Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 73, 29 May 1893 — KE KUHINA STEVENS I PAU. [ARTICLE]

KE KUHINA STEVENS I PAU.

Kana Ui OMo EoaMa i i iia o Ameia, JS IPili ana i Kana mau La■welaiee Pili Oihana ana a me na .Kumu i hiM aīeu ai i ka Sookahuli Aupuni. %• , -Maimilī o kekahi mau kumu, ua kupono iu 7 a ke hoīke aku i kekahi maa'wahī huaolelo e pili ana I na • mea i huna ia maī =-neī iloko o ko Hawaiī Kulana hooponopono aupunl a me ko Amerifca Huipuia mau kuleana 'iloāo o keia nīaau epīli ana iaHawaii. Iloko o ka malama o Sepātexaab , -ISS9, ko’u ike mua ana i na paemoku o Hawaii—i keīa mau pohaku momi omaomao hoi o ka moana Paklpīka Akau. Aole no i linliu lōa ko*u noho ana iho i Honolalu, ike iho la au ; i ke ano Amerika maoli o :a kulanakauhaīe, i ka īkāika o na manao Amerika, a i ka olpookelā pu hoi o na kuleana Amerika īloko o na mokupnni a pau o na : paemoku o Hawaii. He makahlki a oi e pau ī ka noonoo akahele ana ina mnau pohihihi e ku ana ia mahawā, ka 3 u. 1 hoomaopppo iho -ai ālaila' ike lea iā āku ke kulana nohonā hoopōno, nohoua kalepa, a nohona pili aapuni'n ua mau paeaina neL A oiai no nae ua nul ko’a inau ike oihana ajke hoomaopopo muaana iwaena o na aupunī.o na ; maliele aina nui ekolu, ua hoomaopopo iho la-au I na kulana haua ma : Honplulu. Ua like ole !a me na meaa pau i ike ia e a’u ma kekahi (capltala) aupuni e ae. Ua ike iho : laau he jpoe makaainana naauao o ; na ano Europa a Amerlba i komo ia nā manao aloha e kekahi poe lehulehup na kanaka Hawaiī, e kakoo a malama ana ī kekahi ohaoa aīii hapa-pouli e noho ana maluna o ke- : īkahi kahaa paa ole a rul» ole, a i inake hoi ma na ano hana apau, wale iho no na hana inoino, me puni hoonahinani kuaaina ma j kona man makemake a pau, e hoo-! v "puehu mau ana i kona mau ea pela- 1 - pela, ā e pahola ana i na mea hoo- 1 .kāhuli poho ma na nohona kanaka; : a nohona kalalaina ā puni na moku- j r - pnni. A o kela ano kulana mikini: ; ; aupuni hapa pegana a aupum kapl- j i kapaia p ke aupuui alilōi ■ v Hawāii, ua kakoo Wole ia no ia e na a me ke ahonni o na poe e ?tupaa;manaoio ple i ua aupuni la, a :: ;hdi, 1 ike maopopo aohe wahi ikl e hoihoi ia mai i ua mau hei mai na;dala e uhauha

maa ia al mu na hoolilo i oi kona Inoino 1 ka mea waiwai ole. Nolaila, o ka hoomanawamii loihi ia ana o kela aoo hupo, a ano kapilipili hoopunipani i kapaia ma ka inoa he Aopuni me ke Kanawai, he. . hoallona oiaio loa iu o ke kaohi ana : i na manao kuko a me ke ahonui o' ' na makaainana kuonoono o Hawaii. 1 A he mea hiki i ka olelo ae, o ke1 kahi mea hoopallua e like me keia i i lawe ia ma ka inoa he aupunī, a me j kapilipili e ae paha, a kumu hana e iae paha, aole loa -o ae ia e ku no kauaono la ma kekahi o ko kakou mau kulanakauliāle ma Amerika, He mau kumu loaa kakaikahi wale no ua mea i ae ai na makaainan» kuonoono a me na poe hookaa auhau nunul o ua mau mokupuni nei e kokua i ka malauia hoomau ioihi ana i kela aupuni alil i make, a i oi uku o ke ino mamua o ka mea waiwai ole. Nolaiia, hookahi makahiki o ko’u hakilo akaheie ana i ko kulana o keia mau hana, a loaa mai la ia J u ka manao paa oīaio, aele loa e loihi ana keiā ano hana. Ma o ka make ana la o Kalakaua, a noho kona kaiīunihino maluna o ua.noho alil onku la, tia puka mai la na kumu me na ano hana nana 1 hoike mai ka hāumia iao Ioh, a me na ano hookahuli pono o ke aupuni alii. A oiai no nae ua plha ino no na poe ke alo alil me na hoa punahele a me nahoa kuka o keia alīi-kane hapa pouli. Eia nae, o ka poe a kona kaikuahine Liliuokalani i hoopili koke mai ai 1 kona alo_he ol aku ke īno. Aole hoi o ka make ana-aku o kona kaikunane I ukali iaakuno e kana kane mare, he mea la ia nana e kaohi mai kona hookohu ana aku ma ka oīhanā hooko kiekīe o na Paeaina, i ka hapa-hāole Polapola, nona ka moolelo haumia i hoohlhia pu ia me ia, eia nae ua hoonoho ae la no oīa iaīa ma kona Halealii, oīai no he wahine mare kana ā he puaku no hoi kekahī ona 1 uku ia mailoko ae o ka walhona dala aupuni, a e noho mau ana ma kona wahl e hooko i na hana o ka hale alii. A iloko no o keia mau hoikeike hoohikilele o na hana hoohlla - hila, a me'na kulana inoa pelapela o kona mau al alo, a hoaohumuhumu keokeo, ua hoomanawanai īa noiameaeka lehulehu o Hawaīi me ka ole o na hanakue akea o ka pale akd a me ka inainā, Ua akoakoa ae ka AAaolelo iloko 0 Mei, 1892. A ua hooko ae ia poe 1 ka mana Kumukanawaī ī loaa ia lakou, ma o ka hoopau ana ia ī kekahi Aha Kuhina naaa i ae ina hana alakai hewa a ka -Moīwahiae me kana Ipo punahele ma- .ka hale aliī, ke kanaka hoi e hoohana ana i ka mana alakai aapaaī, a e uha ai ana iloko o na hana popopo o ka oihana makai. Mā kahi hoi o ka hookohu ana aku i poeKuhina i hilinai īa e ka hapanui o ka Ahaolelo a me na poe kalepa o ka paeaina, ua hopmau aku la no oia i ka wae ana i na poe o kona ano kulana hana, he poe hol ana I ike aī e paa mai ana ma kona oihanaeuaipo punaheie nei ana o ka hale alii. Ekolu papa Kuhma o keia ano i hoopau ia e kn Ahaolelo, me ke apono lokahi ia e ka poe a pau o kē kulana ol o ka maikai o ka paeaīna. Ma ia hope mai nae, me he la ua huīi mai la ku MoiwahLne i ka ikaika o ka leo o Ka lehuiehu, aae mai la e hookohu i ehā poe kuonoono 0 ka aina, he ekolu o keia he poe kanaka waiwai ndi, a o lakou no nae a pau he poe wale no ma ke kulana waiwal malkai, a ua hiwe iakon i ka oihana me na manao ka- ■ ulua no, a.o lakou a pau eha, he poo 1 hīlinai iā e ka lehulehu. O lakou 1 hoi ka poe I ike ia o ka papa kuhi1 na a Jones me WiIcox, a ua maaaoio ia na lakou ana e alakai lanakila ke aupuni a puni na malama he ' umlkumamawalu mahope iuhī, a hikī mal hoi ī ka wa e koho hou aī a e noho hou ai paha o ka ahaoielo o ia mua mai, Mamuli pu hoī o keia hilinai like ana ī keia manaoio, f ua haalele iho la ke Kuhina Amej rika ia Honololu, īanuari 4, ma ka ■ } mokukaua Amēeika Bostou no Hilo ! a me Kaluaopele, nona nā mīle i j anana ia he ekolu hanēri ka mamao. . • O ka manawa mua loa.keia o loko o j na mahina he.lehulehu i manao L j oij ua hiki i ke.Kuhina Amenka a ■>mo ke aliimokukāaa ko kaawale ► j āku mai ke kapitala o Hawaii me • kapilikia oleae mahope. Ua kaa- ► wale -akamaua no uml !a. Ma ko ■ maua hikī hou ana mai ma ke awa i o Honolulu i ka hnll lioi ana mai Hilo mai I ke kakāhiaka o Ianuari l 14, ualoaamai la'ia mauii na mea

boa iioohikilele penel: Hamoli o na iiana maaiea kolohe a klpe a ka Moiwahine āme ka pohai haole kuewa keokeo, naoa oia © hoopuni ana, ua holo aku la iloko oka ahaolelo ka BiIa Lotarī ame ka EOa Opiuma; a ua hoopauia ka papa kuhina W;Icox me Jones, a ua hookohu aeola makolakou nohoheehapoe o kona mau ai aloo ka halealii, elaa 0 keia poe i hoole hoowahawaha koke iaiho no mamua. a i hoole piuepīne ia no e ba ahaolelo a me ka poe kuonooao o ka aina, ma fce alakai anano a ke kanaka nana: hooikaika a holo ka bila ioteri a me ka opiuma iioko o kaahaolelo. A iluko no o ka noi o na palapala hoo-. pii a me na palapala hoole mai na mokupuni mai a pau, mai na haole keokeo a mo na kanaka maoll (Hawaii) a me na olelo papa ikaika ana a ka Papa Kalepa a me na aanaka waiwai a kuonoono o ka aina, ela no nae, ua kakau Inoa koke iho la ko fca Moiwahme i ua mau blla ino neL Uu hilīnai pu oia me ua poai haole kuewa nei nana oia e hoopunī ana, ma keia ano e loaa. mai ai ke dala e alakai ai i ke aupuni, ma o ka hoolilo ana ia Honolulu, i pakaua no ka poe piliwaiwal a poe ano powa moana iwaena o ka moana, a 1 hiki ai ia lakou ma na mokuahi i a pau e holo ana no Amerlka ke hoouna aku i ka lakou niau apana pepa akua hanai o ka pomaikai ulia wale, i mea e hao wale inai ai i na miliona dala a na kanaka o Amenka—he kahua hana hoi e loaa mai ai ke. dala a, me ke gula, i liko oke ino ame ka nahoa oka imi ana, mē ka pōe.' powa' moana I hoofcahua.ai ia lakou ma na kalo na laia Komohana nana e powa na poe kalepa Amerika a pau. Aole i pau.