Ka Oiaio, Volume VI, Number 33, 17 August 1894 — LOHE KE OLA KULIKA MAKE [ARTICLE]

LOHE KE OLA KULIKA MAKE

I ko'u n;ina nn i ;iim ma kou mftu kolamn, iia ike iiinepine ko'n mau maka. ina hUuolelo ao i na ka naka mai Hawaii a Niihau, e papa ana mai kaknuino.i i keia Aupnni Ripubalika hou; tne ko'u ike pu iho no hoi i ka poe inoa uuku 1 hookuli i kei-i oleloao. Mahalo ko'u nhane i k». ike ana iho he unku loa na inoa i komo iloko oka heluna o ka poe e kue ana ika olelo'o ke nla. Malia paha no ka lawa ole o keia man olelo ao, ke ki»ruu i hoo kali ai keia hapa uuku, aole paha wau e hiki ke kapa aku i;i lakou na iekaeka loa, aka uialia paha he j maopopo ole no.

Ua »ke kakou a pau i kn n'.anawa i a kek»ihi kanaka « hoohiki ai, e li-! lo i kanaka e kakoo ana i keia au-' puni Hepuhalika, ae hoohiki ana | <3 kue Joa 1 kona moi, e kue ana oia j ina kumu rmi Eha. > 1. Ka nma, E kumnkaia ana oe i j kou Lahui 2. K«Jua. K kumaka-j ia ana'oei kou Aina. 3. Ke ko ; lu, E kuinakaia ana oe i kou Moi,] 4. Kaha, E kue ana oe i kou Akua. | 1. Heaha ke ano o ke kanakae; kumakaia ana i kona Lahui? O j ke kanaka e kumakaia ana ī kona , Lnhui he kanaka īa e heao ana e\ pet>ehi i kona lahigraole ma ke ano e nele mai ana hello a he alo Ua- j kaka, akR he kanaKa ia e ijni an« i ■ na mea e ooino ai kona lahui, ma; kahi malu, me ka iini ami i mau ; pomaikai pono kmo ponoi nona j (E hoomanao o kona pouo kino po-; noi wale no ) me kona nana ole ae ! ina pilikia e ili aku ana maluna o| ka poe 'ana e kumakaia aku ai, j I waena o na aupum nui o ke so. nei. o ke Kanaka e han* ana i ke j kahi hnna e like me keia, e li, ia j oia, ai ole e kipu wale ia no kona ; nope. Aole e hoopuka wale ia ko j na moa iwaena o kekahi auaina ; me enseha ole o ka naau ka : Doe e lohe ana i kona inoa. Mo ka ' hoopailiui pu ia, Ho uiea hoolnia-, hila hoi no keknhi kanaka ke lohej ia hemakauaaka oia no keia kanaka kumakaia. Ua aianao na kanaka, naauao o ke ao nei, aole i lawa k;i s hoopai make maluna ona aote ma-j keia honun, i lawa kupono no kana mau hana iuo. Ua kamaaina. ka hapanui o ka poe i hoonaauno ia i ka moolelo o Benedict Amokl k j k»hi Aiii koa Amerika i hoao e kumakaia i kona Lahui. a me kona aina ī ke kaua me Beritania. l T a i ioaa e uae kaiu» uiau hana ekaeka. a aiauiua o ke kau aua aku o ka hoopaī a kona l&hui oialuna ena. uaj mahuka oia mai kona

! aina aku na» lionea- liaukae "ia i e ke.&kua, e heie maluna o ka īli o | ka houna tne ka hik: o'e iaia ke i I ilio. "0 ko'ii aina Innau keia." | Ua hoopailuawia oia e kona lahui, ! ua nvake■ īli'iunē oia, a ua make jiakc oie ia r,ia e ka poe ana i hoao ai e h»'!'o!naikai aku. ; j 2. KaUia, e kurnak°ia nna i kou 1 Aina. O «e kumaka'ia ana o k?j kanaka i kona aina oia no k<inu ho-

' ao nn;i e hoolilo akn i kona nina no ! kona pomaikai kino ponoi wale no, ' meka nana ole aa ina poino e ili niai ana ma'liiiia o kona poe hoa kanaka. I'ka man.āwa a ke Ak'ia i ha^a 1 ai ' ka lāni me ka honoa a me ko-j na'maii 'po'no a pau, ua haawi mai j la oia Iv6i;i mau Tion>aikat niw 1 na! kanaka a'na no i hana aloha, mai ai j m.e ke kauoha e malama oe i keia | mau pono nou a me kau mau ina-1 mo. K hcomanpojio i keia kauoha i (Nou ame kuu liiau niaino). lla ! haowi mai keAkua ia Hawaii nei j nwi f hhni llawaii a me kou man mahio. O kou hoao «na ej hoolilo aku ) kria aina no kou pun« kmo wale ili.i no, aole anei ia Ci knmakaia'nna ī ka aina, aolnee ia ia e hoonele aku ana i ka kakou inau 'mamo Aole anei he kuleana i ko la'Kou inalum o keia aina a mai i mauao oe e ke kan:īka īīawaii nio.i Ka hoea oie ana 11; ,i •> i;a i mau ma ! •wo. i keia mānawa e i-ke i keia ha-1 na kumakaia au ua p-iiek-uia oe. j He poe malama waiwai wale iho ; no kakou i!co kakou wa oiaio e 61a. ( ana. Aoie loā e hikl ia oe eke ka* | naka Hawaii ke uuai i keii mauj pili uliuli a me na awaawa nani o ; Haw;:ii nei, me ke kue o!e anaaku, | a me ka hoonele ana aku i kau

j mau mamo e h.:fei mai ana. Auwei j na moopuna a na poe e hoehiki nni ] ; nei. i ko lakpū wa e hiki mai ai a | ja ua nele lakou i ka aina o!e, A-,olean-t;.i e nele ka hilahila o kela ! mau moupun.'i i ka neie i konu kujlcana īnai ke Akua mai? j 3. Ke kolu. Ke kumakaia ana j i kou Moi, Ke-kiimukaia ana i kou Moi oia uo kou hoao ana e hoole i I kmia uiana uiaiuna ou lua ke ano jhe makua, ahe poo # kou hahaki I aiia i kau oh-lo hoohiki imua o ka j makua uiana loa e inalania oe iaia j kou pepein ana īaia me kou manao ieloaaia.oe ra oomaikai pil kino. I me kou nana ole ae o kona pono a j me koiia-in-aUihiii,-- : -Ar4-tv« ua hoalii j i uiai ke Akua i kekahi mea maluna , j o kakou a malalo mai hoi ona; aole janei kakou e pono e malama iaia? « j He oiaio aole io no paha e hoopai j j ia ana na kanaka a pau e kumakaia ; janai ko.na alii ma keia o!a ana[ I mai manao kuhihewa oe ua maa- j j laiii oe no ka nele ana no ka mea e: | loaa niai ana no ia oe ina ke la ola : aha ma-o. I

! 4. Ka lia Ke kuihiiknia ana i| | kou 'Akun. Oke kumakaīa aiin i I j kou Akua, oi;i 'no kou hoao anaej | kue akn laia, kou hoolohe ole i ka-' j na mau kaūo'ia, kou aloha ole iaia [ kou imi aaa i pomaikai nou nje ka; nana ole aku i kona pomaikai a me j Ina ehaeiia e kau aku ana raaluna ( ona. i | E noonoo pono e na HaWaii o> j kumakaia oc i kotj„ Luhni, kou j Aina. kou Aiii ame kou Akua- E ] j kupaa e liooiiiaiiawanui i ka ilihu- j jne a ka nololi, aka ai, i.'nele oe j j ina pomnikai ma keia ao, maluli o jkou knpaa;ma inahoueo'ka pono, | ie lo:ta no ia oe ma kela ao mao. A j I e loaa 110 i kau nuui uuuno jiiaj j keia ao. j j Uwau iho no o, j j Punahele a na Mikanēle." j