona ikaika
a pau hapai ae Ia iluna. He poha ana ka laua i lohe, e hoike
mai ana ua naha a i ole ua haki aku la ka mea nana i paa i ke
panipuka i hiki ole ai ia Folora ma ke hapai ae, a he minuke
no ma ia hope iho o ka oili mai la no ia o kahi keiki a kuana
iwaho ua hele no hoi ka helehelena a haikea, hohoma na papali-
na, a lele e no hoi na maka me ka alaalawa ana ae ma o a maa-
nei me ka helehelena pahaohao no kana mau mea e ike ae ana.
MOKUNA XXXII— Ka Pakele Ana o ka Paahao.
He helehelena ku i ke aloha ko ke keiki ia hemo ana mai; o
kona mau Iole e komo ana ua hele a lepo a ua minomino no
hoi o ka lauoho keia ua hele a wiuwiu a hihia, o na maka ame
na lima aole i kana mai a ka lepo, me ka hinanawe o kona wahi
kino no ka loaa ole i ka malamalama o ka la ame ka ea huihui
maikai, no ka hoopaaia ana no ka manawa loihi maloko o ka ha-
lelua.
"Nui maoli ke aloha ia oe, e ke keiki!" i pane ae ai o Folora
me ka hamohamo pu ana aku i kona kino, a hopu aku la i kona
mau lima a lomilomi iho la.
"Anu maoli kou helehelena i ka nana aku me ka inoino pu!
Me he mea la he wahi ino anu maoli kela malalo o kela halelua
kahi ou i hoopaaia ai!"
"Ae; he nui ke anu me ke pouli pu," i pane ae ai o Kimo,
me ka naka pu i ka haalulu, a ke haka pono mai la no hoi kona
mau maka nunui maluna o na maka o Folora. Alaila ninau
mai la, "O oe anei ka mea i maopopo ka ike no kuu anakala Mr.
Karola?"
"Ae; ua kamaaina au iaia," i pane aku ai o Folora, me ka pii
ae la o ka ula ma kona mau papalina, a ke haloiloi iho la kona
mau waimaka ia manawa."
"Ina hoi ha pela e oluolu oe e lawe aku ia'u iaia. He nui
ko'u aloha iaia a he manaoio ko'u ua hookaumahaia aku la
kona noonoo ko'u nalowale ana no ka manawa loihi," i pane
mai ai ke keiki me ka ha'uha'u uwe.
"E ke keiki, e hoi aku ana oe imua o ko anakala i ka wa ku-
pono a makou e hooponopono ai no kou hoihoiia aku," i pane
aku ai o Mr. Siva, me ka oluolu loa; aole e hiki ia mea ke ha-
naia i nei po, no ka mea, aole hiki ia makou ke lawe aku ia oe
mailoko aku o keia hale me ka hoala ole ia aku o na manao
hoohuoi iloko o ke kanaka nana oe i lawe mai iloko o keia hale,
a malia ma ia hana ana e komo kuhohonu loa aku ai paha oe
iloko o ka pilikia i oi aku.
"E holo ana au i Ladana i ka la apopo ma ke kakahiaka
nui a ina no ka loaa aku o Mr. Karola ia'u e koi aku ana au iaia
e holo mai ianei me a'u ma ka auwina la. "Pehea la ia?"
"O ka hale keia o ke kanaka ino, aole anei au e loaa mai
ana iaia maanei?"
Ma keia manawa ua komo mai Ia o Monika iloko o ko Folo-
ra rumi me ka hikiwawe loa a laka aku la i ka puka e iho aku
ai ahiki i ka holo, he hana makaala hoi nana i ole kekahi mea
e komo mai me ka hoike mua ole ia mai.
"Ke manao nei au e hiki ana no ia makou ke hooponopono
i hiki ole ai i kekahi mea maloko o ka hale, koe makou, e hoo-
huoi ole mai ai eia oe maanei," i pane aku ai o Mr. Siva. Ala-
ila, huli ae la oia ia Folora a ninau aku la:
"Ea, aole anei e hiki ia oe ame Monika ke huna iaia nei me
ke kamailio ole i kekahi mea e pili ana nona ahiki i kuu hoi
ana mai me Mr. Karola mai Ladana mai?'
"Hiki no." i pane aku ai o Monika, o kona hoi hou ana mai
no ia iloko o ka rumi: "'aia kela rumi nui e komo aku ai iloko
o ka rumi komolole, he wahi kupono loa ia nu ianei e pee ai.
Aia maloko olaila na pahulole o maua, a ua hiki no hoi ia mau
ke hana i moe no i nei mahope o ka pahulole nui o Folora nei,
he wahi a kekahi mea e manao ole iho ai aia kekahi mea ma-
laila kahi i hunaia ai."
"He manao maikai loa kena au i hoakaka mai la e Monika,
koe wale no keia e makaala loa oe no ia nei i na manawa
apau o hele mai auanei o Ana a ike, no ka mea ina e ikeia
ana ka nalowale o i nei e huli mai ana o Sa Walaka i mea nona
e loaa ai."
"Mai maka'u oe, na maua o i nei e kiai aku me ka makaala.
e anakala;" pela o Folora o ka i ana ae: "e lawe o Monika nei
i kekahi hapa o ka manawa no ke kiai ana, a ia'u hoi kekahi
hapa o ku manawa ahiki i ko olua hoea ana mai, a oiai ua papa
aku nei au ia Ana aole oia e komo hou mai iloko o ko maua
mau rumi, na maua no ia e hooponopono, manao au, aohe ho-
pohopo hou ana aku nona a no Walaka paha. He pololi anei
oe, e Kimo?" i ninau ae ai oia i ke keiki i kona wa i huli ae ai
a nana i kona helehelena hohoma a haikea a komo iho la hoi
ke aloha iloko o kona naau nona.
"Aohe o'u pololi loa e Miss," i pane ae ai kahi keiki, "he
palaoa a he omole waiu no ka'u o ka ai ana i keia kakahiaka."
Hiolo koke iho la ko Folora mau waimaka ia manawa, a me
kona kali ole iho o kona ku ae la. no ia a hele aku la iloko o
kona rumi moe, a lawe mai la i ke koena o ka laua mau meaai
o ka aina awakea na ke keiki.
He mau apana palaoa me ka waiubata, he mau apana alelo
pipi koekoe, he apana waiu paakiki, (cheese) ame kekahi hapa
o ka omole waina.
I kona lawe ana mai ia mau mea a waiho iho la mamua o
Kimo, a i iho la iaia e ai, he kauoha hoi a ke keiki i hoohaka-
lia ole iho ai i ka hooko ana, a mahope o kona inu ana ae i ke
kiaha waina a kona hoaloha hou o ka ninini ana iho nona, la-
malama ae la ka helehelena o ke keiki me ka pii ae la o ka ula
ma kona mau papalina i hele a nananakea mamua iho.
"Ua pau iho la kana ai ana, nolaila, e hele koke aku e hoo-
makaukau i wahi nona e moe ai a e hookaawale koke aku iaia
mai kona ikeia ana mai elike me ka hikiwawe ia olua ke hana
nona," i pane ae ai o Mr. Siva.
Aohe i piha ka hapaha hora o ia hoomakaukau ana mai a na
kaikamahine ua makaukau mai la ko Kimo wahi e hoi aku ai
e moe a e huna ai hoi iaia iho no ka manawa mahope o ka pa-
hulole nui a Folora, he mau huluhulu i opiopiia a nolunolu ko-
na pela, a hakalia no ia Kimo a hoi ma ia wahi e hiamoe ai o
kona lilo aku la no ia i ka aina moeuhane o Kanehunamoku.
I na kaikamahine i hoihoi aku ai ia Kimo e hiamoe, he ma-
nawa ia no Mr. Siva i hele aku ai e nana i kahi o ke panipuka
ana i hapai ae ai a hemo a mailaila mai hoi ke keiki i hemo mai
ai; komo loa aku la oia iloko o kahi pouliuli, kahi a ke keiki
i noho ai a kikeke mai, a ike iho la i ke alapii e moe ana mailu-
na aku a hala ilalo.
Hoi hou mai la oia e kii i kekahi ihoiho kukui e kau ana ilu-
na o ka pahuku, a me ka malamalama o ia ihoiho i ike iho ai
oia i ke alapii ololi e moe ana, a malalo loa aku o ia alapii ololi
he alapii pohaku e moe ana ahiki i kekahi wahi i maopopo ole
aku iaia.
Ma kela ame keia aoao he paia pohaku wale no kaua e ike
ae ana. Iho aku la oia ilalo ma kahi alapii ololi ahiki i ka haule
ana ilalo o kekahi alapii hou i hanaia me ka pohaku, a ma ia
wahi i ike aku ai oia i kekahi pani-puka i like loa me ke pani-
puka ana i wehe ai ma ka aoao o ka paia o ko Monika rumi
maluna.
"He puka keia e komo aku ai i ka rumi hoahu buke, pela ko'u
manao, a ma ia rumi i hookomo mai ai oia i ke keiki. Ina no
ka hoea mai o kela kanaka maanei i nei manawa e hookahaha
like ana maua no ka hiki ana ma keia wahi i ka manawa hoo-
kahi, oia ana nae ka mea e oi aku ana ka hookahahaia," wahi
ana o ka namunamu liilii wale ana no iaia iho.
I kona iho iki ana aku ilalo he mau anuu hou, hoea aku la
oia i kahi o kekahi pani-puka nui e hamama hapa mai ana, a
me ke ki nui e kau ana no i ka laka mawaho aku o ke pani-puka.
Mahope o kona pale ana ae a hamama loa i hiki ai iaia ke
komo aku iho aku la oia ilalo he mau anuu hou, a ike iho la
oia inia iho ia manawa aia iloko o kekahi rumi o ka halelua ua
pakuia me kekahi mau paku lehulehu e hookaawale ana hoi
i kekahi rumi mai kekahi mai, me ka lawa ole o ka malamala-
ma mailuna iho o kekahi puka i hanaia me ke aniani manoanoa,
he kawa-u hoi oloko me ka pouli.
Hoomau aku la oia i ka hele ana, a kiei aku la ialoko o kela
ame keia o na rumi, aole mau mea oloko o na paia ame ka pa-
pahele wale no ahiki i kona komo ana aku aneane i ka rumi
hope loa, maloko o ia rumi i ike aku ai he mau wahi lako kaka-
ikahi ke waiho mai ana, he moe ame hookahi noho, a he wahi
pakaukau e ahu ana ke okaoka palaoa ame kekahi mau io pipi,
he kiaha aniani a he hapa omole waiu.
"Ha! He kanaka manaoino maoli io no kela; o kona manao
ma kona hoopaa ana i ke keiki maloko o keia wahi heaha la?"
wahi ana o ka namunamu ana iho me ka maopopo ole iaia o ke
kumu.
I kona haalele ana aku ia rumi, komo hou aku la oia iloko
o kekahi rumi aohe nae he puka maopopo loa i kana nana aku,
no ka mea he paa wale no mai ka papahele ahiki i ka paia
oluna, aohe ana wahi e ike aku ana he hiohiona puka kekahi.
"Ea, he wahi kupanaha maoli ka keia o ka hanaia ana!"
wahi ana, iaia i hoomaka ai kona hoi hou ana mai ihope, "ua
hanaia keia hale ame keia mau rumi malalo nei o ka honua me
he mea he kenekulia okoa i hala aku nei, me na alanui huna
e iho mai ai ilalo nei, me ka hanaia ana o kekahi mau mmi malu
loa i wahi e hunaia ai na hana kolohe, o ka'u e makemake nei
e ike heaha Ia ko Leikona manao kumu o kona huna ana i ke
keiki maloko o keia rumi pouli puanuanu me he mea paahao
la?"
Hoi hou aku la oia iluna ma ke alanui pii no ana o ka iho
ana mai. a i kona kau ana i ke anuu oluna loa e komo ae ai ilo-
ko o ka rumi o Monika, ia manawa i ike ae ai eia ka he puka
ma ke poo o kela alapii ololi.
He panipuka kaumaha, a iaia i hoao iho ai e pani, ua like ka
uwi o na ami me kekahi mea e uwe ana iloko o kona wa pi-
Iikia.
Iaia i pani mai ai a paa ike mai la oia e kau ana no ke ki i ka
papa laka, a me kona ikaika a pau i wili ae ai ahiki i ka holo
ana ae o ka laka, a ua hauoli loa iho la hoi oia i ka ike ana iho
la ua paa ia puka i ka Iakaia aole hoi o Leikona e hiki ke komo
mai malaila no ka huli ana mai i ke keiki ma ia puka mai.
Alaila komo mai la oia i ko Monika rumi, a pani iho la i
ka puka ana no o ka wehe ana, a hoopaa hou iho la i ke kui
kolu ma kona wahi mua a ma kana nana iho me he mea la
aohe mea i hanaia ma ia wahi, o kana hana hope o ia ka hoo-
kuu ani iho i ka pale weleweka e kau ana i nakiikiiia ae ai e
Monika a paa mamua aku.
"I ka wa a kela kanaka kolohe e ike iho ai aole ke keiki ma-
loko o kela rumi," wahi ana iaia i kau ae ai ka ihoiho kukui
iluna o ka pahuku," he hana paakiki nana ka huli ana mai
e loaa ai ke keiki iaia. Ke makemake nei au e ike ina he hiki
ia'u ke pulapu iaia a e hana aku hoi ma ke ano e manao iho ai
oia ua haalele no oia i ke pani me ka hamama no ka pipi keiki
e hemo ai," me ka helehelena minoaka ma kona maka.
He manawa liilii ma iahope iho pii mai ana o Mrs. Siva i
ka rumi o Folora ma ua hoikeia aku la iaia na mea i hoikeia
ae nei mamua a ma ia manawa no i hoomakaukauia aku ko
lakou haalele iho i ahale me kahi keiki maloko o elua la ma ia
hope mai, ahiki i ko Mrs. Siva kukakuka ana me Mr. Karola
a hooholo no ka laua hana pono e hana aku ai.
Ina aole i hooholoholo mua o Mr. Siva i kona manao no ka
hui hou ana me Auguseto ma ka po o kekahi la mai me ka
meahuna ana i makemake ai e huna ma ka mea e pili ana no ka
hoomakaukau ana e hopu ia Kalo Kini ame kana kaikamahine,
ina ua hele aku oia me ke keiki a imua o Walaka. a lawe polo-
lei aku oia i ke keiki ahiki imua o Mr. Karola, ka mea i kuleana
i ke keiki,
Mahope iho o ka holopono ana o ka lakou mau mea o ka hoo-
lala ana hoi aku la na lede e hiamoe, a no Mr. Siva hoi aku la
na lede e hiamoe, a no Mr. Siva hoi aku Ia oia i ka rumi malalo
a kii aku la i kona papale kapu, a hoike aku la ia Walaka no
kona manao e holo i Ladana ma kekahi kakahiaka nui ae, no ka
hoao ana e holopono kekahi hana ana e noonoo ana ia manawa.
Ke hoomanao la no oe, e ka makamaka heluhelu i ka lona
ana ia Walaka o ka puka elua o ka rumi e waihoia ai na pahu
waina o ke Towera malalo o ka halelua, a o kahi hoi aua i huna
ai i ke keiki me ka hoohuoi ole o na kauwa e hana ana maloko
o ia hale.
Mahope o kona hoi ana mai Parisa mai, a mamua aku hoi
o ka bolo ana ae o Mr. Siva ia hale me kona ohana ma kekahi
la, o kana hana oia no ka nana pono ana i na lako hale oloko
o ka rumi hookipa ame ko ka rumi hoahu buke me ka manao
e hoomaemae e makamaka hou ae ai ia mau rumi ke nanaia
aku, o ka oi aku oia na uhi weleweka, a iaia e nana ana i loaa ai
ka ike iaia he puka ka kekahi mahope aku o ia mau uhi maloko
o ka rumi hoahu buke.
"Ea, me he la o ka puka keia e iho iho aku ai ahiki i ka rumi-
aina kahiko," wahi a ua o Walaka iaia iho, mahope o kona ike
ana ia puka," ka puka no a ke kanaka kuene kahiko o ka olelo
ana mai ia'u," a ke nana ala hoi no ke ano o ka hoopaaia ana
o ia puka.
Iaia e nana ana ma o a maanei ua loaa iho la ke kui kolu i
hoopaaia ai, elike me ia maloko o ka rumimoe o Monika ame
ka hemo ana o ia puka o ia hoi he puka hooholo ae iluna.
I ka loaa ana iho la o kahi o ia puka e hemo ai iaia hooho
ae la:
"A, me keia ka e hemo ai keia puka, he hapai ae iluna! I
ka hemo ana iho la o kona iho aku la no ia ilalo ahiki aku la
i ka puka e iho aku ai ahiki i ka halelua.
Ua paa ia puka i ke paniia, e kan ana no nae ke ki ma ka la-
ka, a he hana maalahi loa hoi nana ka wehe ana aku, a ia hemo
ana mai o kona iho aku la no ia ahiki i ka rumi e hoahuia ai
na pahu waina a ke kuene kahiko no o ka hoakaka ana mai
iaia i kahi manawa mamua aku.
No kekahi manawa kona hoohala ana maloko o ia rumi ahiki
i kona hoowahawaha ana i kona hiki ana aku ma kekahi aoao
o ia rumi ua hanaia ka paia me ka pohaku kana wahi o ke koho
ana aia malaila ke kino make o kekahi o na Pegi i kanuia ai ke
kanaka, i make ai a maloko o ia hale kona halepaahao i hoo-
paaia ai no kona pupule ana.
I kona kaawale ana mailoko mai o ia rumi leha wale .-u ' '
no kona mau maka iluna o kekahi alapii loihi.
"O ke alapii paha kela e hiki ai ke pii aku a hoea i ka rumi
maluna, aohe nae ona makemake iho la e pii ma ia alapii, no-
laila hoi pololei aku la no ka mmi hoahu buke, me kona mao-
popo a ike ole he puka hou no kekahi e pii aku ai ahiki i ka
rumi maluna ma ia alapii aku.
Iaia i hiki ai i ka rumi hoahu buke aohe oia i lawelawe aku
i kekahi o na lako o ia rumi ma keia manawa, aka nae o na
lako hale maloko o ka rumi hookipa kana o ka hoonohonoho
a hoolako hou ana me na lako hale ano hou loa.
Ma kekahi la ae i halawai ai oia me ka maopopo mua ole
me Mr. Karola me kana keiki hanai ma kalii kokoke i kapaka-
hakai ma ka auwina la, a i loaa ai iaia ka hoomaopopo ana.
elike me kana i manaoio ai, o Kimo ke keiki a o ka hooilina
pololei loa hoi o na waiwai apau o ka ohana Pegi, a i komo
ai ka manao diabolo iloko ona e hoao ana oia e kaili i ke keiki
mai ia Mr. Karola aku, a e hoopaahao aku iaia maloko o ke
kahi o na rumi o ka halelua o ke Towera Woakinekona, a ua
holopono hoi ia hoolaia ana ua lilo io ke keiki i paahao nana
maloko o ia hale ma kekahi lo mai.
O keia wale no kana e hana ai i manaolana ai ke koe na wai-
wai o ka ohana Pegi ana i pakaha ai me ia, a e koe ai hoi ka
inoa hanohano ka baroneta me ia, he mau waiwai hoi i hooiaio-
ia oia wale no ka hooilina i ku i ke kanawai.
Ua aneane pu e holopono kana mea i manaolana ai e lilo o
Folora i wahine-mare nana he hana hoi ana i hoolaia ai maho-
pe iho o kona lilo ana he hooilina no ka ohana Pegi, aohe no
hoi he wa, loaa e keia ulia elike me ka Kimo moolelo o ka hoi-
ke ana mai ia Folora.
No ke kakahiaka nui loa o kela hele ana aku a Walaka a
loaa o Kimo a lawe mai ai iaia i ke towera aohe poe o na kaa-
wa i ala, o ia hoi e holoholo a e maaloalo ana mamua o ka hale,
nolaila ua nalo loa ka Walaka lawe ana mai ia Kimo ahiki i ka
hale a lawe aku la e hoopaa iaia maloko o kekahi rumi malalo
o ka halelua
Ia Kimo i laweia mai ai aohe ana pilikia i hoohuoi e hanaia
mai ana maluna ona, ua manaoio loa no oia i laweia mai oia
no ka hoikeike ana iaia i na Mo a mahope o ka pau ana o ia ha-
na, alaila hookuu ia aku oia e hoi hou i kahakai, eia ka e hoo-
paaia aku ana oia ma ke ano he paahao iloko o ka rumi pouli
puanuanu kawa-u.
I na kakahiaka nui a pau mamua o ke ala ana mai o na
kauwa, oia ko Walaka manawa e iho ia i ka rumi i hoopaaia
ai ke keiki me kekahi pohole meaai ame ka omole waiu ana
o ke kii ana mailoko mai o ka rumi e waihoia ai na meaai.
(Aole i pau.)