Kuu Hae Hawaii, Volume I, Number 1, 19 April 1913 — Page 6
6 KUU HAE HAWAII
KELA ME KEIA
Ke Kanawai e Hoemi ai i ke Oki Mare.
HONOLULU, Aperila 16.—Ua lilo i kanawai i keia la mamuli o ke kakauinoa ana o ke Kiaaina ke kanawai e kau ana i ka hoopai hoopaahao i ke kane e haalele ana a e malama ole ana i kana wahine ame kana mau keiki.
He Noi i ka Ahaolelo.
HONOLULU, Aperila 16.—Ua hookomoia iloko o ka Hale Ahaolelo ma keia la, he palapala noi i kakauinoaia e 136 poe, e noi ana, aole e haawiia i manawa hoopaa hou i ka Hui Kaa Uila o Honolulu me ke aupuni.
He Kue o W. R. Castle i ka Hanaia o na Hana Keaka i ke Sabati.
A wahi ana, "Ua hoounaia mai na koa o Amerika Huipuia i Hawaii nei e hooko i ke kanawai; a o na kanawai o keia Teritore, ua papaia ka malama ana i na hana o keia ano ma ke Sabati, a o ko lakou hooko ana aku i keia hana, ua like no ia me ko lakou hakihaki ana i na kanawai o ka aina."
Eia Hou no ua Bila Kanawai Kue Kepani.
KAKALAMEKO, Aperila 17.—Aole i pio ke ahi e a nei ma Kaleponi mamuli o ke kanawai e papa ana i ka noho ona ana o na Kepani maluna o na aina; a eia hou no he kanawai i holo i ka heluhelu ekahi iloko o ka Ahaolelo e koi ana, "E laikiniia ka poe lawaia aole he poe makaainana no Amerika, a poe paha i loaa ole he pono e lilo ai i poe makaainana Amerika no $100 o ka makahiki." Aneane e puni loa na kapakai o Kaleponi e lawaiaia ana e na Kepani.
No Hawaii Nei no ke Kiaaina.
WAKINEKONA, Aperila 17.—Ua hoikeia mai he lono kelekalapa i Honolulu nei, e olelo ana, "E waiho aku ana ke Kuhina Mr. Lane i ka hookohu kiaaina o Hawaii nei i ka Peresidena i kupa no no Hawaii nei, a i kamaaina hoi i ke ano ame ke kulana o ka noho ana o na kanaka.
Aole He Monokolia.
TOKIO. Aperila 17.—Ke olelo nei ua Iapana aole lakou he poe Monogolia, aka he poe Aliana no lakou, a nolaila, ua loaa no ia lakou ka pono e lilo i mau makaainana Amerika. A e imi ana o Iapana e hoao i ko lakou pono makaainana imua o ka Aha Apana o Amerika ma Hawaii nei.
NA HANA O KA AHAOLELO
(Mai ka Aoao 1 Mai)
Hawaii mai, Lousiana ame na Mokuaina e ae i loaa he iini no keia mea.
Ka Manao o Kona Mau Hoaloha.
HONOLULU, Aperila 15.—I keia la i holo aku ai o Mr. E. M. Watson no Wakinekona, a o ke kolu hoi o na moho no ka noho kiaaina. A wahi a na hoaloha, oia ana ka moho.
KAKALAMEKO, Aperila 16.—Wahi a Kiaaina Johnson, "Aole i loaa iaia he lono mai a Peresidena Wilson mai e pili ana i ke kuaiia ana aku o na aina i na poe Kepani. Ua holo ia Bila Kanawai i ka Ahaolelo; a koe ko'u kakau inoa ana aku. Aole e hiki ia'u ke hoike ae i ko'u manao ana no na mea e pili ana ia kanawai.
Red Light Bill.
HONOLULU, Aperila 17.—Eia iloko o ka lima o ke Komite Ola o ke Senate he Bila Kanawai e hoemi, a i ole hoopau paha i ke Kanawai laikini Hookamakama, kahi e hele nui nei o ka poe wahine ole. Ua malamaia he halawai na ke Komite ame kekahi poe e ae i hiki aku ka huina i ka haneri paha ma ka po i hala, no ka hoikaika ana i ka holopono ana o keia Bila Kanawai. O ke Kiaaina Frear ame kekahi poe e ae ka ihaiolelo ae no na mea pili i ke kakoo ana i keia Bila. Wahi a ke Kiaaina, "Ke manao nei au, ua kau mai maluna o'u ke koikoi m kekahi hapa o keia Bila Kanawai."
Ka Bila Kanawai Haawina Hoomau a Senetoa Baldwin.
HONOLULU, Aperila 17.—Ua hookomoia ae e Senetoa Baldwin i ke Senate he Bila Kanawai e koi ana e haawiia i uku hoomau o $10.00 o ka mahina i ka wahine a mau keiki paha a kekahi kanaka i hoopaahaoia ma ka hale paahao, elike ka loihi elike me ka loihi o kona hoopai. A na ke Kalana kahi ona i hoopaaia ai e uku ae ia uku hoomau. Ua holo keia Bila i ke Senate ma ka heluhelu ekahi.
NA MAKEMAKE O KE KANAKA
Ko Lakou Mau Ano Ame ko Lakou Mau Hopena
No ke Aha na Kanakai i Hana Ai
I kulike ai me ka hoike o ka makahiki 1911, ua oi aku mamua o 20,000,000 o na kanaka o Amerika Huipuia i komo iloko o na hana "hooulakolako." Iloko o keia huina ua oi aku mamua o 11,000,000 he poe mahiai, poe hana iloko o na lua maina, poe hana iloko o na laau, poe lawaia, ma kahi o 6,500,00 poe ma na hana "kapilipili" (manufacturing elike me ka hana ana i na lole, kamaa, papale, na lako hao, na lako hale, a pela aku; ma kahi o ka 4,500,000 poe ma na hana kalepa; a he 7,000,000 a oi ma na hana oihana o kela ame keia ano.
E manaoia he nui wale o keia poe i hana mamuli no o ko lakou makemakeiho e hana, i mea hoolana i ko lakou koko; o kekahi, na kanaka waiwai hoi, mamuli o ko lakou ake nui e lawelawe a hookele ma na oihana nui. Aka o ka hapanui loa o lakou ua hana mamuli o ka manao i loaa mai na mea a lakou i makemake ai no ko lakou pono o ka noho ana. Ma kekahi olelo ana, ua hana lakou no ke dala; makemake lakou i ke dala, aole no nae no ke dala maoli, aka no ka mea hiki i ke dala ke kuai, a hoohana. Nolaila o keia ka mole, ame ka hoomaka ana o ka hoomakaulii, no ka mea, he mau makemake ko ke kanaka a he mea pono e hoolawaia.
O ka makemake ana i kekahi mea he mea ia i kamaainaia e na kanaka apu. He mu makemake ko na mea apau. Ua manao iho la kekahi poe ina e hoolawaia ko lakou mau makemake, alaila o ka-na no ia, oluolu ka manao, maha ka noonoo, aka ua hoomaopopoia i keia wa mamuli o ka ike mauia, i ka wa e hoolawaia ai na koi ana a ka makemake, ua ala, a kupu mai no he mau makemake hou ma kahi o na makemake mua, nolaila ua mau ka mamao o lawa mai ke kanaka aku. A nolaila i oleloia ai, "Aohe wa e hoolawaia ai ke kanaka." Pela i ikeia ai ma o ka hapanui la o ua kanaka aia ke holokiki nei kona mau makemake mamua o kona ikaika e imi e hoolawa.
Na Ano o ka Makemake.
Aia ua hoonohonohoia he elua mau papa o na makemake o ke kanaka:
(1) Na makemake e pono ai kona ola. He kino kona a he mea pono a e hoomalumaluia no hoi. A ma keia ano ua ano like no hoi ia me na