Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 107, 31 July 1893 — KA EUEU WIWO OLE O NU IOKA A I OLE, O KA Makai Kiu Hale Niwela. [ARTICLE]

KA EUEU WIWO OLE O NU IOKA A I OLE, O KA Makai Kiu Hale Niwela.

L MOKUNA X. * A l PEHEA, aa loaa no iaia na hooiaio ana no ia mea? <{ Ae, ua loaa no iaia na hooiaio ana a ka naaa e-kuhihewa ole. ai ■ lloko oo nae o na hana haaa a kona laaai makaakane, ua hooko ponoia 1 ka iini a ka leele aoo.” “Pehea la i manao ai kela ledo f aooi kinohihe pllikela kaikama1 hiae iaia?” l «No ka like Iqa o ka helehelena o > ua kaikamalme la me kanakaika- ; mahlae.” | “Heaha hou aku na mea i koe no L keia moolelo?” 1 «'Aohe mau mea ano nai i koe, L aka, he eha mau la mamua ae o ka \ hana ia ana o kela kaiaima, ua haL h-ai la o Mrs. Ealauwina I keia mooleio ia’u, a ua kauoha mai la ia’a e > hana i kona palapala hoilina, e haai \vi ana i kona mau waiwal a pau i loa i ua moopuna wahine la ana, me • kona hai'pu ana mal no nae ia 7 u he L ano kanalua !kfia i ka hoike koke • ana aku i kona pili i ua kaikama- > hine la.” > t( Ke manao nel au, ina ola i ha- > haimua i kela moolelo x kan;i moo- > pnna ina paha aolo ola e make, aka i nae, he mea maopopo ole no nae ia, L olai, aia ho kela mea huna ano o ma o kela kaikamahine,” i “Heaha hoi ia mea huna?” > u He mea huna no aia Iloko o ka i umauma o kela Iede opīo. n j u Ua ike no nae ee i kekahi mea * e pili ana i kela kaikamahine? ī, u Ho mea ano hiklole ia’u ke hoakaka lea aku īa mea i keia wa,

aka, ala wale no a hiki i ka wa e maopopo lea aL” <4 Ua hoolaha ia he elīma tausani dala ho mak&na I ka mea e loaa ai o ua lede opio la, a Ina o loaa ana oia ia oe, alaila, naa kela mau dala me ka loloiahili ole,” wahi a ua lolo ia me ke ano pihoihoL “Ke manao nei au, aa hiki loa ia’u ke kau koke aku i ko’u maa līma maluna ona, aka, ho aao kanalua ikī nae au no ia mea.” “Heaha hoi kou kumu i kanalna ai? n “Malia paha, ua paakiki loa kona naau i na hana kolohe.” “He mea ole ia,” ' “Malia paha oia no ka mea nana i pepehi o Mrs. Ealauwina?” 4< Ua hiki no, aka o ka mea mua nae, e hoonoho mua ia oia maluna o kona mau waiwai, alaila, na ke kanawai e hooponopono aku mahope oīa mea, aka, e loaa mua nae oia o pono ai,” wahi a ka loio. “Alaila, e ii ia ana kela kalkamahine mahope īho o kona ike ana ae o kona kupunawahine no kela ana i pepelu malu al.” c< He manaoio no nae oe nana io no i lawo i ko ola o Mr& Balauwina? J ’ Aole, o hoomanao kaua i ka olelo ike a ke kanaka i hoike ai iloko o ka aha koionelo i noho ai. Ua olelo oia, he kane ka mea nana i hana kela karaima, olal, ua ikaika Loa ka pahu ia ana o kela pahi, he mea hiki ole hoi i kekahi wahine o kona ano. e hookuu mal oe ia’u no keia wa, a mahope aku kaua o hui hou ai, a e hele ae au © huli i kahi e ioaaai oua kaikamahine la.” Ma kekahi la ae, © iike me ka mea I hooholo ‘ mua ia, ua halawai aka lā o Btole Nīwela me ka wahiue kopaiaaaha Emma Eelene. Hoike mai la hol ua wahine la iaia nei, e halawai ana ua poe puowai eleele la ma ko lakou walu halawai ma ia po ibo. ,J “Pehea, ua hoolala mua aaei oe i kekahi mau mea o’u e hikiaike komo pu iwaena o ua poo la? ĪJ wahi a ka makai kīu ninau aku al. “Ae,” wahi-a ua wahine la me ka hoakaka pu ana ’ mai i kana mau mea ana i hoomakaukau ai me ka maalea nui. Ae mea oiaio, ua komo pinepine o Hale Niwela īloko o na kupilikii he lehulehu wale, aka, i kona lohe ana nae I keia mau mea a na wahine la i hoakaka mal ai, ua mappopo koke iho la iala, o keia ka ol o na hana weliweli loa. Mahope iho hoi o ka moakaka pouo ana o na mea a pau ia Hale, uahookaawale ae la ua maa kiu la no ka hoi aea o ka makai kiu e hoomakaukau iaia iho no keia hana hou, ka hana hoi ana i ike lea ai e haawi okoa ana oia i kona ola iloko o na lima o ua poe līma koko la. MOKUNA XL I na manawa a pau a ka makai kiu e ike ai ia Mele Ealauwina ka lede oplo ma ke alanui; ua 'kamaaioa kona mau maka I ka hoomaopopo ana he ano e loa ko aao o kona aahu, olai i hekahi wa, he aahu kooa o ka Iede o ke kulana kiekie, a i kekahi hoi, he aahu o kekahī o na kuikamahineoke kuiana haahaa. ī ka makai ki’u hoi e naaemalie ana ma ke alahelo o ke kulanakauhaie mahope koke iho o kona halawai ana me Emma Kelene, ua hoohikilele ia kona naau mamuli o kona ike ana aku i kekahi lede e hele ana ma ke alanui me kekahi papale ooma ma kona poo aua hoi i hoomaopopo mua ai, a i kamaaina mau hoi, ua Uke loa me ko Mele Ealauwina ka lede opio nana oia e hoopunlni mau nei. Aole loa ona makemake e hopu aku i kela Iede oplo, a kai huluhula īaia imaa o na maka o ka lehulehu, no ka mea, wahi ana iloko ona, he ul a he kulana* Iede oiaio loa oīa I kupono ole no na maka nema o ka lehulehn. Ua hiīpoi mau oia ī ka manao iloko iho ona me ke ake nui ana e loaa iaia kekahl mau kumu moakaka loa e hīki al ke hooīaio ia ae aole i paumaele na lima o kela Iede oplo maī ke koko o kela karaima eleele. He nui kona noonoo ana no keīa mea, aka, iloko o kona hooikaika ana ma na ano a pau, ua pahua mau kona manao a e kuhī mau ana ua hoolala ana ua hewa kela ledo opio, i aka, aole no nae ia he mea nona e hoopau ae ai i kona manao ana no : ka maemae o keia lede, Ua paa loa kona manao he hala ole oia. : I kaikeana o ka makai kīu i i keīa wahine me ka papalo ooma, ua

hoomaopopo pono aku la ia me kona I manao o Mele Ealauwīna no ia, aka | ua ike iho la ia he lede e,no kela i aka me kona.ikeana no aoleiao Mele Ealauwina, ua hoomau aku la no nne oia i ka hahai ana mahope o ka meheu o ua wahine malihīni la. He nui kona hoao ana e ike lihi i aku īna helehelena oua lede la, j aka, ua hoonele mau la nae kona manao, olai, ua paa na maka o ua Iede la me kekahi uhi maka mauoanoa. • He hookahl no nae mea i maopopo iaīa, he Iede oia ni kela kulana i oi loa ae malana o ke kulana o kona aahu e aahu ana, oīui, ua hoike mai kana hele ana a me kona oiwl, he lede oia i ao pono ia mai ka wa kamalīl mai ike ano oka hele ana a ka poe Iede. Ua hoomau aku la ua makai klu la i ka hahai ana mahope o ua Iede la a hlki wale Ike komo ana ae o ua lede la ma kekahi alahele ololi i kuluma mau i ka hele mau ia e ka poe o ke kulana haahaa a inoa īno. Huli ae la ua lede opio la, a komo aku la iloko o kekahi hale hoolimalima i kuluma 1 ka noho ia e ka poe haahaa loa o ke kulanakauhale me ka ukall no nae oua makai kiu la mahope o kona meheu. Ua hoomau aku la no ka makai kiu i kona hahai ana mahope oua lede ia a hiki wale 1 ka pīi ana aku 0 ua lede la ma ke alapīi no ka papahele maluna ae o ua hale la. Ua ano ahiahia loa i kela wa, a oīai hoi ke kau o Nu loka i kuluma 1 ka Ike la he hikiwawe loa ka pahola ana mai o na eheu o ka poali. E a ana he ipukukui iloko oke keena nona ka ipuka aka makai kiu eku nei, a ua hikī hoi ke iko ia aku ka uwiuwlki mai o ka malamalama mailoko mai oka puka ki o ua pani puka la. Ku iho la o Haie, a klkeke aku la mawaho o ua pani puka la. r Aole he pane ia mai, eoīalīa, ua kikeke hou aku la ia no ka manawa elua, aka'aole no nae he pane ia mai, a uo ia mea,. me ka leo uui, ua kahea aku la ia. “Heaha ka mea e wehe ole la mai nei o ka puka? JĪ Aole no he pane ia mal o keia mau olelo a ka makai kiu. “Ina aole © wehe ia mai ana kela puka, alalla e wawahi koko aku aua au auo I” wahi hou a ka makai kia mo ka leo nuL mai hoi paha pela ina he makemake oe i kou poo! JJ wahi a kekahi leo kane ano kuoo i pane mal ai mailoko mai. “Ina aole e wehe koke ia mai e wahi koke ia aku ana e a’u, 7> “Haua ia mai hoi paha!” wahi hou a ua leo ia. Wehe mua ae la ka makal kiu I kana pupanapana mailoko ae o kona pakeke, a paa ae la ma kona Uma I makaukau eal oia uo ua hana poi pu ako loko mal poe. la wa, me ka hikiwawe loa, ua peku aku la oia i ke pani paka me kona kapual wawae, a lele ana ke pani-puka I kahi e, aka i kela wa pu no hoi, ua olinoliho koke ae la na muka oka makai kiu mamuli o ka hoolele Koke la ana mai o kamalamalamu o kekahi ipukukui hoolele malamaama, a Iloko mo hol oia wa, ua kani koke mai la ka pu mamua pono o ke alo o ka makai kiu. Oiai, aia i ka manawa a kn makai km i kahea aku ai mawaho oua puka la, ua ku makaukau koke mai la ua kanaka la maloko mai, oīal, ua hoomaopopo mua no oia e wahi ia mai ana ke pani puka, nolaila, ua hana e oia i kela mau mea me kona manao e ki aku a make ka mea mawaho. Aole i pau .