Nuhou, Volume I, Number 14, 3 February 1874 — E NANA ! E NANA ! [ARTICLE]

E NANA ! E NANA !

Ē nana i ka poe noonoo maoli a e koho ia kakou i mau Lunamakaainana. Mai kuhi hewa wale ma ke kiekie o ke kulana o ke kanāka a ma kona inoa hanolmno, ina nae he kanaka i maa mau l ko oukou mau maka kona kulana ike ole a akamai ole ma na kalai manao ana. Aole e hiki i ke kanaka ike ole ke kalai i kona mau manao imua o ke analna nui o ka poe naauao e noho ana ka Ahaoleīo, aia wale no o ka poe ike i ke kamailio a ike hoi i ka noondb poho anā ma na kumu e hana ia ina imua o ka~ Ahaolelo. Eia ke holo balota nei kekahi poe kanaka, a oukou no i ike maopopo ai, aohe hiki ke kalai manao, a kukulu manao imua o ke akea, a e koho aku no anei oukou me ia ike aku no ia hawawa? Aia a pau ae ka Aliaolelo, a hana ole ia hoi ko oukou mau pono, alaila, e ukiuki \vale aku auanei oukou a hoinoino aku i ua poe ia ; aka 3 na oukou no ka hewa, ina ua pono no i ko oukou manao ka hemo ole ae akau wahi kaumaha, alaila, mai olelo wale oukoii nui ka "piliki'a kaumaha." Ina oukou he manao paa ma ko onkou fjvau pono, alaila, e manao paa oukou ma ka pōe naauao, akamai, i hiki ai ke hanaia ko oukou mau makemake. E nana nui hoi oukou ma o ka mea la I heino nui ia e na haole, a hoolaha inoino man ia e na Haawi aina, alaila, e nianao no onkou, ua hoinoia ia kanaka no ka manaoia ina e komo i ka Ahaolelo, alaila, e hoike wale ia ana na noa-huna a lakou a kaulāiia na iwi ō lakou i ka la. Ūa kau e ka li i ua poe la no ka manao ina e komo ana ka poe nana e pakuikui nei ke poo o lakou, alaila, e puiki ia lakou a paa ihiko o na apo keleawe 6 ka luahi a loa % Nolaila, o ka noonoo maikai iloko o oukou a eia ka mea niina e hoike pono 5 ko oukou mau pono, E ka Nuhou Hawaii ; Aloha oe : Ma ke Kuokoa o ka la 31 o lanuari, aoao 3, ua ike au i ka mookimuhau a S. M. Kamakau nona ke poo Ka Mooknauhau alii o ka Moiwahine Kaleleonalani e pili ana ia Kamehameha I." Oia mookuauhau i hapai; ia e S. M. Kamakau aole loa he oiaio e likei me ia i hoikeia ma ua nupepa Kuokoa !a, No ka mea, aole loa e loaa ka iyioa Kameha-' meha ma koha kuamoo, aol'e loa hoi ka inoa Keliimaikai \ he haakei a he hookano hoi, ! Penei ka oiaio O Kumale k, noho ia Kunuunuipuawalau w, hanau o Makua k. noho ia Kapohelemai w, hanau o I k. noho' ia Kuwalu w. a hanau o Ahia 1 noho aku ia Wao w, hanau o Kamaalewa ka mua a ine Ikukeleieikiu E ka' mea e heliihelu ana aole loa e loaa ia oe he inoa 5 kapaia o Keaweikekahialiio-1 kamoku, aoie hoi fie aole he Kalanikauleleieiwi, no Kukahi aku o Ka- | makaimoku, no ohikau aku o Kalaninuiku-[

i puapaikaLimnu], aole loa e loaa keia inoa J |ma kahi o keia aln Moiwahine. Ke akaaka ] j mai ]a o Paujihi ia oe ka mea nona ke kupu- \ |na Kalaniiiuikupuapaikalaninui no koū ho-| oiaio ana :nai nei ua hiki no i ke kekake ke |hanau mai i hipi, a mo he mea la ua hiki no' I ia oe ke hooiaiomai o kekeokeo he eleele ia. j i E nāna e lia mea heluhelu no IkukeleieI iku ke kaikiina o Kamaalewa, penei : O I īkukeleieiku ! noho ia Ohua hanau o Keaka-! ! ohua, lioho ia Lonoikahaupu hanau o Ninau*-' I aiwiakeakaāNua noho ia Ahua I hanau o| Kuehu noho 1 ia Keliiokalaui hanau o Kaniniu noho ia |Kekunuialaimoku hanau o Kalliko noho ia ! Jack (Keaka) hanau o Kaona-! I eha noho ia blahai7i hanau o Kekelanoho' ;īa Naea haniu o Ema. Keia ke kuamoo : pololei a oiaih loa e pili ana i'ka Moiwahine J Ema, aole loa he wahi i piii ai ma o Keliij maikai la, he ! ole loa no, a he hiki ia'u ke hooiaio me khu mau hoike. , Ua manao o S. M. Kamakau e lawe mai ia Keliimaikai i makuākane no Kaoanaeha,; oia olelo ana aole i pili no ka mea,: |ua hoole ponoi o Keliimaikai imua o ka le- ! hulehu aole loa ana keiki i kapaia o Kaoai naeha, pela oia i koole paakiki ai a ua lilo ! no i mea ole imua o na 'Hi oia manawa a me ka hanauna a na 'lii. , Mai ia mapawa mai a hiki i keia wa i no- j ho aupuni ai o ka hanauna akua (Kauikeao-! uli) ulu hou inai la kekahi olelo e hapai ana > ia Kekela ma i moopuna na ua hanauna j akua la o kanaka (Kauikeaouli) ua hiki ko-' ke aku kalohe i kekahi alii nui oia no o Kekauonohi 'hoole koke iho !a oia e olelo ] ana, " aole loa he wahi i lilo'ai o ke akua | (Kaukeaonli) ī kupuna no ka noa" a uwe ha-! mama ae la oia iloko o kana uwe hamama ] ana " au\\t kuu make e! M A hele kohana akn h im\n o k i Moi a hai aku la i keia! mau mea anH i lohe ai. | Nolaila, o ka mea heluhelu ana i keia e ] oluolu oe e hoomaopopo ina ua hoole ke alii 1 ko lilo ana ī kupuna no Keke- j ia ma pehea Ja e hiki ai ia M. K. ke lioo- j iilo i ka oiaid i wahahee oiai hoi ua ike ma-1 opopo ae la4")e i ke kuanhau oiaio o ka Moi; Wahine. | Aoi like keia mau lani I ka hhohalikelike He ia he akua ku | He ulalele kumai ka lani. v i Me ke aloha. J. K. Unauna.