Ke Aloha Aina, Volume I, Number 16, 7 September 1895 — Page 2

KE ALOHA AINA

 

POANA SEPT. 7, 1895.

 

            Aka, ina e aki oukou me ka ai o kahi e ao o hoopau auanei kahi o oukou i kahi oukou.

            O keia no ka paha ka noho naaupo ana a me ka hoonui ana i ka hewa, a make e no mamua o kona wa e make? Kekahune 717.

            E hoomaka no ka hewa i ka kanaka ai-a, a e hoopaiia ka poe inaina i ka poe pono. Halelu 34:21.

            Manini, e wehe mai kakou i ka ma, koe aku ka “nini,” o keia huaolelo nini, ua like me lapaau, hooehaehaia, hoopai i ka hewa a me hana pono, ect.

            Nolaila, o “nini” o lapaau no ia e like me moku pahi a me moku koi, a moku e ae, e hookahe iho i ka wai laau ia wahi i eha i ola ae nini ia.

            Nolaila o kekahi ma’i he makemake, he iini, he ake e loaa mai ka laau e nini ai, o ka ike aku no lalau koke no, lohi loa ke noi.

            Kekahi wa loaa mai, kekahi wa aohe loaa mai, a pela no hoi, ian he hooehaeha ia ka noo no ka lohi loa, he lalau okoa aku no ka laau e pau koke ai.

            Hoopai i ka hewa—Eha maoli ka hoi au ia oe, e ike ana hoi oe i ko eha loa ia’u.

            Hoopai i ka hana pono—Ina he wahi hana dala kekahi e hana ana, a e uku ia aua paha, e kaili ia hana dala mahope o ko na kua, a i ole mamua ponoi no o kona alo.

            Ua lilo ia i ma’i no ka mea i poino, a e imi ana oia i mea e nui ia ai o kona poino a ina ua poino ka mea kaili, alaila, ua ola oia, a ua nini ia iho l@ kona eha ku aku la kana a kaia.

            O keia huaole o @o he “nini” oia kahi hana i mea e ola ae ai.

            E like paha me ka m@ na kaua o Amertika Huipuia i hoolele ia mai ai iuka nei, a ua makaukau no hoi ka halekoa, a me halewai, e hoohana i na mea ka ua, ina e hoohana ia, alaila, ua uhao ia ka lahui Hawaii a me na lahui e ae iloko o ke kulanakauhale o Honolulu nei a me na wahi e ae mahaho, he puu lehu nui o Honolulu, a he mau ola lehulehu e make ana.

            O ka leo aloha o Liliuokalani i ka lahui o na ano like ole a pau i ole e kulu kekahi kulu ko ko.

            Nolaila, ua poha mai Kona leo alii: “E hoi oukou a e malama i ka maluhia.”

            A oia leo Alii, ua komo loa ia ikoko lilo o na puuwai o kona lahui, a ua haawi aku Oia i ke aupuni ia Kivini e malama, a oia haawi ona e malama no ka manawa, ua lilo ia i mea hoopakele i na mea a pau ma ia la he laau hoola ia no kela ahulau nui a make nui i ike ia kona hopena kupono, he make oiaio.

            A ua nini o Liliuokalani me ka nini a lehova i haawi mai ai no na kanaka a pua, oia hoi ke aloha, a o ke aloha ka nin@ pani ia ai ka waha o na pu kuniahi i ole lakou e kani, a pela nohoi na puuwai e lalapa ia ana e ke ahi o ka inaina.

Aole i pau .

 

MA KE KAUOHA.

Na Oleloa o Kanawai o ka Papa Ola.

KEENA o ka PA PA Ola-

Honolulu, Sept 2, 1895

            Oiai na Kauka L paau e hana ana no ka Papa Ola, e lawelawe ana ma ka H@ukipila Kolera nu ka malama ana i na poe ma’i. Ua ae ia kela a me keia ma’i e koho i kekahi Kauka i laikiniia ana i makemake ai nana oia e lapaau.

W. O. Smith,

3mwd Peresidena Papa Ola

 

KEENA O KA PAPA OLA

Honolulu, Sept. 3, 1895

            1. Ua papa loa ia, ka lawe ana i na ia, na ia iwi, a me na ulu o ke kai a wa paha mai ke kai mai, a awa kumoku loko, mui wai a auwai paha, mai ka lae o Makapuu a ka lae o Kalaeloa, a mai na Kuahiwi hoi a ke kai.

            2. Ona Hale Inu rama, a me na wahi a pau loa e kuai ia o ka waiona maloko o ka Apana o Honolulu, ma keia, ua kauoha paa loa ia, e paniia ma ka hora 6 p m a hiki i ka hora 6 a. m. i kela a me keia la.

Ma ke Kanoha a ka Papa Ola.

W. O. Smith.

 

KE ALOHA AINA

Hoopukaia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa na ka Lahui Oiwi.

1. NAWAHI. Lunahooponopono a me Puuku.

2. D. LIKE. Hope Puuku.

 

HONOLULU, SEPT. 5, 1895

NA OLELO A O I  KA LAHUI

            Ke kono aku nei makou i ka Lahui Hawaii e maliu mai, a e hoolohe mai i keia mau o’elo ao no ka pono, ke ola, a me ka mea e hoomauia ai ko kakou noho lahui ana.

            Oiai, eia ka make a ka ma’i ahulau ke kau mai nei maluna o ka Lahui Hawaii ponoi ka oi aku i ikeia, alaila, e a’o aku makou ma ka mea hiki, ina hoi he kupono, a he mea e apo ia mai ai a hooko aku.

            O na olelo kuhikuhi a ka Papa Ola, ke hoopuka mau ia nei ma ko kakou pepa, a he mau mea kupono loa ia e apoia a e hooko aku, no ka mea, he mau oleloa’o kanawai ia no ka aina.

            O ka makou hoi e ao aku nei, mai hopohopo wale, aole hoi e hoao e uhi, a e huna paha i ka ma’i Koleri, ina oia ma’i kai hoea ae mawaena o kakou, a na kahi paha e kokoke ana ia kakou; aka, e hooikaika e hoike a e hai aku i ka mana a ka Papa Ola i hoonoho ai, a i kauoha ai paha e kokua iaia, ma ki oihana pale no ke ola o ka lehulehu.

            Ina wa a pau loa, a i oi loa aku mamae @ ke mea hiki ole ke hana a, o @ i ka mea kokeke loa i ke oia, a kono ak@ iaia, e la mo mai pale no kou ia iho me k@ hoohakkl@ ole, ke kau iho @ lona o keia ano ma’i maluna ou.

            E nana aku kela a me keia kanaka i na kanaka a pau, me he la o kana keiki ponoi iho no ia. E komo iho ke aloha lahui iloko o na mea a pau loa no na kane, na wahine, na keiki, a me ka poe ilihune, a e kokua like ma keia hana ano nui a ko ke Akua lima e lawelawe mai nei.

            E hoopau i na noho piha lealea a pau iloko o keia wa pilikia. Aole anei kakou e ae mai i keia mau manao e ko makou Lahui? Aole anei o ka kakou lahui ke make nei he huina oi loa, i aneane e pau pono na huahelu piha o na poe i loaa ia i ka ma’i?

            E hoao e ai pakiko i na mea kupono no ke ola kino oluolu a me ka noho maemae; a ina i komo mai ka ma’i luku maluna o kakou, alaila, ua hala ole kakou; a ua like ole ke kauoha me ka hana ana.

            He mea pono no e hoomakaukau i na laau lapaau kupono, aole ia he mea hewa, no ka wa e loaa keko iho ai, ua noho no kakou, me ka makaukau ma ko kakou mau home. O na home i loaa na kukui, ua loaa no ia lakou na manawa hana i ka po. Pela na home i loaa ka Baibala, ua naauao lakou i na mea pili no ke ola ma o. Pela hoi ke ola kino, he mea pono i kokua nona e noho kokoke ana maloko o kou ipuka hale.

            Mai hoopalaleha kakou, aka, e noonoo, a e hana aku kela a me keia nona iho, a no na mea a pau.

 

Ka Ae Ana e Holo na Moku

            O ka ae ana a ka Papa Ola i na koi ana mai a kekahi poe no ka holo ana o na moku me na ohua, a me na ukana, mai ke awa aku o Honolulu nei, me ka hoomaluia no elima la, a me ka hoomaemaeia, he hana naau anei ia, a he naaupo paha?

            O ka hopena, o ia ka mea nana e hoike mai i ka naauao a me ka naaupo. Ina marauli o keia ae ana, e lawe i na ohua a me na ukana, mai Honolulu aku nei, aole e hoea mai ana he ma’i ma na mokupuni e aku. Alaila, he hana naauao no keia; aka hoi, ma mamuli o keia ana, e loaa ana, a e laha mai ana keia ane ma’i ma na mokupuni o waho aku; alaila, o keia kekahi o na hana naaupo loa a ka Pap Oli i hana ai.

            Ina ua ikaika loa ka hoomalu ana a ka Papa Ola i ka wa uuku loa o ka ma’i; aka, laha ae o @ ilaila, aole anei e i pau@ aku kona laha ana, k@ hookuuia oia i kona wa e mahaa@ loa ae ai?

            Ina ua hikiole ke hoopio i ke ahi, i kona wa e a uuku ana maloko o ka rumi, aole anei he mea makehewa loa ka hoao ana e hoopio i ke ahi, ina ua pau ka hapalua a oi aku o ka hale i ka a ia?

            Ke koi nui nei na poe mahiaiko e hookuu i na moku e lawe i ia lako ai no na poe paahaka he mau tausani, i ole lakou e make mai i ka pololei. Ae, he mea maikai loa ia ka malama ana aku i ko lakou ola aka, ina o keia mau ukana e laweia aku ana, he mea ia e loaa ai ia lakou na poino, alaila aia mahea iho ko lakou ola?

            Aole anei no na poe Pakelimahana mai nei o na mahiko keia Kolera, ma ka mehuahi Belegic mai nei?

            Ina ua pau keia poe Hawaii he 30 a oi i ka make, mai ka ma’i o na poe Pake, a o ko lakou mau ukana paha i lawena mai nei i Honolulu nei, aliala e pepehi hou aka anei i ko Hawaii, ko Maui, ko Molokai Lanai a me ko Kauai me Niihau, ma ka hookuu akea ana na mea a pau loa e hele lauia.

            Eia hoi kekahi manao ok@ loa, e pono anei e hoohaiki aku kakou, i ka mea e hoomauia o ke ola maikai?

            He elua keia mau mahele ua like a like loa me na ke@ elua a ka makua hook@. Hookahi keiki, ua loaa ia @ ma i poino loa, eia oi ke @ maluia nei. E ola ana oia aole paha?

            Eia hoi kekahi keiki@ kona ola kino maikai loa noho ana ma kekahi apau okoa aku: aka, ua nele oia i @ ai, a e make aku ana oia ke@ e loaa ka ai iaia mai ka mak@ aku. Eia ka makua mawa@

            Heaha ka mae pono e m@ ai? E noho anei ke kauwa e lappau i ola ke keiki ma’i. Aole, e lawe paha oia ia ai make la keiki pololi e kokoke ihea e make?

            Ua haumia ke kauwa i k@ launa pu ana me ke keiki @.

            He hookahi keiki i maopopo ole kona ola; a he hookahi ola ana, ke loaa ka ai hauna ole iaia.

            Ma keia hana e maopopo ka naauao a me ka naaup@ ka mea a ka makua e hana a pela e maopopo ai ka @ a me ka naaupo o na h@ ka Pap Ola.

 

            Na ka Mokolii i huloi pa ma@ ike leta o Molokai. Maui a me @ wa i.

            Eia na tikiki o ka poe kini @ piko ke kuai ia nei maloko o na @ kuai @ ke, e paani ana lakou @ no iho mawaho o Ma@ki. A e paani kinopopo ana oia @ ka nana i hoomaka mua keia @ kinipopo ma Honolulu nei, a me @kahi poe mahope mai i haalele i @ ani kinopopo ana he mau @ ihala ae nei.