Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 17, 16 January 1862 — Page 3
He Kanikau no Iosepa Nawai.
Io sepa Nawai e, Aloha,
Kuu kane i ka ua nihi pali ma Moelana e,
Lana mai ka manao i paia e ke aloha e,
Kuu aloha pau ole la,
Kuu kane i paia aala i ka pala a ka hala e,
Hele ka uhane i ke ala hoi ole mai e,
Hoi ka uhane i ka makua la,
Ka mea nana i hana e,
Pau ka pili ana a kaua la,
Aloha ke kane,
Ka hoa puupuu anu e,
Kuu hoa ohumu o ka pono o ke Akua la,
I pilia e kaua ka la e,
Me ke koekoe hoi la,
Koekoe ka po ua hele oe la,
Ka hoa pili o ke kino e,
Au—we! Au—we! kuu kane e,
Kuu kane mai ke kaha o Puaawahea,
Mai ka malu hale ke noho la,
Kuu kane mai ka po loloa o ka hooilo,
Kuu kane mai ka malu inia la,
Mai ka ua kiawe mai i na pali la,
Me he pali la ke aloha o ke kane la,
Ke kilakila uia a i kuu manawa e,
Ua piha a hanini mahui lana loko e,
Kuu kane o kahi mehameha,
O ka po anoano kanaka ole e,
Aloha oe i hele aku nei la,
Au—we! Au—we!! Au—we!!!
Ka mea aloha o ke kane—a,
Kuu kane mai ka makani he malualua,
Mai ka ua hehi mai i ke pili la,
Halawai me ka uhane kaikaina e,
Oa'u kane makua ole a,
O ke kane ka hoi ka mea aloha e,
Kuu kane mai ka makahi o Lanihuli e,
Huli ae au aole oe e,
Mahea la oe i nalo iho nei e?
Au—we? Au—we!! Au—we!!!
Ka mea aloha he kane e,
Au—we! Kuu makuakane e,
Mai ka ua Apuakea o Mololani e,
Mai ka ua holio i ka moana la,
Ke hehi mai la i ka ili o ke kai e,
Hoolei ae la i ka uka o Ahulimanu e,
Ua kino wailua la,
Elua mea a loko e hana nei la,
O ka manao me ke aloha e,
Kuu kane mai ka wai hoaiai i na pali la,
Mai ka makani wehe kapa o Kaholoakeahole,
Mai ke kawelu o Lanihuli,
Huli ae nei makou aole oe e,
O oe ka ka uhane i ka liko o ka lehua e,
I walea ka uhane i ke kui pua Kamaakahala,
Ua hala ka uhane me ke Akua,
Au—we! Au—we!! Au—we!!!
Ka mea aloha he maku e,
Kaneohe, Koolaupoko, Ian. 14, 1862.
No ka pono o keia lahuikanaka.
Iloko o keia Buke Hemolele, ke Akua Hemolele, kina ole, make ole, olamau, ike hohonu, aloha pau ole, na aupuni kaulana a me na'lii nui, a me ka poe naauao loa i launa ia e ka Uhane Akua ike oleia, na kanawai nui a me na kanawai liilii e pili ana i ka pono a me ka hewa, i ka make a me ke ola o ke kino a me ka uhane.
Maloko o keia pono hou, papa ia na Akua ike ole, manaole, na mea i hoakua ia e ke kanaka me ka naauao a me ka naaupo, ua hai mai keia olelo i ke ano o ke Akua e akua ana a me kona mau hoike, aole i huna, ua hai mai i ka hewa e hewa ai, a me ka uku e oi ana i na uku e ae, ua hai mai i ka maikai oi ae mamua o na maikai a pau loa, ua hoike mai i ka uku pololei o kela mea keia mea me ka huikau ole.
Ua hoike nui ia na'lii hookaumaha a hooluhi wale, ua hoikeia na'lii hana pololei, na'lii aloha a lokomaikai i ko lakou mau lahui ponoi, ua maopopo na pono aupuni, na pono olelo i na pono hoomana akua, na pono o ke kino na pono e mau ana, na pono e maule ana, na pono i hiki mai a me na pono i koe, na pono i noonoo ia, na pono i na maka a me ka manao.
Maloko o keia pono ke kua ana o ka mea Hemolele e hooko i ko ka uhane hana na na mea kino, maloko o keia ua maopopo na mea mamua ona a me na mea mahope, na mea e hana ia ana, a e hana ole ia ana, noloko o keia ke kumu o na poino io o keia lahuikanaka i oi kelakela mamua o ko Kamehameha I., mau pono io, ua pakuia keia mau pono me ka mohola akea loa mamua ona i keia mau la e kaa aku nei i ka pau loa ana, me ka nee malie aku i ka la nui hookolokolo o na mea Akua ekolu e hiki mai ana i keia manawa pokole o na mea ola hanu.
Mai ke komo ana o keia olelo a ke Akua a i keia wa o kakou, ua hooko ia kekahi mau hana, a ua koe kekahi, ua malama ole ia kekahi, no keia mau hana ke makemake nei ka mea nana ka olelo e hooko maluna o keai lahui i kona inaina na ole, enaena mau loa e waiho ana ma kahi ike oleia e ka maka kanaka, na pono kahiko i nalo.
Na pono palekunu, maea, hauna, hukahukai, ono ole, mulea, awaawa, oia na kii hanu ole, na kapu alii nui, na kapu liilii, ka aihue inoino loa, ka powa mehameha, ka hooweliweli, ka huhu aloha ole, ke kali i ko hai waiwai, a me ka wahine me na lima oolea, na ano ino a pau loa e poino ai ke ola o ke kanaka.
Oia ka ilihune nele i ko ke kino, na aina, na holoholona, na hale paa maikai, na kanawai kupono o ke kanaka, na luna hooko kanawai, na moku, na alanui aina, na kahiko kupono, ka lole uaua a me na maikai he nui loa i puka mai i keia wa, ka naauao ike heluhelu, kakau, noonoo, hoomana Akua.
Eia ua pono o ka ke Akua olelo i pili nui mai ia kakou, ua malu ka hoomana kii i na mea kino maoli e pili ana i ka pono o na mea nui ma ka ike ana, ua malu na hewa a pau loa e ulu wale ana, ua lilo loa kekahi mau aina i na makaainana, ua waiwai loa kekahi poe, ua hanohano kekahi poe, ua naakumu a i mau luna
uao loa kekahi poe e noho nei, ua lilo i mau
Eia na mea nui e pili ana i ka pono o keia lahuikanaka i lawe ia mai noloko o ka Baipala Hemolele.
1. Noloko mai o na kanawai he umi, i kanawai he umi i kauia e ke Akua maluna o ka Isaraela, na kumu kanawai nui o keia aupuni e noho nei i keia wa.
2. Noloko mai oia buke na hoomana Akua o keia Aupuni e noho nei a me ka esalekia ana.
3. Noloko oia buke ka maluhia nui o keia lahui a me ka pono io maoli.
Nolaila, ka lana mai o ko'u manao e olelo aku ma keia mau kauwa olelo, no na pono e pili ana i keia lahuikanaka, he nui no na pono i oleloia a me na pono i hana ole ia, a oia mau pono a me ia oiaio, a kupono a pololei ka mea e huli ia nei, e imi ia nei e loaa, e kokoke mai.
O na pono a pau, na pono nui, na pono na pono mua, na pono hope, na pono o na aina e, na pono o keia mau mokupuni, na pono o ka moana, na pono o na kuahiwi, na pono o na holoholona, na pono o na manu, o na mea ulu, na pono o kela o keia, na pono o na Kuhina, na pono o na luna a pau, na pono o na makaainana.
Ka pono ma ka hana, ka pono ma ka noho ana, ka pono ma ka hoomana, ka pono ma ka imi kanawai, ka pono kaulike, ka pono oluolu no kela ao keia, ka pono e pono ai ka poe waiwai me ka poe ilihune.
Noloko o keia mau pono a pau ka like ole, ka oluolu kapakahi, ke kaniuhu, ka manawa ino o ka manao, ke kanalua, ke kuihe o ka luna manao, ka lohi apa o ka noonoo ana me ka oloolo i hope. S. D. KEOLANUI.
Niuhelewai, Kapalama, Ian. 13, 1862.
No ka Rama.
O ka rama, ke wawa wale ia nei e puhi, e noa, nolaila, haupu e ko'u manao i ko'u mau hoalauna makaainana e kamailio pu no keia mea o ka rama, no ka pono o keia lahui ia ia, a me ka waiwai, no ka oluolu a me ka ole, no ka pomaikai a me ka poino, ma keia mea ke kapili ana o ko'u noonoo e hoolele aku i na huaolelo pono a oiaio he nui noloko o ka opu hoonaele manao.
Aole au e ahewa wale ana i ka rama me ka ike ole i kona ano a me kona oiaio, aole hoi au e hoolaha ana no ka manao e ahewa wale aku i mea e kanalua ai ka poe hana no ia mea aole au i manao e lilo keia olelo i mea e hooemi ai i ka waiwai o ka rama, aka, eia wale no, i ike mai ka poe i hana mua i ka rama o keia aupuni i ka wa aole i hiki mai ka olelo a ke Akua, i mea e noonoo ai lakou i ko lakou ike pono, a me ka hana ana.
O ka rama, he mea waiwai nui loa, he mea dala oi loa, he mea mahana no ka wa anuanu, he mea aala paoa, he mea ona, he mea i manao nui ia, he mea kuai nui ia, he mea poina ole, he mea hoolaka i ka malihini a me ka mea e, oia kona pono a me kona waiwai.
Ke kino lehulehu o ka rama, kini, parani, ela, pia, keke, waina, ki, ko, ipu, uala, maia, a me na mea i koe, o keia mau mea a pau o lakou he nui, oia nei huaolelo rama, no ko lakou nui ua ikaika ka ona. Na waiwai manuahi iloko o ke dala lilo i ka rama. O ka ona, o ka huhu, o ka hakaka, o ka pepehi, o ka moekolohe, o ka aihue, o ka lili, o ka hilahila ole, o ka haehae i kahi kapa, o ke kuu i kahi hilahila, o ka mahaoi, o ka makaleho, o ke noi wale, o ka lalau i ka hai wahine, o na olelo pelapela he nui ma ka waha, kuamuamu, namu haole, a me na olelo ino kaumaha ke kaupaona ia.
He mea hoopilikia loa ka rama, he mea hoowalewale, he mea kuko, he mea hoilihune, he mea aloha ole, he mea hookano, he mea haaheo a hookiekie loa, he mea kaili wale ka rama, he mea pono kapakahi, he mea hoopoino loa i kou kino a me kou noho ana.
Ma ka makaikai ana me ka ike maka, a lohe i na nupepa a me na puke mooolelo a me ka olelo a ke Akua, he oiaio maluna o ka oiaio, aole loa i hoopomaikai iki ka rama i kona kahu ponoi, a hoopakele ae i ke kino okoa. Ma ka nana pono aku imua o kakou, i ka makahiki 1857, a 1859, ua nui loa na kane a me na wahine i hoomainoino ia e ka rama, ua moe ia na rumi paa o ke aupuni, ua uku pinepine ia kekahi poe, ua hakaka me ka eha loa o na kino ua lawe wale i ka hai wahine, ua ikaika loa ka lili me na manao ino o ka lehulehu, ua haalele ia ka mahiai a me ka hana pono.
Nolaila, ina paha e noa ke puhi rama ma keia aupuni, alaila, he mea e ka hoolana o na kanaka Hawaii a pau, alaila e pau loa na ki e ulu wale nei ma na kuahiwi i ke puhi ia, a e lilo na kane ma ia hana, a nawai e mahi ka aina, a nawai e malama ka wahine me ke keiki, a nawai e hoomana ke Akua oiaio?
O ka rama, uuku ke kanaka e waiwai ia ia, o ka poino ka nui, a me ka pilikia, nolaila, e noonoo pono kakou a pau loa no ka rama i keia wa. Ua olelo ia ma ka olelo a ke Akua, "aia mawaho ka poe ona," ona la i ke aha? Ona i ka rama. Aia mawaho o hea? Haina, aia mawaho o ka pono io maoli, oia ke aloha, ka oluolu, ke akahai, ka hoolohe, ka noho malie, a me na ano like a pau loa, a loaa i ke kanaka keia mau pono io, oia iho la no ke aupuni o ke Akua. Wahi a Paulo ka hua a ka uhane, ke aloha, ke ahonui, akahai, oluolu, a pela aku.
O waho, no ka poe ona anei ia wahi? He ona iwaho o ke kino, o waho, he huaolelo ake, laula, kaawale, haiki ole, oia keia, aia iwaho e ona ai, aia iwaho ka wahine, aia iwaho ka lealea, aia iwaho na mea a pau loa e anoi ai a lana ka manao, e kuko ai, lealea ai, nolaila, o keia mau mea, a pau loa, aole iloko o ka opu i kahi haiki, aia mawaho o ke kino okoa ka hale noho o ka uhane.
Nolaila, e ka poe a pau i ike i ka ka rama mau hana, e noonoo, e hoole, e pule no hoi i ke Akua o hoohuli ia ke alo o ke Aupuni i ka makemake o ka moohoowalewale, a, lilo no hoi ia mea i mea e aai ai ka pilikia a loaa na uhane i kela ao, o popoi mai auanei ko ke Akua inaina piho iloko o Gehena lapalapa mau. S. D. KEOLANUI.
Niuhelewai, Kapalama, Ian. 13, 1862.
He waiwai makamae.
Ka Hoku o ka Pakipika e:—Aloha oe:
Ke hooili aku nei au he wahi ukana hou i mea e maona ai oe, a e puipui ai kou kino, a e mama ai kou holo ana.
E na makuakane a me na makuahine mai Hawaii a Niihau. He ninau kupono keia ia oukou, a e noonoo pono i ke ano.
1. Heaha ka ke akua waiwai makamae i waiho mai ma ko oukou mau lima e malama ai?
2. He gula dala gaimana anei?
3. He kuleana Lio bipi anei?
4. He manuwa Okohola Halelaau anei?
Heaha la ua waiwai makamae la i olelo ia maluna? Eia, e haliu pono mai i ko oukou mau pepeiao, a e noonoo iho.
O ka oukou mau keiki ponoi no, oia ka ke Akua waiwai makamae i haawi wale mai e malama aku oukou, ua malama pono anei oukou? I kekahi oe, ua malama pono no, a i kekahi poe he mea ole na keiki, pela ko'u ike maka.
I ka malama o Okatoba, o keia makahiki no, aia wau maloko o ke Queen's Hospitalia wa, elua o'u hebedoma maloko a komo mai kekahi kaikamahine uuku o Kahookiekie kona inoa, he wahi kaikamahine uuku loa, aole o'u manao, ua loaa ia ia na makahiki he umi, a me kekahi poe i ike ia ia, a ua loaa ia he palapala hookamakama mai na luna ae mai, a ua loaa kona mai ma ia ano a ke noho pu nei makou me ia ma ka Hospital nei i i keia wa.
Nohea mai ke kumu o keia mai i loaa ai i keia kaikamahine? No na makua mai no, ua kiola laua i ka laua waiwai makamae, oia ka noho pono ana, noho malu ana malalo o ka makua, hoolohe pono ke keiki i ko laua leo, hele i ke kula, a me ka imi naauao, aole pela keia mau makua, ua kuai ia ka laua keiki no ke dala, a ua lilo, a no ka lilo ana ma ia hana, loaa i keia kaikamahine uuku kela mai ino, a he mai ola ole ia ma keia pae aina, ola no i kekahi wa, a puka hou mai no a pela aku.
E na makua o keia kaikamahine uuku, no ko olua nele anei i ka ai ole, a i ka ia ole? he kapa ole anei? he hale ole anei? i kuai aku ai olua i kona kino no ke dala, a me na pono e ae, aole he kinai a koe i keia lahui e like me keia mau makua, ina pela na makua a pau, aole e hala keia mau la aku, ua nalo koke keia lahui, no ka mea, ua pau na makua i ka hoomaloo koke i ka wa opiopio i na hua, a i ka wa kupono no ke kanu aku, aole ulu, no ka mea, ua opiopio na hua, a he malili wale no, aole ulu pono, aole no hoi e hua mai i ka hua maikai ina e ulu ia anoano, a pela no ke ano o keia kaikamahine, ina loaa ia ia ke kane i keia wa, aole e loaa kana keiki no ka mea, he anoano malili oia, a pela no na laau hua ai, aole lakou e hoohua mai i na hua momona i ka wa opiopio.
Kupu no lakou a nui, a hua mai i na hua he pa haneri ka kekahi, a he pa kanalima ka kekahi, pela no ma na aina naauao a pau, ua kapu ia na keiki kane a loaa na makahiki he 21 alaila, ua kapaia ua oo, a o na kaikamahine hoi, he 18 makahiki alaila, ua oo, a i ko lakou pili ana, ke kane me kana wahine, ua hua koke mai na keiki maikai, oia hoi na hua momona, malili ole, a oa ole e like me na keiki a ko Hawaii nei poe, i ka mare ana ae no, hapai a hanau mai, make, a pela ka nui a'u i ike ai, a make ke keiki, o ka pa ae noia o ka makuahine, a lilo loa i mea ole kela mau mare, a pela ka nui e noho mai nei. No ke aha ka loaa ana i ka lahui Hawaii wale no keia mea, no ka waiho ole i ka lakou poe keiki a oo pono, oia ke kumu o ke emi o keia lahui, aole no na mai, aole no ka make wale, no keia kumu no. No ka ikaika ole o ke kanawai e papa ana i na makua, aole e hoomare wale i ka lakou poe keiki, malalo o 20 makahiki, o na makua hana pela a hoomare i ka laua keiki malalo mai o na makahiki he 20, e hoopai ia laua i kanalima dala pakahi, a i ole ia e hoopaahaoia ma ka halepaahao i hookahi makahiki, ina pela, ua laha hou keia lahui, a ua paapu koke na alanui i na keiki liilii, a he mea hauoli nui no hoi ke ike aku.
O ka lilo ana o na kaikamahine i ke kolohe ino ua ike no i keia kaikamahine, aole kupono ke launa me na kane no kona uuku loa, aka, ua lilo no me ke kue no i k kanawai mare no ka mea o ka poe kupono ma ke kanawai no ka mare, o lakou no ka poe kupono e mare.
Nolaila, ea, e hoomanao kakou e na makoua mea keiki ma keia hope aku, mai hoohalike me na makua o Kahookiekie.
J. H. KAELEOWAIPIO.
Honolulu, Ianuari 13, 1862.
Ka Ahaolelo.
Aia ma kou Helu 16, e ka Hoku o ka Pakipika, ua hai ia mai e hoike aku ka poe mea manao e pili ana i ka Aaholelo. Eia malalo iho ko'u wahi manao pokole.
Ua oleloia ma ke Kumukanawai, a me na Kanawai o kakou e noho nei. O ka mea, a mau mea i hihia i na hewa nui (Kalaima,) aole lakou he poe maikai, aole hoi he maluhia o ke kupa maluna ona, a o lakou paha, ke ole e kalaia e ka Moi, a me kona Ahakukakukamalu.
Nolaila, i keia wa e noho nei, ke huikau wale nei, a ke auhau aku nei hoi ke Kanawai ia lakou. Ua pono anei i ka Aahaolelo e hiki mai ana e imi i Kanawai e hookaawale ia lakou mai loko ae a na auhau e noho nei? No ka mea, aole hoi he pomaikai mai ke Kanawai mai, e hiki ai ka auhau maluna o lakou, ua hoolikepuia me na hupo, pupule. Pela ko lakou ano e noho nei.
(Aole i pau ke paneia mai.)
L. W.*
Honolulu, Ian. 13, 1862.
He mele na ka Puhi.
Aloha wale ka puhi e,
I ka olelo mai,
Laumilo ia nei,
Ou ke na,
O ka Wela hoi au,
O ka puhi umiumi,
Kulu ko piipii,
Onaona na maka,
E hoaka kihi e,
Hoaka amo puu,
Iii loliloli,
O ka Hoi awaawa,
Ke Pi-a ku mau,
O ka Noni hoopala,
E ala e ai i ko wahi koena hiu,
A me ko wahi nukunuku poo.
D. N. KIWAA.
HANAU.
Dekemaba 30, ma Waikiki, hanau o Namakaokahai w, Nakane me Nawaaliilii.
Dekemaba 19, ma Lepekahoe, Honolulu, Oahu. hanau o Kupapaulu w, na Kawehena k, me Kekahei w.
Ianuari 6, malaila no, hanau o Alakia k, Nahopu k, me Lea w.
Ianuari 13, ma Pauoa, Oahu, hanau o Inoaole k, na Pila me Kapuakela w.
Ianuari 7, ma Pauoa, Honolulu, Oahu, hanau o Kaholoilo w, na Mahoi k, me Kenui w.
MAKE.
Ianua ri 8, ma Monikahaae, Honolulu, make o S. Kaailau, he nae ka mai i make ai.
Dekemaba 11, ma Niolopa Honolulu, Oahu, make o Puihi w.
Ianuari 5, ma Kunawai, Oahu, make o Puko k. he wela kona mai i make ai.
Ianuari 10, ma Kaopuaua, Honolulu, Oahu, make o Naomi wa.
Dek. 19, ma Leleo, Honolulu, Oahu, make o Nahiapo w.
Novemaba 6, ma Koiuiu, Honolulu, Oahu, make o Kime, he wela kona mai i make ai.
Ianuari 13, ma Kapuukolo, Honolulu, Oahu, make o Kapihe w.
Ianuari 11, ma Pauoa Oahu, make o H. Kipine k.
LIO NALOWALE.
UA nalowale kuu lio, he lio keokeo, o ke ano o ka lio he ulaula, a he eleele ma ke kua, ua nalowale i ka la 9 o Sepatemaba, ina o ka mea e loaa ai, e hoihoi mai m a ka hale o Paoiani, ma keia aoao aku o ke alanui e pili ana me Lepekaholo ma Honolulu Oahu. Eia nae ka hao, E3 he mau hua manamana kekahi. AKANA.
Honolulu, Ianuari 16, 1862. 17-2t*
OLELO HOOLAHA.
KE HOIKE AKU NEI KA mea noa ka inoa malalo nei, i na kanaka a pau e nana mai ana i keia, ua kapu loa na holoholona a pau; Lio, Bipi, Hoki, Miula, Hipa, Kao, a Puaa paha, aole e hele wale maluna o ko makou aina kuai, ma kekahi hapa o ka aina i kapaia o Punaanana, ma Nuuanu, ina e loaa na holoholona e hele wale ana ma ua aina la i haiia maluna, e uku no ka mea nana na holoholona hele hewa, e like me ke Kanawai. Ua kapu no hoi na kanaka, aole e hele wale ma ua aina nei, aole hoi e lawe wale i kekahi mea ulu, ina e ikeia kekahi mea e hana ana pela, e uku no elike me ke Kanawai. Aole nae i pili keia olelo i ka poe Hui.
M. KAAA.
LUAU.
Punaanana, Nuuanu, O. Ian. 9, 1862. 17-1m
OLELO HOOLAHA.
E KUAI kudala ia ana na Lio, me ka Hoki, ma ka pa Aupuni o Waiawa i ka poalima oia ka la 24 o Ianuari i ka hora e 9 o ke kakahiaka, e hele mai ka poe makemake koho ia la, me ka makaukau i ke dala. Ke ano me na hao malalo nei.
Lio kane hulupala maikai, ka hao he hao ane e.
Lio kane ulaula maikai, hao ma ka hema CS.
Lio kane keokeo ahina, kona mau hao he ano e.
Lio kane ulaula, kua puka hapala ka hao.
Lio wahine puakea wiwi ano hulu pala ka hao ma ka akau ua like ke ano me ka N.
Lio wahine eleele kalakoa kuapuka, hao ano e.
Lio wahine ahinahina me ke keiki, ka hao ma ka akau KK.
Lio wahine ulaula maikai, hao ano e.
Lio wahine puakea hao akau ano e, hema TB.
Lio wahine puakea hou, hao ano e.
Hoki kane ulaula, aole maopopo o ka hao.
He mau lio hoki, komo hewa e ae no kekahi e paa nei, e kii mai ka poe nona keia mau holoholona komo hewa oi hala ole na la he 30 a ke Kanawai Kivila i olelo ai. D. K. KAAI.
Luna pa Aupuni.
Waiawa, Ewa, Ianuari 16, 1862. 17-1t*
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei oukou e na kanaka a pau a me na haole, a me na pake, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke papa aku nei wau ia oukou mai hoaie mai oukou ia Kahoa, i ko oukou waiwai, lole paha, dala maoli paha, waiwai e ae paha, ina oukou e hoaie mai ia Kahao, maluna ona ko oukou poho, aole maluna o'u, no ka mea o ka'u wahine mare ia, a no kona hewa ana, alua moekolohe ana, nolaila, he hewa nui loa ia i ko'u manao, a oia ke kumu o ko'u hookaa ole ana i kona aie, a oia la, i ike oukou e na mea a pau mai Hilo a hiki wale aku i Kauai, pau keia, ua nui. B. KIIHELE.
Honokaupu, Honolulu, Ian. 14, 1862. 17-2t*
LOIO! LOIO!!
INA MAKEMAKE KEKAHI E KOHO IA
J. W. H. KAUWAHI
I LOIO, e pono no ke hele ma ka hale hana o HALAKI (C. C. HARRIS,) kokoke i ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, mawaena o ka hora 9 kakahiaka a me ka hora 3 o ke ahiahi.
OLELO HOOLAHA.
O KUKUINUI ka wahine mare a ka mea nona ka inoa mahope, ua haalele oia, a ua hele, aole nae he kumu o kona haalele ana, nolaila, ua kauohaia i ka poe waiwai o na ano a pau e noho nei iloko o ke Aupuni, mai hoaie ia ia, o poho auanei ko oukou waiwai. Owau no me ka hai aku mamua. J. KUHIA.
Kuloloia, Honolulu, Ianuari 13, 1862. 17-4t*
KAPU KO'U AINA!!
O KO'U AINA Kuahiwi i kapaia ka inoa Kaumukunui, ma Waialua Oahu, ua hookapu au i ke kii ana i ka PEPEIAO LAAU, a me ke kua ana i ka laau i kapaia ka inoa Wiliwili i mea Ama Waa. Koe ke kii ana i na mea e ae i wahie, laau hale, na hua kukui, ina i loaa i lohe ia ua kue ia, a ua uhaki ia na olelo o keia olelo Hoolaha, e uku no e like me ke Kanawai. Aia ia B. M. Kaolelo & Heleao, ka nana o na mea a pau.
D. KAHUI.
Niuula, Waialua, Ian. 15, 1862. 17-3t*
86 Pahu Kamano!
UA LOAA MAI NEI IA MAKOU, MA ka moku CONSTIHRTON, he 86 pahu Kamano no ke kuai ana.
17-tf JANION, GREEN & Co.
MOKUAHI KILAUEA.
E HOLO ANA NO O KILAUEA, MAI HONOLULU aku, i ka hapalua o ka hora 4 o ke ahiahi, e like me ka mea i oleloia malalo nei, penei:
No Hilo, poakahi Ian. 13.
No Kona, poalua Ian. 21.
No Hilo, poakahi Ian. 27.
No Kona, poalua Feb. 4.
No Hilo, poakahi Feb. 10.
JANION, GREEN & Co.
Luna H. S. N. Co.
Honolulu, Ianuari 2, 1862. 15-tf
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na'lii na kanaka a pau, a me na haole, na pake, e noho ana mai Hawaii a Niihau, ke nana mai ia Lima ka'u kane, a ke hoakaka aku nei au ia oukou ma ke akea i mea e ikeia i kana hana, a me ke ano o ka noho ana o ke kane me ka wahine, a ma keia hoolaha e ike ai oukou a pau, ua haalele mai ua Lima nei ia'u a me ko maua wahi moe, a me ka maua keiki, a ua lawe aku no hoi i ko maua mau pono a pau, a koe mai ko'u kino, a me ke keiki a me kahi moe, o ko'u ola, a me ka maua keiki, ua hooikaika aku au ma ka maauaua paka ma na huina alanui o ke kulanakauhale Hanohano o Honolulu.
Eia kekahi mea a'u e hai aku nei ia oukou a pau e ka poe e ike mai ana ia Lima kuu kane, mai kuai mai oukou i kuu kaa lawe ukana me Lima kuu kane, no ka mea, no'u no ke kuleana iloko o ke kaa, a ke hai aku nei au i ko'u kuleana iloko o ke kaa lawe ukana i mea e maopopo ai ia oukou. Owau ka mea kuleana pono ma ke kaa, na'u no i hookau ka paakai, a loaa mai ka paakai, a kuai ia aku ka paakai i ke dala a loaa mai ke dala mailoko mai o ka paakai, kuai ia'ku i ke kaa, nolaila, ke papa aku nei au ia oukou mai kuai oukou o poho oukou, aia a ae au i ke kuai ana, alaila lilo no ka mea o ko'u waiwai ponoi no ia, e nana ma Kinohi 3:19. Me ka hou o kou lae e ai ai oe i ka ai, a hiki i kou wa e hoi hou aku ai i ka lepo; aoi ka hapa mua oia pauku, e nana hou ae ma ka hapa hope o ka pauku 17 oia Mokuna no, "me ka luhi oe e ai ai i kana, a pau na la o kou ola ana," a na keia Lima kane ka hoi a'u, e hoomaunauna i ka hou o kuu maka, oiai e haalele mai ana ia'u a me ko maua wahi moe, nolaila, e nana mai e ka lehulehu i ka pono o ka hana ana a ke kane i kana wahine, a ke kahea aku nei au, na ke Akua e hoomaikai mai ia kakou.
KANEWAHINE.
W. B. NAHAKUALII, Kakauolelo.
Honolulu, Ianuari 13, 1862. 17-3t*
OLELO HOOLAHA.
EIA I KA PA AUPUNI I PAUOA NEI KEKAhi mau holoholona hele hewa i hookomo ia e kuai kudala ia ana kekahi mau Lio me akahi Bipi o ka pa Aupuni ma Pauoa nei, i ka poakolu o keia pule ae, oia ka la 22 o Ianuari nei, i ka hora 12 o ke awakea, ke ano me ka hao malalo nei.
Lio kane lokia ano hinahina, hao ano e,
Lio kane puakea, aole ike ia o ka hao.
Lio kane ulaula, hao ano e,
Lio wahine ahinahina, eia ka hao SN hema.
Lio wahine lokia, he hao no, aole nae maopopo.
Lio wahine ahinahina hao ano e.
Lio wahine ahinahina no, hao ano e no.
Lio wahine ulaula hao ano e.
Bipi wahine ulaula, hao ano e,
He mau Lio e ae no kahi ua ike ia, ina i manao ka mea nona ia holoholona e kudala e ka Luna pa, eia ka pono, e kakau mua ia ka inoa iloko o ka Buke, ka mea nona na holoholona.
Ina i hele mai ka poe koho Lio eia ka pono, e paa pu mai no me ke dala i loaa ia oukou na lio maikai. Eia no na lio i hoolaha ia mamua, aole i kii ia mai.
NAPUNAKO. Luna Pa Aupuni.
Pauoa, Ianuari 15, 1862. 17-1t*
OLELO HOOLAHA.
UA hoopii o Kaailaau kue i kana kane o Nahakukoko, no Waimea, Hawaii mamua, e hoooki i ko laua mare ana, no ka haalele wale ana no na makahiki ekolu o Nahakukoko i kana wahine. E hanaia keia hoopii imua o ka mea Hanohano, John Ii, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie, o ka poakolu oia ka la 22 o Ianuari i ka hora 9 o kakahiaka aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu Oahu.
JNO. E. BARNARD.
Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Ianuari 4, 1862. 16-2t
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na kanaka a pau, a me na haole, o wau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hookapu loa aku nei au i kuu aina kuleana a me kuu aina hoolimalima e waiho ana ma Halawa, Mokupuni Oahu, aole loa e hele wale na Bipi, Lio, hoki, miula, hipa, kao, puaa, o ka mea e kue i keia mau olelo maluna, alaila, e hopu aku no wau a paa, a e uku mai ka mea holoholona i $1.00 no ka poino o ka mea aina, e like me ke kanawai e waiho nei.
LUPINE.
Kawahanaenae, Halawa, Ian. 3, 1862. 16-4t
PEPEIAO LAAU! LALA MANO!
KE MAKEMAKE nei au i na pepeiao laau a me na Lala mano e lawe mai me a'u e kuai ai no ke kumukuai makepono loa, oia hoi 8 1/2 keneta o ka paona hookahi o ka pepeiao laau, a he 15 keneta no ka paona hookahi o ka Lalamano, aia ko'u hale kuai ma Polelewa, mauka o ka Hale pule haole, e pili ana ma ka aoao ma Ewa o ka Hale kuai uwini hepa o Kakela ma, a mauka hoi o ke ala nui Alii. AHUNAKO, (Pake.) 45-tf
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI na mea a pau ke nana mai i keia palapala, ke papa aku nei au i na mea holoholona, puaa, a pau loa e holo ana ma ko'u kula hoolimalima ma Kapalama a me Kalaepohaku, aole e hookuu, aole no hoi e hoohele a hanai hoi ma keia mau wahi e pono ia oukou ke lawe koke aku i ko oukou mau puaa maloko o na pule elua mai ka la aku o kona hoopukaia ana ma ka Hoku Pakipika, ina aole oukou e malama i ko oukou mau puaa, aloaa aku i kuu Luna a mau luna hoi ma ia hope aku, e kipuia no a make, oia ka uku o ka hele ana ma ke kula.
Eia keia, o na mea holoholona makemake e hoolimalima no ka hele ana ma keia mau wahi, e hele ae i ko'u Luna ia Nimeroda Hao Naone, e kamailio pu ai, a nana no e hai i ka uku no ka makahiki a hapa makahiki paha. E hookaa mua ia nae ka uku mamua o ka hookuu ana i na holoholona iloko o keia mau wahi. Na'u MANUEL PAIKO.
Honolulu, Ianuari 1, 1862. 15-3t*
OLELO HOOLAHA!
NO KA MEA, ua haalele mai nei ka'u wahine mare, o Halelaui, i ko'u wahi moe, a me ka'u ai, me ke kumu ole, nolaila, ke kauoha aku nei au i na mea a pau, aole e hoaie ia ia, no ka mea, aole au e hookaa ana i kona aie.
HENELI.
Honolulu, Dekemaba, 26, 1861. 15-3t
Kuai! Kuai! Kuai!
ANOANO RAIKI.
12 lb $1,00.
Ma Niolopa Nuuana kahi e loaa'i.
14-3t HOLSTEIN.
S. D. Keolanui.
UA MAKAUKAU wau e kokua i ke kakau ana no na palapala a pau loa, ke lawe ia mai imua o'u ma ko'u keena kakau ma Niuhelewai Kapalama, oia na mele, na Kanikau, Olelo Hoolaha, olelo i kela a i keia, ia'u no ka pepa, inika, nolaila, e wiki oukou, he wahi uku haahaa loa no ke kauwa hana pololei.
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na kanaka a pau loa, ua kapu loa ko'u mau aina i kapaia o Puulu a me Hauwawa, e waiho la ma Waimea, Koolauloa, Oahu, aole e komo kuleana ole ma ia wahi na holoholona, bipi, lio, kao, puaa, a me na mea e ae no hoi. JOHN BOOTH.
Koolauloa, Ian. 7, 1862. 16-3t*