Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 36, 11 November 1893 — Page 2

KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.

Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.

 

NA RULA ALA KAI

O A

NUPEPA PUKA LA

ALOHA AINA

 

      E hoopuka mau ia aku ana ma kela la a me keia la ka nupepa puka la Hawaii

 

      ALOHA AINA.

 

      E hoopiha ia ana kona mau kolamu me na manao kalai-aina naauao maluna o na ninau lehulehu o ka la, na moolelo, na kaao, na nuhou kuloko akuwaho, na manao alakai naauao o na maka-maka i kakau inoa ia.

 

      E hoopuka ia no na olelo hoolaha, na mele, na kani kau, no ka uku loaa mua.

 

      E hoounaia aku no na pepa i ka poe kauoha mai, ke hoo-ili pu mai i ka uku pepa.

 

      O ka uku pepa, he hapaha ko ka pule, hookahi dala o ka mahina, umi dala o ka makahiki a he umi @ene@a no ke kope hookahi.

 

KEENA HANA:   

MA KA HALE O KILIKINA.

Alanui Papu, Honolulu

 

Aloha Aina.

 

      J. K. Kau@ano

@, @nnahooponopono a @ Puuku.

 

Poaono, Novemaba 11, 1893

 

Ku ka lahea i na moku.

 

      Iua he oiaio na Wa olelo e ahai ia nei ma na Welelau makani, alaila, ma ko makou ano he Kiu, a he kiai makaha no ka pono a me ka hanohano o ke aupuni Moi i hoinoia, e ka poe nana i lawe ae nei i ka mana hookele o ke aupuni Hawaii, ke hoike aku ne makou me ka wiwo ole, eia kekahi poe moo-nihoawa ke liuliu e nei i na hana e hoopoino ai i ka maluhia o ka lehulehu, ma o ko lakou mau ola makamae a me na waiwai.

      I@a he mea oiaio, ke ala mai nei na keiki a Sa@ana, e hokai i ka pono a me ke ola o na kanaka Hawaii, alaila, he oi aku pono e noii ia keia mau hana e puapuai mai nei me he waipuna la.

      Oia hoi, eia ke hoolala ia mai ne ka hoahu ana i kekahi mau lako kaua i huna ia mai ko ka lehulehu mau ike ana aku, koe Wale iho no ka poe nana e lawelawe ana ia mau ha-na, i mea e holomua ai ko lakou mau kuko hewa ana.

      Aina i ka wa e hooni ia aku ai ko lakou makemake, alaila, ma ka mana o ka uila, e poha mai auanei ua mau hua eleele la o ka lokoino.

      Nolaila, e ko makou lahui aloha, i hanau ia iloko o ke aloha a me ka lokahi, eia ko kakou make la ke upu e ia nei i ola honua, ke liuliu e mai nei no lakou nei i na waa, no ka pan@e ana aku iloko o ke kai u@, ka hohonu.

      Nolaila, o ka makou wale no e kauleo e aku nei i ola honua, @ he Hawaii oia i makee i kona aina mailoko a waho. E nihi ka hele mai hoopa. Mai pulale i ka ike a ka maka.

 

      Mai walaau, noho malie, i hookahi no laau lapaau, o ka pule i ke Akua, a na ke Akua kakou e hoopakele mai na poino he nui.

      Aka hoi, o ko Honolulu nei ano no, nunu aku nuhu mai, kuhikuhi e i Kaunakahakai.

 

Ke uwe helu mai nei.

 

      Ke noke mai nei kahi Kuo-koa i ke Kanikaniaula, e hoo-uweuwe mai nei ka lahui.

      Nui ka ike e ka makamaka, nui no ka pelo ana, ku no i ka naauao na kiina, o ke kiina ih@ la no ia a ke akamai.

      Koe wale no keia, he ekaeka ka maunu, nanakee ka i a i ka maunu ekaeka, Papai ka i-a e hoi ai, Anu hewa e ka po, ke kuuna i a ole. [@, punctuation last 3 sentences?]

      Ke kaukau mai ne, @eaha no hoi ka ka lahui e ae ole nei e hoohui i hoa hanohano mo kuaina no Amerika? No @ka ekaeka no hoi o ka mauna, o ka mea no ia e hui ole ai.

      Hana maikai o Dole, Kamika, Alapaki ma, hooolilo i @a Aina Leiahi i mau home no ka lahu i nele, ua hanau no lakou maa-nei, ke hana aloha nei lakou i na kanaka Hawaii, ka pelo elua keia.

      Nui no keia palu, o ka ekaeka no o ka maunu, nanakee no ka i-a, he papai no ka i a e hoi ai.

      E haawi mai ana o Amerika i na pono a nui no keia lahui, he oki loa keia. Helei ka maka o ka i-a i keia maunu ekaeka. He maka a holapu ka heka ka i-a e hoi ai.

 

Aloha Aina kue Ia @oohui Aina.

(Hoomau@a.)

 

      Oiai e walea ana kahi manu kolohe i ka pao i ka huewai a ke kanaka me ka alawa ole ae o na maka ihope, oiai, ua le a kulou a ka lawaia ia wa, ua malie na pali kahakai, ua puka mai na uhu o ka ale, o uhu-nui-makaikai, ua ke-ke na niho i ka ilikai o Pikoni, a nona keia ilihia:

"Ke-ka na niho o ke-a Lewalewa i ka makani."

      Oiai e a@i kiani ana kahi manu kolohe i kana wahi apana hana, o ke a@o paikini kahiko o Hawaii nei, ua hele a upai na eheu o Haup@ i ka makani.

"Okipau i ke one kani o Nohili Kik@i ka-pi i ke ono o Hoohila; Pau pono na opi lua a ka makemake."

      I ka manawa a@ ke kanaka nona ka huewai i ike ai i ka manu e pao ana i ka huewai ana a ua naha ka huewai, ia wa ua p@ ae la kona huh@ i ka@i manu kolohe, a o na helehelena enaena o ka inaina kuakoko o kona la i hanau ai.

      Ua hele uilani ka nanaina o na onohi maka e kakaa ana i o a ianei, ia manawa i hoalu iho ai i kona kulana no ka ha-lo ana i kana a-la (pohaku), la lau iho la oia i kana pohaku a-@a a pehi aku la i kahi manu a pa oku la kahi manu i ka pohaku a ke kanaka ma ka puapua eueu.

      Puiwa ae la ka manu, a ike aku la i ke kanaka nona ka huewai ana e @okenei i ka pao me na helehelena o ka makau nui i pahola iho maluna ona, a lele aku la oia ma kahi mamao mai ke kanaka @ai nona ka huewai.

      Noonoo iho la oia i na mea aua i hana ai no kona hewa no ka naha ana o ka huewai a ke kanaka iaia, oia hoi na kumu pale, a no ka loaa ole o na kumu pale iaia; hooholo iho la oia i kona manao penei:

      O ka'u misiona mua, oia hoi e hele aku e hoopii imua o ko'u ohana manu, ma ka'u hoopii kue i ke kanaka nona ka huewai.

      Ua poino kahi manu no kona pa ana i ka pohaku a ke kanaka uolaila, @ua ulu koke ae la na noonoo iloko o kahi manu no kana hana pono e hana ai.

      A ua hooholo oia noea iho e hele oia e hoopii imua o ka nui manu o lakou, no ke kanaka nona ka huewai, no ka hewa he "hoe@a me ka mea make."

      Nolaila, ua hele aku la oia imua o ka manu Aukuu, a kahea aku la oia penei:

            E Aukuu e--Aukuu e--ua pa au i ka pohaku a ke kanaka

     

      Ninau mai la ka manu Aukuu penei: Nawai ka hala? (hewa.

      Pane aku la kahi manu pao huewai, penei: Na'u ka hala oia hoi ka pao ana i ka huewai a ke kaaaka.

      Olelo mai la o Aukuu, hoo-kolo ia aku i ka nui mamu o kakou. Nolaila, ua hele aku la kahi manu imua o @. Pueo, a kahee aku la@ [right edge of column unreadable] ka leo nui:

            Pueo e--Pueo e--ua @ ka pohaku a ke kanaka @ mai la o Pueo. Nawai @.

 

      Pane aku la kahi ma@ ka hala, i ka pao ana i @ wai a ke kanaka. Ol@ la ka Pueo, hookolo ia @ nui manu o kakou. Nolaila, ua hele k@ imua o ka manu Amak@ hea aku la me ka leo @:

            Amakihi e--Amakihi @ pa au i ka pohaku a ke @ ninau mai la ka Amakihi @ wai ka hala? Pane ak@ manu, na'u ka hala. @ ana i ka huewai a ke @.

      Olelo mai la ka @ kahi ma@ kolohe, hoo@ aku i ka nui manu o ka@.

      E na makamaka, ke @ kakou i ka misiona pa@ kahi manu, ma kana ho@ i ke kanaka noua ka @.

      Ua hele oia imua o k@ na manu ponoi mai na @ nunni a na manu liilii @ ka lana o kona, manao, @ ana iaia na kokua ia @ na ohana manu ponoi, a@ nae he ae o kona ma@ manu e kokua i kona @ oiai, he rula paa ia no @ koe wale no keia wah@ puhikole pao huewai o @ naka.

 

KA AHA UWAO @ @EEPA.

Heahewa na Niahi @ ahupaha@.

 

Haawi o Oop@hue i ka @ Hooholo Puikaika.

 

Na Hoomakeaka o Pun@ kau ia ma ka oneki@ owera, a hoohenoia @ Nupepa Aloa Aina.

 

(Hoomau ia @

Aohe wai nana e hoop@