Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 20, 6 February 1862 — Page 1

Page PDF (1.61 MB)

Ka Hoku o ka Pakipika.
BUKE I. HONOLULU, FEBERUARI 6, 1862. HELU 20.

 

Hoku o ka Pakipika.

He inoa no Sale Devit.

Hulo la he inoa, aole au i manao,
E holo ana i Kau,
Na kapalo Kelauwini,
Nana no wau i hoihoi mai,
Hoi i ka pohu lai o ka aina,
Huli aku e ke alo wali ka nahele,
Aole au e piliwi, e ku i Kaalualu,
Na kahi pulu a Mikekawa,
Nana no au i pukupuku mai,
Huli aku e ke alo Waiohinu,
Nana i ke kula e Kamaoa,
I alawa kiei ia Honuapo,
A ka luna i Pahina,
Ku au nana ia ka Welohea,
Auau i ka wai Opulepule,
I ka wai luu aku a ea mai,
I aloha i ka wai o Palahemo,
I ka wai awili pu me ke kai,
Hookahi mea hou au i ike,
O ka pali kaulana Molilele,
Lele mai e ke ao ino ka moana,
Alo aku maua o ke kai loa,
Na ale kawahawaha o Kawili,
Hoihoi e ka moku hoi i ka Homa,
A waho au o Kalae,
Hookohu Kailikii i ke kai,
A kalae i hana Malo, hulo la he inoa,
Koekoe aku he pulu kahiko,
Pukupuku mai e ka pulu owili,
A ke awa i Honomalino,
Nehe ka ihu o Emaluka,
Noho au pono ole ma ka pale kai,
Kuko au i ka po lia i ke ao,
Lele mai e ke ao ma Kau mai,
Haalele i ka nani oia uka,
Hulo! Hulo! he Inoa,
No Sale Devit. Na DAVID.

Hulo la he inoa no Sale A. Davit,
Aole au i manao,
E holo ana i Honolulu,
Na ka hae o Kaumuki,
Nana no wau i peahi mai,
A waho o Kaimanahila,
Paweo na hoa pili o ke kai,
A ka nuku i Mamala,
Owe ke kai o Kilauea, a pili i ka uapo,
Hoolai na pua o ke Kaona,
Hookahi mea hou au i lohe,
O ka la po kiulai o Maleka,
Kau mai ke ano o ke ahiahi,
E naue kaua ma ka Nekina,
Ike aku na maka i ke hoa hui,
Kikina oe la no ka moana,
A ka luna i Honolulu Hale,
Ku au nana o ke kialua,
O ka welo a ka hae o Kauapo,
Huli hoi ka manao i Hawaii,
Nana i ka lai o ka aina,
I ke kai paeaea o Kona,
Aole au i pili iwi,
E hoi i Kona Hema,
Na kahi ua o Alanapo,
Nana no au i ani mai,
A ka luna i Manuahi,
Ku au nana ia Kaawaloa,
Na niu palua e lele ana,
Auau i ka wai Haaliilua,
A ka nalu o Palemano,
Nehe ka ihu o Kekauluohi,
Koekoe aku he pulu hapuu,
Ekeku aku e ku ka huelo,
A ke awa i ka hiwawai,
Lulu lima la he aloha,
Noho au pono ole ma hale hiwa,
Hoolohe i ke kai e nehe ana,
Makaala i ka po luhi i ke ao,
Hookahi mea hou au i ike,
O ka lele pau ole a pili aloha,
Kuu pau i ke one o Kaieie,
Nana i kalai o Molea,
I alawa kiei ia Oneula,
Hulo! Hulo! he Inoa,
No Sale Dewit. Na DAVID.

He inoa no Sale A. Dawit,
Aole au i manao e holo i Hawaii,
Na ka polo kona uwini,
Nana no au i hoihoi mai,
A ku aku i Halawa,
Lolelole ka hana a Manuokawai,
Hookahi mea hou a'u i ike,
O ke kualau ma ka moana,
Au aku makou o ka muliwai,
Ka piina i lani Kaula,
Nana i ka wai o Moaula,
I ka wai haaheo mai i ka pali,
I manao aku au o oe ke hoa,
Palea mai au e ko leo,
Anoninoni au noho nei,
Ka paleo mua ole ana mai,
Kuhi au ua laka keia lio,
I ka hou mua ia i ke kui pele,
Ua holo ka hana ma Halawa,
Ua lai ka ihu o Manuokawai,
Huli aku e ke alo i Lahaina,
I ka malu o ke kou o Pelekane,
Kuhi aku e ka lihi i o Sale leta,
I ka pihe ua i ke Awaiki,
Hulo! Hulo! he Inoa,
No Sale A. Davit. Na DAVID.

He inoa no Sale A. Davit,
Hulo la he inoa, Aohe aui manao,
E holo ana i Kau,
Na ka hae o Kekauluohi,
Nana no wau i kahea mai,
Iho mai e ka poe ouka,
Hikikii e ka heu papipi,
Kapena malani ka'u aloha,
Keu aku Dewit a ka puhipuhi,
Oi aku o Keaka a ka hana hua,
Hikikii e ka heu papipi,
Ke moe nei o Pila,
O Pila huli pahu, Ua ona i ka uala,
Hikikii e ka heu papipi,
O Alika kahi kahu moku,
Ulu au na ohua oluna,
Keu aku kahi kukue a ka lohe ole,
I ka lawe i ka uluna i ka oneki,
Kipu mai no me ka huluhulu,
Hikikii e ka heu p apipi,
Ke noho nei o Kimo,
Mauli o ka pilikia,
Umeume umehelua,
Hikikii e ka heu papipi,
He wahine hana noho lio,
Ma kona Kahaluu kahi i noho ai,
Elua ana noho e hana nei,
Noho omuku noho Maleka,
Puki mai no ke kaula waha,
Hikikii e ka heu papipi. Na DAVID.

HE KAAO NO HESINI.
Helu 7.
I unihia mai mailoko mai o ka Arabian Nights.

                Hoi hou ae la keia, a ninau hou aku la i kahi makuahine, "Ea! aohe nae paha he huaolelo i kauoha iho ia oe?" Hai aku la kahi makuahine, he olelo no, lele mai a maluna nei la, a kahea mai ia'u, i noho auanei oe a i hoi mai ko keiki ea, aloha aku oe ia ia, a i manao ia e huli ae ia'u, ea, papa aku oe ia ia, aohe make huli mai, aohe au e loaa ana ia ia, a i paa loa kona manao e huli mai ia'u, alaila, e huli ae ia a loaa au i na Mokupuni ehiku o Wakawaka, a pela ia i olelo mai ai ia'u la.
                Aloha aku la keia i kahi makuahine oia nei, hai aku la keia, "ke hoohiki nei au ma ka inoa o Alahe, e hele no au imua, ma ke alanui a kuu wahine i hele ai, a make au malaila, aole loa no hoi au e hoi hope iki ana, ke loaa ole aku kuu wahine ia'u," hai hou aku la keia i kahi makuahine, E kuu makuahine, no kou malama ole no ka hoi i kuu wahine la, a haalele hou ana au ia oe, eia au ke hele nei e huli i kuu wahine me a'u keiki, a make au ma ke ala a lakou i hele ai. Kau ae la keia maluna o ke kamelo, hoi hou aku la i kahi o na kaikuahine hookama oia nei, poahiku no hoi keia i ke alanui, hiki hou no hoi keia i kahi o na kaikuahine oia nei, ike mai la na kaikuahine oia nei ia ia nei, me ka hooho like mai,
                "O! E ia-e ko kakou kaikunane aloha ke hoi hou mai nei," holo like aku la lakou nei, a hookipa mai la ia ia nei, hoomakaukau like iho la lakou nei i ka mea ai na ia nei, a makaukau ka mea ai, hele mai la keia, a ai pu me na kaikuahine, a waenakonu o ka ai ana, ku mai la kekahi kaikuahine oia nei, a nonoi mai la ia ia nei, e hai aku i kona mooolelo, mai kinohi mai a hiki i keia wa a lakou e ai nei.
                Hai aku la o Hesini i kona mooolelo i na kaikuahine ona, mai kinohi mai, a hiki i ka wa i hoi aku ai keia i ka hale, i hoi aku ko ia nei hana, ua hoi ka wahine me na keiki a ia nei, ia manawa a ia nei i hoopuka aku ai i ka hoi oka wahine a ia nei, lohe ae la na kaikuahine oia nei i kela huaolelo, "ua hoi ka wahine, hope like ae la na kaikuahine, puliki like ae la na lima me ka manao kaumaha loa, hooho like ae la lakou me na leo nui, "O! he mea kaumaha loa ka haawina i loaa ia oe e ko makou kaikunane aloha. A pau ka ai ana a lakou nei, hoi like ae la lakou nei, a ma ka rumi hookipa, hooluolu iho la malaila, alaila, hoopuka aku la kekahi kaikuahine ona penei;
                "E ke kaikunane o ka mea au i hana ia mai ai, he mea kaumaha loa ia i waena o makou, nolaila, ke hai aku nei au i ka mea kupono ia oe e hiki ai ke hana ia nou, e noho pu oe me makou i na la he nui, a e hooluolu aku no makou ia oe i keia mau la, a pau ko aloha i ko wahine, alaila, hookuu aku makou ia oe, no ka mea, o ko wahine, aole oia no ka houna nei, aia kahi o ko wahine la i ka lani, aohe kanaka e hiki aku ilaila, aohe no hoi he poe ino e hiki aku ilaila, nolaila, he pono ia oe ke noho iki me makou, a pau ae ko aloha i ko wahine, alaila, hookuu aku makou ia oe."
                Ku ae la o Hesini iluna me ka wiwo ole, a pane aku la me ka leo ikaika, "He oiaio, ke hoohiki aku nei au imua o oukou ma ka inoa o Alahe, aole loa au e hoi hou ma ke alanui a'u i hele mai ai, aka, e hele ana au ma ke ala a kuu wahine i hele ai, a make au ma ke ala a kuu wahine i hele ai."
                Ike iho la na kaikuahine, aole e hiki ia lakou ke hoohuli ae i ko ia nei manao, no ka mea, ua hoohiki mai oia, aole loa ia e haalele i ke ala a ka wahine i hele ai, a make ia malaila, nolaila, pau la ko lakou nei manao ana e hoohuli aku.
                Mahope iho oia mau la, ia lakou nai e ai ana i ko lakou nei aina kakahiaka, hoea mai ana kela elemakule (i hoikeia ma ka Helu 15,) maluna o ka elepani, holo like aku la na kaikamahine, a me ia nei pu kekahi, a hookipa mai la i ua elemakule la, paina like iho la lakou nei i ka aina kakahiaka, a i waena o ka paina ana, nonoi ae la ka elemakule ia Hesini, e hai aku i kona mooolelo. Hai aku la no hoi keia i ko ia nei mooolelo, e hiki no hoi i ka lele ana o ka wahine iluna, a hiki wahi, ka-ho-ho iho la ua elemakule la, me ka i aku, "he haawina kaumaha loa ka haawina i loaa ia oe e kuu keiki," hai hou aku la ua elemakule la, "eia wale no paha ka pono, e noho pu oe maanei me ou mau kaikuahine, a pau ko aloha i ko wahine, alaila, hoihoi aku lakou nei ia oe, no ka mea, o kahi o ko wahine he wahi kapu loa ia, aole e hiki aku ke hele malaila, ke hiki ka malaila, o ka make e no ia, aole no hoi au la i hiki iki ia wahi la, a he ole loa aku hoi paha oe.
                Ku ae la ua wahi Hesini nei iluna, a hoohiki aku la imua o ua elemakule la, "ke hookiki aku nei au imua ou, e like me a'u i hoohiki ai imua o lakou nei, ma ka inoa o Alahe, aole loa au e hoi hou ana ma ke alanui a'u i hele mai ai, a make au ma ke alanui a kuu wahine i hele ai," ike iho la ka elemakule, aole e hiki ia ia ke hoololi ae i ka manao o ke keiki, alaila noho pu iho la lakou, a mahope iho o ia mau la, makaukau iho la ua elemakule la e hoi i kona wahi, koi aku la ia nei ia Hesini e hele pu me ia i kona wahi, a hele pu aku la keia me ka elemakule maluna o ka elepani.
                Hoi aku la ka elemakule me Hesini pu kekahi, hiki aku la keia i kahi o ua elemakule nei, noho iho la laua nei, a liuliu iki iho, hoike aku la ua elemakule la ia Hesini, i na mea nai a pau o kona wahi, (oia hoi ka waiwai a me ka hanohano, na tausani kauwa malalo mai ona,) me ka i aku, ina kaua e noho liuliu maanei, a pau ko aloha i ko wahine, alaila, hoihoi aku au ia oe, me keia mau mea a pau loa nou, hoole paa loa aku la keia, me ka hoohiki paa aku ma ka inoa o Alahe, aole loa ia e hoi hou ma ke ala ana i hele mai ai, ke loaa ole ka wahine ana, ike hou iho la ua elemakule la, aohe no e hiki ia ia ke hoololi hou ae i ko ia nei manao, alaila, olelo hou aku la ua elemakule la, Ae, ke hookuu aku nei au ia oe e hele, aia nae o ka lio eleele e ku mai la la, o ko alanui ka hoi ia e hele ai, a loaa aku ka hoahanau, a me ia ka hoi oe e noho ai, a pau ko aloha i ko wahine, alaila, hoihoi mai ia ia oe, eia nae kahi palapala la, i hele auanei olua a hiki i ka hale a ka lio e ku ai, alaila, ku auanei olua, a i puka mai auanei ke kanaka, alaila, haawi aku olua i keia wahi palapala, a nana ia e hookipa aku ia oe, alaila, hookuu mai oe i ka lio, a na ka lio no ia e hoi mai, ae aku la keia.
                Kau ae la ua o Hesini maluna o ua lio nei, o ko laua nei lele aku la no ia. O ka loihi o kahi a laua nei e hele nei me he mea la he mau haneri mile, aka, i ka hele ana o laua nei, me he mea la he hapaha hora wale no hiki laua nei i ua wahi nei, hiki aku la laua nei mawaho o keia hale, aohe keia i ike aku i ka puka o ka hale, ua like nae wale no ke nana aku, aohe ike ia aku o ka puka, aka, o ka lio no oia nei kai ike i kahi e hemo ai o ka puka, ekolu la ko laua nei noho ana mawaho, a hemo mai ana ka puka, pololei no ka hemo ana o ka puka a ma kahi no a laua nei e ku ana, ike iho la keia, eia no ka hoi ka puka o keia hale ma ko maua wahi e ku nei, a puka mai ana keia kanaka, a lalau i ka palapala, ka heluhelu mai no ia, a pau ka heluhelu ana, kii mai ana, hookipa ana ia ia nei, ko ia nei komo aku la no hoi ia, hookuu aku la no keia i ka lio oia nei, na ka lio no ka lio i hoi.
                Hookipa maikai loa ia keia e keia kanaka, o ke ano nae o keia kanaka, ua like no me ka elemakule mamua, he poe makua no, no na kaikuahine oia nei, hoomakaukau iho la na kauwa a ua kanaka nei i ka papaaina, a makaukau, hele aku la laua nei e ai, he alii no keia kanaka no kona wahi no, a malalo no nae lakou o ke alii nona na mokupuni ehiku o Wakawaka, iwaena o ko laua nei ai ana, nonoi mai la ua kanaka nei ia ia nei, e hai aku i kona mooolele, hai aku la keia i ko ia nei mooolelo, mai kinohi mai, (e like me ka mea i hai ia ma na Helu mamua,) a hiki no hoi i ka hoi ana o ka wahine, alaila, puliki ae la ua kanaka la i na lima, a nana maila ia ia nei me ka maka kauma "ka-ha-ha, ha!" wahi a ua kanaka nei. O ka haawina i loaa ia oe e kuu keiki, he haawina menemene no, ua loaa ia oe ka haawina mainoino iloko o na la mua, a iloko o kou haawina hope iho, he pomaikai no ia i oi ae, aka, i keia wa, ke loaa hou nei ia oe, he haawina iloko o ka menemene, ano la, e kuu keiki, ke hai aku nei au ia oe, e noho pu oe me au i na la he nui, a e hooluolu aku au ia oe i na mea kupono, a pau ko aloha i ko wahine, alaila, hoihoi aku au ia oe, no ka mea, o ka aina o ko wahine, aia no ia iluna, aole e hiki kekahi mea ilaila.
                Ku ae la ua o Hesini iluna, a olelo aku la me ka wiwo ole, ke hoohiki aku nei au ma ka inoa o Alahe imua ou, aole loa au e hoi aku ana ma kuu alanui au i hele mai ai, aka, e hele no au imua, ma ke alanui a kuu wahine i hele ai, a make au malaila. (O ke ano oia, aole oia e hoi hou ana i kona hale, ke loaa ole ka wahine ana, aka, e hele no ia imua a make no imua ke loaa ole no ka wahine.)
                Ike iho la ua kanaka nei, aohe e hiki ia ia nei ke hoohuli ae i ko ia nei manao, nolaila, aua iho la keia ia Hesini, e noho pu me ia nei, a mahope iho, hookuu aku la keia ia Hesini, hai aku la nae ua kanaka la, ke hoouna aku nei au i kuu kanaka e hele pu me oe, ae aku la keia, hoouna ia mai la kekahi kanaka io ia nei la, he kanaka nui, i oi aku hoi ke kiekie mamua o na kanaka a pau o ke ao nei, kau iho la keia iluna o ua kanaka nei, ninau iho la keia, mahea auanei kaua e hele ai, kuhi ae la ua kanaka nei iluna, o ko laua nei lele aku la no ia iluna.
                Ia laua nei i lele ai iluna, hiki aku la laua nei i keia wahi, he wahine ke alii nona keia aupuni, hiki aku la laua nei, lele iho la keia ilalo, a hoi aku la ke kanaka nana keia i lawe mai, haawi aku la keia i ka palapala i kekahi o na kauwa a ua wahine nei, noho iho la keia, a liuliu iki iho, kii ia mai ana keia, a hookipa ia iloko, halawai iho la keia me ua alii wahine la, a pau ko laua nei ike ana, a ai iho la keia ma ka papa aina a ua alii wahine la, a waena konu o ka laua nei ai ana, nonoi ae la ua alii wahine la ia Hesini, e hai mai o ua o Hesini i kona mooolelo, hai aku la no hoi keia i ko ia nei mooolelo, mai ka mua a hiki i ka hoi ana o ka wahine a ia nei iluna.
                I ka manawa a ia nei i hoopuka aku ai i ka hoi ana o ka wahine a ia nei, ia manawa, haule iho la na waimaka o ua wahine nei, me ka olelo mai ia ia nei, He mea kaumaha loa kau e kuu keiki, aka, e noho paha kaua maanei, a pau ko aloha i ko wahine, alaila hoihoi aku au ia oe, wahi a Hesini, "ke hoohiki nei au ma ka inoa o Alahe, aole loa au e hoi ana ma ke ala a'u i hele mai ai, aka, e hele ana no au imua a make au ma ke ala a kuu wahine i hele ai." Ike iho la ua wahine alii nei, aole e hiki ia ia ke hoololi ae i ka manao o Hesini, alaila, noho iki iho la laua nei ilaila, a loihi iki, hoouna aku la ua wahine la i kekahi kapena moku e hele mai i ona la, a hiki mai la ke kapena moku imua o ke alii wahine, olelo aku la ke alii wahine i ke kapena, i kauoha aku nei au ia oe, e lawe oe i kuu keiki, a hiki i ka mokupuni mua o Wakawaka alaila, hookuu aku oe ia ia, a hoi mai no hoi oe, he mea maikai ia imua o ke kapena, alaila, lawe ia aku la o ua o Hesini, a hoopae ia aku la ma ka mokupuni i oleloia maluna, o ke ano o keia mokupuni, he aina kapu, ina e hiki kekahi kanaka malaila, o ka make no ia, hehi no i ka lepo, make no, ia ia nei i pae ai ma keia aina, ike aku la keia i ke ano o ka aina, he palahalaha wale no, o kahakai, aohe pali, he kuanea wale iho no, he akulikuli ka mea ulu malaila, aohe kanaka, aohe no he wahi hale hookahi. Ia ia nei e hele ana ma ua wahi mokupuni nei, kiekie loa ae la ka la ia wa, wela loa iho la keia, huli ae la keia i wahi nona e hoomaha ai.
                Ike aku la keia, hookahi noho koki e ku ana iwaena konu, e waiho wale ana no i ka la, aohe no hoi he kanaka, hele aku la keia, a hiki i kahi a ua noho la e waiho ana, ku iho la keia me ka nana iho i ke ano o keia noho, a no ka wela loa o ka la, komo ae la keia malalo o ua noho nei, a moe iho la keia malaila, ia ia nei e moe ana malalo olaila, no ko ia nei luhi loa, me ke kanea maoli no hoi, haule iho la no keia hiamoe, e kaia loa iho ana keia e ka hiamoe, o ko ia nei hiamoe loa no ia, i puoho ae ka hana oia nei ua aumoe loa, i alawa ae ka hana oia nei iwaho, ike aku ana keia i ka malamalama ana mai o keia mea malamalama, oia na koa o ke alii nona na mokupuni ehiku o Wakawaka, e hele ana lakou e nana i ka maluhia o ka aina, nana pono loa aku la keia, ike aku la keia, he ano kanaka, he mau tausani paha ko lakou nui, i iho la keia iloko ona, "no'u paha keia poe e huli mai nei." makau loa iho la keia, ia ia nei no e moe ana malaila, hele mai ana ka luna nui o ua poe koa nei, (o Savahe ka inoa) a noho maluna o ua noho nei, iniki malu ae la keia malalo o na wawae o ua luna koa la, ike iho la ua luna koa la, he kanaka ko lalo, ninau iho la keia, "owai oe? hai ae la keia, he mamo au na Adamu, haawi iho la ua luna koa nei i kekahi puolo lole, me ka hai iho, eia mai ko lole, e komo oe a paa, alaila, puka mai oe a noho pu me a'u.
                Komo iho la keia i ka lole i haawi ia mai ia ia nei, he lole koa i like ai ke ano me ko lakou nei lole, a paa ka lole oia nei i ke komo, pii ae la keia a noho pu iho la me ia nei, hai aku la ka luna koa, ma ko makou wahi auanei e lele ai ea, malaila oe e lele ai, pau ae la ka laua nei kamailio ana, hoi mai la ua koa a pau, a hiki imua o laua nei, ninau aku la ua luna koa la, pehea ka aina? hooho like mai la ua koa. Ua mau ka maluhia o ka aina! E like me ka mea i ao ia mai ia ia nei, pela no keia i hana ai i ko lakou nei hoi ana, i ka hiki ana o lakou nei iloko o na hale lole o lakou nei, huikau ae la na mea a pau, a nalowale ae la ia ia nei ua luna koa la, a komo aku la no kela mea keia mea i kona hale lole iho, a oia nei, hoaa wale iho la no keia mawaho, no ka mea, e like no me ka nui o na koa, pela no ka nui o na hale lole, aka, komo wale aku la no nae keia, i keia hale lole, i ko ia nei komo ana aku nae, e wehe ana ua luna koa la i kona kapa koa, ike mai la ka luna koa ia ia nei, pane mai la ia ia nei, "o oe mai ka ia," ae aku la keia, ae, pane mai la ka luna koa, kau ia ae ko kapa maanei alaila ike iho la keia, o ka mea no keia nana i aoao mai keia, wehe ae la no hoi keia i ko ia nei kapa, a pau ia, noho iho la laua nei, ike maopopo aku la keia i ke ano o ka luna koa, he wahine ua luahine.
                Nonoi aku la ua luahine nei, e hai mai o Hesini i kona mooolelo mai mua mai a hiki i ka wa o laua nei e kamailio pu nei, hai aku la keia i ko ia nei mooolelo mai mua mai a hiki i ka wa i hoi ai ka wahine me na keiki, a hiki no hoi i ka wa a laua nei e kamailio pu nei, ia manawa hai aku la ua luahine nei, o ko wahine, aohe na he wahine e, o ke alii ia nona keia Aupuni, a i ka noho ana aku nei nae me oe, ua hoopau ia kona noho alii ana, ua lilo ka noho alii i ko lakou mua loa, ua hoopaa ia nae ua wahine la au iloko o ka hale paahao, ua nakinakiia na wawae, a me na lima a paa i ka hao, a i na kakahiaka a pau, e komo ai ke kaikuaana alii iloko o kona rumi, e uhau ai ia ia i ke kaula, o kona kaula e uhau ia ai o ke kaula ili i hookomo ia iloko o ke kai paakai, ua hele wale a wikani, hookahi kaula e hili ia ai oia i kela kakahiaka keia kakahiaka, aka he hiki ia oe ke hele pu me a'u, a e hoike aku au ia oe i na haia wahine o ke alii, he mau tausani ko lakou nui, a i loaa ia oe kekahi wahine maikai iloko o lakou, alaila lawe ae oe ia ia i wahine nau, ae aku la keia, o ko lakou nei haele pu aku la no ia.
                Ia lakou nei e hele pu ana, aoao mua aku la ua luahine nei ia ia nei, ea, i lele auanei ko makou mau lio ma kahi e lele ai ea, lele pu ae no auanei kou lio malaila, i hele auanei kakou a i alai ia mai auanei kakou e ka pali nui, alaila, mai makau oe, lele aku no ka lio i na pali la, a nana no ia e hee iho a lilo i honu, a pela no auanei ke a mai ke ahi, mai makau oe, lele aku no iloko o ke ahi, pela i na hele ana a kakou a pau, no ka mea, o keia mau pilikia la ea, o na kiai no ia o ke Aupuni, ae aku la keia i na mea i oleloia mai ia ia nei.
                O ko lakou nei hele aku la no ia, a hiki no i kahi i loaa ai na pilikia ia lakou nei, e like me na mea i oleloia maluna, a pau na pilikia i ka hala mahope, hiki aku la lakou nei i ke kapa o keia muliwai nui, olelo aku la na luahine la, maanei kakou e noho ai la, i noho auanei kakou, a puka mai auanei na kaikamahine o ke alii, alaila nana pono loa oe i kau wahine e makemake ai, a hai mai oe ia'u, ae aku la keia.

Rev. E. Bona.

                Eia malalo nei he mau manao noloko mai o na haiolelo a Bev. E. Bona, Kahunapule o Kohala, o ka la 29 Dekemapa, makahiki 1861, a o ka la 5, la 12, la 19 o Ianuari makahiki 1862.
                I ka poe a pau e nana mai ana. Aole paha i poina ia oukou ka poe ike maka, a lohe pepeiao i ka mea nona ka inoa i kakauia maluna, oia hoi o Rev. E. Bona. O ke kahunapule no ia o Kohala Akau, he haole pono ma ka inoa, ma ka ike aku i ko waho, he Kristiano, he makua, he lunaolelo, he kahuhipa, he alakai, he kia, he kukui, he malamalama no ko Hawaii. He pono no'u e hoike hookamani ole aku imua o ka poe e nana mai ana, oiai o na huaolelo a'u e kakau nei malalo iho, ua hookomo iho au ia mau olelo e like loa maoli me ka ike i loaa mai, a e like hoi me na manao i puka ae mai ko Rev. E. Bona waha mailoko o kana haiolelo ana iwaena o ke anaina nui, i oi ana ka huinahelu o na kanaka e lohe ana i ka 400, he haiolelo mau ia nana e hala ana ka malama okoa, a oiai ia'u e ola maikai nei ke kakau ana i keia moolelo, a ma ka mea hoi, he pono i ka poe puni naauao i na e lokahi mai ana, e wehewehe nui, a e hoakaka pu hoi, i na ua kupono, a kupono ole paha keia mau mea i hoike ia malalo iho i ka hana a ke kahunapule Kristiano, i ike ai ka lehulehu mai o a o i ka hana a na lunaolelo o keia kau o ka hope o ke ao. Hookahi no kumu nui o keia mau haiolelo a pau a Rev. E. Bona, o ke koho barota Lunamakaainana, o ke ko ole ana o ka Luna makaainana a Rev. E. Bona i makemake nui ai, oia o Aiwohi. Eia ua mau manao la malalo iho.
                1. He kupono i ke kahunapule ma kana oihana, wahi a Rev. E. Bona, e ninau, a e lohe, a hoolaha aku iwaena o ke anaina pule i ka la sabati, a iwaena o ka lehulehu ma na na la e ae, i na ua lohe wale ia ka hewa o kekahi kanaka i makemake ia e lilo i Lunamakaainana, aole nae i ike maka ia kona hewa, e kauoha aku hoi i na hoahanau, a me ka poe e ae a pau, aole e pono e lawe i ka barota o ka Lunamakaainana oia ano, a he hana kupono i ke kahunapule e hoolilo i kekahi hapa o ka manawa haiolelo o ka la sabati, ma ka olelo a ke Akua, i manawa haiolelo no ka hewa i ike ole ia o kekahi mau kanaka i makemake ia e na makaainana, a hoike maoli i ka inaina o ka naau o ke kahunapule, naau kanaka mea Akua ole, a e lilo nui ka la sabati i la barota Lunamakaainana, a he hana kupono i ke kahunapule, e kauoha aku i kekahi kanaka, a mau kanaka e hele e kukala aku iwaena o ua kanaka a pau loa, i ka hewa o kekahi mau kanaka i makemake ia e na makaainana i Lunamakaainana, ana i lohe wale ai, e hoike aku, he kanaka hewa o mea, he kanaka haumia, he kanaka hoopunipuni, he kanaka epa, a he aihue ka hope oia kanaka. Eia ka ninau. He hana kupuno anei keia i ke kahunapule? kohu pono anei ia hana i ke kahunapule Kristiano?
                2. O na kanaka i loaa i ka mai, aole nae he mai pilikia, a poino na makaainana (ka lilo oia ka Lunamakaainana) a ua koho pono ia e kekahi poe he kupono i ke kahunapule e kuamuamu, a hailiili iloko o ke anaina pule o ka la sabati, e olelo ana, aole pono e koho i ke kaokao, aole pono e koho i ke kaokao, a e haiolelo pela a hala akahi malama. Eia ka ninau. O ke kuamuamu anei kekahi hana a ke kahunapule Kristiano i ka la sabati?
                3. O ka Lunamakaainana i komo mua i ka ahaolelo, a hoakaka aku i na hana a aka ahaolelo, a hoike aku i na makaainana i ke kupono o ka mea manao ia i Lunamakaainana, he kupono i ke kahunapule e haiolelo mau iloko o ka la sabati, a hala akahi malama, a e kapa aku ia kanaka, he diabolo, satana, he hoopunipuni loa, he naaupo loa, a he kolohe loa. Eia ka ninau. Kohu pono anei ia hana i ke kahunapule Kristiano?
                4. O ka Lunamakaainana i ae pu, a hooholo i ke "Kanawai e hoemi ai i na ino, a me na mai i laha mamuli o ka hookamakama." He kupono i ke kahunapule e ao aku i na kanaka a pau loa, ma kana haiolelo o ka la sabati, a ma na la e ae e hoike aku, ua ae maoli ia no ka hookamakama ma ia kanawai, ua ae pu no ke alii, ka hale ahaolelo alii, ka hale ahaolelo o ka poeikohoia e na makaainana, hookamakama a ua ike i ka pono no na kahunapule, he Laikini ae i ka hookamakama e paa nei ma ka lima o na wahine. Eia ka ninau. He oiaio anei keia a ko makou kahunapule e ao nei pela? aole anei he hoopunipuni maoli? a i na pela, Kohu pono anei ia hana o ka hoopunipuni i ke kahunapule Kristiano?
                He nui na manao i koe e pono ai au ke hoike, aka, ano, ke hooki nei au, a e hoike auanei au ia mau mea mahope aku, aka, o na kumu manao i hoike ia maluna ae, ua lilo ia he "Kumu kanawai" na Rev. E. Bona ke kahunapule, e hoike ana, aole pono e koho ia ke kanaka nona ka moolelo i lohe wale ia ma ke ano hewa, no na kau ahaolelo o na makahiki e hiki mai ana, pela kana e ao nei i na hoahanau. He hana kupanaha maoli keia, a keia mikanele. Ke kuhihewa loa nei kela he hiki kona kino me ka ohana moa malalo iho o na eheu o ko lakou makuahine, a o na elelu e loaa i ka makuahine, oia ka na keiki. Kainoa na makua na mea a pau, a na lakou e imi i ko lakou ola. Eia ka ninau hope o keia manao wahi a Rev. E. Bona. Heaha ka palena o ka oihana a ke kahunapule? aole anei kupono i ke kahunapule, e hana ma ka ke Akua, a ma ke kanaka no hoi?
                Ua noi ia oukou, i na he pono, e kokua mai ma ka hoakaka i ke ano io maoli o na kumu manao i hoike ia maluna iho. O ko oukou hoa aloha. G. ANEMANU.
Kohala Akau, Ian, 20, 1862.

He wahi olelo na kekahi kanaka Hawaii.

E ka Hoku o ka Pakipika:—Aloha oe:
                Ma ka poha mua o keia malama, oia ka la elua o Ianuari, pii aku la kekahi o na kanaka Hawaii, ma ke kuahiwi e kokoke mai ana i Honolulu nei, e alualu i kona mau lio; a hiki oia ma uka loa o ke kuahiwi, iho oia a malalo pono o ke kahawai, ike aku la oia i kekahi kumu alani e ku mai ana.
                Ua puni o luna i na hua i pala maikai, alaila hele aku la a hiki malalo pono o ua kumu alani la; noho iho la ia a olelo ae la ia i keia mau olelo, na ke Akua i hana ia'u, a na ke Akua i hooulu mai i ka alani, nolaila, na ke Akua i hana ia kaua. Aka, ke makemake nei au e ai i kekahi o kaua; nolaila, ke nonoi aku nei au i ke Akua, ke lalau nei au i kekahi hua o keia alani a lawe e ai i mea e hoopau ai i ko'u pilikia no ia mea; e kala mai ia'u ma keia mea, a pau kana olelo ana alaila, lalau aku la oia ka hua haule ilalo o ke kumu a ai iho la, aole nae oia i lalau i na hua o luna e kau ana, no kona manao aohe i hoowahawaha ke Akua ia mau hua, oia ke kumu o kana hana ole ana pela, a pau kana ai ana, hoomaikai hou aku la kela i ke Akua; a hoi mai la keia a hiki i kona hale noho.
                Eia ka ninau, owai la o na huaolelo 24 e hiki e hai mai? a o wai hoi o na hua olelo 12 e hai pono mai? Ua pau me ke aloha hoolailai i ka Hoku o ka "Pakipika."
John D. K.
Kunawai, Honolulu, Ian. 27, 1862.

Kona Hema.

                Eia malalo nei kekahi mau pauku noloko ae o kekahi palapala no Kona hema mai. Aole waiwai iki ke kamailio makou no ia; ua akaka loa ka ino wale:
                Elua a'u luna i lohe e olelo nui ia ana e ko laila poe; aka, eia ka hewa, ua kukala ke kahunapule o lalila, penei, "O ka luna ekalesia a hoahanau paha i lawe ole i ko Ioane barota a lawe paha i ko Nahinu ua hauna ia hoahanau a haumia hoi, a e hookolokolo ia lakou a e hoopau ia mai ka noho ekalesia aku."
                Ua noho no wau ma kahi koho a hiki i ka wa helu o na barota, ua helu ia na barota i ka hora eha me na minute he umikumamaono, 4 hor. 16 minuke ea, pehea keia, ua pololei anei? i ko'u ike ma ko'u apana i na manawa koho a pau, ma ka hora 5 ka helua naa, a i keia hoi hora 4. 16.