Ke Aloha Aina, Volume V, Number 45, 11 November 1899 — Page 3

Page PDF (874.87 KB)

This text was transcribed by:  Naomi C. Losch
This work is dedicated to:  Robert Fox and Priscilla Sullivan Clarke

KE ALOHA AINA

KE ALOHA AINA, POAONO, NOVEMABA 11, 1899.

NEE NA BOA NO LADYSMITH

_____________

MALAILA E ULELE IA AI HE KAUA HAHANA

_______________

He Ekolu Mau Kolamu Koa e Nee mai la no ka Halawai ana me na Beritania.

________________

        NU IOKA, Oct. 27. He lono kuikawa kai loaa mai nei i ke Journal mai Cape Town mai e olelo ana: O ka halawai hou ana o na Boa a me na Beritania, ua manaoia e hoea mai ana la maka La Pule ae nei. O keia kahua kaua ua manao ia, maloko no ia o ke panalaau o na Beritania. He ekolu mau kolamu koa Boa e nee mai la no Ladysmith. He hookahi kolamu koa Transvaal malalo o Kenerala Joubert e iho mai la mai Glencoe, o ka elua o na kolamu he mau pualikoa Transvaal no, e nee ana lakou ma ka hema o Dundee, ma ke alakele a Kenerala Yule i mahuka mai ai. O ke ekolu o na kolamu he poe kanaka lakou no ka Orange Free State, aia lakou ke nee la ma ke alanui Harmsmith ma ke komohana akau o Ladysmith. Ua hoike mai na kiu, ua makaukau o Kenerala Joubert me na pukuniahi. Oiai, na Boa e nee mua mai nei no ka lele kaua ana, ua loaa mai la ia Kenerala White he mau kokua mai Durban a me Pietermaritzburg mai. O kona ikaika kaua ma Ladysmith he 15,000.

        KIPOKA IA O MAFEKING

        Pretoria, Oct. 24.  O ke kipoka ia ana o Mafeking e Kenerala Cronje, ua hoomaka ia i keia kakahiaka. Ua haawi wale ia he manawa kupono no na wahine a me na kane e haalele iho ai i ke taona.

        Pretoria, Oct. 25.  O ke kipoka ia ana o Mafeking, ua hoomau ia mai la ke kipoka ana i keia kakahiaka. He lehulehu wale na hale e a ia nei e ka ahi.

UHAI NA MOKUKAUA BERITANIA I KEKAHI MOKUAHI RUKINI.

        Malta, Oct. 27.  O ka mokukaua hakaka Beritania Anson, mokukaua holomama Hawk a me ka moku topido Bruizer, ua haalele iho la lakou no ka uhai ana aku mahope o kekahi mokuahi Rukini e lawe ana he mau lako no na Boa ma ke alawai aku o Suez.

        NA POINO O BERITANIA.

        Ladana, Oct. 5.  O ka hoike a ke Keena Kaua no ka poino o na Beritania mai ka hoomaka ana mai o ka hakaka, ua hoea aku la ia i ka 597, a maloko ae la o keia huina he 18 aliikoa i make a me 55 i hoehaia, a me 76 kanaka i make a me 435 i hoeha ia. He 13 i nalowale a me 80 i paa pio iloko o ka poholima ona enemi.

 

NA PIO A BERITANIA.

        Ladana, Oct. 27.  He lono kuikawa kai loaa mai mai Pietermaritzburg, Natal, no ka la 24 iho nei o Okatoba, e olelo ana: He eiwa haneri kanawalu-kumamawalu pio Boa i hoea mai la ianei i keia kakahiaka. Mawaena o lakou na Kapena Dewitt, Hammer, Ferthus, Dorey, Van Legger a me Dottner.

 

HE NUI KA WIWO OLE O NA POE LAWE KAUOHA.

        Ladana, Oct. 15. He hoike kai loaa mai la i ka nupepa Daily Telegraph, e olelo ana:

        O na poe lawe kauoha e hoea mai nei ianei ma ke alahele mai o ka muliwai Orange. Ua komo mai lakou maloko o na laina o na Boa malalo o ka uhi ana a ka pouli a hiki i ka muliwai Orange me ka hoomaha ole, koe wale no i ka wa e hoololi ai i mau lio hou nona ka mamao he kanaono mile.

        O kekahi o na hololio i hoea mai i Kinberly ma kela Poalima aku nei, ua alualu ia mai e na Boa no 17 mile, me ka pakele mahunehuna ana o kona ola. Ua hoea hou mai no oia me na lono i keia la ma ka muliwai Orange mai.

        I kona wa ma kahi o hookahi mile mai ke kulanakauhale o Kimberly, ua ike ia iho la oia e na Boa, a ua hoomaka koke ia oia e alualu me ke ki ia mai me na pu raifela, aka, ua aloalo wale ia no eia keia mau poino.

        I kona wa i hiki ai ma kahi he 30 mile mai Kimberly mai, ua haule aku kona lio no lalo o ka honua, a he elua o kona manamanalima i kaawale mamuli o ke peku ia ia ana e ka lio. Ua hoea mai oia i Deaar i keia kakahiaka, a waiho maule aku la, mamuli o ka hemo nui ana o ke koko.

––––––––––––––––––––––––––––

PAKELE KE OLA.

__________

        Ua hookui mawaho o Kalaeloa ka mokuahi Niihau me kekahi waapa Iapana lawaia e lana ana malaila. O ka waapa a me ka Iapana o luna ua hoihoi ia mai, ua hoeha iki ia ke Iapana, a ua lawe loa ia aku no ka haukipila. Ua olelo ae na poe oluna o ka moku, mamuli o ka olinolino i ka la, ua hiki ole ia lakou ke ike i ka waapa a hiki i ka hookui ana iho la. Ua manuheu iki kahi waapa.

___________________________

        Ma ke aumoe o po La Pule ae nei e pau ai ka manawa i hookohu ia ai o Kuhina Kupa no ke pana ana ma kahi o Kuhina Damon, ma ke ano he Kuhina Waiwai, a eia ke noonoo la nei ke kanaka kupono no ke pani ana ma ia wahi.

___________________________

 

HE MOOLELO WALOHIA NO ALANADELA

___________________

Ka Wahine Hoopahaohao o ka Aahu Keokeo

 A I OLE

Ka Loea Hookani Pila Hapa o ke Kulu Aumoe.

________________

        A i keia ike maopopo ana o ke koa Walata o ka wahine puuwai lokoino no keia, nana hoi i hookau aku i na hana maewaewa maluna o ka mea a kena puuwai i aloha nui ai, oia koke no ka wa i li-o koke ae ai kona mau maka, aka, aole nae oia i pane koke a u.

        A ma keia wahi i ike ia aku ai ua Walata nei i ka lalau ana iho i ke kuau o kana pahikaua a huki koke ae la iaia iwaho mai kona lolii ana iloko o kona wa-hi a ma ia manawa pu hoi i loheia aku ai kona leo i piha me ka inaina i ke poha ana aku me ka weliweli nui, nana i hoopaiakuli ae i na kakai pali i ka i ana aku:

        E na powa malalo o ka oi o na mea kaua, ke kauoha aku nei au ia oukou me ka hopo ole, a hookuu koke mai oukou me ka hakalia ole i kuu hoaloha ano, a mai houlolohi hoi, no ka mea, e pulumi aku no ka maka o kuu pahikaua punahele i kona mau enemi mailuna aku o keia ilihonua. E hooko koke i keia kauoha a mai hoapaapa hou aku.

        I keia manawa no i hoohikilele ia ae ai ke koa opio i ka ike ana aku ia Bonita e noho alakai hou ana no na powa, a ma ia wa pu no i panai aku ai ua alihikaua la i kona leo kauoha e hiki ole ai i kona mau kanaka ke pale i ka i ana aku:

        E o'u mau kanaka, mai hoolohe aku i ka olelo o kela hehena, aka, e lele aku maluna ona a kupee aku hoi i kona mau lima a me na wawae me na kupee hao me ka hoopiha pu aku i kona waha me ka popo welu i ole ai oia e walaau hou mai.

        Na keia mau olelo a Bonita i hoowela mai i ka puuwai me ka huhu, me ka holopuni ana ae hoi o ka ula ohelohelo maluna o kona mau papalina, a me ke kali hou ole aku no kekahi mau sekona, oia koke no kona wa i hapai ae ai i kaua pahikaua a nee aku la imua no ka halawai ana he alo a he alo me ke kanaka nana kela pane kikoola.

        Aka, mamua ae nae o ka hooko ia ana o kona makemake, aia hoi, ua lohe ia aku la ka leo o ke alakai e kauoha ana i kona mau kanaka no ka hoopuni i ko lakou enemi.

        A he mea oiaio, elike me keia leo i poha aku la mai ka lehelehe aku o Bonita, oia no ka wa i hoopuni ia ae ai o ka kaua eueu i na powa e hoao ana hoi ma na ano a pau e hopu pio i ke koa opio.

        Aka, ua waiwai ole nae ia mau hoao ana, no ka mea, i keia ike ana o Walata ua puni oia me na powa, ua hooi loa ia ae la kona hae, a e ike ia aku ana hoi e lele ana i o a ia nei, e pale ana, e alo ana i na hauna pahi a kona mau enemi.

        A i ka wa hoi e loaa ai iaia he manawa no ka hoihoi ana aku i kekahi heluna o kona mau enemi no lalo o ka honua, e ikeia aku no oia e pahu ana i kana pahikaua me ka ikaika a walawaia pahu aku la kona enemi.

        I ka hahana loa ana o ka hakaka mawaena o na powa a me ke koa opio, oia no ka wa i lohe ia aku ai ka leo o Magarita e pane mai ana i kona mau kanaka, penei:

        E kuu mau kanaka, e akahele i ka hoopoino ana i ke ola o ko oukou enemi, no ka mea, ua aloha au iaia.

        Aka, aole nae i hooloheia ma keia mau olelo o ko lakou haku, oiai ko lakou puuwai ua piha me ka lili, no ka nui o ko lakou mau poino, a ia mau sekona ke hiolo makawalu la ka lakou mau mea kaua maluna o ka kana eueu. A aohe hoi he hakaka a Walata i ike mua ai i ka hahana e like me keia, no ka mea, ua hiki ke lohe ia ka leo kani oeoe o na mea kaua, a me ka leo ehaeha o na poe i loaa aku i na hauna pahi a ke koa opio ma kahi mamao loa.

        A he mea oiaio, no kekahi mau minute wale no keia hoouka kaua hahana ana, aia hoi, ua kualilii iki mai la ka lele aluka ana mai a ua powa maluna ona, loaa iki iho la he manawa nona e hoomaha iki ai, a hoomaopopo iho la hoi oia i ka nui o na kino make e waiho mokaki ana.

        I keia manwa pu no hoi i lele mai ai o Bonita imua me ka manao ana e hoihoi aku i ke koa opio no lalo o ka honua i wahi e hoopau ia ai kona mau manao liilii no na hana hoohaahaa a ke koa opio maluna ona, aka, mamua nae o ka hooko ia ana o kona makemake, ua loaa pono aku la oia i kekahi pahuna oolea loa ma ka maka aku o ka pahikaua a ke koa Walata ma kona puuwai nana i hookaanini aku iaia no luna o ka lepo.

        A i ka ike ana ae o na powa kakaikahi i koe no keia poino ana o ko lakou haku, oia no ko lakou wa i huli koke ae ai a ahai aku la ka pupuhi i kahi e pakele ai ko lakou mau ola me ka nana ole iho hoi i ko lakou haku wahine, oiai, ua piha lakou me ka weliweli no keia koa a ka ikaika lua ole.

        I keia ike ana ae o Magarita no keia auhee ana o kona mau kanaka @@ kahea koke aku la oia ia lakou no ka hoakoakoa hou ana mai, aka, aole nae ia i hoolohe ia mai.

        A i keia hoonele ia ana mai ona me na kokua ole, oia no kona wa i hoohuli ae ai i kona lio me na waimaka o ka ehaeha e hiolo ana ma kona mau papa ina, me ka manao ana e ukali pu aku ma ka meheu a na powa e kuupau la i ka holo o ko lakou mau lio, aka, ua hoohikileleia mai la nae oia i ka paa ana mai o ke kaula kaohi o kona lio ia Walata, a me ka leo i piha me ka inaina makawelawela, poha mai la ia i ka i aea mai:

        E ka wahine puuwai eleele, mai hoao e mahuka mai a'u aku, no ka mea, he pio oe iloko o ko'u poholima i keia wa ano, a o kou hana ana pela, he make wale no ka uku hoopai.

        Na keia mau huaololo i pane ia mai la e ke koa opio i hoonaka haalulu ae ia Magarita, @ p@nai koke mai la oia me ka leo kaumaha:

        E Walata, o ka mea a kuu puuwai i aloha ai, ka mea hoi nana i hoonele mai ia'u me ke kanaka ole. E hoike mai ano, heaha ka'u puuwai eleele i hana ku ai maluna ou, aole anei oe i lohe ua papa aku au i ko'u mau kanaka mai ka hoopoino ana i kou ola?

        Aole no no'u ka'u i kapa aku ai ia oe he wahine puuwai eleele, aka, no ka'u mea i aloha ai, oia hoi o Alanadela, ka mea hookahi nana i kono mai ia'u e naue maloko o keia ma ululaau e imi ana iaia iloko o ka ehaeha a me ka inea. E hai mai heaha kau i hana aku ai maluna ona?

______________

HE HIHIA KUPANAHA.

________

        Ua loaa mai ia makou he lono ma ke ku ana mai nei a ke Kinau no ka laweia ana ae o kekahi hihia kupanaha e hoolohe ia e ka Lunakanawai Apana o Hilo, G. W. Hapai. He hoopii na ka makai nui Anaru. Penei ke ano o ua hihia nei: Mamua aku nei, ma kekahi la a ke Kinau e liuliu ana no ka huli hoi ana mai i ke kulanakauhale nei, ua makemake iho la o Anaru e hoouna mai he leta maluna o ke Kinau. Nolaila, ua kahea aku la oia i kaa pio mai ka Hui Kaa Volcano Stable e lawe ai iaia i kahi o ka moku. Aka, aole nae, i kuike ka holo o ka lio e like me kana i manao ai, nolaila, ua hopu iho la oia i ka luna nui o ka Hui Kaa, mamuli o ke kupono ole o keia lio i ka hana, a ua hoakaka ae oia i ka holo ole o keia lio. A no ka loaa ole he kanawai e pili ana no ke ana ana i ka holo o ka lio, ua hoopau wale ia mai la keia hihia e ka lunakanawai.

_________________

HE POINO ULIA.

_________

        Eia ke waiho nei maloko o ka haukipila ka Hope Makai Nui o Waianae, Chas. Faneuf, mamuli o kekahi ulia poino i loaa iaia ma o ke ki ia ana no a kekahi makai malalo o kona malu, o kona kuhihewa ia ana o kekahi pake hoohaunaele o ka mahiko ma kela wanaao Poaono aku nei. Ke lohe ia mai nei ke pii ae nei kona oluolu.