Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 18, 23 January 1862 — Page 5

Page PDF (1.43 MB)

KA HOKU O KA PAKIPIKA.
POAHA, IANUARI 23, 1862.

 

He kanikau no Uluhani.

He kanikau aloha keia nou e Uluhani,
O haalele ke ea i ka hora 4 o ka wanaao,
I ka la 11 o Okatoba,
Oia! Oia la hoi owai,
Oia o Nanipuna i ka hale lehua a ka manu,
He ua awa, he ua noe luna o Wahinekapu,
O laua ka na kanaka e ku ana i ka luna o Huehue,
Oia! E nana ana i ka pohu o ka aina,
I ka lai malino a Ehukaipo,
I ka pa mai a ka Olauniu o ke Kaha,
O ke ku a ke kanaka nui la,
Paihi ka lani, naue ka honua,
E hele ana la i hea?
E imi ana paha i na makua,
Aia la i hea na makua? Aia hoi paha i Puna,
I ke kai kolo e nu ana i ka ulu hala,
Ke kai o Puna i Keaau,
Ike mai la na makua,
Kahea mai la, he—mai,
O oe ka ia e kuauli nei o kua eleele,
O ke kua i ka akaa i ka iwi kuamoo i kuu Alii,
He aha kau mea i hele mai nei?
He noho iho no hoi a aloha ia olua i na makua imi mai nei,
Haalele aku la oe ia Hiki mau loa,
O ka pule i Hikiau,
O Maukulu Haalilio i ka ieie,
I ka hale lau a ku i ka makini?
Ke noho la no,
Kahea mai la ka wahine,
E Uluhani—e, hoi mai kana!
O hoi o pulu oe i ka ua a ke Kiowao,

MAHELE 2.

Kuu kane i ka ua kuahine o Manoa,
Ke halii mai la i ke kula o Puahia,
Ua puahia ka uhane o kuu kane,
Ua haaleele mai i ka pili a maua,
Aloha ino,
Ua ike paha oe e ka makani malualua i ka maka o kuu kane,
Ua ike ua lohe au,
Aia la me Napuaihelemano ka'u aloha,
Ua nahua ikepaia e ka manu,
Helelei ke onaona, aloha ino,
Ike wale oe i ka maka o kuu kane,
Euwe helu mai o Pohokaihi,
Ka aha kaua o Hilo,
Ka ua kulu pakakahi o Makakala,
Kala honua Piilani,
Aloha ino no kuu makuakane,
Mai ka ai haaheo i ka ai,
Mai ka ia mili lima o ka aina,
Aia ke ola i ka ulu laau makai e,
Ua ike paha oe e ke hu kai o Mamala i ka maka o kuu makuakane,
Ua ike, ua lohe au,
Aia ko makuakane me Kaiona, wahine o Kamaomao,
Wahine kui lei pua ohai o Kaupea la?
Ua ike, ua lohe, aloha ino,
Euwe helu mai o Mapunaku,
O ka hoe a ke'lii,
O kapeau o ka hoe i ka lima,
Aloha ino no kuu kaikina,
Mai ka ua haaheo mai iluna o ka laau,
O ka omaka o ka wai e iho ana i kai,
Ua ike paha oe e Hapuu, e Kalaihauola,
I ka maka o kuu kaikaina,
Ua ike, ua lohe au,
Aia hoi paha ko kaikamahine Hapaimemeue,
Me ke kaikamahine kapu a Makalii,
E kohi ana i ke kukuna a ka la i Haehae,
Aloha ino,
Ike wale oe i ka maka o kuu kaikaina,
Euwe helu mai o Kahanupau,
Aloha ino no kuu kaikunane,
Mai ke kula panoa kanaka ole,
Hoolaukanaka i ka manao a loko—e,
Ua ike paha oe e ka makani he Waikoloa,
E nu ana i ke kula o Malamanui,
I ka maka o kuu kaikunane,
Ua ike, ua lohe au,
Aia hoi paha ko kaikamahine me Ihiihilauakea,
Me ka wahine kiai makalae i Hanauma,
Euwe helu mai Iaela,
Alohaino no kuu kaikunane,
Mai ke one loa o Maili,
Mai ka makani i ke Kaiaulu,
E wehe ana i ka lau niu o Pokai,
Ua ike paha oe e Lualualei i ka maka o kuu kaikunane,
Ua ike, ua lohe au,
Aia hoi paha ko kaikunane me Kahalaopuna,
Me ka wahine kiai mauna o Kamoaulu,
Euwe helu mai Haalekawaikini,
Aloha ino no kuu kaikunane,
Kuu mea minamina ua nalowale,
Ua haalele mai i ka hoa he wahine,
Kuu hoa pili i ke ehu a ke kai,
Mai ke kula loa e Kawaihapai,
Mai ka wai au o Maluaka,
Mai ke one poko la e Puaena,
Mai ka wai hee pue la e Waimea,
Mai ke kahana pali la e Piliaama,
Aole hoi na la e kuu hoa,
Mai ke kula loa la e Kuilima,
Me ke kai olelo mai iluna o ka hala,
Huhuhui aku kaua i ka ahiu o Kahana,
He hana ka ke aloha ke ike i ke kanaka,
Mai ka ua kaili kanako o Hauola,
Mai ka wai huihui e Kaliuwaa,
Waawaa ka uhane i ka haalele i ka wahine,
W. KAHOE.
Honolulu, Ianuuri 18, 1862.

No Satana oia o Diabolo.

                Ma na mea a pau i olelo nui ia iloko o ka Baibala, a na kaula i hoike nui mai ai, a me na kanaka pono o ka wa i hala, he mea hiki ia kakou ke lawe mai i ko laila ike pono a me ka hana oia wa i kumu alakai a hooiaio iloko o keia noho ana, i maopopo na mea a pau e waiho pohihi nei imua o kakou. E nana i ka olelo alakai oiaio ma 2 Timoteo 3 16. "O ka palapala hemolele a pau, ua haawiia mai e ka uhane o ke Akua, he mea e pono ai o ke ao ana, papa ana, hoonaauao ana ma ka pono. Pela no ma Iosua 1; 8. O ka palapala o keia kanawai aole ia e haalele i kou waha, e noonoo oe ia mea i ke ao a me ka po, i hiki ia oe ke malama a hana aku e like me na mea a pau i kakauia malaila."
                Satana. Owai ia, he uhane anei, he kino anei, he moo anei? ke waiho pohihihi anei, a ke olelo pohihihi nei me ke kapa hewa i kela a i keia, o ka ike ole ke kumu, o ka maopopo ole i na mea i kakauia. Haina oiaio oia huaolelo, "Satana." kanaka. E nana ma Kinohi 3: 22. "Ii iho la o Iehova ke Akua, a like ke kanaka me kekahi o kakou ka ike i ka pono a me ka hewa, mokuna 4; 1. A hanau mai la ia Kaina, i maila, ua loaa mai ia'u he kanaka no Iehova mai.
                E nana hou i ka olelo pololei a Iesu ma Mataio 16:32, a i mai la ia. "Haliu ae la o Petero e hele pela oe mahope o'u e satana, he mea hihia oe no'u, no ka mea, aole o ko ke Akua kau e manao nei." Ua maopopo paha ma keia mau pauku he kino maoli no o Satana, a pela no ma na pauku e ae o ka Baibala hemolele, nolaila, aole ia he uhane.
                Eia ka mea i maopopo ai he oiaio he kino maoli no o Satana, i ka wa elua wale no kanaka ma ka Honua, oia o Adamu o Ewa. Ua wahi paa loa ia laua i ke ano o ke Akua hemolele, aole o laua wahi kaawale, nolaila, ua komo ka uhane iloko o ke kino moo, oia ka nahesa, o ka maalea a me ke akamai i ka olelo, a me ka hoohuli, aole no ka moo, no kela uhane no. Ma ka hoohalike ana penei: o ka moku nona ke kino, o ke ahi nona ka mahu ikaika, ua kapaia mokuahi, pela keia, "Moohoowalewale," mamuli o ke kino moo pela io no.
                Aka, eia ka mea pohihihi, o kela uhane i hele ae ai a komo iloko o ke kino moo, owai ia uhane? o diapolo anei? Auhea ka pauku e olelo mai ana ma na mokuna mua o Kinohi, o Satana anei? Auhea ka pauku e olelo mai ana no kela uhane komo mua i ka moo.
                Nolaila, e wehewehe i mohala ka noonoo ana ma na mea pohihihi, o kela uhane inoa ole i komo ai iloko o ke kino moo holoholona "Ua kapaia moohoowalewale." Mamuli o ka olelo maalea a ka uhane iloko o ka moo i walewale ai o Ewa, a puni, a me Adamu, o ka huaolelo walewale, oia ko laua poina ana ma na kauoha mua o ke Akua no ka hua o ka laau, puni laua i ka pono a maikai o ka olelo a ka moo.
                Wahi a ko'u noonoo iho, ua kapaia ka inoa o ka uhane mamuli o ke kino ana i komo ai, komo ia i ke kino moo, kapaia "Moohoowalewale," komo ia iloko o ke kino kanaka, kapaia "Satana," ma ka nana ana i nei huaolelo ua maopopo oia no, aohe mea e ae Satana, kanaka, ma na helu piha ana ua like, eono eono ma ka hoololi ana ua huna ia.
                Eia ka ninau, no ke aha la i kamailio uhane ole ai me ka mea kino me Ewa, penei paha. Ua ike no ua uhane la, o manao o Ewa, o ka uhane akua no, nolaila, aole e e puni. Komo ai kela iloko o ka moo i ka mea kino? A heaha ke kumu o ke komo ana o ka uhane iloko o ka moo? Ua ike oia he mea kino o Ewa, a nolaila, i mea kino ka pono e olelo me ia ka pono i olelo pono laua, i ole o Ewa e makau. Aole no hoi i nui na kino kanaka oia wa e komo ai ka uhane, e like me keia wa.
                Nolaila, o Satana he inoa kino ia, o diabolo, daimonio ua like, kanaka Satana ua like. E nana pono aku i na olelo pololei no ka hoohalike inoa ona, Kinohi 17:5. "Aole oe e hea hou ia o Aperama, aka, o Aperahama, pauku 15, olelo mai la ke Akua ia Aperahama, a o Sarai, o kau wahine aole oe e kahea hou aku o Sarai, i kona inoa, e kapaia oia o Sara ua hoololi ia ka inoa mamuli o ka hana, a he oiaio no ia.
                No keia mea, ua maopopo no, aia i luna o ke kino kanaka maoli na hana he nui loa, ekolu ano o ka uhane iluna o ke kino hookahi. 1, ka uhane mua o ke kino i ka wa uuku o ke kino, 2. Ka uhane ino, 3. Ka uhane maikai. E nana ma Samuela i ka oiaio o nei olelo ana. Mokuna 9:10. "Poni aku la o Samuela ia Saula, "olelo hoakaka e pili la i ka pauku 1, pauku 6. A i hiki mai ka uhaue o Iehova maluna ou, a e wanana pu oe me lakou, pauku 10. A hiki laua malaila, ma ka puu, a hiki mai ka uhane o ke Akua maluna ona, a wanana pu ae la ia. O Saula, a me na kaula o Iehova. Mokuna 18; 10. Ia la iho, hiki mai ka uhane ino maluna o Saula na ke Akua mai. Akolu io no uhane maluna o ke kino hookahi, nolaila, ua oiaio no.
S. D. KEOLANUI.
Niuhelewai, Kapalama, Ian. 17, 1862.

HE MOOOLELO NO KAILIOKALAUOKEKOA—Helu 9.

                (Ma ka Helu 8 o keia Kaao, i olelo ia ma ka Helu 16 i hala iho nei, ua olelo ia ua ola hou mai o Kailiokalauokekoa.) Ae ua ola hou no.
                Ekolu malama o Kailiokalauokekoa ka waiho ana ma kona lua kupapau; a ekolu no hoi malama o ko Kauakahialii loihi o kona hele ana ma keia mau Mokupuni, mai kona haalele ana aku ia Kauai.
                I na la hope o ke kolu o ka malama o ko Kailiokalauokekoa make ana, i na po i o Kaloa, i ke kakahiaka nui, ala ae kona kaikoeke o Kanikaulaikawainau, lalau aku la ia Kanikawi ka ohe ana me kona kaikunane, a hele aku la maluna o ka lua kupapau. I iho la kona kaikoeke; "e hea au ia oe ma kuu mana, mai loko aku o ka Ohe kapu a ko kane, ina i ola mai oe, aole hoi ana; aka, i ola ole mai oe, alaila e hooko no au i ka olelo a ko kane e malama i ko mau iwi," a pau kana kaukau ana.
                Ia manawa, kau iho la oia i ka ohe maluna o ka puoa o ka lua kupapau, a kahea iho la.
                Kapu aku la Pihanakalani!
                Kapu aku la Pihanakalani!!
                Ka niau pio mua,
                O Kaupaukea,
                O Kawau,
                O Kaili! o Kailiokalauokekoa!!
                Ua moe oe!!!
                Ia hora no, puoho koke ae la oia mai ka lua ae, me he ala ana ae la no ka hiamoe nui, wehe ia ae la ka lua kupapau a hamama, holo aku la oia me ka maka pohihihi ano hiamoe a komo iloko o Pihanakalani, ike pono ae la oia ia loko, o ko laua hale ia me kana kane.
                Olelo mai la o Kailiokalauokekoa i kona kaikoeke, mee ka hoi ua hiamoe o'u. I mai la kona kaikoeke, aole paha kou he hiamoe, he make kou, o ke kolu keia o kou malama iloko o ka lua kupapau. I aku la o Kailiokalauokekoa; "ke manao nei au he hiamoe ko'u."
                Olelo aku la kona kaikoeke; aole ka paha ou manao i kou lalau ana i ka malo o kau kane a kaawe oe, no ko ike ana aku ia Makaweli laua me Kauakahialii e honihoni mai ana; akahi au o manao ae la i kuu make io.
                Ia manawa, ninau o Kailiokalauokekoa i kona kaikoeke; auhea la hoi o Kauakahialii? Hai mai la kona kaikoeke, ua hele aku nei ko kane, ua hoaaia i ke aloha ia oe, o ke kolu keia o kona malama i hele aku nei, e like me ka loihi o kou mau malama i waiho ai iloko o ka lua kupapau, no ka mea, ia oe i nalo aku ai i kou lua, ua kauoha iho ko kane ia'u mamua o kona hele ana; penei.

                Eia wau ke hele nei mamuli o ke aloha o kuu wahine, a loaa ia'u ka wahine i like kona ano, me Kailiokalauokekoa, o ka pau ka hoi ia o kuu aloha ia Kailiokalauokekoa; Nolaila, e noho oe a liuliu ke hiki aku i ka wa pono, e kii aku oe, a lawe mai i na iwi o ko kaikoeke, a malama iho oe, a hoi mai au, a e malama oe i na manu, a me ka hale o maua, a i loaa ka manao ia oe e kauoha ae ia'u; e pono ia oe ke hoouna ae i kanaka me ka ohe pu ae a kaua, aole au e hoi mai i kau kau kauoha ke ole oe e hoouna ae me ka ohe a kaua. Oia ke kauoha a ko kane ia'u.

                Iloko o keia olelo a kona kaikoeke, kupu koke ka manao iloko o Kailiokalauokekoa e imi i kana kane, no ko ia nei manao o lilo e mai i ka wahine hou, nolaila, hai aku la oia i kana olelo i kona kaikoeke. Eia wau ke hele nei e imi i kuu kane, i imi aku no hoi au a i loaa, ina aole i loaa ka wahine, alaila kane au, ke ike mai nae kela ia'u, a ina hoi ua loaa kana wahine, hoi mai no hoi au.
                Alaila, olelo aku la ke kaikoeke; ae, e hele oe e imi i ko kane, pono nae oe ke lawe pu me ka ohe a olua, ina i hoohewahewa kela ia oe, e pono ia oe ke hoike aku i ka ohe a olua, alaila ike mai kela ia oe.
                No ka mea, ua olelo iho kela ia'u i ka la i hele ai, ke hele nei au, a i makemake oe e kauoha ae ia'u e hoi mai, mai hoouna ae oe i ke ke kanaka me ka paa pu ole ae i ka ohe, aole au e hoi wale mai ana i kau hoouna wale ae i ke kanaka ke ole oe e hoouna pu ae me ka ohe.
                No keia olelo a kona kaikoeke, lalau aku la o Kailiokalauokekoa i ka ohe a kana kane, a hele aku la a hiki ma Wailua, me ka hoolohelohe i ka waa holo i Oahu nei.
                Haalele keia ia Wailua, hiki aku la keia ma Moloaa, ia hiki ana aku oia nei i Moloaa, lohe aku la keia he waa, e oleloia ana e holo ana i Nailiwili a holo loa i Oahu.
                Ia lohe ana oia nei he waa holo i Nawiliwili, hele mua o Kailiokalauokekoa a moe i Nawiliwili, a ao ia po ia ia malaila, ala ae la ia i kakahiaka nui, ike aku la keia i ka waa e hoomakaukau ana e holo i Oahu.
                Ia manawa, hele koke aku la o Kailiokalauokekoa a mahope o ka waa, ninau aku la i ka poe mea waa, e holo ana ko oukou waa i hea? Hai mai la lakou, e holo ana i Oahu. Alaila, noi aku la ka wahine, pono anei ia oukou e ae mai e holo pu kakou i Oahu?
                I mai la ka poe mea waa, he pono no ia oe ke kau maluna o ko makou waa a holo aku i Oahu, aole ou mea nana e hoole. Nolaila, ua makemake loa ka poe mea waa ia Kailiokalauokekoa no kona wahine maikai, me ka manao o ka poe mea waa, o ke kino o Kailiokalauokekoa ka uku.
                A kau lakou ma ka waa, holo aku la a pae i Makua, ma Waianae, i ke ahiahi, aia o Kailiokalauokekoa e noho ana ma ke kaawale, a o ka poe mea waa ma ke kaawale, me ka ohumu o lakou, e komo pakahi iloko o Kailiokalauokekoa. Aka, he okoa loa ko ka wahine manao me ka maalea nui iloko ona, i kumu e kaawale aku ai ko lakou kuko mai o Kailiokalauokekoa aku.
                I ka poe mea waa e hoomakaukau ana e moe, kahea aku la lakou ia Kailiokalauokekoa; E ka wahine? Hele mai kakou maanei e moe ai.
                A no ko lakou kahea ia ia nei e hele aku, ae aku no keia me ka manao oluolu, i ole keia e manaoia mai he wahine ino, o ili mai auanei ke koko o ko lakou kuko ino maluna o ka wahine ke hoole aku keia i ka lakou kahea.
                Ia Kailiokalauokekoa i hookokoke aku ai, a noho pu me lakou ma kahi hookahi. I aku la o Kailiokalauokekoa i ka poe mea waa. E ka poe mea waa, nana wau i alakai mai nei, mai kela moku lewa i ke kai a hiki i keia wahi. E pono e ai kakou mamua o ko kakou moe ana, i lea ka hiamoe o ka po i ka maona: a no keia olelo a ka wahine, ua maikai ia mea imua o lakou.
                Hoomakaukau ae la lakou i ka ai a me ka ia, i mai la ia Kailiokalauokekoa; e paina kakou, ua makaukau na mea a pau, a maona, haule aku moe.
                I aku la o Kailiokalauokekoa, ua makaukau oukou ma na mea ai, aka, hookahi mea i koe o kahi awa ole e inu ai, alaila lealea ka moe ana. I mai la ka poe mea waa, he awa no, kiiia aku la iloko o ka hokeo, a lawe ia mai la, mama lakou a pau, a e lima apu awa. Ia lakou i inu ai, ua ninini o Kailiokalauokekoa i kona apu awa ma kona kua iho, me ka ike ole mai o lakou i ka hana maalea a ka wahine.
                A pau ka inu awa ana, paina lakou nei, a pau, aka, aole i liuliu, ua oki e mai ka ona o ka awa i ka poe mea waa, a ua lilo lakou i ka hiamoe, a o ka wahine hoi, kali aku la keia a hiamoe loa.
                Ia pau ana o lakou i ka hiamoe, haalele keia ia lakou a hele mai la ia po a malamalama i Puuokapolei, mai laila mai a hiki i Puuloa, loaa ke aikane a ia nei, aole nae kela i moe ilaila, holo pu mai laua me ke aikane ma ka waa a me na makua o ke aikane a pae i Hanauma, noho malaila me ke aikane, ekolu la, loaa ia ia ka waa e holo ana i Molokai.
                Ia ike ana aku a ia nei he waa holo, hookokoke aku la keia malaila, a ninau aku la. E holo ana ko oukou waa i hea? olelo mai la lakou, e holo ana i Molokai, noi aku la keia e ee pu ma ko lakou waa, a ua maikai ia i ka poe mea waa.
                Kau lakou maluna o ka waa, a holo aku la a kau ma Kaunakakai e like no me ka hana maalea a Kailiokalauokekoa i ka poe mea waa mai Kauai mai, pela no kona hana maalea i keia poe mea waa.
                Ia lakou i pae ai ma Kaunakakai, kahea mai la na kanaka ia ia nei, e hele aku e moe pu ma kahi hookahi, a ua ae aku no keia i ka lakou hea mai. Hai aku la keia i kona makemake o ka inu awa, alaila lealea ka moe ana. A no keia olelo a ka wahine, aole nae he awa o lakou ia manawa, aka ua holo loa kekahi o lakou i Kalaupapa i awa, a hoi mai, mama ka awa, a inu lakou koe no o Kailiokalauokekoa, no kona nini no i kona awa.
                Ia lakou e waiho ana i ka ona awa, haalele keia ia lakou a hele aku la, a noho ma Wailua, kokoke iki i Kaluaaha, noho keia malaila a liuliu. Hiki mai kekahi waa ike Haku aina mai Lahaina mai, a kakahiaka ae, hoi ua waa nei i Lahaina, kau keia malaila.
                Ia holo ana o lakou mai Molokai aku a kau ma Mala i Lahaina. Haalele keia ia lakou malaila, hele aku la keia a hiki ma Honuaula, Kaupo, Kahikinui, Kipahulu, aole loaa ia ia ka waa e holo ai i Hawaii; haalele keia ia Kipahulu, hiki keia i Hana.
                I ke kakahiaka nui, ala ae la keia a hele aku la mai Puuiki aku, a hiki ma ka puu i kapaia o Kaiwiopele. Ike aku oia i ka waa e hoomakaukau ana e holo i Hawaii.
                Iho aku la keia a hiki i ke awa pae waa o Aleamai. Hooho ia ana keia wahine maikai, me ka mahalo mai o na mea a pau o Aleamai ia Kailiokalauokekoa,
                Ninau aku la o Kailiokalauokekoa i ka poe nona ka waa. E hele ana ko oukou waa i hea? E holo ana i Hawaii wahi a na kamaaina. Olelo aku la o Kailiokalauokekoa. E aho owau kekahi me oukou e holo pu; ae koke mai la ka poe nona ka waa e holo pu, no ka mea, ua ike mai la lakou he wahine maikai keia, me ka manao e ko ana ko lakou makemake ke koi aku.
                A kau lakou ma ka waa, a holo aku la; ia holo ana o lakou a waena moana; komo ke kuko i kekahi mau kanaka o ua waa nei. O ke kanaka ia ia ka hoe, a me ke kanaka i ke kainaliu, aia nae o Kailiokalauokekoa mawaena o ka waa.
                Ia Kailiokalauokekoa e noho ana ma kona wahi, ike aku la keia i ke aka o na mea mahope ona, e kunou ana no ia nei. Manao iho la keia e hanaino mai ana ia ia nei.
                Nolaila, hoakaka mua aku la o Kailiokalauokekoa i ka poe mea waa penei. E! auhea oukou!! Eia ka'u wahi olelo e hai mua aku ia oukou. I holo auanei kakou a hiki i Hawaii, manao mai auenei oukou o kuu kino ka uku o kuu holo ana mai maluna o ko oukou waa; nolaila, ke hai mua aku nei no wau ia oukou, e kapu mai kuu kino mai lawelawe iki mai. Aia no ia'u ka oukou uku e makemake ai.
                I mai la ke kanaka mahope; E! Pono ole ka olelo a ka wahine! kainoa o ko kino no ka uku i manao ia aku ai, eia ka kau he papa e mai! E!! aole he pono o ka olelo a ka wahine, e pono ia kakou ke hoihoi hou i ka wahine i Maui.
                Iloko o keia olelo a ka mea ia ia ka hoe. Wehe ae la oia i ka ohe kapu a kana kane o Kanikawi, a hoohuli aku la i ka makani, ia manawa, e poi koke mai ana ka ino maluna o lakou, a ane pono ole ka moana, ua kupikipikio na ale o ka mona, no keia ino nui i ili mai maluna o lakou.
                Ano keia pihoihoi launa ole o ka poe nona ka waa. Alaila hoopuka aku o Kailiokalauokekoa i kana olelo imua o lakou, me ka i aku.
                Auhea oukou e ka poe nona ka waa, he oiaio ka'u olelo ia oukou; e kapu mai kuu kino, aia no ia'u ka uku, i na e ae mai oukou i ole e hiki mai keia makani ino maluna o kakou; he mea malie wale no ka makani ke ae oukou e kapu mai kuu kino.
                Ia manawa hoopuka mai ke kanaka mamua iluna o ka iako i kana olelo. * * *
                E lauala, e hoolohe kakou i ka olelo a keia wahine, aohe kumu e ae o keia ino i loaa ia kakou, o olua wale no. No ka mea, ua olelo pono ole olua i keia, malia he mana ko ia nei e hoomake i ka waa a me kakou pu, koe no keia, nolaila, e hookuu kakou i ka pae a me ka pae ole o kakou i ka aina, aole o'u manao i kau e olelo nei, e hoi hou i hope, no ka mea, ua nui kahi i hala ia kakou, ua uuku kahi i koe. E pono kakou e hookuu i ka holo o ka wawa i ka wahine, alaila, ua maikai ia mea imua o ka poe mea waa.
                Ia manawa, haawi ae la lakou i ka holo a me ka pae o ka waa i ka wahine. A holo ka lakou olelo no keia mea, hoi ae la o Kaailiokalauokekoa mahope o ka waa, wehe malu ae oia ia Kanikawi ka ohe a kana kane, a hoohuli pono aku la ma kahi a ka makani e pa ma ana. Ia manawa, ua malie loa ka makani, pau ka ino, alaila o ka makani maikai wale no koe, holo lakou a kau ma Upolu i Kohala.
                Ia manawa a lakou i hiki ai ma Upolu, hele mua aku la no o Kailiokalauokekoa a kipa ma ka hale kamaaina. Ninau mua aku la keia, aole anei he auwaa Kauai i pae mai maanei? I mai na kamaaina, he auwaa Kauai no, aole o kana mai, mai anei no ke kau na waa a hiki i ka pali o Honokoa, pania iho no na kahakai o Kohala nei, paapu i na waa.
                Ninau hou aku o Kailiokalauokekoa, mahea la ko lakou holo ana? Hai mai la na kamaaina, ua hala ma Kona, a me Kau, a malaila ae hiki i Puna, a ma Hilo, a ma Hamakua, ke hoi mai, a hiki i Kohala nei, alaila, hoi i Kauai, pela ka olelo nui ana i anei, a holo aku nei.

Pai kii! Pai kii!
E. D. DURANA!

EIA kou Hale Pai kii ma Alanui Alii, ma ka Hale e pili ana ma ka aoao hikina hema o ka hale kuai o Daimana ma, kahi i aha ai o na mea maikai a pau o ka

OIHANA PAI KII.

Nolaila, ua makaukau no au e pai i na kii o ka poe e makemake ana, me ka hilu a me ka nani, no kahi uku oluolu loa. E pono no e haele kino mai oukou i ike maka. E. D. DURANA.
Mea Pai kii.
Honolulu, Okatoba 25, 1861. 11-tf

OLELO HOOLAHA.
OIHANA WAI, HONOLULU.

KE KAUOHAIA aku nei na mea a pau i lawe i ka wai Aupuni, o ka la mua o Ianuari 1862, ka manawa e uku ai no ka hapalua makahiki e hiki mai ana. A ina e hookaa ole ia mamua o ka la 10 o ua mahina ia, e hoopaaia ka wai me ka olelo hou ole aku.
                E pono no ke lawe mai na mea a pau i na palapala hookaa o keia hapalua makahiki i hala ae nei.
Ma ke kauoha,
H. PRENDERGAST.
Luna Wai.
Hale Oihana, me ke Keena o Alanui Nuuanu.
17-3t

PAPA MANUAHI!

EIA ka mea hou loa no na kanaka maoli o Hawaii nei, ua loaa mai ia'u na Papa Oregona o kela ano keia ano, me ke kumu kuai make pono loa, e pono e hele mai oukou e hoakaka i ka oiaio no keia mea. Eia ke ano o na Laau a me na Papa.
                Laau nui, laau liilii, Papa hele, Papa kahiia, Papa kalakala, Papa Paina no Amerika a me na Pine paa, Pili.
                Eia kekahi, Pena keokeo Pelekane maikai loa, Pena omaomao lenalena, Aila pena, Wai hoomaloo a me na mea e ae kupono no na hale. Aia makai ma Aina Hou, mauka iho o ka Hale Dute Hou.
GEO. G. HOWE.
Honolulu, Aperila 3, 1861. 15-tf

E KUAIIA ANA!

E KUAI IA ANA HE hale noho e waiho la ma kahi e noho ia nei e Thomas Brown, (Palaunu Kakauolelo.) ma Alanui Nuuanu. Oluolu loa ke kuai ana; a e hoonee ia no ma kahi e iloko o ka pule hookahi mahope o ke kuai ana, a maluna o ka mea kuai na lilo o ka hoonee ana.
                E ninau i ka Luna kakau kope o ke Aupuni, ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu.
12-4t

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, e pau ana ka hoopuka ana o ka Hae Hawaii, i ka pule hope o Dekemaba, nolaila, ke manao nei ka Ahahui Hoopuka Nupepa o na kanaka maoli e nonoi aku i ka poe lawe Hae Hawaii, e maliu mai i ka HOKU PAKIPIKA, ka Nupepa a na kanaka papa o ka aina e hoopuka nei. Ua hiki no ke lawe i ua pepa la no ke koena o ka makahiki, me ka uku mai o na dala no ka manawa i laweia'i. Eia kekahi, e hooili m ai i na olelo Hoolaha no ka HOKU O KA PAKIPIKA, he makepono loa ka uku. No ka manao maoli o ka Ahahui e kokua mai ana oukou i keia oihana a lakou i hapai ai, nolaila, ke manao nei lakou, ua makehewa ke paipai nui aku ia oukou.
J. W. H. KAUWAHI.
34-5t G. W. MILA.

OLELO HOOLAHA.

O WAU O P. PUHALAHUA, ka mea nana i hoolimalima kela mau apana aina ekolu, o Hanalua, Puahuula, Kawaikulukulu, e waiho ia ma Kaneohe Koolaupoko Oahu. Nolaila, ke hoike aku nei au ma ke akea, ua kapu loa na holoholona Lio, bipi, hoki, kao, puaa, hipa, moa, a ina e loaa kekahi o keia mau holoholona e hele ana maloko o keia mau aina i oleloia, alaila, e uku ka mea nona ia holoholona, hookahi dala $1.00 no ka lio a me ka bipi, hapalua no ka hipa, kao, puaa, he hapawalu no ka moa, aole mea kii wale i na mea e ku ana, e moe ana, e waiho ana, e ulu ana, ua kapu loa, a ua kapu no hoi ke kai amaama o Hanalua, aole kanaka, aole wahine e hele a lawaia ma keia kai, a e lilo keia olelo hoolaha i kanawai paa mai keia la aku o ka hoolaha ia ana ma ka nupepa Hoku Pakipika.
                A e hiki no i kuu Luna ia A. Wahineino, ke hopu, ka hoopaa, ke lawe ma ka pa Aupuni ke ole e ikeia ka mea nona ia holoholona.
P. PUHALAHUA.
Mahinahina, Maemae, Ianuari 2, 1862. 16-4t

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, ua noi ia mai ka mea nona ka inoa malalo, ka Lunakanawai Kaapuni o Maui, e Manu, ka Lunahooponopono o ka waiwai o Davida Kuaee no Kaupo, Maui, i make aku nei, e koho aku i kekahi la e hoolohe i kana palapala hoike hope loa, a e hookuu ia ia mai kana oihana luna hooponopono ae. Nolaila, ke hoikeia aku nei i na kanaka a pau loa, ke pili o ka poakolu oia ka la 22 o Ianuari M. H. 1862, i ka hora 11 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma Lahaina Maui, kahi e hana ai. F. W. HUTCHISON.
Lunakanawai Kaapuni Apana elua.
Lahaina, Maui, Dek. 23, 1861. 15-3t.

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, ua noiia mai ka mea nona ka inoa malalo, ka Lunakanawai Kaapuni o Maui, e Alapai, no ka hookohu ia ia i luna hoopono pono i ka waiwai o Haleola o Wailuku, Maui, i make aku nei. Nolaila, ua hoike ia i na kanaka a pau loa, ke pili o ka poakolu, oia ka la 22 o Ianuari, M. H. 1862, i ka hora 11 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ke hoolohe i ka oiaio, o keia noi ana mai a me na mea hoole i hoike ia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, Maui, kahi e hana ai. F. W. HUTCHISON.
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana elua.
Lahaina, Maui, Dek. 23, 1861. 15-3t

S. D. Keolanui.

UA MAKAUKAU wau e kokua i ke kakau ana no na palapala a pau loa, ke lawe ia mai imua o'u ma ko'u keena kakau ma Niuhelewai Kapalama, oia na mele, na Kanikau, Olelo Hoolaha, olelo i kela a i keia, ia'u no ka pepa, inika, nolaila, e wiki oukou, he wahi uku haahaa loa no ke kauwa hana pololei.