Ka Oiaio, Volume I, Number 109, 1 June 1896 — OIAIO PUKA LA AOHE KUMU PALE. [ARTICLE]

OIAIO PUKA LA

AOHE KUMU PALE.

(Ēoommiia.) Ina e olelo ka lehnlehu he mea kupono loa e hoike maopepo ia ke knlana o ka nohona a me ka hoopono o ke kanaka, e puka mai no ka pane, Pela no i hoakaka ia ai. Ua olelo iano e ianlaha ana na hana hewa, ma ka olelo a ke Akua» e iiln roai ana na kanaka hana hewa a poe hoowalewale a e oi loa aku ka lakon mau hana, e inaina aiīa na lahni kanaka, e pa*e ana ua U>no l ana, a e pioo a piliaiku ana na anpnni, a e hoaa ana lakou. I keia mau la ua piha pono na nupepa i na moolelo o keia mau mea 5 a ua hoohauliia ke ao i ka ike i na mea i hana ia, ike anei lakon, a ua ku nana iho no na mea i hooko ia e like me ka olelo? Aole anei lakou e ku pahaohao a ahewa iho? E olelo hou mai anei lakou e hoike ia hoi ka mooleloo na lahuikanakao keao imeaeike ia ai na anuu a me na loli ana a hiki i keia la, a hiki i ke kukuhiia ana o ke aiipuni o ke Akua? Ēia hou ana no ka pane: Ua haawiia keia mau mea a pau ma ka olelo wanana. Ua hoomaka keia hoike mua he eono haneri makahiki mamua o ko Kansto hiki kino kanaka mai, a ua wehewehe ia mai na mea nui a pau a hiki i ka hopena, ka haawir , ope loa, a me ka anai ia ana o na.mea a pa a >kaokae ke aupuni hope loa nana e hoomaiu a e nōho aku keia poepoe honua, ka manawa o Mikaela e hoopakele ai i kona poe kanaka. A iaoukou e ike ana i ke ano o keia mau mea e aneane ana © pau loa i ka h okoia, a koe uuku aku, e ike pono ia ana ka mahelehele i<i ana o ka hope loa o na aupunl i heluia. Ua hoolnhi anei oukou i ka imi ana e ike i na mea e ukali ana mahope aku? Eia hou e ku pane ole ana no laken me ka nele i na olelo huikala. E olelo houmaiana anei lakou he kupono e hoouna ia mai na elele mai ke Akua mai ē ao ana i ke kokoae mai o ka la nui a la weliweli hoi ? E puka hou mai ana «o ka pane, Ua hoolahaia aku no ia mea, Ua lolie 4 ke ao holookoa; ua manaoio ka poe e imi ana 1 ka oiaio a o ka poe hoehenehene ma na wahi a pau ke ninau ae, Aihea ka olelo e hiki hou mai ana ?

A pela Iho la e hati!e ai ka lakou man olelo p«le h pan; 110 ka mea lieaha hon akn ka lakou mea e olelo āe ai ? ua ku leo ole a ahewa ia lakou mai mua loa mai. A i ka mea heluhelu e like rne ko lakou ku leo ole 110 'na mea i olelo mua ia, pela 110 lakou i hoonele ia ai i Da kumu hoole no ko Karisto hiki hou ana mai- Eia imua o kakou a pau ka ke Akua mau olelo, na hoailona o ka houua juei, kulana o na aupuni, ke ano ona laUui kanaka, a.me ka olelo e hoolahaia nei'no ka luki ana mai o ka la o ka inaiua, ka olelo aloha liope loa. A eia ka maka o ke ao holookoa ke kiai nei iio ka luku !)ope loaana o ua mau inana la i ka pau ana o ko lakou manawa i olelo ia maloko o ka baibala ka hookumu ana o ka la o ke Akua. E nana i ka mana Pope, a me ka mana M ihomeila. TJa kukala mai ke kaula ke liiki aku kakou i na la hope, e kinai ia a e luku ia ana a hiki i ka hopena, ka mana o ka pepeiaohao uuku, oia ka Pope. A heaha la na hiohiona nui o kona moolelo no na makahiki he kanalima i ha-la ihola? Haina: O ka helelei pakahi ana o kona mau kakoo. Heaha ka niea i ike ia i ka makahiki 1870 ? Kekahi o na auhulihia hikiwawe a ano nui ma Europa, ka oi aku paha i ike ia ma ka moolelo o keia honua, ka hulihia ana o Farani, ke koo hope loa o ka mana aupuni o ka Pope, iloko o ke kaiia me Perusia. A i keia manawa ua lawe ia aku konr mana aiipuni maoli a pau loa, a aol«> loa hoi e hoihoi hōu ia aku ia ia wahi a ka olelo paa a ke alii' o Italia. He mea keia e hooko ia ana e pili kokoke aua i ka hopena. A ia manawa hookahi no, e lohe ana kakou iaia e hoopuka aua ina olelo hookiekie ( he hewaole ka Pope), iioko o ka Aha Ekumena o 1870, ka mea a ke kaula i olelo aioia na huaolelo a ka Pope ehoopuka ae ai i pili kokoke loa me kona luku ia ana o ke ahi nui, a ke kaula i olelo ai, e hiki ana kona hoopuka ana i.keia mau olelo a me kona puhi ia ana i ke ahi aneane i ka wa hookahi, Pela no hoi, ua like nu me ia ke pahaohao o ke kulana ma ke aupuni Keia mana ka makou i hoomaopopo ai i hoailona ia ma ka mnliwai nui o Euperate, ma Hoik. 9:14; 16:12, a i olelo ii hoi oia ke aHi o ka akau, ma Dan. 11: 14-45: Kona wa e hiki aku ai i kona hopena hulihia, hia ka manawa e hoohanini ia iho ai o ke oiio o na hoopai ehiku o na

ipuhue o ka inalna it,aluna o ke ao holookoa; no ka mea aia hoi ia manawa e like me ia ma Hoile. 16:16, e hoomklooia ai ua niuliwai Etlperate !a, a eia no hpi keia aupuni o Tureke ke kiinewanewa nei k hik'i aku 1 konahiiu an\. Ke nana ia aku nei kona hulihia ana e na mea a pau, i keia manawa, XTa maopopo aole he manaolano nona. E hi'na aku jtna no oik. A o ka haulehia ana o Tureke oia ka hoailona no ke ku ana mai o Mikaela, a o ka hookumu ana mai o ke aupuni mau loa o Karisto, Dan. 12:1. Oia iho la ke kulana o kēia mau mana i; keia wa, me ke kamailio ole ana na mana e 1 ae, no lakou hr,i na moolelo e alakai ana ia kakou aka pio ana 6na mea a pau. Aole he ihea hoomaopopo i iiele i ka ike i ko lakou Wopena e hookokoke mai nei. Aki, owai ka nliea e hōoluhi iaia e ike e kamāaina me ka olelo ake Akua, i olelo ai no na mea e liiki mai ana mahope o keia mau mea? A i ka mea heluhelu ke waiho aku nei makou i na ninau, Heaha hou aku ua lioike a ke Akua, e haawi mai ai no keia mau mea mamua o kana ī liaawi ai? Heaha hou ae ua ano hoike i hiki ke haawi ia, a ma o ke ano hea hoi e hiki ai aoi loa ae mamua o na mea i hoike ia ? A ina hoi he oiaiō keia mau mea, a e hele mafana oe 1 ka la hookolokolo, ?iole anei or i hoea kku ia la, me ka nele i ke kumu pale nou iho.