Ke Au Okoa, Volume I, Number 34, 11 December 1865 — Ke kaapuni ana a ke Kahukula Nui. [ARTICLE]

Ke kaapuni ana a ke Kahukula Nui.

T?a 'pau ih k 6 nei ka Vete kaap'uni aiia a ke Kahukula Nui; elike me lta Eapa 1 ia maf U itt, n'olaila/ke aei |u 1 1 "ka, mooleto ttia ! ftta lioomaka ana, a hiki f&a pau anā l ftio A kana ike malo'u'ano hoahefe, a kokua"no fioi fai& I !a 12 Apetffa o kefa <oakafiik* noj oia ka )a ! ke f<£hukula miKHa koi o Abr. FornkDder e hele e kaapunl i ka' Mo-| kupubi o"Oa1iQ nei, e hoomaka āna ma Ewa' ka mna, a tio ka'hoomalia o oa kula o ia apa»a, aole i lioike na haumabā ma na k'ula, ua bele loa ako makon a moe ma kahi o RJra. Kahaaolono Esq a ao ae, oia ka la 13 oia malama. Ma ia la hoike ia ai pa kumji kula,o.E&ii

eia na iaoa o lakou: Kekapaa kamijkuUL a Honouliuli ? kanahele kumu no |ipo kumu o Waiawa, Ap«s£la kumu no tta*. iauao.

Ua hoikeia iakou ma oa mea helu mua oia hoi ka heluhelu buke, helunaau, huiaahe.lu,

palapala aina, kakau lima. a ua ikea ka lakou makaukau, a haawi Bku la ke Kahuku'la Nui i ko lakou paīapala hookohu kumu, a'me rula, a ao pu aku la no hoi ia lakou, 'a inahope iho, hiki hope mai la o Pomaikai, oia ke kumukula o Halawa, kapae ia oia a ma Honolulu e hoike ai, o ka pau no ia, a hele aku ia ke kahukula e nana i ke kahua hale kula ma Kaiauao, ■ me Waiawa a moe hou iho !a no malaila ia po. A ao ae oia ka la 14, hele aku 1a ma he aianui e hele ana i Waianae, e nana ana ina ke kahaa hale kula o Waikele, a me HonoHliuli, a me Waianae'kai, a hiki aku la pa ka hale o Keauiaole ma Kamaiia, ma ia ahi-j ahi, hoikeia na kumu o Waianao, eJa ua iaoa ? | Keauiaole kumu no Waiaoae-kai, Mapu ku- j mu oo Makua/ ū&hoike me&| heiu toua » ua apooeia, haawi ia aku 5a ko j laua mau hookphu, a tue _aa j"uia t a j ®e n* olelo ao |>u ake Nui,, a na ka hoomaha o ua kuk, ao!e i hoike ia , ua haumana 4 a o ka pau no ia, a moe iho. _giaia[la, ' . ta Vele aV'i Ia ma ka mauna aj . loaa ke alaou! tieTe ma Waialua, a luki kahi o fte!a fiaole Mr. Lane, e iioho ana ma Lauh'uiū a*moe iho Ta ma!ailaj a ae ae he Sabatl ia', roa ka ae,oia ka lal7, ikeia na'knmu eia na iuoa o laliou Aao' kumu no Kawaihapal, Kaakua kumu ao Kaoaula, £w) komu no na kaika-1 mahine e Kawola, Kaula kumu no K&moo!oa ' Naukana komu no Kawailoa, G. M. Koha' komn o ke kula wa* o Waialua, ua hoike Ln-' koo, • ua aponoia, a b«awi aku ?s ke BTahu-' kola Noi e Kke a»« ka mea msu, a no ka hoo-' Hiaha ona kula oia apana, ao?e i hoike La na 1 kaumena, hele aku la ke kahukula e nana! i ke k«la haoh, a.iM na kahua o na hale ku* la, a o ka pau no la o ka hana ma j£ t&, & moe h«u 09 maUil», . v Ma ka 1« I£. hekaku 1» nia kc. Jjele ai a hify ».9 kah.i. o ei^ Jvu|a o ka £ Koo|falo«, %ol<> .8« kAm#ki}!i o 1« iw wahi a ka Luaakula, aok i

hookahi. Ma ka ia 19 hele aku la j a ma ka hale kula ma Laiewai | i hoikeia ai ke kumu, pela no ma |||wpj>ela no ma Kaluanui, pela no ma eHEp», • o ka pau no ia o na kumu on IPPPp a o ka hele loa aku ia nō ia a m»e ma i Kaneohe. Ma.ka la 80 hoikeia na kumukuh oia apana, ipkou piau inoa,, Oj)elu. no Waikane. P. Heeia kumu no Waiahole, *Hoopii kumu ito Eahaluu, Kamoeloa kumu no Heeia, Mahiai kumu ne Ēaneohe, a ua apono ia iakou, o kekahi mau kumu aole i hiki mai no ka lohe ole, a kaupha aku la ke Kahukūla Nui ia iakou e hele ma Honolulu e hoikeia ai, ao ka pau no ia o ka hana ma ia la no, ka huli hei mai la no ia i Honolulu nei.

Ma ka la 36 hoikeia na kumukula o Honoluln eia ko iakou mau inoa, S, Kaili kumukula o Waiiupe, J. K. Kanepuu kumu no Paiolo, J. W. Kale kiimu no Kamoiliili, S. Hookaoo kumu no Manoa, J. K. Kaunamano kumuno Maemae, A. Kalauli kumu no Rawatahao, G. Kainai kumu no Koma, W. N. Pualewa kumu no Kaumakapili, D. W. P. Kahananui kumu no Kalihi-kai, G. W. Kamakea kumu no Kalihi-uka, D. W. Kaiauli kumu no Moanaiua. a ua apono ia lakou, a o na kumukula kaikamahine ua hoopaneeia Jakou a ka la 6 o Mei.

A ma ia la i hoike ia ai na kumukula kaikamahine eia ko lakou mau inoa, D. Kaholua kumu no Kapalama, E. Keawehiku kumu no Kamakela, M. Pualewa kumu no Pauoa, S. M, Kilikina kumu no Roma, E. Kalauli kumu no Kawaiahao, Mrs, Hookano kumu no Manōa H. Papa kumu no a »• aponoia o ka pau no ia o ka hana ma ta la.

A mahope m*i, hele akn la ke Kahukula Nui« nana tna na haiekula i koe o Koolaupoko, a pela i pau ai kana huakai kaapuni ia Oahu nei.

No Ma.ui. 1 ka la 15 o Mei, haalele ke Kahukula Nui ia Honolulu, a ee aku la ma ka mokuabi Kiiauea a hiki ioa' Lahaina i ka ia I{6 a hooiEaha i kekahi mau la. Ma ka la 18 hele aku īa ma Olowalu e nana ai ina kahuahalekula, ma ka laJ9 hele aku la ma na halekula ma Kaaoapali, ma ka la 20 hoikeia na kuuu kula o L&haiaa a me Kaanapali. Eia ko lakOu mau inoa* Wahinehookae kumu oo Honokohau, Nahaku kumu no Napili, Kauhi kumu no Honokawai, Kapule kumu no Puou, Kalua kumu no Paou, Makekau kumu no Puunoa, Halo [w) kumu no na kaikaioahine o Panaewa, Kahaulelio kuajiu no Wainee, Kahulu kumu no Puehuehu, a ua apofi6ia lakou, o k'fe kumu o Olowalw, a, me ko Kahakuioa, aole i hiki niai laua. Ma ka la 52, liele aku la ke Eahukula e naba ia Laliāinaīuna. aka, he wa hoomaha nae ia o ua ku!a la. " Ma ka la wS, hele aku la ka huakai ma Wailuku, ma ka hele aku ia ma Waihee, e mē ma a me Waikapu, ma ka"lā hoikeīa na kumu oia apafla, eia na inoa, '&aholokahiki kiuau no Wai" kapu, Hanu tiolai!a no, Keohokalole, Kaluna Kekoa, Uaua, na kumu no Wailuku, Lani qo Waiehn, Kolopapela no Waihee, nolaila no, Kealoha no Jttonuaula, a apono-

ia lakōu o na kumu i koe o aole 1 hi|ci mai ma ia !a. . M« ka fa SK S hele aku ma Kahuiui a me Hamakwapoko a iualaila aku a hiki i lālikoi mafaila i moe ai, ma ka la 27 hoomaka aku la ka hele e nana i oa kah.ua a tne na hale

kula, ma Kamole, Kailua, Makaehu x me Pulehu a o ka pau no ia o ka haua ma ia la, Ma ka la 28, hoikeia na kumu kuia oia apaha, elā ko tat mau inoa, ]£ahaawipu kuinu no Halehaku, Wahahee kumu no Kuiaba, Pikao holaila no, Knewa no Kamole, Kekahili no Kallua, J?aukana kumu no Pulehu, Kaailaau no "Keokeo, Hal&ma no K&lepo!epo, Opunui no Huelo, Kuhaulua no Hamakuapoko, wk kapae IoS ia 6 Kekaini aole ola e noho kuniu hou aku, o na mea e ae ua noia lakou. >i Ma ka la 30, hele aku la ke Kahukula Nui tna na WekuU tā& m» ka ia. . 31 huU hoi aku 10. i Lahaiua e ipoe aaa ma | Wailnkiu o>A la I hiki loa ma Lahaina,, I hoomaha ma ia tu&u 1& iho, ma ka ia 6 hoomaka \& lele \&apuai an& e hiki aoa m& ka j hafeisu!>i & euoe '«|i Uiupalaj kua, Q}& k8 ls 7 tele aku ia e oaaa uia ika | halekula ma Honuauia, ma k& i& 8 hele &ku , l& |.hiki i Kahikinui a me Kaupo, a moe j Mokulau tpa o Joaeph JS[alolo#L. . j I* M« ka ia 8, hoomaka ka hoike &n& ma ke! | k»la. e &<>k(iJj*uj>JF.. Naiolaa ke kum« he <50 j I k« OU4 o na o aa keiki (k) & we, j na awkaukaaia kuia ma k& ( iw.uU«iu huke, kakau Uma, kuaiahelu, heiul,.#»**. * pela aku, a mahalo aku i& ke KahuI kula Aui u kkou a ao pu aku ao hoi, i oa | *9 F aet . I, k« pouu 3 ka oiela j me ka oiaio wale po, 3 kv.i»ooypaem&6»i k& | hana i na hann kupono, auka p<lu ou iiu (. Malaila aku ji k» h&le jtuli , «wk, Puwaaiai, q, i Kamai ke b? 60 k&.oui " p* hnmini , ° n » ,|?eii"K«ne a a»<! pa ua kf | «keia lakou, m ua mnkauk&u a<j hoi, o kek*-, | kau iima ma ke kaaaoa oia k* me» oi io& aku palaiia aku o ke kuUjm&_K:us pfc&io* k«, I k«m« h« i3 ka aui o n& haua*&Q&, aole i w&- | kaukau ioa iakoa, a pela no ma ke kui« a j Je*«e Malie nui » na haumana, aoie inw t ■wkaukau loa, no ke «no hou paha oi» i& he kuia mu& oia i& w&hi du& UlHMi&iama a oi ae ke ao &q& a kumu kul* pual» waie »o ke ao aoa, & eo ke Kahukula i neia wau knla e

like me na oielo ao i.ke kula ma Mokulay, a o lta pau ūo ia o ma ia la.

Ma ka la 10, haaleīe ma ia wahi a hele aka la ma ke alanui e Jiele ana i Han& tn* ta hele ana 4 mau paīi nui a kiekie, eia na inoa, Nuanuaioa, Kalepa, Alelele a me Keahuala.

Ma ka la L1 he la Sabati ia, ma ka la 12 hele hope aku la ma Puuiki 2 hsie kula malaila 1 kula o v< P. } Kfr maka ke komu 2 kula kaikamahine 47 ka nul o Kaua ke kumu, na hoike ia keia mau ku]a, ua k|Kft£ligaa ipa kj pepa oia ka mea holo lea loa. ma ke kula o

Alae 32 h^^a^^^hap^annoku ke kumu, a mahepe o ke kula ma Maulili o |puaaloa ke kumu o ka J>au no la o ka hana ma ta la. e '« kf„ jaKpu v f Q ūq Naloloa po £lj»e, no no i no. Kealc M VV ro „ „ n . . ~

hpjke W ia, eia kp, '«KWH r Ka9J&9,, KM^uwo- !l W .«WaW* 3 ,o k SPJi ?. n ? u ?,!^k , kW ft .MJ Bk 9 tl ih * .P»H PPW»,

na la kula qia hapaha, a oa ka e H hpouolio a o ke kula p Joans- - ma Nuu, ua.ae aku ke Kahykula Nui, e lilt| ia 1 kula aupuni 4 e hoop&u ia kekahi kula o laila a e hui 1 hookahi. Ma ka la J4, hele aku 1? e nana ma ke kula o Wao«malu.a 42 ka nui o aa haumana ao!e i hoio lea. ppno; pela no ma Honokalaui 33 na hauoiana, malaila aku a hiki opa Honomaele, e nana a e huli i ke kahua hale ku-. ia malaila, no ka tnea } aole e kula n&laila i keia.wa no ka uuku o na hapmpna, a ua hui ia ma Honokalani e ke Kahukula i ka wa mamua aku, a o ka pau no ia 0 ka hnnn rns ia ,a - . , . Ma ka ia 15, hele aku īa ma kealanui e heie ana ma ke Eoolau, malaila au i ike ai i na pohaku 0 ke alanui & Kihapiilaai i hana ai e «nau aaa kana alaaui, e hui ana me ke alanui i hana hou ia ihp ina wa|)i a no ka ana, a me ko'u ua. lioomanao ae la au i kekahi nopa, penai no ia: Kipapa Hihapiiīani, ke ala apuupuu i Molokai, ke euapa i Mauoui, ka aahele i Oopupia, ka piina ī Pihaehae. Ike kahawai i Kawaipapa, a Kawaipapa i.Kahalpaka, hele aku he nahele he fiouomaple, o na hala i ke kai 0 Nanuaalele, o 5 Kaiakahauli, ilaila n& poi\fku e amo He afii naauao keia, o kana hana ana peia i maikai ai ke alanui, a pau ka.pilikia o kona poe makaaiaaaa ke hele maiaila, me he f"rr ta, ua hik» e mai ka olelo a ke. Akua iloko oq& ia nianawa» i puu.