Ke Au Okoa, Volume III, Number 4, 16 May 1867 — No Honolulu a me kona hiohiona. [ARTICLE]

No Honolulu a me kona hiohiona.

HEIiU 13. Hc auina la Poaono ia, a naue mai ht maua mai ke kihi mai o ke Alanni Eikeke a me ke Alanui Moi. Naiia ae la maua manka a makai o ke Alanui Moi, o be ku wale iho no a ka pa o Haalelea mamua aku oei, a no J. Moanauli hoi i keia manawa, o ke ku pa wale iho no aohe kini olelio. Ma ka aoao mai makai, ka pa o Hoke mamua; a ke ane haawe mai la hoi kela kaupaku hale no Joe.Uma ia. Maanei mai, no Pauahi paha ia pa,> - iloko o kekahi oia mau hale kahi i, noho J?a,Me' Kanlana J. fka \ ' pa Loio. MakaijnaioSe alānui, he $ hale kuai no Joe Hore. 0 ka panina loa •. mai ia o na hale knai ma ia pea o ke Alanni Moi. Ma ka aoao iho ma Ewa oia alanui, kahi e noho nei o kekahi o na loio haole kaulana o kakou nei, o Aiku paha ka inoa, o R. H. Stanley nae ka inoa haole. Aohe man mea ano nui ma keia oki, mai ke. Alanui Rikeke mai, a i ke Alanui Alakea, e kupono ai ke kakau ana. Ma ke oki maanei iho, ma ka aoao makai he mau hale noho wale no no kanaka; a ma ka aoao mai mauka, ka pa o Bila Wanu, o Kanaana paha ka inoa. Ka iho la maua maanei, a ninau mai la o Ukali ia'u, " E ! heaha la ke kumu i kapaia ai o keia wahi o Kanaana? Bele wale ka hoi ko.'u haae a moni mau ke maalo ae au ma keia wahi, no 1 ko'u hoomanao mau i ka olelo ia o Kanaana, he aina e kahe mau ana o ka waiu a me ka meli. 0 keia wahi io anei ua aina la i olelo ia ai ?" Hai aku la au iaia, aole ia, he wahi okoa no ;a, a i kapa wale ia aku nō paha na wahi la mahope oia inoa. Ia maua no e ku ana ma ka aoao makai o ua wahi nei, aia hoi, puka mai la kahi kaa o Kopena mailoko mai o ua wahi la, me na huila ano hio mao a maanei, me he la e ane helelei liilii la ua kaa nei i na manawa a pan e kaa ai o kona mau huila. Aole maua ei ae ana i kona mau kaa, no ka Helu 1 e like me ko Ward mau kaa, aka, me he la nae paha no ka Papa 5 malalo pnai o kona. I mai la o Ukali, " Aohe paha hale kauka lapaau kokoke mai maanei?" A ninau aka la au iaia, ina ua loaa oia ika mai, he nahu a he mai kuhewa paha ia maua eku ana malaila. I " mai la ua wahi Ukali nei, " Aohe no'u, aka, no kela kaa, aloha aku la i ka nakeke, koele,_ owe, kamumu o kona mau iwi ooao; aohe no paha he manao o ka mea nona ke kela kaa e lapaau hou ina kina o kela kaa, aloha ino y > no hoi I" I aku Ia au iaia, "Aohehoiha, he kauka lapaau kau makemake nokela kaa, he mea hana kaa hoi ha kau e manao nei no kela kaa." " Ae," wahi a Ukali, " oia ano kaukn ka'u e miikemakenei, i meae ola ai ' mai nui o kela kaa. laa e makemake ana I ) au e holo kaa, aole au e paulele ana, ko'u |,j ola e pakele ana maluna o kela kaa. Ko /•' ike maka aku la no hoi paha oe la ike ano ' ■ l .'f polekeleke wale. 0 kahi lio no i» mea liilu; ke kuku no o na iwi ao>; a i ko'u manao ina he ua mai nauka, e hala ana no na paka ua ko pee aku kaua ma ka polinahe o kona hope I" M

No ka bclc loa aku oua wahi Ukali nei mao o ko kaha, o kona palena kapono o ke kamailio, pai aku la au iaia ma kona hokua, me ka papa aku iaia, aoho make kamailio hou, o lohe mai anoi o Kopeua, pumehana kona kua i ka liuipa kaa.

No llai.kaicai,a. Haalele iho la maua ia walii, me ka nakelee holo aku la o ke kaa, (aohe no paha i pau pono ia ana,) a naue mui lamana maanei iki mai; a omainalu mai la kaupau o ka hale Haleakala. Ke nana io aku no iua hale la i ka noho mai iloko o ka ulu wehiwehi o na lau laau—ka lioopunonohu iho o na lau kiawe—ka uliuli maikai mai a ua kumu wi—ke kau wahi opala ole o ke one eleele e hoopuni ana i ua hale la—he mau mea no ia e hookomo mai ai iloko o ka manao, he ano Edena paha. 0 kahi nae e ku la ua hale la, a me na pa e hoopuni ana, ua kapa ia o Aignpita. He . —»inoa okoa no paha ko ia wahi mamua, aka, ua kapa ia nae i keia manawa o Aigupita. Ka home kaona no keia o kekahi o ka kakou mau kamaloi alii. o Pauahi a ine kana wahi alii kane. Kahi no hoi ia i kuluma ai ka noho'na a kona mau makua i hala aku la, a waiho iho i ua wahi la i mea hoomanao na ka laua mau pulapula, a me ka laua mau mea i luhi e hoomanao ai. Ke nana ia aku nae ka ili a me na aoao a pau loa o keia hale, aohe mau wahi maikai ole, a o ka lua no paha keia o na hale nani ma Honolu- * lu nei. :0 Wasinetona hale ka mua, a o keia wahi aku ka lua. la'u nae e ku ana, me ka nune o na manao mahalo iloko o'u no na hiohiona o keia hale, aia hoi, ike aku la au e aihue liilii iho ana na kulu waimaka maluna o ko Ukali mau papalina; a ninau aku la au ia ia i ke kumu o kona uwe ana, me he wahi keiki uuku la, ua ko ole kana puni. I mai la hoi o Ukali, " Euwe ae ana hoi au i kahi i hookauwa kuapaaino ia ai o na mamo a lsaraela. Hooluhi ino maoli io ia no .lakou, no ke ino no paha o ke alii ia manawa, ina paha e lik'e me keia wa, he mau alii maikai aole paha e kaniuhu. Hana nui io no ka lakou i hana ai, ke ku'kolu ana i kela hale, ke kanu ana i kela mau laau nui, ka uhau ana i keia mau pa pohaku loloa. Ka ! na--wai no la hoi e ole ke kaniuhu o lakou, i ka hooluhi knmu ole wale ia iho no, e like me na ohana o Aitiopa e hoohana ia mai nei ma na mokuaina hookauwa o Amerika." I aku la au iaia, aohe ia o.kahi iihoohana ino ia ai o na mamo a Isaraela, i pana wale ia no pa-. ha ma ia inoa o Aigupita, a i mai la no hoi na wahi Ukali nei, "Ke Aigupita la no hoi ha ! Malia paha hoi o ka Aigupifa makua aku la kela, a o kana keiki mai hoi nei !"

Ka hale olopapa 0 Lui MA. , Ma ke alo poaoi mai okapa o Haleakala, a ma ka aoao mawnakai, ka hale e waiho ai ke Kaa Ili wai kinai ahi oka Hela 3. Mao iho olaila ka pa papa o Lui ma; a malaila pn no hoi ka hale oiopapa oia Hui. He hale e 010 ia ai na a kapono no ka hana ana ina pahu kr_ %, ame man_h£pa e ae. -tto" inaua komo ana aku iloko olaila, | he kanaka Hawaii wale no ka hapa nni o na paahana maloko olaila; a he keiki Hawaii no ka mea wili mahu. Mai oi loa nae ko maua xnahalo,;ina he kanaka Hawaii maoli ka mea nona ua hale hana la. Ka niniu no a na liuila, ka owe no a ua pahiolo, ke koele no a na hamaie, ke kamumu no a na kua nui, ka ne-i no a na mea nana, ka nakolo no a na papa, ka hana kuli no a na mea mahu, e ku, ekn ai. Iloko nae o keia mau halulu a pau, ani no kela a me keia paahana uia ka lukou mau mea hana, e. paa pono ana kela a iLe keia i'ka lakou maa hana. Ia mana e hoomaka ai e komo akn iloko o ua hale nei, na ane makau o Ukali i ka hihipea a me ka nakulu o na mea a pau oloko o ua hale olopapa nei, aka, paa aku la au iaia ma ka lima, a huki mai la wau iaia i ike ai oia ina mea hana oloko olaila. Aole i liuliu, a pau ae la kona mau manao makau. Hoomaka aku la oia e hele mao a inaanei, a mai hihia kona poo i na ili e hooniniu ana i na huila. Hele aku la ua wahi Uka'ii nei mao a maanei e lalama ai; a i ka moku ana o.kahi papa, hoomea aku la ua wahi Ukali nei e hookomo i kona manamanalima i ka pahiolo, a e ole ke pale ana mai a ke kanakU e hana ana ma ia pahiolo, ina ua liloo Ukali i mumuu, "a i hokae ipukai hoi." I ko-'u ninau aku iaia i kona mea i hana ai pela, olelo mai la ua wahi Ukali nei, " No ko'u manao hoi o olelo hewa anei, ua ike i keia hale olopapa, o ka ike hoi paha ia o *ka mnnuheu o kalii lima." »Aka aku la au i keia manao hupo o Ukali. Puka maila mana maiia wahi nmi a ma Ewa f iho, he wahi haua ina mea keleawe. Mai ) laila mai maua a hiki i ka hale kuai o Mi. [ Holo, o J. Moanauli ka mea kuai maloko o | ua h'ale kuni la~. Ilaila maua i hoike ia mai ' ai i n'a ninau a Hon. J. K. Kaunamano, i hoolaha mua ia ae ai maloko o ke Kuokoa, ina he hoomana ko maua, a he hoahanau niaua i hele ai i ka pule e lohe ai i ka 01010 a ke Akua ? Oia mau mea, pili wale no ia no ko maua lnnaikehala wale iho no, aole īa i -pHi iki ike kuleana ninole a ua hoa hanohano la o ka Hni Hawaii kalepa nui o Honolulu nsā; a aohe qo hoi i kekalii kanaka e ae. E like me ke koi ana mai a ko maua mau lunaikehala, o na olelo i hai ia maloko o ka hale pule, he mau olelo laa wale uo ia, a aolie liiki i ko m»iua mau lunaikehala, ke lawe. i mau mea hoakaaka, a hoopaani wale. He v kae no ko mnua mau lunaikehala i ka hooheuehene ana ika olelo laa. Aka, ina no ua uha, a ua houuwai ia kona mau mnka i ka heiuhelu ana i ka maua mau wahi moa i kakau ai, ke koi maliu ou nei no maua, " £ oki no, mai heluhelu ia man tnua, inalia oi aku uo hoi palia kahi poo e ake ana e heluhelu no lioi." * j Holoiiolopi.naau. (ylote i paie.)