Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 17, 16 January 1862 — Page 4

Page PDF (1.34 MB)

KA HOKU O KA PAKIPIKA.
POAHA, IANUARI 16, 1862.

HE INOA NO KUNUIAKEA.

No wali ka lani, no Makaukiu,
Noloko o ka mokiha ula i ka wa,
Nolaila kawelo, ka mahamaha ia,
No lakou ke ewe, i Holoholoku,
Ha ka nalu, hemo ka inaina,
Ke kuakoko o ke alii,
Ke hookohohi nei ka lani,
Ke hoowiliwili la e ua,
Na ka ua, kui ka hekili, lapa kauwila,
Naholo iluna ke olai luhonua moku,
Ka ua koko, ke anuenue,
Ka punohu ula i ka moana,
Ka hanau ana o ke alii, o ka lani,
O Kunuiakea ka lani la puka,
Puka mai ana ke aloha me ka manao,
Hiki mai ana ia'u i nehinei,
Hoomalana hoeu ana i kuu kino,
O kuu kino kai lana mahui i ka moe,
Owau hoi—e.
Na H. KAPAKUHAILI.

Aia i Hanalei ka ua me ka makani,
Ke lulumi la i ke one o Mahamoku,
Makua i ka ua, ka hala o Hihimanu,
I ka hanai ia e Kupakoili,
Nui aku la paha ka limu ka kanaka,
I ke ka pahee hina a ka wai olii,
Aka-mai ka liko me mamala hoa,
I na polo pua hinalo o Pooku,
Ku hele ka ua i ka hala o Kalihi,
Hele luhe i ke one o Manuakepa,
Moe laki i ka nahele hala o Luia,
Luia iho la ke kino e ke aloha,
Ka hipuu huna malu,
A ka makemake,
He makemake kou e moe kaua,
I loihi la hoi kaua ia wai,
Owau—ho—i—e,
H. K. KAPAKUHAILI.

Ka pukoa ku kai halelo ka lani,
Ka mimiki au kai halelo na'lii,
Ka apikipiki wahi kapu ka lani,
O ke awe o ka lani Kauleleiaiwi,
He mau lani pipio no a elua,
O poo mai ke lani,
O Kukailani kalani,
O na lua ia a Manokalanipo,
Na Manokalanipo i hanau mai,
Na Kawau kaohe o Piilani,
Puka mai ka maka o umi laha na'lii,
Manamana ka lau o Keakamaha,
Ku mai Keakealani ka wahine nana,
I hele ke kapaau o mua,
O Lonoikamakahiki kapu a ka lani,
O Kaikilanialiwahine o Puna,
Mapuna mai ana ka la o ke aloha,
E kulu wale nei no hoi o ka waimaka,
Heaha hoi keia e pane ole mai nei,
I kalohe ia mai nei no hoi a—u,
Owau hoi—e,
H. K. KAPAKUHAILI.

Pua mai ana ka ula iloko o ke kai,
Mohole i kehukai a ke Koolau,
A ke kiu wailehua malua kele,
E hoa ana i ke oho o ke Kawelu,
I ka liko kawelu punana a ka manu,
He hale no ka manu Kahalauaola,
Na kaiwa ani maka ka mikioi,
He-ke lehua makani no Halalii,
Ke hao la i ka wai a ka laiki,
Ka wai huna a ka paoo i Lehua,
O ka lehua ia nei o ke akamai,
O ka maalea nui e noho iho au,
Ua kuhi he nalowale ia makou,
O ka makou hana ia i ailolo,
Nana pu ae kau makani,
Owau hoi—e.
Na LAHILAHI.

No Iao kalani no Haunaka,
No loi loa, no ka pela o Kakae,
He mau alii huli pohaku kahawai,
E kike ana i ka ala a makahinu,
Ke kahawai kapu o Kamakaalaneo,
O ke kini hoolohe wai o Kapela,
I moe i ka wai a kuhe wale ka ili,
O ka lola pupuka o Honokawailani,
O ka lani nui, wai Akua, wai kanaka ole,
Ka manu hulu moha o Kaulahea,
Oele mai Kiwaha i ka imo o ka lani,
Lele hoano i ke kihi o ka la,
Ike kihi o ka pali lele kahako,
I ka hanuu paii mania kapu na'lii,
L ka lani ke ku mai eiwa ka moku,
I moku, i mohole kou ili i ke oho,
I kauwalu a kaua ulalena,
A kaua lei kokoula i ke pili,
Ke lili la, i ka nahele o Lilikoi,
Owau hoi—e.
Au na lehua o Lihau i ke kai,
E lana i ke kai a Kanaloa,
Halo na maha o ka hono o na moku,
O molokai, o Lani, me Kanaloa,
O Maui kahiko o Kakaalaneo,
Ma ka mole o Kealaikahiki,
Hiki ka pohu, lai malino Kiha,
E lana ana i ke kai o Hauola,
Uola au ia oe e ke aloha,
Ua lohe ae nei au he hoa kou,
No ke aha hoi oe i hoole iho ai,
E ae mai no ka lokomaikai,
Owau hoi—e.
Na KEKELA.

No Lihue ka lani, no Kuaikua,
O ka pawa o ke lii o Wailua,
I hanau i Kukaniloko,
No Wahiawa ka kalani no Halemaao,
No ka uka aikanaka,
Na paakani lea ka ke'lii,
He poe hoali lau palai hilahila,
Na Kalona nana o Piliwale,
Na Ewa, na kike nui a Ewa,
Na ka la kapu o Laakona,
Na Kuihewa, nana Kakuihewa,
Na Manuia, nana ka lani Manuia,
Na Lupe na ke aho kaakolu kalani,
Na Kualu, na Kahakoililani,
O ku o ke kai mahunehune,
Me he kai ea mai ana la ku,
E ku aku au e nana ilaila,
E ake no au e hea mai oe,
Alaila, hele pu aku kaua,
Me ka milimili a ke lii o Kalani,
Owau hoi—e.
Owau hoi o ke kawelu i Lanihuli,
E huli ana i ka ua a ke Kiowao,
He kio wai ua ia no Leleaanae,
I makamaka no'u ke Kamaakahala,
Ka lau pa-la-la lena awahuhi i kaua,
I ua, e kaua ou o Hanilea,
Lea ke kaeke lea a ka ua iluna o ka hala,
Ke ua la i ka luna o Waipuhia,
I ka huakai pii kona anoi i Koolau,
He lei ka naenae na ka huakai,
Ia Haupu me Kalaihauola,
Nani hoi ke ola i ko hiki ana mai,
O ka'u no ia e kali aku nei,
Hiki mai nei oe huli keia aoao,
Owau hoi—e—a.
Na KAMAIKUI.

Anoi au e anoi au,
Anoi au o ka nani i Lehua,
Kela moku kuhao i ke kai,
E alo ana i na ale hulilua,
Huli nana i ka pali o Makuaiki,
O ka wewelo a ka Papala i Nualolo,
O ka wawalo a ke kai i Kahalahala,
O ka namunamu a ke one i Haena,
He lohe olelo ia Kauai o Wailua,
Ka muliwai i Halaulani,
He puewai hee ia na ka malihini,
Auhea oe hoi mai kaua la,
Hiki no ke oni ae a o ka paa ia ia nei,
E pupu auanei, a e mamau auanei,
He nani he laula Koholalele,
I humu alu palule ia e ka wahine,
I aina ia a maemae,
Aloha ka lae o Kauaki pana i ka ili,
O Makahuna i huna aku hoi au,
I kou makemake ua lawe o Luhua.
M. P. & H. LUHEA.

MOOOLELO NO PAMANO—Helu 1.

                O Kanaio ke kane, o Lualailua kana wahine, e noho ana laua ma Kahikinui i Maui. Hapai ae la o Lualailua i ke keiki a hanau mai la, he kaikamahine, a kapa aku la i kona inoa o Kauhanekinowailua, oia ka inoa o ka laua makahiapo, a hapai hou ae la a hanau mai la, he kaikamahine no, o Keakaikamuliwai kona inoa, a mahope iho, hapai ae la no, a hanau mai he keiki kane, a kapa ia'ku la kona inoa o Pamano, a oia hoi ka mea nona keia mooolelo.
                Ia lakou nei e noho ana, nui loa ka makemake o keia mau keiki e hele e makaikai ma na wahi a pau o Maui, aka, aole e hiki i na makua ke ae aku i ko lakou makemake, no ka mea, he nui loa ko laua aloha ia lakou ke hele. Ina e hele ka makuakane i ka mahiai, hahai aku la no o Pamano mahope, a pela no hoi ka makuahine, ina oia e hele iloko o ke ana e kuku ai, hahai no hoi na kaikamahine ia ia, a mahope iho, loohia ia iho la o Kauhanekinowailua i ka mai a make ia, i ka make ana aku o Kauhanekinowailua nui loa ke aloha o na makua ia ia, noho iho la na makua me ke kaumaha eha o ka manao, koe iho la elua keiki i koe, ia laua e hoomaalili ai ke aloha o ko laua mau makua. Aole hoi i liuliu iho, loaa hou kekahi keiki a laua i ka mai a make iho la, o Keakaikamuliwai kekahi kaikamahine, pau loa na kaikamahine i ka make, a koe hookahi, o ke keiki kane oia o Pamano. I ka make ana o na kaikamahine a elua, kani aa loa na makua, a me ko laua kaikunane, ia ia e ake ana e ike aku, aka, hooluolu pinepine ko laua mau makua ia laua i na mea ala o ka nahele maloko o ka hale i kela la, keia la, pulehu mau i ka luau, hoahaaina i na kakahiaka nui a pau, a pela i ke ahiahi, a hiki i ko laua ola hou ana, ola kinowailua.
                A kanaka makua loa ae la o Pamano, kaulana ae la kona kanaka maikai iwaena o ko lakou wahi ma Kahikinui, oia hookahi ke keiki oi mamua o na keiki e ae, ia wa nae, o Kauakahiakua ke alii o Kaupo, ia ia ka aina, ia ia na kanaka, ka waiwai a me na mea a pau, e noho kanaka ana o Kaiuli malalo o Kauakahiakua, a kupu ae la ka manao iloko o Kaiuli e kue aku ia Kauakahiakua, e lawe i ka aina o Kaupo nona, kaua iho la laua a make o Kauakahiakua, lilo ae la ka aina ia Kaiuli, a me na mea a pau, a noho alii o Kaiuli ma Kaupo, o ka hale noho ona aia mauka o Kauhao, me na kanaka, me na mea a pau. A no ke kaulana loa o ko Pamano kanaka maikai, kukui aku la ka lono a lohe o Kaiuli ke alii o Kaupo, kena koke oia ia Koolau kana aikane e kii ia Pamano, kahea aku la o Kaiuli ia Koolau penei, e Koolau e, o mai la o Koolau eo, e kii oe ia Pamano i aikane na kaua, akahi mai nei ke kaulana i ke kanaka maikai, ae aku la o Koolau ae, o kona hele aku la no ia.
                A hiki o Koolau i Kahikinui, halawai pu me Pamano, hai aku la ia i kana mea i hele aku ai ia ia, noho iki iho la o Koolau malaila a liuliu, holo pono ae la iloko o na makua ka hele o ka laua keiki, a o ka hele aku no ia. Hele aku la o Koolau me Pamano a hiki i Kaupo, a ike mai la o Kaiuli ia Pamano, mahalo mai la o Kaiuli i ke kanaka maikai io ona, a hoolilo ae la o Kaiuli ia Pamano i luna maluna o na mea a pau, ia ia ka hooponopono o na mea a pau a ke alii. Oia no hoi ka Puuku waiwai, nana e haawi ke kapa i kela kanaka, keia kanaka, a me ka malo o na kane, ka pau o na wahine, ka ai, ka ia, a ma keia lilo ana nae o Pamano i Puuku waiwai, ua loaa no kona ohumu ia e kekahi kanaka, oia o Waipu, o ka muli mai no ia o ko Pamano makuahine, eia ke kumu o ko Waipu kue ana ia ia, no ka haawina kapa ana, ua haawiia o Waipu i ka wahi o waho o ke kapa o kona kapa, ia pela hoi ka haawina malo, o kahi nikiniki o waho o kona malo ia, a me ka haawina ai, o ka ai popo loliloli oia kana ai, a o ka iwi o ka ia, oia kana ia, no ka hana ana o Pamano pela, lilo iho la ia i mea enemi no Waipu, ia Pamano, a o ko Pamano hala ia ia Waipu.
                Ma keia noho ana o Pamano me Kaiuli, aia no ke kaikamahine a Kaiuli i kai o Mokulau kahi i noho ai, o Keaka kona inoa, noho no hoi ka makuakane iuka o Kauhao. I kekahi la wale, nakui wale mai la no ka manao iloko o Pamano e iho i kai o Mokulau i ka heenalu, o ka hana hookahi ia a Keaka o ka heenalu o ka la a po, a me na kanaka o kai, a ikaika loa ae la kona manao i ka iho i kai, olelo aku la oia i kana aikane ia Koolau, e Koolau e, o mai la ia, eo, nani wale hoi kuu makemake e iho kaua i kai i ka heenalu, ae mai la o Koolau, ae, hai aku la laua ia mea i ka laua aikane alii ia Kaiuli, a holo pono iho la ia manao iloko o ke alii he pono. Alaila iho aku la laua nei, a hala mai la kauhale.
                A hiki laua nei i kai o Mokulau, ua piha loa ka iliili o ke awa e pae mai ai i na kanaka, a o ke alii aia no ia ke hee mai la i ka nalu mahalo mai la na kanaka, me na wahine i ke kanaka maikai o Pamano, nonoi aku la laua nei i ka papa heenalu no laua nei, a haawiia mai la ko laua nei papa, o ko laua nei au aku la no ia, ia laua nei nae e au ana, hea mai la ouka, mai au aku olua ma ka nalu o ke alii e hee mai la, he kapu ia nalu, ai aku ka nalu noa la ke hee ia mai la ma kela wahi e hee ia mai la e na kanaka, aole o laua nei hoolohe aku; au aku la no laua nei a hiki i kahi a Keaka e lana mai nei me kona papa, lana pu iho la lakou e hee ana i ka nalu iuka, pela mau ko lakou heenalu ana a liuliu, kakali mai la ouka o Kauhao o ko laua nei hoi aku, a no ka hoi wawe ole aku o laua nei, hookani mai la ouka o Kauhao i ka pu, a lohe laua nei i ka leo o ka pu, hee iho la lakou nei i ka nalu a pae aku la iuka, ia wa nae, komo koke iho la no iloko o Keaka ka makemake nui ia Pamano, auau lakou nei i ka wai, a pau ka auau ana a lakou nei i ka wai, hoomakaukau iho la ko laua nei hoi iuka o Kauhao, lele koke mai la o Keaka a pau i ka lima o Pamano, kauo i ka hale me ka olelo mai, alia olua e hoi, e aho e hoi ma ka hale e ai ai a maona, alaila hoi olua, ae aku la laua nei, ae; o ko lakou nei hoi aku la no ia a hiki i ka hale, ai iho la laua nei a maona, alaila hoomakaukau ae la ko laua hoi, puka aku la o Koolau mamua; a mahope aku o Pamano, ia Pamano i ku ae ai iluna me ka manao e puka aku i waho, paa koke mai la o Keaka ia ia nei a huki hou iloko, pani koke mai la o Keaka i ka puka o ka hale.
                I ko laua nei wa e noho ana iloko, aia no o Koolau mawaho o ka hale kahi i hoolohe mai ai, e kali ana i ke aikane o ka puka mai iwaho, aole nae he puka mai ia wa, oli aku la o Koolau penei;
                A nei mai la ka ua i luna o ka lauhala,
                Ke ikuwa mai la iloko o Luia,
                A iwaiwa ka ua o Hihimanu,
                Ke nehe ae la,
                Mauka o Kau—e,
                He—u—aloha ko olua,
                He kuaua he koekoe,
                Maloko au o ka poli o olua,
                Ma kahi mehana,
                He ino o waho nei e,
                A he anu e,
                Alaila, i ka pau ana o ke mele a ke aikane, olelo mai la no o Pamano maloko o ka hale, aole maua e noho. Alaila, oli hou aku no o Koolau, mawaho o ka hale.
                A luna au o Kauhao,
                Kilohi aku kuu maka ia lalo,
                Me he kaulai pakea la ke one,
                I kai o Huleia,
                I elua olua,
                I hookahi au e,
                Pilikia loa o Koolau i ke anuanu, ia ia e noho ana mawaho. Oli hou aku la no oia penei.
                A moae ino Kaupo e,
                Kipuni mau hoi ka Ilio i kona kapa he ohu,
                Hoi ka lulu makai o Kupaoa e,
                He paoa e,
                Paoa wale ana hoi au e,
                Aohe hoi he moewaa o ka po,
                E ike ia nei e,
                Noho ana e.
                Ia wa pane mai la o Keaka, o ke aha la hoi kau mea e ae ole nei e noho kaua? Ma ko laua nononoke ana iloko o ka hale, pau loa ka ili o Pamano i ka maholehole; alaila, hapai hou ae la no o Koolau i keia mele.
                Nani ka oiwi ke kino o ka laau,
                Ke ku la i ka pali o Waiolama,
                E malama ka ia ia,
                I loaa ka hala ka ua paio,
                Paio olua e,
                No ka nui loa no o ko Pamano aloha i ke aikane, hoomanawanui iho la no oia iloko o ke aloha, e hoole ana i ke koi mai a Keaka e noho, hoole mai la no o Pamano i ke aikane, aole maua e noho, oli hou aku no o Koolau.
                O ke anuenue pio lua i ka moana,
                Lele aku i ka wa lele o Kaumaea,
                Maemae ka manao o ka wahine,
                Halulu,
                Halulu mai la oe,
                He ipo paha kau e,
                A pau ke oli ana a Koolau i keia mele, hoi aku la ia i ka hale, a moe iho la, aole i liuliu iho, ala ae la no o Koolau a hele hou aku la no i ka hale o Pamano ma e noho ana me Keaka, no ko ia nei aloha no i ke aikane, a hiki keia mawaho o ka hale, pili aku la keia ma ka puka, ua paniia mai ke pani o ka puka o ka hale, i hoolohe aku ka hana oia nei, e hamumumu mai ana no laua iloko me ke kani mai a ka hawanawana, o ka waenakonu ia o ka po, alaila hapai ae la o Koolau i keia wahi mele penei.
                Halulu kapuai moe aloha,
                Halulu,
                Halulu mai ana oe,
                He ipo paha kau—e.
                Ma keia oli ana aku a Koolau mawaho, aole o laua wahi mea pane iki mai, o ko ia nei hoi aku la no ia i ka hale e hiamoe ai, no ka mea, ua luhi loa na maka o Koolau i ka hiamoe no ke ala ana. Moe iho la o Koolau ia po, a wanaao ae, hoi mai la o Pamano a hiki i ka hale, ua ala ae o Koolau, halawai laua nei; ma keia ike ana aku o Koolau i ke aikane, he mea e ko ia nei helehelena nona. Ia wa nae lulumi mai la ka hiamoe ia Pamano, a o kona hiamoe iho la no ia, a hiamoe kela, hoomakaukau iho la o Koolau i ai na laua nei, no ka manao o Koolau e ike i na wahi a pau o Pamano, nolaila, hoowali iho la ia i poi uwala i ai na laua, ma ke akamai o Koolau keia hana ana pela. A wali ka poi uala, hoala aku keia ia Pamano e ala, ala ae la kela me ka manao e ai. I aku la o Koolau, alia kaua e ai, e ninini ka ai a kaua i wahi umeke uuku, ae mai la no o Pamano, ae, nana mai la kela a pau, lalau aku la no o Pamano i ka umeke, i mai la ke aikane, e inu ka ai, aole make miki i ka lima, ae aku la no kela, hopu aku la o Pamano i ka umeke, a inu ae la, nana aku la o Koolau ma ka poli o Pamano, lalau oia i ka umeke e inu, ia Koolau e inu ana i ka umeke, aole o Pamano nana aku ia ia, no ka mea, aole i like kona manao me ko Koolau, o ka Koolau hana mau iho la no ia o ka halo pinepine e nana ana i ka ili o Pamano. A ike iho la o Koolau i kekahi uwau ma ka aoao o Pamano, o kona haalele iho la no ia i ka ai, ku ae la iluna, a puka aku la iwaho, o ka hoi aku la no ia iuka o Kauhao. Ia Koolau e hoi ana, puka ae la o Pamano iwaho, i nana aku ka hana, e hoi ana ke aikane, aloha aku la ia, manao iho la o Pamano e hoi, i iho la no ia, ka! e hoi no hoi e make, a e noho no hoi e make, hoi aku la no o Pamano i ka hale me Keaka.
                Ia Koolau e pii ana iuka, huli hou mai la kela nana i kai. Oli mai la oia penei.
                A pa malanai Hilowaiakea,
                Paia e Kanaenae,
                Lulu au hala,
                Hala pea makai—o, o Waiuli e.

Rula.

                Heaha la ia mea he Rula? Eia no:—He huaolelo paa, e like me ka huaolelo "Kanawai," he mea paa loa, loli ole, ka huaolelo "Kanawai," a pela no hoi ka Rula, he mea loli ole ka Rula, kupaa mau. No ka mea, ina e kau ia he rula no kekahi mau hana; alaila, ua paa ia e like me ka huaolelo kanawai.
                Pela hoi ka poe iloko o na huina ahahui a pau, he hiki ia lakou ke kau i mau rula no lakou, a malaila lakou e hahai aku ai, a o ka mea kue ia rula, ua kue ia i ko lakou kumukanawai.
                A nolaila, ua kauia ka rula i mea e hahai ai malaila, a o ka rula no hoi ka mea nui ma na ahahui a pau. A nolaila, ma ka Hae Hawaii o ka la 27 o Novemaba, makahiki 1861, ke kukulu ana o ko'u manao imua o H.* no kana mau rula, e olelo ana "Ka rula o ka poe opiopio." Ua kauia keia mau rula i mea na ka poe opiopio e hahai aku ai, e like me ka'u olelo hoakaka maluna iho.
                Ma ka rula 1 ke kukulu mua ana o ko kaua kamailio ana. Ke olelo mai nei oe ma kau rula. "He mea kohu ole ka penu pu ana i ka ipukai me na mea elua, ekolu a pela'ku. He mea hoopailua maoli no; kupono ia hana na ka ohana puaa i hanaiia iloko o ka holowaa ai a ka puaa: oia nu kahiko e hoopau ae. Oihoi! no ka mea, oia ka waha ukele o ka luahine a me ka elemakule iloko pu o ka ipukai, a me ka umeke poi kahi i uu pu ai me ka wale o ka waha."
                Auhea oe e H* ua pololei ka wehewehe ana, aka, eia ka hewa, o ka lako ole, kupono no ia mau rula no ka poe waiwai; pela mau e ikeia nei ka poe haole, he okoa ka kela mea keia mea. No ke aha ka hana ana pela? No ka lako ke kumu i hana ai pela.
                He oiaio no:—He huikau loa ka ai ana o kela mea keia mea, aka, aole nae pono ke hoohalikeia me ka ohana puaa, he lalau loa ia. No ka mea, nawai auanei i hanai ia oe i kou wa uuku? kai no hoi na ko wahi kupunawahine luahine, a me ko wahi kupunakane elemakule no hoi. Nawai aku? Nolaila ea, mai loiloi a hooio akamai oe, na ka
poe waiwai no ka hana ana pela.
                No ka Hoku Pakipika ke aloha, no ka ahahui ka lai.
KAULAOKANAELE.

No na Kaao a me na Moolelo.

                E ka poe a pau e heluhelu ana i na kaao, ua ike iho nei kakou i ka moolelo o Kailiokalauokekoa i hoopukaia iho nei e S. Hinau, a ua hoopauia iho nei ma ka helu 5 no ia kaao, a ua hoopuka hou ia iho nei e S. N. Haleole, a ma ia hoopuka hou ia ana iho nei ua moolelo la, ke nui nei ka wawa ana no ia moolelo. Ke olelo nei ka poe i pili ia Hinau, he pololei kana, a me ka poe i heluhelu mua i ka Hinau, ke hoahewa nei lakou i ka Haleole hoopuka ana i ka moolelo o Kailiokalauokekoa, me he mea la hookahi wale no mea nana i malama i keia moolelo ma kahi paa o ka honua. Kupanaha ka hana a keia poe.
                Ke olelo nui la ua poe la, ka! he lalau loa keia e hoopukaia mai nei, aohe e like me ka Hinau, ke i hou ae la, nawai la i hoolohe ke oli a Kailiokalauokekoa i oli ai? a nawai la i malama i ua mele? Auwe! hookahi wale no anei halau i aoia'i? O Hinau wale no anei ka mea nana i malama i keia moolelo, aole, he nui loa ia poe e noho mai nei. Nolaila, e hoopau i ko oukou kuhihewa.

                Ke i mai nei o "Kanaka Hawaii" ma kana olelo pane ia L. P. Kaleilehua, ma ke Kuokoa o ka la 1 Ianuari, ma ka makahiki 1862, "Ua ike iho au i na olelo a me na ninau, a me ka haina pu no," Auwe! heaha mai nei la keia ou e "Kanaka Hawaii," he hio paha ea! Pehea la oe i ike ai i ko'u manao ma ka Pakipika o ka la 12 o Dekemaba? no ka mea, aohe hoi ou lawe i ka Pakipika, he ike no ka oe i ko'u manao, kupanaha no! No kou ano kaula nae paha ea! ahe! nolaila ka!
                No ka mea, he hiki i ka poe kaula ke hoike mai i na mea pohihihi, ike oleia e ka lehuehu. Pela paha o "Kanaka Hawaii" i ike ai i ko'u manao ma ka Pakipika.
                E like auanei olua me E. Palea ka lawe ole i ka nupepa Pakipika; he ike e ka! i ko'u manao. Kupanaha ka ike o keia mau kanaka me ka lawe ole i ka nupepa. He keu! L. P. KALEILEHUA.
Honolulu, Jan. 8, 1862.

OLELO HOOLAHA.
HUMUHUMU PEA!

KE HAI AKU NEI KA MEA NONA KA inoa malalo nei, i kona mau makamaka a i ka lehulehu hoi, ua makaukau no oia e hana i ka hana a pau i haawiia ia ia e hana ai

MA KE ANO MAIKAI!
A ma ka Uku Emi loa!

E pono no ke hele e imua ona, mamua o ka hele ana io hai.
E ninau hoi no kona ano, ia Kimo Pelekane a me Paulo Manini.
1-3m WILAMA G. WOOLSEY.

KA LAKO HALE A ME NA
Pahu Kupapau!

AUHEA oukou, e ka poe e makemake ana e kuai ma ke ano makepono wale! Eia no ke waiho la ma kuu hale paahana, ma Alanui Papu.

NA PAPA KAUKAU!
NA LAKO HALE!
NA PAHU KUPAPAU!

                Ua loaa mai hoi na mea hoonani pahu kupapau he nui loa, a e kuaiia no ka uku makepono.
                A ua makaukau no hoi au e hana i ka hana kamana, ke manao oukou e hoolimalima mai ia'u, a ma
ka uku emi loa. E hele koke mai i pau ko oukou kuhihewa. H. ALENA.
2-tf Alanui Papu.

OLELO HOOLAHA.
PIULA WAI! PIULA WAI!

O ka poe e makemake ana e hookomo i ka Wai Piula ma ko lakou wahi, pono no ke hele lakou imua o ka mea nona ka inoa malalo nei, no ka mea, ua hiki ia ia ke h ana i na Piula me ke ano paa, aole noha koke, no ka mea, o kana hana no ia ana i ao ai a maikai

Aia no ia ia na lako a pau e pono ai keia
–HANA, OIA HOI–
Na Ki Wai o na ano a pau!
KA PIULA WAI
A ia mea aku ia mea aku e pono ai.
Aia ma ko'u wahi hana ma Alanui Kaahumanu,
Ka Hale
Hana Piula Maikai Loa!

Mai kuhihewa oukou, no ka mea, ekolu na hale hana piula ma ia Alanui, a o ko'u hale, oia ka Hale mauka loa.
2-tf J. J. O'DONNELL.

OIHANA LOIO!

JOHN L. NAILIILI, AIA KONA KEENA Oihana Loio ma ke ALANUI NUUANU, makai iho o ka Hale Kuai o A. S. Cleghorn, ma ka Hale ai o na kanaka Hawaii, i kapaia o "HALEOLA," ma Honolulu. Ua makaukau oia e kokua ma ke ano Loio i ko oukou mau pilikia ma ke Kanawai no kela hewa keia hewa i hoopiiia'i oukou, a ua makaukau no hoi oia e hana me ka maemae loa a me ka pololei i ko oukou mau palapala kuai o kela ano keia ano, me na palapala hoolimalima, me na palapala haawi waiwai paa a waiwai lewa, na olelo ae like o kela ano keia ano, na palapala hoopaa o kela ano keia ano, na palapala moraki waiwai paa a waiwai lewa, o na palapala hoohui o kela ano keia ano, a me na palapala hoopii i na Ahahookolokolo no kela hewa keia hewa Kivila a Karaima, a me na palapala kauoha a pau, a me na palapala a pau o kela ano keia ano. E ninau no ia ia no ka uku.
Honolulu, Augate 31, 1861.

HALE KUAI O AKE.

O KA POE A PAU E MAKEMAKE ANA I ka oluolu a me na mea kupono o na ano a pau e kuonoono ai i ka noho ana, e haele nui paha lakou ma kahi o

AKE,

Ma Alanui Nuuanu, ma kela aoao o ka Hale Hotele o KOE BU, malaila no e loaa ia lakou ka lawa o ka makemake, oia hoi na lole o na ano a pau.
2 tf AKE.

S. JOHNSON (Ioane,)
KAMANA HALE, &c.

UA MAKAUKAU ka mea nona ka ina maluna e hana i na mea a pau o kana oihana no ka uku haahaa loa.
                Na kii o na hale, me ka hoakaka aku i ke ano a me na lilo, e haawiia no ka uku ole.
                Pahu kupapau koa nui, - - - $12.00
                Pahu kupapau pine nui, - - - 3.00
                Aia ma Polelewa ka h ale hana.
8-tf

OLELO HOOLAHA!
HALE HANA NOHO A ME NA KOKI!

O MAUA o na mea nona na inoa malalo nei, ke hai aku nei maua ma ke akea, ua makaukau no maua e hana i na mea a pau e pili ana i ka oihana i oleloia maluna.
                Eia no hoi ma ko maua wahi na noho a me na papakaukau e kuai ai ma ka uku emi loa.
                Na lako hale kahiko i hana hou ia.
                O na pahu kupapau o na ano a pau no ka uku make pono loa kekahi mea a maua e kuai ana.
                E pono no i na kanaka a pau e hele mua mai e kamailio pu me maua mamua o ka hele ana ma na wahi e ae, no ka mea, ke manao nei maua e oluolu no oukou e kuai me maua. ALAPINI,
KALE.
Alanui Alii, ma kahi e pili ana i kahi o Keoni Palaunu Luna Makai. 11-tf

Pai kii! Pai kii!
E. D. DURANA!

EIA kou Hale Pai kii ma Alanui Alii, ma ka Hale e pili ana ma ka aoao hikina hema o ka hale kuai o Daimana ma, kahi i aha ai o na mea maikai a pau o ka

OIHANA PAI KII.

                Nolaila, ua makaukau no au e pai i na kii o ka poe e makemake ana, me ka hilu a me ka nani, no kahi uku oluolu loa. E pono no e haele kino mai oukou i ike maka. E. D. DURANA.
Mea Pai kii.
Honolulu, Okatoba 25, 1861. 11-tf

LOIO! LOIO!!
INA MAKEMAKE KEKAHI E KOHO IA
J. W. H. KAUWAHI

I LOIO, e pono no ke hele ma ka hale hana o HALAKI (C. C. HARRIS,) kokoke i ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, mawaena o ka hora kaka hiaka a me ka hora o ke ahiahi.