Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 28, 3 April 1862 — Page 4

Page PDF (1.57 MB)

KA HOKU O KA PAKIPIKA.
POAHA, APERILA 3, 1862.

He inoa no Mele Lupeau.

Kamahine oe a Kuuwai,
Aloha au o kahi wai o Kualulua,
He wai hooluana no ia no laila,
Ilaila no oe e ke aloha e noho ai,
A hiki aku no au hea mai no oe,
O oe no ia e ka lau o ke aloha,
Aloha hakoi hakui ana i kuu manao,
Ua lai hoi ia ua nani,
Oia hoi ka heke o ka puka uahi,
A he wahi aloha no Mele Lupeau no he inoa,
Ei ae no a hoi mai.

Kamahine oe a Kuuwai,
Aloha au o kahi wai o Kahuilua,
E hoolua iho oe i lua no kuu manao,
Manao aku no au o kahi wai o Moelana,
I lana no kahi manao i hoopa ia,
A hoopa ia no mahai loko,
Iloko no ke aloha e noho ai,
O loko hana nui no ka'u e ike nei;
Ua lai hoi ia ua nani,
Oia hoi ka heke o ka puka uahi,
A he wahi aloha no Mele Lupeau no he inoa,
Ei ae no a hoi mai.

Kamahine oe a Kuawai,
Aloha au o kahi wai o Kulanihakoi,
O ka hookoikoi no kau a ka mea waiwai,
He waiwai no ia i loaa pono mai,
I hoakaka ia i ka la jnui,
I kakau ia i ka Nupepa,
I hooholo ia ma ka Hae Hawaii,
Ua lai hoi ia ua nani,
Oia hoi ka heke o ka puka uahi,
A he wahi aloha no Mele Lupeau no he inoa,
Ei ae no a hoi mai.

Kamahine oe a Kuuwai,
Aloha au o kahi kai o Halaawiki,
E wiki mai oe a loaa mai au ia nei,
Ia nei no kaua e noho ai,
E lawe mai oe a paihi,
A paihi no a linohau,
A linohau no a maikai,
A maikai no a kauona,
Ua lai hoi ia ua nani,
Oia hoi ka heke o ka puka uahi,
A he wahi aloha no Mele Lupeau no he inoa,
Ei ae no a hoi mai.

Kamahine oe a Kuuwai,
Aloha au o kahi kai o Kapuni,
Ua puni  hoi au ia oe e ke aloha,
E hoomau ia e oe ia nei,
Ia nei no ke ala e noho ai,
He ala ka hala i pilia me ka lehua,
He lehua mau no ia noonei,
Ia nei no ka nani e noho ai,
He peni kohu ia na kuu manao,
Manao aku no au o oe ko'u hoa,
I hoa hooilina waiwai oe no ke Aupuni,
Ua lai hoi ia ua nani,
Oia hoi ka heke o ka puka uahi,
A he wahi aloha no Mele Lupeau no he inoa,
Ei ae no a hoi mai.

Kamahine oe a Kuuwai,
Aloha au o ke kula la o Ulukou,
O ka hookou no kau a ka mea waiwai,
Na'u okoa no ia mai luna a lalo,
Pelika paa ia na kuu aloha,
He uwepa hemo ole i ka wehe ia,
He sila mau no ia a mau aku,
A mau aku no a mau aku,
A mau aku no a mau loa,
Ua lai hoi ia ua nani,
Oia hoi ka heke o ka puka uahi,
A he wahi aloha no Mele Lupeau no he inoa,
Ei ae no a hoi mai.

Kamahine oe a Kuuwai,
Aloha au o kahi wai o Kaihikapu,
Ua kapu no ia kula ua kuleana ponoia,
Ua pono no kaua ilaila,
Oia hoi ka laau hoomalu a ke konohiki,
Ua homalu ia mai hoi au e oe,
Ua lana no ko'u manao ilaila,
Ua lai hoi ia ua nani,
Oia hoi ka heke o ka puka uahi,
A he wahi aloha no Mele Lupeau no he inoa,
Ei ae no a hoi mai.

Kamahine oe a Kuuwai,
Aloha au o kahi wai o Kamiomio,
Ua mio no ka kaua hana ana ilaila,
I oni ia mai e oe nehe mai ana,
I manao aku no au o ko'u hoa,
O ko'u hoa no ia e kohu ai,
E laki ai o ne ia kino,
Ua lai hoi ia ua nani,
Oia hoi ka heki o ka puka uahi,
A he wahi aloha no Mele Lupeau no he inoa,
Ei ae no a hoi mai. A. KUAHANA.
Waikikikai, Maraki 22, 1862.

HE MOOOLELO NO HIIAKAIKAPOLIOPELE. Helu 11.

                A pau keia oli ana aia nei, hele aku la no keia a kula o Keahumoe, huli aku ke alo i kai o Honouliuli, a mahope iho, huli ae keia nana ia Leinono, i aku no keia, mai poina oe ia'u e Leinono, i mai la oe aole au i uwe aku ia oe, uwe no keia ma ke mele penei.
                Noweo maka ea i ka la,
                Hoa kui lima laula o Ewa,
                Ka anuu ahua lepo a ka makani,
                He hiapo na ka Moae,
                He keiki na Ewaloa e hii mai la,
                E Leinono—e hoa aloha wale,
                O kakou hoi—e.
                A pau ia oli ana a Hiiakaikapoliopele, nana aku no keia o ka holo ae o ke aikane ma kai maluna o ka waa me ke kane a laua nei, aloha ae keia i ke aikane a me ke kane, ka luhi o laua o ka au ana i ke kai makamaka ole, hookahi no makamaka o ka leo o ke kaikuaana, no ko ia nei manao no e make ana no ke kane ke hiki aku i Hawaii, nolaila, uwe aku no keia i ke kane ma ke mele penei.
                Kuu kane i ke awalau o Puuloa,
                Mai ke kula o Peekaua ke noho—e,
                E noho kaua i ke kaha,
                I ka Ohai i ka wiliwili,
                I ka pua o ka lau noni,
                O kai hona i Kanehili la,
                Ua hiki au—e.
                A pau keia oli ana aia nei, ke iho la no o Hiiakaikapoliopele, a hala ke kula o Keahumoe, a luna keia o kula o Honouliuli, nana aku keia ia Puuokapolei, a me Nawahineokamao e noho mai ana, i mai o Hiiakaikapoliopele, mai poina olua ia'u e Puuokapolei ma, i mai la olua ia'u, aole au i ka naenae aku ia olua, alaila, kani aku no ke oli aia nei penei.
                Aloha wale olua e Puuokapolei ma,
                E Nawahineokamao ma,
                E nonoho mai la, i noho wale ai,
                I ka malu o ka Ohai,
                I ke kui lei pua kului i ka la,
                Lei aku i ka pua o Kamaomao,
                Lei kaunoa ula i ke kaha o Koolina la,
                He olina hele—e,
                A pau ia oli ana aia nei, pane mai o Puuokapolei, aloha, o hele, heaha auanei ke kipa ana mai, oia auanei ke kipa ana mai e, he mau elemakule kane maua o mahi ia aku keia kula la, kanu aku la kahi lau uwala a kupu ae, a laa la na hiki ana mai nei la, he umu la hoi ka mea ho-a, ola la nei la make, aole, o ka maua wale iho la no ia o ka lawe ana mai a ko kaikuaana a honoho ia maua i keia wahi la, aohe a maua ai, aohe kapa hookahi no o maua kapa o ke pili nei la, i pau mai i ke ahi, noho wale iho no, a ulu mai ke pili, alaila, uhi ia iho keia olohelohe la, o hele, alaila, huli aku la no o Hiiakaikapoliopele hele, nana mai keia i ka la o ke kula o Puuokapolei, hele ka mao a ukikiki i ka ai ia e ka la, alaila, kani aku ke oli aia nei penei.
                Liua kona i ka la loa o Makalii,
                Maewa ka wiliwili hele i ka lai,
                Kulolia ka manu o Kanehili,
                Welawela i ka ka Puuokapolei,
                U kikiki ka mao ku la i kai,
                Me he kapa halakea la ka pua o ka no,
                Ka owaka ka pua ula i ke kaha,
                O Kaupea la, a he hoa,
                E hoohoa aku ana i ka makani,
                He naulu, a he hoa—e.
                A pau keia oli ana aia nei, alaila, hele no keia, nana aku la keia o ka holo ae no o ke aikane aia nei ma kai, me ke kane a laua nei, nolaila, hapai ae o Hiiakaikapoliopele i keia wahi mele penei.
                Kuu kane i ke awalau o Puuloa,
                Mai ke kula o Peekaua ke noho,
                E noho kaua i ke kaha i ka Ohai,
                I ka wiliwili, i ka pua o ka lau noni,
                O ka ihona i Kanehili la,
                Ua hili hoi au—e.
                A pau ia oli ana aia nei, huli hou aku keia nana i hope, o ka noho mai a Puukuua laua me Kanehoa, a me Halehau ma, ka! mai poina oukou ia'u e Puukuua ma, i mai la oukou aole au i kanaenae aku ia oukou, pela aku o Hiiakaikapoliopele, nolaila, hapai ae no hoi keia i keia mele penei.
                O wau e hele i ke kaha o Puuloa,
                I ka ohai o Kaupea la,
                I ka la hoanoano—e, ua ike,
                Ua ike aku la ka hoi au,
                I ke kuahiwi mauna pali,
                O Puukuua i Halehau,
                O ke oho o ke kukui ehu,
                I haa i ka la o Kanehoa,
                Aloha wale na hoa—e.
                A pau ia oli ana aia nei, iho aku la no keia, i nana aku ka hana oia nei i ke ahi a ke kaikuaana o ka a mai i Hawaii, he punahele au na kuu kaikuaana, ai keia wa kaawale au, pela o Hiiakaikapoliopele iloko iho ona, nolaila, manao wale iho no o Hiiakaikapoliopele he kauwa ia na ke kaikuaana, no ka Pele hoouna ana ia ia nei e kii i ke kane i kahi loihi, alaila, hapai ae ana keia i keia wahi mele penei.
                O wau e hele i ke kaha o Puuloa,
                Ma kai aku o Kapuna,
                I ka pali hailiili amuamu kauwa,
                O Holi kauwa—e,
                Kauwa ka huakai hele no Puuloa,
                Alina Puuloa i ke kauwa—e.
                A pau keia oli ana aia nei, ku ana keia i kai o Puuloa, hookokoke aku la keia ma kahi o kamaaina, e hoomakaukau ana na kanaka, na wahine, a me na kamalii e hele i Kou, i ka po lealea o Peleula me Waikiki, he po lealea nui ia ma Kou nei, o Kou ka inoa mua o Honolulu nei i ka wa mamua.
                Ia hookokoke ana aku o Hiiakaikapoliopele, e olelo ana na kamaaina no ua po lealea nei, ninau aku la keia, e hoomakaukau ana oukou a hele i hea? Pane mai la lakou, i ka po lealea o Peleula ma, ninau hou keia, i hea la? I Kou, wahi a kamaaina, ko ia nei lohe iho la no ia, manao keia e hookuu loa i ke kane me ke aikane aia nei ma kai, o hala loa auanei, aole keia e ike i ka lealea o ke kane i ka hula, no ka mea, ua lohe wale o Hiiakaikapoliopele i ka lealea i ka hula kilu o Lohiau, nolaila, e hookuu auanei keia i ke kane hala loa i Hawaii, ua maopoopo ia ia nei ka manawa e make ai o Lohiau ke hiki i Hawaii, nolaila, kahea aku keia ia Lohiau e hoopae mai i ka waa i uka, i ae aku keia, alaila, holo pu lakou maluna o ka waa, no ka mea, ua lana loa mai ka manao o Hiiakaikapoliopele no ka lealea i ka hula, ma ke mele ke kahea ana penei.
                Pohaku au waa lalea i kai nei,
                Hoe mai, hoe mai, ia pae i uka nei,
                Ia ae aku au, ae ae hoe oe,
                E pakanaloa, e Laukaieie,
                E Lohiauipo—e, hoea mai he waa,
                Ia pae i uka nei, ia ae aku au—e.
                A pau ia mele aia nei, ia manawa, pane aku o Wahineomao ia Lohiau, e! hoe ia ae ka waa o kaua i uka, ke kahea mai la ko wahine, i mai o Lohiau, ka-ha-ha, aole paha ia i imai ia kaua e pae ma keia wahi, hoomaka ia e hele ma uka, kauoha mai ia ia kaua e holo kaua ma kai, holo kaua ma kai a hala na wahi i hala aku nei ia kaua mahope, a ma keia mau wahi aku, he awawa nui aku keia la, e hele ana a iho i Koolau, o Nuuanu ia, he puu aku mamua o Leahi ia, a ma ia huli aku, he loko nui, o Maunalua ia, ka lae e lae ae ana, o Kawaihoa ia, o Kuamoookane o luna, a ma ia huli aku la, pae kaua, a hiki ae ia, alaila, holo kakou, pela kana kauoha ia kaua. I mai o Wahineomao ia Lohiau, hoopae ia ae ka waa o kaua i uka, o huhu mai auanei ko wahine, alaila, hooko o Lohiau i ka nui koi a Wahineomao e pae i uka, ko laua nei hoe mai la no ia a pae i uka, ae mai o Hiiakaikapoliopele a holo aku la lakou nei, ia holo ana aku o lakou nei a waho o Puuloa, huli aku keia nana i uka, e noho mai ana o Kinimakalehua, o Leinono, o Kealia, i aku o Hiiakaikapoliopele, mai poina oukou ia'u e Kinimakalehua ma, i mai la oukou ia'u, aole au i kanaenae aku ia oukou, alaila, kani aku ke oli a Hiiakaikapoliopele penei.
                Polenaehu i ka ua Kinimakalehua,
                Ka waha i ka la luna o Leinono,
                Haahaa Leinono, kiekie Puuloa ma kai,
                Ke hele i ke one kui lima laula o Ewa,
                Ma Ewa hoi au,
                E uwe hoi au ia oe e Leinono—e,
                Hoa aloha wale kakou—e.
                A pau ia oli ana aia nei, holo no lakou nei a ke awa o Kalihi, nana aku keia i uka, e noho mai ana no o Leinono, a me Kealia, hapai hou no o Hiiakaikapoliopele i keia wahi mele no Leinono ma penei.
                Aloha oe e Leinono, e Kinimakalehua,
                E Kealia i lalo—e aloha,
                Eia ka naenae, ka mohai,
                A ka mea hele la, he leo—e,
                He leo wale no hoi—e.
                A pau ia oli ana aia nei, ko lakou nei hoe aku  la no ia a waho o Kou, nana aku keia i uka o Nuuanu, e noho mai ana o Haupu ma laua o Kalaihauola, i aku no o Hiiakaikapoliopele, mai poina olua ia'u e Haupu ma, i mai la olua aole au i kanaenae aku ia olua, nolaila, hapai ae no keia i ke mele no laua penei.
                E Haupu e Kalaihauola—e,
                Na wahine nonoho koolau,
                E nonoho ana i ke alanui—e,
                Ka naenae au a ka mea hele i laila.
                A pau keia oli ana aia nei, nana iho keia ia Peleula e hee nalu ana i kai o Kapuuiki, nana iho keia i na kanaka me na wahine, e hee ana i ka nalu, aloha ae keia ia Hilo i ka hee pue wai, nolaila, hoohalike keia ia Peleula ma, me ka poe hee puewai o Hilo a ke mele penei.
                Ke iho la ka makani,
                Halihali pua o Nuuanu—e,
                Aia i kai na lehua ke nana la o Hilo,
                Ke ka ia hoi ka aukai—e,
                Na lehua i ka wai o Hilo, o Hilo hoi—e.
                A pau keia oli ana aia nei, ko lakou holo mai la no ia a hiki i kahi o Peleula ma e lana ana, i aku keia ia Peleula, e ae ae maluna o ka waa, aole hoi he ae mai o Peleula iluna o ka waa, ia manawa, me he mea la i poina iho, hiamoe o Peleula i luna o ka papa heenalu, ko lakou nei kaikai ae la no ia a luna o ka waa, i hikilele ae ka hana o ua o Peleula, eia i luna o ka waa, ua hoouhi ia i kahi kihei akaka o lakou nei o Kauai mai, ia manawa, ko lakou nei hoi aku la no ia a pae i uka, a hiki lakou nei i ka hale, ho-a ke ahi kapu o mua, ho-a no hoi ke ahi no o ka hale, ko lakou nei noho iho la no ia a moa ka mea ai, hoomakaukau ka mea ai, ai a maona, ko lakou nei noho iho la no ia a ano ka malu po, i mai o Peleula ia lakou nei, ua piha ae nei paha ua hale kilu nei, e hele paha kakou, i aku o Hiiakaikapoliopele ia Peleula penei, mamua aku paha kamaaina, a honua, alaila, mahope aku ka malihini, ua maikai ia mea imua o Peleula. Ko ia nei hele e aku la no ia a hiki i ua hale kilu nei, noho o Peleula, ku no hoi o Wahineomao hele, pane aku o Hiiakaikapoliopele, e hele no a ma ka aoao mea kane, noho iho, wahi a Wahineomao, ko ia nei hele aku la no ia, ia Wahineomao e hele ana, kani aku ke oli a Hiiakaikapoliopele penei.
                Po Puna i ka uwahi kui maka lehua,
                Na wahine ki heihei, pau heihei o uka,
                E noho ana ka papa lohi o Maukele,
                Haa hoi ka papa—e, haa hoi ka papa,
                Ke kahuli nei—e.
                A pau ia oli ana aia nei, a hele aku la o Wahineomao, puka aku la o Lohiau, pane aku o Hiiakaikapoliopele ia Lohiau, e, ke hele la, hele no a ma ka aoao o ka ka oiwi wahine noho0, ae mai no o Lohiau, ku kela a hele, kani aku no ke oli a Hiiakaikapoliopele penei.
                Mai Puna au—e, mai Puna,
                Ke haa la ka lau o ka lima e,
                O ke oho o ka niu, e loha ana i kai e.
                A pau ia oli ana aia nei, komo no hoi o Lohiau iloko o ua hale hula nei, puka aku no hoi o Hiiakaikapoliopele, kani no ke oli aia nei penei.
                Mai Puna au—e, mai Puna au,
                Mai uka au o Wahinekapu,
                Mai Ooluea i ke ahi Alaka la,
                Mai Puna au—e.
                A pau ia oli ana aia nei, komo ana keia iloko o ua hale kilu nei, noho wale aku la no keia ma kahi e, o Wahineomao me Lohiau, ke noho mai la no me Waikiki ma, me kana mau kane, o Peleula wale no ma kona aoao o ua hale kilu nei, a no kona noho hookahi aohe koolua, a me kona manao kuko ia Lohiau no ke kanaka maikai, hoouna ae la ia i kekahi kanaka ona ia Aala, e kii ia Lohiau i kokoolua nona, ia pane ana no a Peleula e kii ia Lohiau, pane mai o Hiiakaikapoliopele ia Peleula, o kaua hoi ha malaila, ia lohe ana o Peleula i keia olelo a Hiiakaikapoliopele, i iho o Peleula iloko ona, ka! oia ala ka! aole hoi ia i kahea ia aku nei, pela o Peleula, ia wa, pane mai ke kanaka o Peleula, aole oe, oia la aku, i mai o Hiiakaikapoliopele, aohe pono oia, o huhu mai auanei ka mea kane, o ka pono ea, o kaua malaila, aohe a'u kane, kohu no kaua, hele mai paha auanei kane a ka poe mea kane, huhu mai ka wahine, ua maikai ia mea imua o Peleula.
                Ko Hiiakaikapoliopele ku ae la no ia hele a noho pu me Peleula, ia manawa, hoomakaukau lakou nei  na mea no ka hula kilu, ia manawa, kaawale ke kane me ke aikane, noho laua me Waikiki ma, ma kekahi aoao o ka hale kilu, kaawale hoi o Hiiakaikapoliopele ma kekahi aoao o ua hale kilu nei me Peleula, ia manawa, ka hoomakaukau iho la no ia o na mea hula, a makaukau, ahu ka pa kilu, kukulu ka pahu kahi e pa ai o ke pa ke hoolei mai, i na i pa ke pa i ka pahu laau i kukulu ia, alaila, e kapa ia ka mea i pa ai he akamai, ke pau na pa he umi i ka pa, alaila, e kapaia ia he akamai, a o ka mea i pa ole, he hawawa ia no ka pa ole. A makaukau no hoi na aoao a elua, alaila, mu ka leo, aohe he leo pane, alaila, lalau mai hoi o Peleula i ka pahu e kukulu, i mai o Hiiakaikapoliopele ia Peleula, no ke kukulu pahu ana ka ko eo ia lakou la, o ka makou kukulu ana no ia la e eo nei kahi aoao, a e ko ai no hoi, wahi a Peleula, i mai o Hiiakaikapoliopele, aole pela ke kukulu ana o ka pahu, homai na'u e kukulu, lilo ia Hiiakaikapoliopele ke kukulu ana o ka pahu hula kilu, e kahea ae ana keia i na kaikunane oia nei, a me na kaikuaana oia nei, ko ia nei kapakapa ae la no ia, a pau ke kapakapa ana, alaila, hoomaka ke kilu mua ma ke mele penei, na Lohiau ke kilu mua, penei ke oli ana.
                Ke hele la ka auhula ana o Kalalau,
                Ke poi la ke kai o Milolii,
                Ka laau kui o Makuaiki,
                Lawe i ka haka la lilo,
                Makua keiki i ka poli—e, i ka poli.
                I hoolei aku ka hana o Lohiau i ke kilu ana aohe he pa, ua hala, e pa la hoi paha i na ua olioli keia, aohe, ua hala, e oli hou ae ana keia penei.
                I ka poli no ke hoa a hele,
                Kalakala i ke kua ka opeope aloha,
                Auwe hoi—e.
                A pau ka Lohiau kilu ana, aohe he pa, hapai ae o Hiiakaikapoliopele i kana kilu ma ke mele penei.
                A makani pua ia lalo, moe ko a ka huhu aia iloko hoi—e,
                Hoi a ka lili a ka pua o ka wao,
                Noho ilaila ka hihi ka paa,
                A ka manawa hoi—e.
                A pau no ia oli ana aia nei, hoolei no keia i ke kilu aia nei, oia niniu no a pa no i ka pahu, olioli keia i ka pa o ka ia nei kilu, aohe he hala iki, oli no keia penei.
                O kuu manawa nae kai hei i ka moe,
                O oe nae ka'u e lawe la lilo,
                Lilo oe la e, auwe.
                A pau ka ia nei oli ana a me ke kilu ana, alaila, hoopuka hou mai o Lohiau i kana mele penei.
                A makani pahele hala ko Mailehuna,
                Ke wahi mai la malamalama iki,
                Noha Wailua pau ka pua,
                Pau pu no me ke kino o Kalehuawehe e.

Pakele mahunehune.

Ka Hoku o ka Pakipika e:—Aloha oe:
                E hoolaha koke aku oe i ka hana a keia wahine hana naaupo, i lohe o'u mau kini mai Hawaii a Kauai.
                Eia no ia:—Ma ke kakahiaka iho nei o ka la 25 o Maraki, hakaka iho la keia wahine me kana kaikamahine, ke kumu o ka hakaka ana, he kupa pu loliloli no ka aua o ka makuahine i ua pu nei, nolaila, hoohalahala iho la ke kaikamahine, a hoohalike koke iho la laua ia laua iho me na bipi kane a J. Kalaikini, ke peku aku a peku mai, a kimo aku a kimo mai, pela no hoi laua ke kui aku a kui mai, a pala no ko laua hakaka ikaika ana iloko o na minute e 5 paha, me ka make ole o kekahi o laua, a mahope iho; oia manawa o laua i hakaka ai, o ke kaawe koke iho la no ia o ka makuahine ia ia iho no, a kahea ae la hoi ke kaikamahine me ka leo nui, penei, "E hele mai oukou e na kanaka e nana i kuu makuahine hilahila ole e kaawe nei ia ia iho, o ia ia mai auanei i make oia ia'u." A lohe makou i keia leo kahea, holo aku la makou e nana, e hauhoa ana kela i ke kaula i ka ai, a wikiwiki aku la o Liu e wehe a hemo, kii koke aku la ua wahine nei i ka pahi, a mea ae e oki i ka puu, lilo hou, hoi ia'u ka pahi, a hoaa wale iho la no ua wahine nei e hoaa ai, a hae mai ia makou, nana aku makou i na maka, hanau a ula, oia no oe ke ahi la, e holo hou aku ana ua wahine nei e lele i ka pali malalo iho o kahi o Poholopu ma, e kau ana no au maluna o kuu wahi lio, lelele, aole no hoi he wa a lele aku i ka pali, paa e iho ana ka lauoho ia'u, o ke ku iho la no ia o ua wahine la me ka maka keleawe hilahila ole, o kona inoa o Kailikole, a ke ola nei no aole i make. Owau no me ke aloha.
S. K. KAAWALAUOLE.

Ahi Kupanaha.

                E ka Hoku o ka Pakipika, e Aloha pua oliana kaua, e oluolu no hoi oe; ea, e ahai kau aheahe iki aku i keia mea hou. Eia no ia, maka po o ka la 21 o Maraki nei, ike ia ua ahi kamahao nei, ma ka imu maauauwa a P. Papa, ma Waikiki waena nei. Oiai oia e hoa ana a enaena, ulu ia a pau, kau ka ai, a pau ke kau ana, Hoomakaukau ia kahawai, hookahi pahu wai elua poi, ninini ia maluna o ua imu, ia manawa puni loa ua imu nei i ka lapalapa o ke ahi, a mai a ka launa ole, kiekle loa maluna o kanaka, kohu like me ka lepe pele, a i ole ia me he pauda la. Pihoihoi, na kanaka i ke ahi ano e, kiola wikiwiki lakou i na kauwewe me ka manao e pio, aole wahi mea a pio iho, pau na kauwewe i ke kau iluna o ua imu nei, pio iho ana. Huai ia ae ka hana i ka liuliu ana, aole wahi a meheu iho o kauwewe, aole i pau iki i ke ahi, o ka ai nae pala nukunuku. Olele iho la ua poe nei, o ka elemakule wale iho no koe ia Wakiki nei, ike ia ana keia mea hou. Aloha oukou. Mika Sobe.
Waikiki, Halealoha, Maraki 22, 1862.

                E hoike mai ia'u he kanaka wahahee, a e hoike aku au ia oe he kanaka aihue.

OLELO HOOLAHA.
I ka Lahui Hawaii.
Papa, Laau Hale,
PILI HALE!

A me na lako e ae a pau, no ke kukulu ana i na hale.
UA MAKAUKAU au e kuai aku ia oukou i na Lako kukulu Hale, me na pa, a me na mea e ae a oukou i manao ai.
NA:
PAPA O KELA ANO, KEIA ANO.
LAAU HALE, o kela ano, keia ano.
PILI HALE,
PINE,
AAHO,
KEPA,
PANI PUKA,
PUKA ANIANI,
OLEPELEPE,
KUI,
PENA,
AILA PENA,
WAI HOOMALOO PENA
Ia mea aku, ia mea aku, no ke kumu kuai makepono, e emi ana malalo iho o ka kekahi poe. E hiki mai ana na moku papa o'u i kela manawa keia manawa, nolaila, e lako mau ana au. E hele mai ka poe kuai mai Hawaii a Niihau, e halawai me a'u, ke keiki kamaaina, mamua o ka hele ana aku ia hai, i maopopo ia lakou ka oluolu, a e loaa no au ma ko'u wahi, mauka iho o ka Hale Hookolokolo.
KAMUELA, (kaikaina o Kimo Pelekane.)
Honolulu, Ian. 17, 1862. 20-3m.

HALE KUAI O AKE.

O KA POE A PAU E MAKEMAKE ANA I ka oluolu a me na mea kupono o na ano a pau e kuonoono ai i ka noho ana, e haele nui paha lakou ma kahi o
AKE,
Ma Alanui Nuuanu, ma kela aoao o ka Hale Hotele o KOE BU, malaila no e loaa ia lakou ka lawa o ka makemake, oia hoi na lole o na ano a pau.
2 tf AKE.

J. W. KINI.
MEA PAI KII.
HONOLULU, OAHU.

E PILI ANA KONA KEENA HANA me ka Hale Leta maluna ponoi o ke keena o ke KUOKOA.
E hele mai hookahi, E hele mai a pau, a e paiia na kii maikai no oukou, me ka uku Emi.
Mai poina i kahi o ko'u keena hana, maluna ae o ke keena pai o ka Nupepa Kuokoa. E pili la me ka Hale Leta.
Honolulu, Ianuari 30, 1862. 16-tf

POMAIKAI! POMAIKAI!

AUHEA UUKOU, E KA POE MEA hua KUKANE, ua makemake ka mea nona ka inoa malalo nei e kuai i na hua
KUKANE!
no ka uku make pono; nolaila, e wiki oukou e ohi a e lawe mai imua o'u ma Pulaholaho, ma Honolulu nei. WM. HORN.
Honolulu, Maraki 5, 1862. 24-tf

LAAU HOU!
UA HOEMI KE KUMUKUAI!

AIA MA KAHI O KA MEA NONA ka inoa malalo nei, he laau hale a ua hoemiia ke kumukuai a i 2 1/2 KENTA NO KE KAPUAI.
G. G. HOWE.
Honolulu, Ianuari 23, 1862. 18-tf

PEPA HALE! PEPA HALE!
MAKE PONO LOA!

EIA NO MA KA HALE Kuai o na mea nona ka inoa malalo nei he PEPA HALE, a me na lihilihi maikai loa o na ano a pau, a e kuaiia hoi ma ke kumukuai make pono loa, mai ka hapaumi, a i ka hapalua no ka owili hookahi.
HOFFSCHLAEGER, & STAPENHORST.
Aia ma ke kihi o ke alanui Papu a me alanui Kalepa, e pili ana i ka hale unihepa kuai kamaa.

MOKU KIAKAHI.

O S. WAHIE Ke KAPENA, e lawe ana ke au a me ka makani ia KEAUPUNI, mai Honolulu aku a Waialua, i kela pule keia pule, a e pili aina ana ma na awa e ae, me ka uku oluolu e lawe ia ai na ukana, a me ke Kapena ka hooholo o ka uku. Me ka mahalo.
PAUL F. MANINI.
Honolulu, Feb. 24, 1862. 24-2m

OLELO HOOLAHA.

O WAU o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke papa aku nei au i na kanaka a pau, na haole, na pake, na pukiki, mai hoaie oukou i ka'u wahine mare, oia o Kaaa, no ka mea, ua haalele kumu ole mai oia ia'u, a hele aku mamuli o kona makemake iho, a ina oukou e hoaie ia ia, alaila, aole loa au e hookaa ia aie, a pela aku no na pilikia e ae, a ina no oukou e hoaie ia ia, alaila, maluna no ona ko oukou poho. W. KEALALIO.
Halehaaheo, Pawaa, Mar. 10, 1862. 25-6t*

ILI HOOLUUIA!

AIA MA KA HALE KUAI PAPA O KAMUELA, e loaa ai na Ili Hooluu o kela ano, o keia ano, he kumukuai oluolu no, e pono i na kanaka humu kamaa, a humu noho lio, e hele mai e kuai i ike i ka make pono.
KIMO PELEKANE.
Honolulu, Febe. 1, 1862. 20-tf

S. D. Keolanui.

UA MAKAUKAU wau e kokua i ke kakau ana no na palapala a pau loa, ke lawe ia mai imua o'u ma ko'u keena kakau ma Niuhelewai Kapalama, oia na mele, na Kanikau, Olelo Hoolaha, olelo i kela a i keia, ia'u no ka pepa, inika, nolaila, e wiki oukou, he wahi uku haahaa loa no ke kauwa hana pololei.

Ili! Ili! Ili!

E UKU aku no na mea nona na inoa malalo nei i ka uku oi loa no na ili, ke laweia mai ma ko lakou hale kuai.
JANION, GREEN & Co.
Honolulu, Okatoba 22, 1861. 5-tf

KA HOKU
O KA
PAKIPIKA.

E HOOPUKA ia ana ka Hoku o ka Pakipika i kela poaha keia poaha a pau ka makahiki. O
J. W. H. KAUWAHI,
Oia no ka LUNA NUI, a o G. W. Mila, oia ka Luna Hooponopono a me ka Puuku. He nupepa a na kanaka maoli keia, na ko Hawaii nei poe keiki papa o ka aina i kukulu a ua manao ka Ahahui e kokua ana ko Hawaii nei i keia hana. Nolaila, aole i manao keia Ahahui e pono e paipai nui i ka lehuehu e lawe, no ka mea, ua ike lea ka Ahahui, e lawelawe no na kanaka Hawaii ma na oihana a na kanaka Hawaii.
Eia ke kumu manao paa.
He nupepa ku i ka wa keia, aole no e hio io a ia nei, o ka hoonioniolo kana hana, a na na keiki papa o ka aina ka oihana luna maoli ana o ka hoopuka ana. He nupepa keia no ka lahui Hawaii, a ke noi ia aku nei na kanaka o na aoao a pau e hooili mai i ko lakou mau manao e pai.

OLELO HOOLAHA.

E LIKE me ke Kanawai i hooholo ia i ka la 24 o Augate o keia makahiki, ke kahea aku nei maua i na Konohiki a pau, mai Hawaii a Kauai, i loaa ko lakou palapala mahele, aole nae i loaa ko lakou palapala hooko mai na Luna Hoona mai, e hele mai lakou imua o maua ma ke Keena hana o ke Kuhina Kalaiaina, i kela poakahi keia poakahi, o na pule a pau, me na hoike pu mai, e hoomaopopo i ko lakou kuleana ma ia mau aina mahele, a na maua e haawi i palapala hooko e like me na Luna Hoona mamua, ke maopopo ko oukou kuleana, a i ole na Konohiki, o na hooilina a me na Luna hooponopono waiwai hooilina paha.
                Ina aole oukou e hele mai a hiki i ka la hope o Iune M. H. 1862, e nele no oukou i ka aina ole, a e lilo ia mau aina i ke Aupuni.
                Ua makaukau na Palapala Hooko o ka poe nona na inoa malalo. E kii koke mai.
Kamanoualani, (Napuahola,) Kanehiwa, (Hinau,)
Luluhiwalani, Koakano,
Kaopua, Hono, (Nahalau,)
Honaunau, Kainalu,
Kaluainanea, Kawai, (Kiaaina,)
Kapalu, Ke, (Hoopili,)
Hale, Nahua,
Hanakaipo, Kailakanoa,
Keawehano, Kalawaiaku,
Pahau, Napahi,
Paalua, Kanunu,
Laamaikahiki, Helehewa, S. (Kainaina,)
Alapai, (Kalola w,) Kaulunae,
Pahoa (Fehling & Maikai,) Kanele,
Kaahumanu, (Kaoaopa,) Kainaina,
Paewahine, (Hinau,) Hoe,
S. SPENCER.
J. H. SMITH.
Kakauolelo o ke Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, 18, Ianuari 1862, 18-tf

PAPA MANUAHI!

EIA ka mea hou loa no na kanaka maoli o Hawaii nei, ua loaa mai ia'u na Papa Oregona o kela ano keia ano, me ke kumu kuai make pono loa, e pono e hele mai oukou e hoakaka i ka oiaio no keia mea. Eia ke ano o na Laau a me na Papa.
                Laau nui, laau liilii, Papa hele, Papa kahiia, Papa kalakala, Papa Paina no Amerika a me na Pine paa, Pili.
                Eia kekahi, Pena keokeo Pelekane maikai loa, Pena omaomao lenalena, Aila pena, Wai hoomaloo a me na mea e ae kupono no na hale. Aia makai ma
Aina Hou, mauka iho o ka Hale Dute Hou.
GEO. G. HOWE.
Honolulu, Aperila 3, 1861. 15-tf

KA LAKO HALE A ME NA
Pahu Kupapau!

AUHEA oukou, e ka poe e makemake ana e kuai ma ke ano makepono wale! Eia no ke waiho la ma kuu hale paahana, ma Alanui Papu.
NA PAPA KAUKAU!
NA LAKO HALE!
NA PAHU KUPAPAU!
                A ua makaukau no hoi au e hana i ka hana kamana, ke manao oukou e hoolimalima mai ia'u, a ma ka uku emi loa. E hele koke mai i pau ko oukou kuhihewa. H. ALENA.
2-tf Alanui Papu.

OLELO HOOLAHA!
HALE HANA NOHO A ME NA KOKI!

O MAUA o na mea nona na inoa malalo nei, ke hai aku nei maua ma ke akea, ua makaukau no maua e hana i na mea a pau e pili ana i ka oihana i oleloia maluna.
                Eia no hoi ma ko maua wahi na noho a me na papakaukau e kuai ai ma ka uku emi loa.
                Na lako hale kahiko i hana hou ia.
                O na pahu kupapau o na ano a pau no ka uku make pono loa kekahi mea a maua e kuai ana.
                E pono no i na kanaka a pau e hele mua mai e kamailio pu me maua mamua o ka hele ana ma na wahi e ae, no ka mea, ke manao nei maua e oluolu no oukou e kuai me maua. ALAPINI,
KALE.
Alanui Alii, ma kahi e pili ana i kahi o Keoni Palaunu Luna Makai. 11-tf

MEA HOU!
MA KA HALE KUAI
O KEOKI OLELO E.

AIA ma ke kihi huina alanui mauka iho o ka Hale uinihepa, hale kamaa, malaila ka lole Nu Hou i keia wa, na ano no a pau, ka mea makemake ia, me ka hooemi ana i ke kumukuai.
8-3m

PEPEIAO LAAU! LALA MANO!

KE MAKEMAKE nei au i na pepeiao laau a me na Lala mano e lae mai me a'u e kuai ai no ke kumukuai makepono loa, oia hoi 8 1/2 keneta o ka paona hookahi o ka pepepiao laau, a he 15 keneta no ka paona hookahi o ka Lalamano, aia ko'u hale kuai ma Polelewa, mauka o ka Hale pule haole, e pili ana ma ka aoao ma Ewa o ka Hale kuai uwini hepa o Kakela ma, a mauka hoi o ke alanui Alii. AHUNAKO, (Pake.) 45-tf

Olelo Hoolaha!

O NA MEA A PAU E MANAO ANA E LAWE mai i na Olelo Hoolaha, a me na Mele, e hookomoia ma ka Hoku Pakipika, e hiki no ia oukou ke waiho mai ma ko'u lima, G. W. MILA. ka Luna Hooponopono, a ina aole au ma ka Hale Paipalapala, alaila, e pono no e waiho ma ka lima o J. L. Kapahi, a me ke Kakauolelo o ka Luna Hooponopono. Ia lakou wale no, aole i kekahi mea e ae. G. W. MILA.
18-tf Luna Hooponopono.

R. E. Wakeman,

Kamana Hale a me ke kapilipili Kaa.
ALANUI ALII MAUKA O KA HALE LOLE BIPI o Mr. CORNWELL.
22-tf