Ahailono o ka Lahui, Volume I, Number 23, 5 February 1890 — Page 1
THE NATIONAL HERALD
Ka Ahailono a ka Lahui
Vol. I. Honolulu, February 5, 1890. No. 23.
THE NATIONAL HERALD.
Is printed and Published for the Proprietors every
afternoon (Sundays excepted), by the
Elele Publishing Co.
Office No. 63 King St., Honolulu, H.I.
--------
THE NATIONAL HERALD : : : 25cts. a month.
-------------
All advertisements must be handed in by 12 M.
if inserted the same day.
----------
By order of the proprietors of
THE NATIONAL HERALD.
-----------------------------------------------------
NA MANAO PEPA.
O NA KANAKA Hawaii e koho ana i ka balota o ka aoao aupuni i keia la, he kipi maopopo oia i kona aina!
O NA kanaka e ho-o ana i ka balota o ka Aoao lahui, ua like no ia me ka poka pahu hana lokoino i na enemi o ka lahui kanaka Hawaii!
UA hehi loa iho la na alakai o ke aupuni i ka lakou mau olelo hooia ole wale, oia hoi e hana lakou i na hana kaulike i na mea a pau, ma na oihana o ke aupuni.
O KELA a me keia kanaka i makee a aloha i kona aina hanau , e haalele loa i ka lawe ana i ka balota o na paalalo o ka aoao kipi, oia hoi o Kaaukai, Kane a me Aki.
E KOHO oukou e na kanaka i keia la i ka balota o ka aoao Lahui, haalele a kapae loa i ka balota o ka aoao Hoomaemae hoopalahinu, lima nui a hana lokoino ia oe e ke kanaka nona ke kuleana pili paa!
O KE keena o na komite waena o ka Aoao Lahui aia no ia ma ka Hotele Hawaii. A o na ninau ano nui e makemake ia ana e hoakaka ia aku, e telepone iho ma ka Telepoone Mutuala Helu 3, a o ka Bele hoi Helu 439.
O NA wahi kumuhana a ka aoao aupuni i hoao mai nei e hoomaikeike mai imua o ka lehulehu oia na mea e pili ana i ke kopaa, waiona waikeke a me ka poe haipule, i kumu paha e puni ia aku ai—he ole loa ka puni ia aku—he maa ka!
KE noi aku nei makou i kela a me keia kanaka aloha aina oiaio e noho nei ma keia kulanakauhale e hoomanao iho i na hana lapuwale a keia poe i hana nui iho nei, oia hoi ke kaili ana ae i ke Aupuni a lilo iloko o ko lakou lima i ka M.H. 1887, a me kekahi mau hana lapuwale eae a lakou i hana ai oia hoi, na hoolaha ino ana a na paalalo o keia poai no kakou!
O KELA a me keia kanaka e makemake ana e ku no kona aina hanau e koho i ka balota o na moho o ka Aoao Hoomaemae Lahui!
AUHEA oukou e ka poe e imi nei i ke ola ma ka ikaika o na lima eia ka leo la imua o oukou, e koh i na moho o ka Aoao Lahui i kei ala aole o kekahi balota e ae. Mai kapae i keia olelo ao ia oukou, o ko oukou pomaikai nui loa keia!
MAI ka manawa a ke aupuni i haulehia ai mai ka hoopae hou ana mai i na Pake, ua huli ae nei na alakai a hoomaka mai la e hoopae i na limahana Kepani ,- -ano eia ka manawa imua o oukou e na kanaka hana, mai ae hou aku i kekahi manawa hou no lakou!
UA olelo mai ka nupepa Advertiser i ke ano lanakila o ka aoao o ka Lahui, nawai no e ole ka lanakila he aoao i makemake e hana i pono kaulike no ka Lahui, aole hoi me kou poe e painuu mai nei he hana i ka pono wale iho no o na wahi pakeke puka iki o lakou.
AUHEA oukou e na kanaka Hawaii, e o oukou o haule iloko o na lima o ka enemi, paa no a paa i ko oukou mana koho a ho-o iloko o ka pahu balota no ka Aoao Lahui, oia ke kauoha leo ia oukou e na makaainana o ka aina makuahine! Umia ka hanu a hoea i ka pahu hopu o ka lanakila!
MA na hana pili kalai aupuni ua haulehia loa keia noho na aupuni. He oiaio o lakou nei na punahele ma na la mua o ko lakou noho ana ae ma na kulana kalai pili aupuni, hana iho la i na kumuhana a hoohiki nui iho la e hooko me ka ewaewa ole. Aka, a hiki mai i keia la ua haulehia lakou, nui ko lakou hoowahawaha ia e na kanaka no ka hooko ole i ka lakou mau hooia ole wale, ka poe hoi i koho aku ia lakou a puka i ka makahiki 1887. Aka, ua ala mai nei lakou a hapai mai nei i na kumuhana i kumu e hoi hou aku ai na kanaka ma ko lakou aoao? a wae mai la i mau wahi moho no lakou, oia hoi o Kane, Kaaukai Kaulukou a me Aki, a hooku ae la ia lakou i mau moho no ka aoao aupuni. Ua hoole ia keia mau kanaka e ka aoao Lahui, oiai, ua ike ia no ko lakou pelukua e na kanaka, a ke hoowahawaha loa ia nei lakou o ko lakou mau hoa ponoi no o ka ili hookahi. A ua lawe ia mai lakou ma kahi i manao ia no kekahi poe haole okoa aku, oia hoi o Schuman, Young a me Halstead ma ka manao ana e huli aku paha kanaka a koho ia lakou no ko lakou kanaka ana---Aole loa kanaka e koho ana ia lakou, koe wale iho no paha na wahi hanaiahuhu.
Lakou a Lanakila.
--------
E ka---i,
E kamahi,
E kapalena,
E kaluahine,
E kaokaka,
E kamamalahoa.
Ka poe no lakou ka lani iluna a me ka honua ilalo, hookahi no la o ka waiwai o keia la e pupukahi kakou mai ke kanaka mua i ka hora 8 a i ke kanaka hope i ka hora 5, no oukou na kupuna i eha ai na ili i ka ihe iloko o na kaua ana ehiku. A i ka hiku hoi o na Moi, eha hou na ili. A heaha ka kakou e hana ai? e hopu iho na lima elua i ka balota o ka Lahui a hele a ho—o i ka pahu balota, nolaila, mai poina e na keiki o Maunalua i ke ahe a ka makani a hiki ina keiki hahapapai i Moanalua, ua lanakila kakou! pela mai o Kakuhihewa ia’u.
PIANOAHIAHI.
---------------
Kela a me Keia.
O ka la koho Balota keia o ka lehulehu.
Laukanaka na pipa alanui i na makaainana i ka la iho la i hala.
E KOHO I KA BALOTA O NA MOHO O KA AOAO LAHUI I KEIA LA!
Ma ke kauoha a ka Ilamuku, e pani ia ana na hale inu rama i kela la.
Puka mai nei kahi Kiai (apana) e like no me kona ano mau o ka olohaka wale iho no, e like me ka i’a a Umiamaka.
Ua hopu ia o J.S. Kekukahiko, J. Waianuhea a me Kahonu, no ka hoohiki wahahee—a ua hookuu ia lakou ma ka bona no $1000, a ka Poalima noho ka aha e hoolohe i ko lakou hihia.
He lono kai pahola ae i nehinei ma na pipa alanui, eia ka kekahi mau moho o ka aoao Hoomaemae ke kuai mai nei i na manao koho o kanaka, --ina pela lawe mai no a koho no i na balota o ka aoao Lahui!
Ma ke ahiahi nei, ua ae molaelae mai la na lani i ka halawai makaainana a ka Lahui. Malie a konane maikai ka po lea o Halalii. He 2,000 a oi ka nui o na kanaka i akoakoa ae. Na ka aoao Lahui ana ka lanakila!
Ua kaulua iho ka holo ana o ka Mahimahi o na Kona a keia la, no ka makemake nui o na sela e noho a pau ko lakou mau balota i ka ho-oiloko o ka pahu balota. U—a pono 1.
No ka AHAILONO na moho Lahui!
Ua ike Hawaii ua malamalama,
Ua lohe na hono a o ka manao,
Kauai-nihalo ua kaakaa pono,
Oahu a lua kahiko o Kakuhihewa!
Iaia ka honua ke kupua onipaa,
Lanakila kamahao na moho Lahui,
Hipa-hipa Huro! Amama ua noa! !
KEENA HOOLIMALIMA LIMAHANA PAKE.
Ke pahola aku nei ka mea nona ka inoa malalo iho i ka lohe imua o ka lehulehu, ua wehe ae nei oia he “Keena Hoolako Limahana Pake” ma ka Helu 37 alanui Moi. E lawa no i na hana aelike no ke kamana ana a ne ka hana pena hale a pela hoi me na aelike no ke kukulu hale ana a me pena ana etc. E hooko ia no na kauoha i na Pake.
Mutuala Telefone 385. Aohe auhau no ka imi ana aku i na kauwa hana. Keena Oihana, aia ma ka hale hana o Lack Lung Chung.
June8-1m. LEE CHU.
J.H. BARENABA
He Loio a he mea Kakaolelo ma ke Kanawai. Ma ke kihi e na Alanui Moi & Betels, ma na keena maluna apr.13—3ms
Olelo Hoolaha.
KE hoike ia aku nei ma ke akea a i kulike ai hoi me ke kumukanawai, na kula a me kekahi Olelo Hooholo i hooholo ia ai e ke HUI AINA O WAIMEA, (no lakou hoi ke Ahupuaa o Waimea) Waialua, mokupuni o Oahu, e hoomana i ko lakou Kumukanawai a me na Rula ma ka la mua o Ianuari e hiki mai ana M.H. 1890. Ke kauoha ia aku nei na mea a pau i loaa ole ke kuleana iloko o ka AINA HUI O WAIMEA e lawe i ko lakou mau holoholona a pau e hele ana maluna o na aina la, iloko o na la he kanakolu mai keia la aku A o na holoholona kuleana ole a pau i ike ia e hele ana maluna o ke Ahupuaa o Waimea mahope iho o ka hala ana o na la he kanakolu, e manao ia he mau holoholona hele hewa lakou, e hopu ia a e koi ia i hookahi dala no ke poo, a i ole e lawe ia i ka Pa Aupuni, a e na holoholona a pau i kuni ole ia i ka hao, e manao ia no ka Hui ponoi no ia mau holoholona.
P. MAHAULU,
Peresidena a Luna Nui o ka Hui Aina Ahupuaa o Waimea.
Waialua, Dec. 20, 1889. Dec28—1m*
Halekuai Kalepa Hawaii.
-------------
(Kihi o Alanui Nuuanu me Moiwahine.)
Ua wehe ia ae nei kela hale inu kope kahiko i hale oihana, aole no ka pono wale no o na poe kalepa, aka, no ka pono o ka lehulehu. He wahi kupono loa keia no ke kuai ana aku i na waiwai i makemake ia e hoolilo aku o kela a me keia ano, aole hoi e like me na kuai kudala ana e like me na mea e ike mau ia nei e oukou. Ua lohe ia aku kekahi poe e hoohalahala ana, “ina no hoi e lilo ma ka’u kuai ana ina e aho ia, loaa kahi kumukuai maikai aka, i ka hoouna ia ana aku nei e kudala ia, poho loa.” O kahi kupono wale no keia oia ano, e loaa ai ia oukou he wahi kumukuai mahuahua—O kau mea i makemake ole ai, ua makehehi ia mai la hoi ia mau mea e kekahi poe aku.
Aia no ko makou uku a lilo ka waiwai, oia hoi he wahi uku Komisina, a e makaala oa ia no hoi ka pono a me ka pomaikai o ka mea waiwai.
F.D. WALKER,
Lunanui.
Honolulu Jan. 26, 1890.
Olelo Hoolaha.
Ke hoike ia aku nei ka lohe imua o na kanaka a pau, ma keia ua malama ia ma ka la 30 o Dekemaba 1889 he halawai a na poe mea kuleana o ka Hui Pakipika Hawaii Hoomoe Uwea Olelo, ma ke keena o E.O. Hall & Son, kaupalena ia, Honolulu, a ma ia halawai ana au ua koho ia e na poe mea kuleana la e apono e lawe mai i ka palapala hoohui i haawi ia mai ia lakou malalo o ka inoa hui, “Ka Hui Hawaii Pakipika, Hoomoe Uwea Olelo,” ma ka la 15 o Novemaba 1889, a malalo o na palapala hoohui la na hoohui ia ae la ka hui a koho ia hoi na luna nui:
J. Sherman Bartholomew o Honolulu, Peresidena.
Hon. Edgar Crow Baker, M.P. o Victoria, B.C., Hope Peresidena.
E.O. White o Honolulu, Kakauolelo.
Frank Dudley o Niagara Falls, N.Y., Puuku.
Wm. W. Hall o Honolulu, Luna Hooia.
Ke hoike hou ia aku nei ka lohe mamuli o na olelo a ua palapala hoohui la,
“Aole ke ili ponoi maluna o kekahi mea kuleana na aie o ka Hui, no ka huina i oi aku mamua o ka mea e kau ia ana maluna o ka mahele a mau mahele paha i kuleana ia e ia.
E.O. WHITE.
Jan4—1m Kakauolelo.