Ahailono o ka Lahui, Volume I, Number 25, 7 February 1890 — Page 1

Page PDF (938.96 KB)

 

THE NATIONAL HERALD

Ka Ahailono a ka Lahui

 

Vol. I. Honolulu, February 7, 1890. No. 25.

 

THE NATIONAL HERALD.

 

Is printed and Published for the Proprietors every
afternoon (Sundays excepted), by the

 

Elele Publishing Co.

Office No. 63 King St., Honolulu, H.I.

--------

 

THE NATIONAL HERALD :   :   :   25cts. a month.

-------------

All advertisements must be handed in by 12 M.

if inserted the same day.

----------

By order of the proprietors of

THE NATIONAL HERALD.

 

------------------

 

KA AHAILONO A KA LAHUI.

Pai ia a Hoolaha ia no na Ona ma na ahiahi a pau
(koe na Sabati) e ka

H U   I     P   A   I     E   L   E   L   E.

Helu 63, Alanui Moi, Honolulu, H.I.

-------

---NA UKU PEPA---

KA AHAILONO A KA LAHUI, 25 keneta o ka mahina.

------

E hookomo mai i na Hoolaha mamua ae o ka hora 12 awakea ina e hoopuka ia ma ia ahiahi.

---

Ma ke kauoha a na Ona o

 

KA AHAILONO A KA LAHUI.

 

-----------------------------------------------------

 

KUKALA I NA LUNAHANA.

No ke alakai i na moho a ka lahui i hoaiai ia a i kokua ia i ke kau koho e hiki mai ana o ka mokupuni o Oahu, Ko Hawaii Paeaina, e na Hui Mekanika me ka Hui Kalaiaina.

______

1.             Ka makou mau moho ua makemake ia e hoohana a e kokua ikaika i na hana a pau e pomaikai ai na limahana, a e kue i na mea e poino ai ko lakou mau kuleana me ko lakou mau pono, me ka poina ole nae he mau kuleana ko na kanaka a pau e pono e nana ia ae e kokua ia, a o na kanawai e kukulu ia ana e hana ia no ka hapanui o ka lehulehu, a maluna hoi o ke kahua pono kaulike no na lahui a pau i hoomalamalama ia a e noho ana iwaena nei o kakou me ka hoopaa ana ia lakou malalo o na makemake a manao iini o kela a me keia.

2.             E hoohiki paa ana ka makou mau moho e paa a e hoomau i ke kuokoa o ko Hawaii nei paealua a me ke kokua ole ana i kekahi kuikahi o kela a me keia ano, a me ka hapai ana paha i na kumuhana e hoohui a e lawe paha i ke kau wahi lihi o ko kakou nei aina e na aupuni e; aka, me ka manao e loaa ana ia kakou ua hoomaikai e hoomau ia no ke kuokoa o Hawaii nei, a aole no lakou e ae ana e hoolohe i kekahi noi mai ia Amerika a me na aupuni nui, i kokua a i kukulu hoi i na kuikahi aloha me keia aupuni, ua ae mai lakou he mea pono   e hoomau ia ke kuikahi Panailike me Amerika Huipuia, malalo o keia hoopaa nae, i ka wa e hoopau ia ai, a i ole e hoololi ana o Amerika i na dute, he mana no ko ke aupuni Hawaii e hana i mau kanawai e pili ana i na hoololi.

3.             Me ka manao ana aole he mea kupono e lawelawe i ke kumukanawai e ku nei i keia la, ua ike makou mamuli o ka hana awiwi ia ana o ke kumu kanawai, aohe no i pono loa a he mea kupono e noonoo akahele makou i na hemahema iloko o na kukai manao ana a makou, me ka nana ole ana aku i ka poe mawaho.

O keia hoololi i ke kumukanawai a i nana ia ai hoi me ka manao maikai me ka poina ole i na mea pili no he ana kalai aupuni a me na mea a pau e hooholo   aina ai i kela aupuni a me ke malama pono ana i ka maluhia o ka lehulehu, ua manao makou o ka mea hookahi no keia e hoopau i ua manao kuee i keia la.

4.             E kokua ana no ka makou mau moho i ke kanawai e pili ana i na dala eono haneri, a e keakea nui nei ia oe e ka Hawaii ‘na ke koha ana i na alii i mea e ae ia ai ke koho ana i na kanaka maila kulana a me na Mukanika. He mea pono pana e hookaawale ia na lunamakaainana a me na alii i ka wa a lakou e noho ai, he mea keia i ike ole ia ma na aina e.

5.             Ua manao makou he mea kupono e hoopiha i kekahi o na oihana aupuni ma ke koho ana, a e waiho ia aku ana imua o ka ahaolelo no ka lakou noonoo ana. Ke manaolana nui makou o na hookohu ana a pau i keia mua aku e maikai loa ana, a he mea kupono paha e hana ia i kanawai hoomau aku i ka poe i noho a elemakule iloko o ka oihana.

6.             Ua lokahi makou ma ka hoolilo ana i na dala o ke aupuni me ke akahele loa, a i mea ohana ai pela e hoopau i na oihana kupono ole a hoohai lilo na ka pomaikai o na punahele, a me ka hoemi ana i na uku kiekie, a e hoopii i na uku o ka poe e loaa ana ia lakou kahi uku haahaa loa.

7.             O ka ikaika o ka aina ua hookahua ia maluna o na mahinaaina liilii a aohe maluna o na aina nui, a mamuli o keia e kokua lokahi ana makou i ke kanawai o na home a me ke kukulu ana i mau mea i loaa ai ka aina i na kanaka a pau. O na mea a pau e piliana i ka hoopae limahana, a na ka poe mahiko e hoolilo nei i ka lakou mau dala no na------ he mea pono i ke aupuni e noonoo i mea e hoolau kanaka ai i na aina e waiho wale mai nei, a i mea hoi hoopuipui ai i na loaa aupuni.

8.             E hoohana aku ana ka makou mau moho i na mano a pau o na Hui Mekanika a me Kalaiaina no ke keakea ano i ke komo ana mai o na limahana o Asia, a o ka poe e hooweliweli nei i ka aina a e hoonele nei i na kanaka a me ke kipaku ana aku i na mekanika haole. Ua manao wale na haole mahiko aohe hiki ia lakou ke hoomau i ka lakou hana ke ole e hoopae ia mai na Pake, he oiaio no paha keia, aka nae, ke manao nei ko makou mau moho i ka wa e pau ai ka manawa kepa e hoihoi ia lakou mamuli o ka lilo o na mea mahiko ke ole lakou e ae e kepa hou. Nolaila e hana ia i mau kanawai e kaupale ai ia lkou me ka ikaika loa, a pai ana makou me ka wiwo ole, malalo o keia mau kumu:

(A)—Aole e ae ia kekahi o na luna aupuni, a i ole, o kekahi o na mea koho mea hana, e hoolimalima i ua Pake ma na hana aupuni.

(B)---O na kamaaina ole o ka lahui o Asia aole e ae ia lakou e lawelawe i kekahi ma ka hoomalu ana i na laikini e ka poe no lakou iho no na mau laikini la.

9.      Mamuli o ka pono o na paalimahana, Hawaii a me na haole, ke apono nei makou i keia mau manao.

(A)—Aole e ae ia na lako hana i manao ia no ke aupuni, a i hiki ai hoi ke hana ia iloko o keia aupuni e lawe ia mai ianei, i mea e hoopakele ai i na hana kuloko.
(B)---Ma ka nana ana i na uku hoomau e haawi ia nei i ka Halemai Moiwahine mailoko mai o ka Waihona o ke aupuni, he mea pono e noi ikaika ke aupuni, i na kahu malama waiwai e hooponopono i na rula i mea e hoolilo ai i ua wahi la i halealoha no na mea ilihune a pau.
(C)—O ke kanawai Lapule o keia wa e hooponopono hou ia, i hiki ai i na poe a pau ke hele a hookhauoli iho mai ia la.
(D)---E kaupaona like la ka auhau o ka waiwai paa, a e hooponopono hou ia na kanawai auhau.

10.          O na mea e pili ana i ka noho ana kalai aupuni i makemake ia e ko makou mau hui no na hana hou o ke aupuni me ka manao e hooholo mua i na loaa aupuni, a me ka haawi ana aku i ala e ulu mai ai na pomaikai mailoko mai o ka oihana kalepa o na aina e ae me kuloko, ke waiho aku nei makou ikela mau kumuhana malalo iho.
(A)---E hana hou ia , me ka hakalia ole, i ke awa o Honolulu i mea e hiki ai i na moku ke komo mai a e homahuahua i ka hana kalepa o ke awa.
(B)---E hoomau ia ke ala kaa malu aupuni o Oahu nei, aole no ka haawi ana i hana i na limahana, aka, i mea e hooholo mua ai i ka hoolau kanaka ana i ka mokupuni a me ka hoonui ana i na loaa.
(C)---Ka apono ana i hana e maikai ai na alanui a me ka wehe ana i na alanui hou iloko o na apana mamao i lawa kupono ole ai na auhau alanui kuloko ako a kahi hoi e waiho nei na aina i hiki ole ke noho ia.
(D)---Ka hana hou ana i na awa kumoku, na awa pae ma na mokupuni a pau a me ke kukulu ana i na uwapo a me na alahaka.
       Ina, no ka hoohana ana i na hana hou i hai ia maluna iho nei, a i ole, no ka hookaa ana i ka aie lahui, a ua manao ia he mea kupono e hoaie hou aku, ke noi aka nei makou e hoohana ia ke dala o ka waihona hale leta me ka makai loa.
       Aole e hoohaiki i ka noonoo ana i na mea hoonaauao a me ke kokua kupono ana i na hale kula o ka lehulehu, i ke ola o ka aina holookoa a me na mea pili i ke ola kino ma Honolulu; no ka pale ana aku i ua lilo kuwaena kupono ole o ke aupuni i ike ano ia iho nei, he mea pono a noonoo me ke akahai loa i na mea e pili ana i ke Aupuni Kuloko; a o ka mea hope loa, ke koi nei make a e hoohana ia na kanawai me ke oolea loa a me ka hoopunahele ole i ka poe palaka, hoopae opiuma, kuai waiona me ka laikini ole, a me na aeahaukae.
       Me keia mau manao pokole a i hoala ole ia e na manao ino, aka, me ka iini nui no ka hoolawa pono ana i na kuleana o ka aina----a me ke kokua ana i ke kumuhana o ka lehulehu a me na limahana o na ano a pau, e apono ia ana e ka lahui a me ka poe koho balota.

----------------------

            E manaoio nei makou he mea kupono e hoopiha ia kekahi o na oihana aupuni ma ke koho ana a ka lehulehu, a e waiho ia aku ana imua o ka Hale Ahaolelo no ka noonoo ana .- -- Kumuhana, Aoao Lahui.

 

I na Hoa o ka Hui Mekanika.

              E halawai ana ka AHAHUI MEKANIKA a me LIMAHANA i keia ahiahi, ma ko lakou keena mau ma alanui Papu. A o na mea e waiho ia mai ana imua o ka halawai oia no na olelo mahalo hauoli nui no ka poe i alo i ka wela a ka la no ka pono o na moho o ka Ahahui.

                                                                        W.H. STONE,

                                                                                    Kakauolelo.

Feb.7-tf

 

KEENA HOOLIMALIMA LIMAHANA PAKE.

 

            Ke pahola aku nei ka mea nona ka inoa malalo iho i ka lohe imua o ka lehulehu, ua wehe ae nei oia he “Keena Hoolako Limahana Pake” ma ka Helu 37 alanui Moi. E lawa no i na hana aelike no ke kamana ana a ne ka hana pena hale a pela hoi me na aelike no ke kukulu hale ana a me pena ana etc. E hooko ia no na kauoha i na Pake.

            Mutuala Telefone 385. Aohe auhau no ka imi ana aku i na kauwa hana. Keena Oihana, aia ma ka hale hana o Lack Lung Chung.

            June8-1m.                                LEE CHU.

 

 

J.H. BARENABA

            He Loio a he mea Kakaolelo ma ke Kanawai. Ma ke kihi e na Alanui Moi & Betels, ma na keena maluna                            apr.13—3ms

 

Olelo Hoolaha.

KE hoike ia aku nei ma ke akea a i kulike ai hoi me ke kumukanawai, na kula a me kekahi Olelo Hooholo i hooholo ia ai e ke HUI AINA O WAIMEA, (no lakou hoi ke Ahupuaa o Waimea) Waialua, mokupuni o Oahu, e hoomana i ko lakou Kumukanawai a me na Rula ma ka la mua o Ianuari e hiki mai ana M.H. 1890. Ke kauoha ia aku nei na mea a pau i loaa ole ke kuleana iloko o ka AINA HUI O WAIMEA e lawe i ko lakou mau holoholona a pau e hele ana maluna o na aina la, iloko o na la he kanakolu mai keia la aku A o na holoholona kuleana ole a pau i ike ia e hele ana maluna o ke Ahupuaa o Waimea mahope iho o ka hala ana o na la he kanakolu, e manao ia he mau holoholona hele hewa lakou, e hopu ia a e koi ia i hookahi dala no ke poo, a i ole e lawe ia i ka Pa Aupuni, a e na holoholona a pau i kuni ole ia i ka hao, e manao ia no ka Hui ponoi no ia mau holoholona.

                                                      P. MAHAULU,

                  Peresidena a Luna Nui o ka Hui Aina Ahupuaa o Waimea.

                  Waialua, Dec. 20, 1889.           Dec28—1m*

 

Halekuai Kalepa Hawaii.

-------------

(Kihi o Alanui Nuuanu me Moiwahine.)

            Ua wehe ia ae nei kela hale inu kope kahiko i hale oihana, aole no ka pono wale no o na poe kalepa, aka, no ka pono o ka lehulehu. He wahi kupono loa keia no ke kuai ana aku i na waiwai i makemake ia e hoolilo aku o kela a me keia ano, aole hoi e like me na kuai kudala ana e like me na mea e ike mau ia nei e oukou. Ua lohe ia aku kekahi poe e hoohalahala ana, “ina no hoi e lilo ma ka’u kuai ana ina e aho ia, loaa kahi kumukuai maikai aka, i ka hoouna ia ana aku nei e kudala ia, poho loa.” O kahi kupono wale no keia oia ano, e loaa ai ia oukou he wahi kumukuai mahuahua—O kau mea i makemake ole ai, ua makehehi ia mai la hoi ia mau mea e kekahi poe aku.

            Aia no ko makou uku a lilo ka waiwai, oia hoi he wahi uku Komisina, a e makaala oa ia no hoi ka pono a me ka pomaikai o ka mea waiwai.                    

                                                            F.D. WALKER,

                                                                        Lunanui.

            Honolulu Jan. 26, 1890.

 

ENTERPRISE CARRIAGE CO.

---

CORNER NUUANU & KING STREETS.

---

WALLACE JACKSON & CO.

Proprietors.

Bell Telephone 113. Mutual Telephone 630.

 

All Orders Promptly Attended to.

jan.31 -d1w

 

 

He laau e ola ai ke anu i ke poo me ka Hupekole ka Kauka Logier’s, he Laau Cherry Cordial Hawaii, kekahi o na laau maikai loa i hana ia no ke kunu, hano, ke anu, ka hupekole a me na mai o ke akemama a me ka umauma, a he hooluolu no ke kunu kalea a me ka puu eha. E ninau no ka Kauka Logier’s laau Cherry Cordial Hawaii. E loaa no ma kahi o Hollister ma alanui Papu.

                                                                  Dec21-tf

 

Olelo Hoolaha.

 

Ke hoike ia aku nei ka lohe imua o na kanaka a pau, ma keia ua malama ia ma ka la 30 o Dekemaba 1889 he halawai a na poe mea kuleana o ka Hui Pakipika Hawaii Hoomoe Uwea Olelo, ma ke keena o E.O. Hall & Son, kaupalena ia, Honolulu, a ma ia halawai ana au ua koho ia e na poe mea kuleana la e apono e lawe mai i ka palapala hoohui i haawi ia mai ia lakou malalo o ka inoa hui, “Ka Hui Hawaii Pakipika, Hoomoe Uwea Olelo,” ma ka la 15 o Novemaba 1889, a malalo o na palapala hoohui la na hoohui ia ae la ka hui a koho ia hoi na luna nui:

J. Sherman Bartholomew o Honolulu, Peresidena.

Hon. Edgar Crow Baker, M.P. o Victoria, B.C., Hope Peresidena.

E.O. White o Honolulu, Kakauolelo.

Frank Dudley o Niagara Falls, N.Y., Puuku.

Wm. W. Hall o Honolulu, Luna Hooia.

Ke hoike hou ia aku nei ka lohe mamuli o na olelo a ua palapala hoohui la,
“Aole ke ili ponoi maluna o kekahi mea kuleana na aie o ka Hui, no ka huina i oi aku mamua o ka mea e kau ia ana maluna o ka mahele a mau mahele paha i kuleana ia e ia.

                                                E.O. WHITE.

Jan4—1m                                             Kakauolelo.

 

DR. WOOD!

(KAUKA WAHIE.)

UA hoonee ae nei i kona keena oihana a me kahi noho a i ka

HALE HELU 700,

ma Alanui Rikeke, maloko o ka pa o ka Hotele Hawaii.

NA HORA MA KE KEENA:

8 a i ka 10 A.M., 1 a i ka 3 P.M., 7 a i ka 8 P.M.

Telefone Mutual Helu 612.                                          Dec21—1m

 

H.E. McINTYRE BRO

( NA HOAHANAU MAKINIKAEA. )

HALE KUAI O NA ANO MEA AI A PAU

KAMANO ONO!

Ua kamaaina oukou a na MAKAMAKA HAWAII a pau i ka Halekuai Mea Ai
MAKINIKAEA, KIHI O ALANUI PA PU ME MOI, HONOLULU.

 

O KEIA KA HALE I LAKO ME NA EKE PALAOA, NA PAHU BERENA

a me ma ano waiwai mea ai e ae a pau.

 

E loaa mau mai ana na mea hou makaaka, aole i kahiko, ma na mokuahi a pau.

 

O na kauoha a na makamaka e hooko me ka eleu, a e lawe ia aku ana ma ke kaa ma na wahi a pau o ke Kulanakauhale nei.