Ka Hoku o Hawaii, Volume XX, Number 38, 15 February 1927 — HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU (No ka pomaikai o ko ka Hoku poe heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU (No ka pomaikai o ko ka Hoku poe heluhelu)

A pau keia mele a Hiiaka, alaUa, huli ae la oia a kau aku la kona mau niaka ia Lihue., oka heie a kala a hulili i ke kula, a ia oiauawa no. ho.i om i paeaea aku ai i keia kau np Lihue» oiai, kamailio iho la no oia iaia ihoI »a hpi wau e paeaea oie aku i kekahi wahi kau nou e Lihue ia alaila, e manao rnai ana hoi oe, aole o'u manao nou e Lihue. Eia ūa kahaenae aloha nei no Lihue. i Ala wela wale o Lihue, i Kopu no iluna o ka opu lau I - koa, | Maewa mai Ja i ke oho o ka | mama mene, I Aohe iiao ike falo o ka mauu, I ka pewaf>ewa ma uka o Puuleiie, E hele ke kehau, ka makani lu | pua, !u hau, Paa kukui, |>ua ī ka loa ilalo, o ka pua lei, o kuu lei aloha Ikapau anao keia kanaenae a ua Wahine-poai-moku nei no Lihue, alaila, huli hou ®ku la no ko la nei alo no Hawali, āo ka a mai no oke ahi a Pete i ka uluiehua i Hopoe, alaila, hapai hou ae la no keia i keia kau; Nani Palaiiai, he. an%na kapuna ka wahine, Ke kukulu nei. wau i ka pahu kapu a ka leo, j 0 ka leo o ke kai ka'u e hQOr j lono e, . I Ua lono aku ia ke kupa. ka Ua inu iho la na manu i ke j koepa wai. lau noni, i Kunewanewa ae la na opua ii i malie, | Pua omaila ke ahi o Hawaii i.. . ia'u, . .. J [ E i mai ana paha ia'u e hoi, 5 | Hoi a hui me .ka inaunau a ke i aloha, i Ua aloha oe! i owau nei la aole!! , ! 1 kapauana o k«ia kau kj?rnaenae aloha a Hiiaka, alaUa, faaal«le aku la keia ia iuna o Po-, hakea, a hoomaka mai la keia e iho a hiki waie no i ke kula o Keahumoa. , v 1 keia wahi i ike mai ai oia i kekahi poe wahine e ohi puamaoanain.ea lei no lakou. I ke aku ia oia i ka noho ana iho o ua poe wahine nei ilalo, a hoo -> maka iho la e kui i ka iei a paa na lei o lakou, alaiia, hoolei aku ia i na ai o lakou, He!e no hoi na poo \vahine nei a ohuohu i na lel mao o. lakou, a ana ui maol» no hoi ke nana ia aku. Alaila, hamohamo ae la hoi keia i ko ia nei ai, a he nele waie no, a«a otohe!ohe hoi i ka no" o Hiiaka iaia iho e- pi-i ana »o kei;v mau u!uwehi o kehi poo wahino, I noi wau oukou ai ko OUk iho la no: .kaoukou aloha mai uoi •hoi ou*ou ja u, fsJe no he ;(D«ūkai a loaa ole i ka uku e lp«nai ia *ku,ai loaaolo mai no : aiana» ua hiki noia, oiai, o jkooukou iuhi no k« hoi ia!! ! Ao kona hapai aku la r>o ia i ikeia i uapoe wahino kui !ei jmao|eiok&a ku?a oweU l ka K i .■ •"

E lei ana ke kula o Keehumoa] ika mao, ; j Ohuohu wale na wahine kui lei o kanahele, Ua iike no a like me na lehua o Hōpoe, r Me he pua koili lehua ala i ka ia, Ka oni pua ko?ia i ka pali, X na Kaupoku hale o Apuku, Ke kuno o ke aio o ka pall o Puukuua,. He alii no nae ka aina, He kauwa no nae ke kanaka, ,Ilcauwa no nae wau 'i ke aloha Na ke aloha no nae i kono e haele no mau'a, E hele no wau a, Ia manawa no i pane mai ai kekahi wahine iaia nei ī kUa mau oielo ma ke ano maikai maoii. ' -Alia oe e heie aku e ka iihini. Eia mai.ko iei. He oiaio kau i o'elo mai nei, he kauwa ke kanaka na ke aloha, a na ke aioha no e kono, ao ka naue ho— | lookoa no ia o ke kino. 7 ' ' Hoknnaila ua wahine nei a' hoolei mai la i ka lei iluna oia nei, a pela no hoi kekahi wahine okoa iho. Ike mai la ua poe wahine nei i ka wahine ui maoli o keia wahine, alaiia* koi mai la lakou iaia e kipa kauhale a paina hoi, alaila, iho aku hoi o kai o Ewa. Ālaila, olelo aku la o Hiiaka ia lakou. "Aohe o'u pololi, ua maona ae ia no wau i ko oukou lokomaikai. Eia nae ka'u wahi i» oukou. I noho aua nei oukou ai halawai kekahi o oukou me ka pilikia ai ole ia o kekahi paha o ko ou— kou mau ohana aloha, ea, e ap.a waie ae no hoi oukou i kuu wahi meie i paeaea aku nei ia oukou, ai noi hiiahila ole aku nei i ( ka ohu iei p oukou. He mau wahi iep pule no ia, a hala.no ka piii—> Jya«iai luna aku-o oukou, ai ole !ia o ka oukou mau mea aloha 'paha. Nolaila, homai hoi ka ihu ooukou ehoni aku hoi wau, a iho ae hoi wau i keia ku!a los e waiho mai hei." ■ . j Ua honipakahi aku la o Hiiaka l i ua poe wahine nei, ai ko lakou ihoniana noi ko ia nei ihu, ua , paa aku la kela mele a Hiiaka i i paeaea mai ai no ke noi ana ia iakou i ka iei ma'o a iakouikuiai. | Ua lilo io aku la no k«ia mele paeaea noi lei a Hiiaka i paeaea mai ai i leo pule no iakou i ka la o ka pilikia. Haalele iho la o Hiiaka i ua poe wahine kui lei ma o nei o ke kuia, a iho poielei aku !a oia no kai o Ew», a ao!e nae hoi no l>wa ponei iho kana huakai e iho nei, aka, e iho ana oia no ka? o Puu—» 'oa. I ko ia nei huli pono ana o kona alo no kai o Honouuu»', huU ae_ .la keia & ike i ka waiho mai o. Loinono, a ia manawa ;uo oia i k&mailio iho ai. "Kaha)ial Mai, poina ka hoi wau ia o£ e Leinono, a ole'o uiai paiia oe i kuu lokoino uo kp'u iko ole aku ia oe, noiaUa, ie u|we aku ana wau ia-oe- A'atta, hapa* ao ia o Hiiaka i keia kau ia Leinono. i Noweo maka, ea i ka la, Hoa kuiiima lauia o Ews, Ka amu ahua lepo a ka makani, He hiapo na ka Moae # i' He keiki na ka Kwa-toa e hn j mai la, j E Leinono e, IHoa aloha wale, o kakou hoi~e.

A pau ia kau a ia uei« a!ajla» J ; nana aku !a no ke-a 1 ke aikan*' i'me ke kan<? a 'akou e luA> ae Ia ! mn ke kai, ae Km: £na no l:o: jjt kahi ff&a o *a«a.

{ " s * t ■*- ī, '■-• Ia manawa hu mai la fee alolia o ■ ._:*,. iHiiaka no ke aikāne me ke kane a/fjjjj llakoii, ao ka luhi liol & laud tue ke āikane arae kona wahi hulu poleii i hoi aku la no Hawaii i au ai i ke _ kai iōa uia'kainaka ole, a hooka&i ' n no makaniaka o ka liooiuanawanui an«, oia uo laoī ka leo makemak e ° , ke kaikuaana Hnkti o lakou. Ia manawa uo o Hiiaka i hoo— maopopo Iho ai, ai ikemua aku fa" " no i ka make o i ke " Iniaana lokoino ona, ke lioea ak« ' hoi lākou i Hawaii, a ke lmli ole uiai na liaikunane o laua ina io Hiiaka aoao, a mamuli oia hekau ' ■ aua inai oia ano halialia imua o kona alo, nolaila, ua hapai ae la o Hiiaka i keia kaij: Kuu kane i ke Awa-lau o Puu — loa, Mai ke kula o Kanehili ke noho «. ■■ E noho kaua 1 ke kaha, Ika ohai ika wiliwili, - " I ka pua o ka lati noni,' O ka ihona i KanehiH-la, . " " Ua hiH wau e. • ; S • n laia e iho ana \ kela kula naka ole, ike aku la ke[a i k e mau wahine elua e noho ana lei Alima malalo pouo aku o kahi a . ia nei e hele aku, nei, I ka ik? , aua mai oua mau wahine nei iSia "* , alailā, olelo ae la kekahi wa-— i hiue i kekahi wahiue, ■ „ > ,r EJ! o Hiiaka ae keia e iho mai nej ( eu holo kaua», o make a ua , nei kaua ia Hiiaka." 0 ka holo noia o tia mau wahiue l nei, a hoea i kekahi wahi pohaku e ku ana ma kae o ke alanui e Iho ana i Waiauāe. A nia keia pohat kn i lilo ae ai ke kino o ua maū wahine nei i mau kiuo moo, Holo , no kekahi moo a pee ma kēkahl j. wahi kowa o ka jx>haku, ao ke. — kahi moo no hoi ma kekahi v. ah| pili naha no hoi' o fca pohaku, a ' j oteto ae la kekahi wahi moo i kona hoa moo. ' _ • = '• ! Aole % pao.