Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 29, 10 April 1862 — Page 4
KA HOKU O KA PAKIPIKA.
POAHA, APERILA 10, 1862.
He Inoa no Erisapeka.
O Kauakoiawe he inoa la,
O ka pua o Kamaile he makua la,
E hoi ka nani i Halekahi la,
Akahi au a ike i ka luhi la,
O ka pua lilina i ke kula la,
Oia kula mehameha la,
A kaua no e pili ai la,
I ka po ko haehae,
He aloha mai ia uka la,
Ku naika mai ka poe o kai la,
Helelu mai ka poe o uka la,
Erisapeka he inoa la,
Kamanao no he makuahine la.
MR. KAMAMO.
O Kauakoiawe he inoa la,
Hoamakeikekula he maku la,
E kii ka wai i Kapena la,
Wai ono a ka manu ke inu la,
Ua ono ua kena ka manu la,
I ka ua elemimo i Nuuanu la,
Ke nihi ae la i na pali la,
Pali aloha na'u Manoa la,
Ua noa ua laa ia wahi la,
I ka hoomalu ia e ia la la,
Malu aloha na'u Niukukahi la,
Akahi hoi au a ike la,
I ka la lailai o Leleo la,
Pua oliana he aloha la,
Mailehaiwale he makua la,
O Erisapeka he inoa la.
MELE KALOKEA.
O Kauakoiawe he inoa la,
O ka Manunene he maku la,
E hoi ka nani i Haleola la,
Mea ole ka loa o Molokai la,
I ka ihu wale o ka moku o Uwiki la,
Ke oni mai nei ka opua la,
E ake a inu i ka wai la,
Ke nihi mai la i ke pili la,
Pili aloha na'u ka noe la,
Noenoe aloha ia'u ia uka la,
Ia uka anu hui ke noho la,
I alo aku ai maua la,
I na po pouli o ka Hooilo la,
Hookahi mea nani o ka halelana o Noa,
O ka Loselani he makua la,
O Erisapeka he inoa la.
M. MANENA.
O Kauakoiawe he inoa la,
O Kaulamaihea he makua la,
E hoi ka nani i Ulukou la,
I ka nalu hoi muku i Kapuni la,
Punihei hoi au ia la la la,
I ka leo o ke kai leo nui la,
Ke wa mai la i Kalia la,
Alia kaua e naue la,
I ka ua lehua i na pali la,
Ke noe mai la i Manoa la,
Ua noa ko kino ua laa la,
I ka hoomalu a ka opua la,
A he pua lei oe no ia la la,
A he kahiko nani i ke kino la,
Hule aku ke alo i Honolulu la,
I ka hale kuai manuahi la,
I ka hukiku a na hupa la,
I ka hookapeke i na lio la,
O Erisapeka he inoa la,
O Kamanao no he makua la.
AARONA KAHOLOMOKU.
O Kauakoiawe he inoa la,
O Kapuaahiahi he kupuna la,
E hoi ka nani i Piilani la,
Ua nani no oe ilaila la,
I ka lu lehua i Hanakahi la,
Akahi hoi au a ike la,
I ke kai wale o Paikaka la,
I lihilihi wale o ka lehua la,
Ke hea mai nei Mokuola la,
E hoi ka ui i Panaewa la,
I ka ua olei mamo i Olaa la,
Ua laahia au i ka leo la,
I ka leo o ka manu leo nui la,
Ke wa mai la i ka nahele la,
Ahe kuke no oe ilaila la,
A he pukani ole kai ala la,
Aohe he poula o loko la,
O Erisapeka he inoa la,
O Kamanao no he makua.
AUKENIA MOKUAHI.
O Kauakoiawe he inoa la,
O ka pua o Kaohelo he kupuna la,
E hoi ka nani i Hainoa la,
I ka luna wale o Huehue la,
Ke hue ae nei ka manao la,
I ka wai hu o Kiope la,
I ke one aku o Niumalu la,
Ua malu ko kino i anei la,
I ka lai wale o Kamakahonu la,
I ke kai wale o Kalilika la,
He aloha ka makani hulilua la,
O ke kehau ma uka la,
O ka Eka mai ma kai la,
Kohu ole ka pua pikake la,
E pili me ka pua ahiahi la,
Mai hoohihi aku oe ilaila la,
O hipahipa hulo oia la la,
O Erisapeka he inoa la.
MARIE KAENA.
O Kauakoiawe he inoa la,
O ka pua Milikana he kupuna la,
E hoi ka nani i Hanalei la,
I ka limu pehu o Waioli la,
I ka uluhala o Naue la,
I ke kinau o Mahamoku la,
I ka pali aku o Haena la,
Ua ena ka maka o kuu hoa la,
I ka paiki ia e ia la la,
I ka wai aku o Kaukini la,
A he kini aloha ilaila la,
I ka naele o Alakai la,
I ka ako lauae i Makana la,
O Erisapeka no he makua la,
O Ana Kauwe he kupuna la.
ANA KAUWE.
O Kauakoiawe he inoa la,
O Puaroke he kupuna la,
Aia ka ua i Iao la,
I ka pili wale o Kakae la,
Aia ka wai o Wailuku la,
I ke one wale o Kahului la,
Hoi no ke ala i Waiehu la,
I ka uka wale o Polipoli la,
He poli aloha ka makua la,
Ka iki hone o ke kanaka la,
I ka ua kili o Waihee la,
E wiki e lohi oia la la,
Ka lehua noho mai i ka nahele la,
O Erisapeka he inoa la,
O Kamanao no he makua la,
O Maria no he kupuna la.
H. MARIA.
O Kauakoiawe he inoa la,
O Waihinano no he kupuna la,
E hoi ka nani i Kekaa la,
I ka uluniu o Malama la,
He kai aloha na'u o Hawe la,
I ka ua nahua o Kaanapali la,
Pali nui ke aloha ke ike aku la,
Wai o Kapoulu i ka uka la,
I ka luna aku o Paupau la,
I ka uka o Auwaiawao la,
E ao iho oe ia'u la,
O pakika a pahee ilaila la,
Ilaila kaua e ke hoa,
Huli aku ke alo i Lanai la,
I ka hono aku o na moku la,
Aia ka ia l ka moana ia,
Aohe launa ike aku la,
O Erisapeku he inoa la,
O Kamanao no he makua la,
O Kahoomaalo he kupuna.
ANA KAHOOMAALO.
HE MOOOLELO NO HIIAKAIKAPOLIOPELE. Helu 11.
A pau no keia oli ana aia nei, ko ia nei hoolele akula no ia i ke kilu aia nei, oia lele no a ka inoa paha e pa, aole ka! ua hala, oli ae no keia penei.
Wehea iho nei iloko e ka moe.
Malamalama no me he ahi lele la,
No lalo—e, auwe hoi au—e,
A pau ka Lohiau oli ana, alaila, hapai hou ae o Hiiakaikapoliopele i keia wahi mele penei.
O Puna kai nehe i ka uluhala,
I ka leo pa e leo hano,
O ke akua, i ka haa ana,
A lilo oe lilo maua,
Me kuu kane ua awaawa,
I ka lipo o ka ohia,
I ka hai malule a ka wao,
I ka uka i ka nahele la,
O Kehooku—e, ku la,
A pau ka ia nei oli ana, hoolele no keia i ke kilu aia nei, oia niniu no a pa no aohe he hala iki, ke ano o keia mele, e i aku ana ia Lohiau, he ku na Pele i papa i lahui penei.
He ku oe he kila na ia la i papa,
I lahui ai e kapu,
Kapu oe la e, auwe oe—e.
A pau keia oli ana a Hiiakaikapoliopele, alaila, aloha ae keia i ke kumu hula aia nei ia Mapu, alaila, hapai ae o Lohiau i keia mele penei.
Mapu i Luanono ke ahi a Kalawakua,
Ka momoku ipo ahi a Kapapala,
E kukuni nei i ka ili,
A ua uli hoi au—e.
A pau ia oli ana aia nei, hoolei aku no ua o Lohiau i ke kilu ana, ka inoa paha e pa, aole ka, ua hala, alaila, hoikeike ae keia i ke nahu a Pele ma ke alo o kona lima, e like me ka mooolelo mua i ka manawa o ko laua kau ana, ma ke mele penei.
Ka uli hewa o ka ili i ka ipo ahi,
E mea iki ai la paha pono au—e.
A pau keia oli ana a Lohiau, alaila, hoopuka mai o Hiiakaikapoliopele i kana mele penei.
E ano wale mai ana no ka lua ia'u,
I ka mahu haalele wale no,
Haalele i Kilauea ka noe,
O na limalima ia o Kehooku,
E pehi ana ia Kapuulena,
Pau ka'u mea kapu la e ka ipo,
Auwe hoi—e.
A pau ia oli ana aia nei, lalau no keia i ke kilu a hoolei, oia niniu no a pa no, aohe he hala o ke kilu aia nei, haaheo no keia i ka pa o ka ia nei kilu, hai no keia he wahine akamai no Hawaii. A pau ka ia nei kilu ana, hoopuka mai no o Lohiau i kana mele, aloha ae keia i ke kaikoeke oia nei ia Nakoaola, i ka makua hoi nana i hanai a nui, a kanaka makua i kela aina la o Kalalau, o Ke-e, o Luanono, o Honopuwaiakua, o Honopuwaikanaka, a Haena, huli ka pali, a Haena, huli ka honua, a anei o Miloliii, a ka welelau o ka haka, i ke kaikuahine hoi ia Kahuanui ma ke mele penei.
A Kalalau a Honopu,
A ke-e a Nakoaola i ka pali la,
I ka pali.
Hoolele no keia i ke kilu aia nei, kai noa no e pa, aohe pa, komo iho la iloko o Lohiau ka hilahila, ua ike ia keia e Kauai he kanaka akamai i ke kilu, nolaila, hilahila keia.
Pali mai nei ka maka i kamea o ka hilahila,
E kuu hilahila—e,
Auwe hoi—e.
A pau hoi ka Lohiau kilu ana, hoopuka mai o Hiiakaikapoliopele i kana mele penei.
Ke kau aloha wale mai la no Hamakua ia'u,
Halialia aloha mai ana i kuu maka,
O ka elele ia a ka makani o ka Puulena,
A ka moani ala mai uka o ka lua,
Aloha Heeia ka poe o uka,
Hoolele no keia i ke pa kilu aia nei, oia lele no a pa no, aohe he hala iki.
I uka ka ua i Moeawakea,
I ka nahele o Kaliu la, Auwe hoi—e.
A pau keia oli ana aia nei, kuhikuhi aku la no keia i ko laua wahi e launa ai me ke kane i Moeawakea. A pau ka ia nei, alaila, hoopuka mai no o Lohiau i kana mele kilu penei.
I makua i makua, i Hoolulu,
I ka welelau o ka haka pulelo,
Pulelo lele mai ke ahi,
O mai ka Papala,
Hone aku la ma ka pali o Kii,
Aia la i lalo o Kaahole,
Hoolele no keia i ke kilu aia nei, oia niniu no a kai noa e pa, aohe he pa, ua hala.
Hone ana ke aloha iloko i kuu manawa,
Kuko ana no au me ka lia me ka moe,
Auwe hoi—e.
A pau no hoi ka Lohiau mele, alaila, lalau ae no ka wahine i kana pa kilu, kani no hoi ka ia nei oli penei.
O Hilo nahele paoa i ke ala,
Paoa pu no me Piihonua,
Aloha ai ko laila kupa ke lei,
He lei aloha no maua,
Me kuu kane la me oe hoi.
Lalau no keia i ke kilu aia nei, i hoolei aku ka hana, oia niniu no a pa ana, he apa ka ke kua, he apa no hoi ka ke alo i ka pa o ke kilu aia nei.
O oe no la owau oki kaua,
Auwe hoi—e.
A pau kana oli ana, hoouka hou mai no ke kane i kana mele, ma kona hoomakaukau
ana e kilu, penei.
Aia no ke ahi la i ka maile,
Ke-a huila mai i luna o Mekuaiki,
Ke kaunu aku la e iho ma Kapapala,
Ka hoailona ahi a ka auhau ke moe,
Lalau iho la no o Lohiau i ke kilu, i hoolei aku ka hana, oia niniu no a kai noa e pa, aohe he pa, ua hala.
I moe la hoi au a hewa ia oe,
Uku la hoi au no ko la lilo,
Lilo oe la—e, Auwe hoi.
A pau kana kilu ana, alaila, hoopuka hou mai no o Hiiakaikapoliopele i kana mele kilu, penei.
He lalo ka lua, he pali kaha ko,
He poi makahahi no ka lehua,
He mau puu eha no Kaulumano,
Me Puuonioni la me Wahinekapu,
Me Punalau la me Kukalaula,
Hoolei no keia i ke kilu aia nei, oia niniu no a pa ana, aiai ka pa o ke kilu aia nei.
He ula he kani leo keia ia oe,
Auwe hoi—e,
A pau no kana mele ana, oli hou mai no o Lohiau i kana mele penei.
Aia no la ke ahi i ka mauna,
He ahi na ka noho kuahiwi,
A a hoaka mai iluna o Makuaiki,
Hone aku la ma ka welau o Kahaka,
Aia la i ka lae i Kaauhau,
Hoolele no keia i ke kilu aia nei, oia niniu no a kai noa e pa, aohe he pa, ua hala.
He auhau, he kiu, he alele aloha,
Keia ia oe, Auwe hoi—e,
A pau keia mele a Lohiau, hoopuka hou no o Hiiakaikapoliopele i kana mele kilu, penei.
O Hilopaliku, kai ehu, kai ea, kai mu,
Kaihakalau, hakahaka Wailuku,
Papakuai—e, aloha—e,
Hoolei no keia i ke kilu aia nei, oia niniu no a pa no, nana iho i ka pa o ke kilu aia nei, aohe wahi pa ole o ke kilu a ua wahine nei.
Ko ke aloha poko i ka wa a ka manao,
Ua poina, Auwe hoi—e,
A pau ia mele aia nei, hoomaka hou no o Lohiau e kilu, ia manawa, pane ae o Wahineomao ia Lohiau, e! hala aku la no na kilu mua, o ka hala wale no ia o kau kilu a hiki i ka pau ana, aole oe, owau ka hoi, i ke aha hoi? wahi a Lohiau. I mai o Wahineomao i ka'u wahi mele ole, i mai o Lohiau ia Wahineomao, eia no kau mele, o ke mele no i ko kakou wa i hanau mai ai mai ka opu o na makua o kakou, a hoolohe mai, hoolohe no hoi keia.
O ku o ka o Wahineomao,
Wahine ia Lohiauipo,
A ike aku la o Wahineomao ia mele, ua maikai ia i kona manao, alaila, hoopaanaau iho la o Wahineomao i mele nana no ka manawa e eo ai, alaila, ku iluna, alaila, hula, ke eo i kekahi aoao. A hoomakaukau hou no o Lohiau e mele hou i ke mele kilu penei.
Aia no ka makani,
Ke ho a la i luna,
Ke halulu'la i lalo, o Kalawakua,
Haalele i na hoa makani,
O Puakei la e ke hoa,
Lalau no keia i ke kilu, i hoolei aku ka hana oia nei, oia niniu no a kai noa e pa, ua hala no.
O ke hoa oe i manao aku ai e mea,
I ole ia oe ka moe, Auwe hoi—e.
A pau ia oli ana aia nei, a he manao no ko Lohiau e mea me Hiiakaikapoliopele, ma ka mea e pono ai, aka, i ole hoi ia ia ka mea e hui ai, o ko Hiiakaikapoliopele manao no hoi ia, aka, ua paa loa kona manao aia a hiki i Hawaii, alaila, hooko ia i kona manao, i laila laua i hui ai.
No ka pau ole o kona manao aloha i ke aikane ia Hopoe, no ka hooko ole o ke kaikuaana i ka ia nei kauoha, nolaila, e malama hoi keia i kana kauoha a hiki i kona alo, alaila, hooko keia i ko ia nei manao, a pela io no, no ka mea, o ka ia nei mea hoi i papa aku ai i ke kaikuaana, aole hoi ia i malama pono, nolaila, hoomau hoi keia i ko ia nei manao huhu, nolaila, hapai ae keia i keia mele penei.
O Hamakua aina pali loloa,
Loloa ka pali o Kuihanalei pali,
Haka ulili o Kamauli,
Pali ku hea Mauna i ka lani,
Hano ka leo o ke kanaka,
Uwalo ia i Halulukahi,
I Papa e, ua lono—e,
Lalau no keia i ke kilu aia nei, i loa no i ke kiola ana, oia niniu no a pa no, aohe hala o ke kilu aia nei, oleole ka niho o ka ilio, mohalu ka lau o ka hulu, kui ka pa o ke kilu aia nei, haaheo no keia.
Ua lono au i ka leo—e,
I ka hala opu hoomau loa, Auwe—e,
A pau ka Hiiakaikapoliopele kilu, hoomaka hoi o Lohiau e kilu me ke mele no penei,
E uwe mai ana ia'u, e aa mai ana ia oe,
Kuu ipo ua lawakua,
Ke wawa nei la i Kalokini,
Piha aku la na hale o Kalalau,
Aia la ilalo o Kahalahala,
Lalau no keia i ke kilu, i hoolei aku ka hana, oia lele no a kai noa la paha e pa, aohe he wahi mea a pa iki.
Hala ka ua, hala kuakea,
Hala ae la, mauku o Waioli la,
He olioli aloha keia ia oe la, Auwe e,
A pau ia mele a Lohiau, o ke ano oia mele a Lohiau, ua kau mai ka haili ia ia, ma kona manao wale iho e make ana ia i na la mahope aku, ke hiki lakou i kahi o ua wahine, a ua ko io no ia manao wale ana o Lohiau, nolaila kela mele ana. Hoopuka mai o Hiiakaikapoliopele i kana mele kilu penei.
Ke kau aloha wale mai la no Hamakua ia'u,
Halialia aloha mai ana i kuu maka,
O ka alele ia a ka makani o ka puulena,
A ka moani ala mai uka o ka lua,
Aloha Heeia ka poe o uka,
Lalau no keia i ke kilu aia nei, i loa no i ke kiola ana aku, oia niniu no a pa no, aohe no he hala iki.
No ka Naauao.
O ka naauao, he huaolelo pookela no ia o na huaolelo a pau, aia iloko oia huaolelo naauao, ua komo no na huaolelo ano like, oia hoi keia, "noonoo, akamai, ike, a me ka noiau."
Nolaila, i ka nana ana, a me ka hoomaopopo ana, o ka noonoo no ka mea mua, nana i hoomaopopo i ka ike a me ke akamai, i ka noonoo nui ana o keia mau huaolelo ano like ekolu, o ka pahu ia o keia huaolelo hookahi naauao, ina nae ua alai ia mai kakou e ko kakou naaupo, alaila, ua nele no ka hoomaopopo ana i ka waiwai io o keia huaolelo naauao.
Ma ka nana io ana i kahi e hiki ai i ke kanaka ke hahai aku a loaa ka naauao, ua hiki no, o ke alanui mua no kela i oleloia maluna iho, a ke ku nei kakou ilaila, a malalo iho kekahi, a malalo loa iho kekahi, a pela a hiki ilalo.
Aka, ua olelo ia mai ma ka ke Akua olelo, o ka makau ia Iehova, oia ke kumu, oia ka mole, oia ke aa, a oia ka lau, a oia kahi i ulu mai ai keia huaolelo naauao, a o ka huaolelo naauao, he hualelo kaulana loa ia a hiki aku i na welau o ka honua.
O ke alii naauao, o kona kulanakauhale alii hanohano iho la no ia, noloko mai o ka naauao ka hoomalu ana, ka hanohano, no ka hana akamai ka waiwai, ke kau kanawai ana, ka loio ana, ke kahuna pule, a me na hana naauao a pau loa, a ke makemake nui ia nei ka naauao.
O ka hana a ke kanaka naauao, he hana mama kana, he holo ka hana, me ka naauao no ka hana ana, ua hiki no i ke kanaka naauao ke hookauwa i ka makani nana e hana i kana mau hana a pau, he hiki no i ke kanaka naauao ke hookauwa i ke ahi, na ke ahi e hoowela i ka wai, a lilo ka wai i mahu, a o ka mahu ka mea nana e hookaa i kela hao a keia hao, ua hiki i kela hao keia hao ke hana, i ka wa i kuu ia aku ai ka mahu mai ka ipu hao aku a holo ma na ohe e ae.
E nana aku i ka hale mahu ma kai iho o Aigupita, oia ka hana a ke kanaka naauao. Ua hiki no i ke kanaka naauao ke hookauwa i ka wai. E nana i ka wiliko o Lihue, i Kauai, a ma Hilo, a pela aku no.
Maloko o keia huaolelo i loaa ai ka hanohano o na aupuni nui o ka honua, a pela ma ko kakou wahi aupuni nei. Ke makemake nei kekahi poe i ka naauao, a ke hoowahawaha nei kekahi poe, pela no na kanaka e noho nei, naauao no kekahi poe, a naaupo no hoi kekahi poe.
O ka makemake o ko kakou Moi lokomaikai Kamehameha IV, a ke Akua i hoonoho mai ai i Alii nui no ko Hawaii pae aina, o ka naauao o kona lahuikanaka, o ka naauao o na keiki opiopio, a ke hoolilo nui ia nei kekahi hapa o ke dala aupuni i mea e hoonaauao ai i keia lahui, a pela ka'u e ike nei.
Ke paulele nei ke aupuni e holo ka ike iloko o na keiki opiopio o ka aina, a he mea aha iho la la ia i ka manao o na keiki e hoopuka nei, a holo wale me ka manao ole e loaa ka naauao.
No ka paulele o ko kakou Moi, me ke ake nui i ka naauao o kona lahui, nolaila, ua kukuluia na kula nui, malaila e hoonaauao loa ia ai na keiki Hawaii, a na ke aupuni e uku nei ia mau kula, ke kuhihewa ole au.
Noloko mai o ka naauao ka hanohano. Ua oleloia o Wasinetona he kanaka naauao, oia ka mea nana i kukulu i ke Aupuni Kuokoa o Amerikahui, ua kaulana oia no kona akamai a me kona naauao loa ma ka oihana kaua, a pela o Napoleona, no na ka mooolelo hanohano kaulana loa ma ke ao nei.
Pela no o Beritania Nui, Rusia, Italia, Perusia, Sepania, a pela aku no. Mamuli oia hanohano i loaa noloko ae o ka naauao, nolaila, ke hui iho nei au i ke aupuni kuokoa o Hawaii nei iloko o ka papa helu hanohano o na aupuni. Kanalua paha ko'u mau hoa me ka ninau iho, "Mahea la ka hanohano o ke aupuni o Iolani, a ko kakou makamaka i hui aku ai iloko o ka papa helu hanohano o na aupuni nui?"
Penei paha, aia iloko o na koa kiai o ke alii, he poe kau gula kekahi, he poe paa pu kekahi poe, he paa hae, a he poe maka haaheo. No ke aha ka mea o ka haaheo ana? No ko lakou hanohano ma ka oihana koa, ua lako i ke aupuni. Owai ke kanaka ilihune naaupo e hiki ia ia ke hana i hanohano nona iho. Pono kakou ke huli i hope a nana aku i ka la 9 o Feberuari, oia ka la hanau o ko kakou Moi lokomaikai, maloko oia la ka lai malie ana ae o ka puali kinai ahi, me ko lakou hanohano, e naue haaheo ana ma na alanui. Eia ka olelo a kanaka, ea la, hanohano maoli ke kaa wai a kanaka Hawaii, i ke kau ana o ka Haku o Hawaii. Mai loko ae o ka naauao ka ulu ana o keia oihana hanohano.
E ike hou paha auanei kakou ma ka la 20 o Mei e hiki mai ana, e puka ana na koa pualu o na kanaka Hawaii, a me ka puali koa pualu o na haole, he puali koa lio pu-kaa kekahi, a he puali koa lio kekahi, e puka ana keia mau oihana hanohano ma ka la hanau o ko kakou Haku o Hawaii.
Aole anei pela ka hanohano o na aupuni nui ma kela aoao o ka honua? Pela no, nolaila, pono no kakou ke manao a hoomaopopo, e komo i na oihana hanohano. E ka poe opiopio maikai o ke kino, aole i pani ia ka puka o ka puali koa pualu Hawaii ma ka hale Makeke.
E ninau hou mai no paha auanei ua poe ninau kolohe nei heaha ka uku? aohe uku, aka, ina he poe makemake kakou i ka hanohano, a he poe makee alii, a he poe malama aupuni, alaila, ua lilo kakou i poe naauao, e malama ana i ka hanohano o ka la hanau o ko kakou Moi lokomaikai, a me ka la hanau o ko kakou Moi opio, a me ka la hanau o ko kakou Moi Wahine.
OLELO HOOLAHA.
I ka Lahui Hawaii.
Papa, Laau Hale,
PILI HALE!
A me na lako e ae a pau, no ke kukulu ana i na hale.
UA MAKAUKAU au e kuai aku ia oukou i na Lako kukulu Hale, me na pa, a me na mea e ae a oukou i manao ai.
NA:
PAPA O KELA ANO, KEIA ANO.
LAAU HALE, o kela ano, keia ano.
PILI HALE,
PINE,
AAHO,
KEPA,
PANI PUKA,
PUKA ANIANI,
OLEPELEPE,
KUI,
PENA,
AILA PENA,
WAI HOOMALOO PENA
Ia mea aku, ia mea aku, no ke kumu kuai makepono, e emi ana malalo iho o ka kekahi poe. E hiki mai ana na moku papa o'u i kela manawa keia manawa, nolaila, e lako mau ana au. E hele mai ka poe kuai mai Hawaii a Niihau, e halawai me a'u, ke keiki kamaaina, mamua o ka hele ana aku ia hai, i maopopo ia lakou ka oluolu, a e loaa no au ma ko'u wahi, mauka iho o ka Hale Hookolokolo.
KAMUELA, (kaikaina o Kimo Pelekane.)
Honolulu, Ian. 17, 1862. 20-3m.
HALE KUAI O AKE.
O KA POE A PAU E MAKEMAKE ANA I ka oluolu a me na mea kupono o na ano a pau e kuonoono ai i ka noho ana, e haele nui paha lakou ma kahi o
AKE,
Ma Alanui Nuuanu, ma kela aoao o ka Hale Hotele o KOE BU, malaila no e loaa ia lakou ka lawa o ka makemake, oia hoi na lole o na ano a pau.
2 tf AKE.
J. W. KINI.
MEA PAI KII.
HONOLULU, OAHU.
E PILI ANA KONA KEENA HANA me ka Hale Leta maluna ponoi o ke keena o ke KUOKOA.
E hele mai hookahi, E hele mai a pau, a e paiia na kii maikai no oukou, me ka uku Emi.
Mai poina i kahi o ko'u keena hana, maluna ae o ke keena pai o ka Nupepa Kuokoa. E pili la me ka Hale Leta.
Honolulu, Ianuari 30, 1862. 16-tf
POMAIKAI! POMAIKAI!
AUHEA UUKOU, E KA POE MEA hua KUKANE, ua makemake ka mea nona ka inoa malalo nei e kuai i na hua
KUKANE!
no ka uku make pono; nolaila, e wiki oukou e ohi a e lawe mai imua o'u ma Pulaholaho, ma Honolulu nei. WM. HORN.
Honolulu, Maraki 5, 1862. 24-tf
LAAU HOU!
UA HOEMI KE KUMUKUAI!
AIA MA KAHI O KA MEA NONA ka inoa malalo nei, he laau hale a ua hoemiia ke kumukuai a i 2 1/2 KENTA NO KE KAPUAI.
G. G. HOWE.
Honolulu, Ianuari 23, 1862. 18-tf
PEPA HALE! PEPA HALE!
MAKE PONO LOA!
EIA NO MA KA HALE Kuai o na mea nona ka inoa malalo nei he PEPA HALE, a me na lihilihi maikai loa o na ano a pau, a e kuaiia hoi ma ke kumukuai make pono loa, mai ka hapaumi, a i ka hapalua no ka owili hookahi.
HOFFSCHLAEGER, & STAPENHORST.
Aia ma ke kihi o ke alanui Papu a me alanui Kalepa, e pili ana i ka hale unihepa kuai kamaa.
MOKU KIAKAHI.
O S. WAHIE Ke KAPENA, e lawe ana ke au a me ka makani ia KEAUPUNI, mai Honolulu aku a Waialua, i kela pule keia pule, a e pili aina ana ma na awa e ae, me ka uku oluolu e lawe ia ai na ukana, a me ke Kapena ka hooholo o ka uku. Me ka mahalo.
PAUL F. MANINI.
Honolulu, Feb. 24, 1862. 24-2m
OLELO HOOLAHA.
O WAU o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke papa aku nei au i na kanaka a pau, na haole, na pake, na pukiki, mai hoaie oukou i ka'u wahine mare, oia o Kaaa, no ka mea, ua haalele kumu ole mai oia ia'u, a hele aku mamuli o kona makemake iho, a ina oukou e hoaie ia ia, alaila, aole loa au e hookaa ia aie, a pela aku no na pilikia e ae, a ina no oukou e hoaie ia ia, alaila, maluna no ona ko oukou poho. W. KEALALIO.
Halehaaheo, Pawaa, Mar. 10, 1862. 25-6t*
ILI HOOLUUIA!
AIA MA KA HALE KUAI PAPA O KAMUELA, e loaa ai na Ili Hooluu o kela ano, o keia ano, he kumukuai oluolu no, e pono i na kanaka humu kamaa, a humu noho lio, e hele mai e kuai i ike i ka make pono.
KIMO PELEKANE.
Honolulu, Febe. 1, 1862. 20-tf
S. D. Keolanui.
UA MAKAUKAU wau e kokua i ke kakau ana no na palapala a pau loa, ke lawe ia mai imua o'u ma ko'u keena kakau ma Niuhelewai Kapalama, oia na mele, na Kanikau, Olelo Hoolaha, olelo i kela a i keia, ia'u no ka pepa, inika, nolaila, e wiki oukou, he wahi uku haahaa loa no ke kauwa hana pololei.
Ili! Ili! Ili!
E UKU aku no na mea nona na inoa malalo nei i ka uku oi loa no na ili, ke laweia mai ma ko lakou hale kuai.
JANION, GREEN & Co.
Honolulu, Okatoba 22, 1861. 5-tf
OLELO HOOLAHA.
E LIKE me ke Kanawai i hooholo ia i ka la 24 o Augate o keia makahiki, ke kahea aku nei maua i na Konohiki a pau, mai Hawaii a Kauai, i loaa ko lakou palapala mahele, aole nae i loaa ko lakou palapala hooko mai na Luna Hoona mai, e hele mai lakou imua o maua ma ke Keena hana o ke Kuhina Kalaiaina, i kela poakahi keia poakahi, o na pule a pau, me na hoike pu mai, e hoomaopopo i ko lakou kuleana ma ia mau aina mahele, a na maua e haawi i palapala hooko e like me na Luna Hoona mamua, ke maopopo ko oukou kuleana, a i ole na Konohiki, o na hooilina a me na Luna hooponopono waiwai hooilina paha.
Ina aole oukou e hele mai a hiki i ka la hope o Iune M. H. 1862, e nele no oukou i ka aina ole, a e lilo ia mau aina i ke Aupuni.
Ua makaukau na Palapala Hooko o ka poe nona na inoa malalo. E kii koke mai.
Kamanoualani, (Napuahola,) Kanehiwa, (Hinau,)
Luluhiwalani, Koakano,
Kaopua, Hono, (Nahalau,)
Honaunau, Kainalu,
Kaluainanea, Kawai, (Kiaaina,)
Kapalu, Ke, (Hoopili,)
Hale, Nahua,
Hanakaipo, Kailakanoa,
Keawehano, Kalawaiaku,
Pahau, Napahi,
Paalua, Kanunu,
Laamaikahiki, Helehewa, S. (Kainaina,)
Alapai, (Kalola w,) Kaulunae,
Pahoa (Fehling & Maikai,) Kanele,
Kaahumanu, (Kaoaopa,) Kainaina,
Paewahine, (Hinau,) Hoe,
S. SPENCER.
J. H. SMITH.
Kakauolelo o ke Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, 18, Ianuari 1862, 18-tf
OIHANA LOIO!
JOHN L. NAILIILI, AIA KONA KEENA Oihana Loio ma ke ALANUI NUUANU, makai iho o ka Hele Kuai o A. S. Cleghorn, ma ka Hale ai o na kanaka Hawaii, i kapaia o "HALEOLA," ma Honolulu. Ua makaukau oia e kokua ma ke ano Loio i ko oukou mau pilikia ma ke Kanawai no kela hewa keia hewa i hoopiiia'i oukou, a ua makaukau no hoi oia e hana me ka maemae loa a me ka pololei i ko oukou mau palapala kuai o kela ano keia ano, me na palapala hoolimalima, me na palapala haawi waiwai paa a waiwai lewa, na olelo ae like o kela ano keia ano, na palapala hoopaa o kela ano keia ano, na palapala moraki waiwai paa a waiwai lewa, o na palapala hoohui o kela ano keia ano, a me na palapala hoopii i na Ahahookolokolo no kela hewa keia hewa Kivila a Karaima, a me na palapala kauoha a pau, a me na palapala a pau o kela ano keia ano. E ninau no ia ia no ka uku.
Honolulu, Augate 31, 1861.
PAPA MANUAHI!
EIA ka mea hou loa no na kanaka maoli o Hawaii nei, ua loaa mai ia'u na Papa Oregona o kela ano keia ano, me ke kumu kuai make pono loa, e pono e hele mai oukou e hoakaka i ka oiaio no keia mea. Eia ke ano o na Laau a me na Papa.
Laau nui, laau liilii, Papa hele, Papa kahiia, Papa kalakala, Papa Paina no Amerika a me na Pine paa, Pili.
Eia kekahi, Pena keokeo Pelekane maikai loa, Pena omaomao lenalena, Aila pena, Wai hoomaloo a me na mea e ae kupono no na hale. Aia makai ma
Aina Hou, mauka iho o ka Hale Dute Hou.
GEO. G. HOWE.
Honolulu, Aperila 3, 1861. 15-tf
KA LAKO HALE A ME NA
Pahu Kupapau!
AUHEA oukou, e ka poe e makemake ana e kuai ma ke ano makepono wale! Eia no ke waiho la ma kuu hale paahana, ma Alanui Papu.
NA PAPA KAUKAU!
NA LAKO HALE!
NA PAHU KUPAPAU!
A ua makaukau no hoi au e hana i ka hana kamana, ke manao oukou e hoolimalima mai ia'u, a ma ka uku emi loa. E hele koke mai i pau ko oukou kuhihewa. H. ALENA.
2-tf Alanui Papu.
OLELO KAHEA!
O KA MEA nona ka inoa malalo nei, ua makaukau oia i na kanaka paahana, o kela ano keia ano, no ka uku oluolu loa.
Nolaila, ke kauoha aku nei au i na haole a pau e makemake ana paha e ohi i mau kanaka hana o kela ano keia ano, no ka uku oluolu, e pono no ke hele mai ma ko'u keena hana, ma ke alanui Maunakea, a e loaa no au ia oukou malaila, mai ka hora 9 o ke kakahiaka, a hiki i ka hora 3 ahiahi. Me ka Mahalo.
W. S. PAHUKULA.
Honolulu, Maraki 13, 1862. 25-1m.
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI na kanaka a pau loa, ke hookapau nei au i ko'u aina, i kapaia ka inoa o Kaipapau, e waiho la ma Koolauloa, Mokupuni o Oahu, mai ka palena o Paukialua, mauka a hiki makai i Opalahee a me Kopee. Ua papa ia na mea a pau, aole e komo wale, aole e kanu i kekahi mau mea malaila, aole hoi e hookuu i na holoholona o na ano a pau e hele wale malaila. Ina he makemake ko kekahi mea e kanu maluna o ua aina la, e hele lakou imua o kuu luna, oia o Kapoo.
JOHN HALBURNE. (KEONI.)
Koolauloa, Oahu, Feb. 19, 1862. 22-tf
OLELO HOOLAHA.
E IKE OUKOU A PAU, MA KEIA PALAPAla, ua hoolimalima iho maua o C. Kanaina i ka Apana Aina ona e waiho la ma Kapaakea i Waikiki Waena, o Kaialiu ka inoa o ua Apana la. Nolaila, ke papa aku nei au, aole e hookuu wale na mea a pau i ko lakou mau holoholona malaila, oia na Lio, bipi, hoki, miula, hiipa, kao, puaa, moa, pelehu, a nui aku, ina e komo kekahi o keia mau mea i oleloia, e uku no $1,00 dala, o ka moa a me ka palehu, he hapawalu ka uku, aole hoi e komo wale na kanaka me ka hoopoino wale i ke ola o na mea maloko o ia pa. Owau no. AKAI, (Pake.)
Waikiki, Kamoiliili, Maraki 22, 1862. 27-3t*
MEA HOU!
MA KA HALE KUAI
O KEOKI OLELO E.
AIA ma ke kihi huina alanui mauka iho o ka Hale uinihepa, hale kamaa, malaila ka lole Nu Hou i keia wa, na ano no a pau, ka mea makemake ia, me ka hooemi ana i ke kumukuai.
8-3m
PEPEIAO LAAU! LALA MANO!
KE MAKEMAKE nei au i na pepeiao laau a me na Lala mano e lae mai me a'u e kuai ai no ke kumukuai makepono loa, oia hoi 8 1/2 keneta o ka paona hookahi o ka pepepiao laau, a he 15 keneta no ka paona hookahi o ka Lalamano, aia ko'u hale kuai ma Polelewa, mauka o ka Hale pule haole, e pili ana ma ka aoao ma Ewa o ka Hale kuai uwini hepa o Kakela ma, a mauka hoi o ke alanui Alii. AHUNAKO, (Pake.) 45-tf
OLELO HOOLAHA.
I NA MEA A PAU e noho ana malalo o keia Aupuni, e hiki ke nana mai ia Heleino, ka'u wahine mare, ua haalele mai nei ia'u i keia la. A ke papa ia'ku nei na mea a pau, kanaka, haole, pake, mai hoaie mai oukou ia ia, o loaa ia oukou ke poho, mamuli o ka hookuli ana.
J. KAOWANA.
Keauhou, Kona, Akau, Mar. 27, 1862. 28-2t*
R. E. Wakeman,
Kamana Hale a me ke kapilipili Kaa.
ALANUI ALII MAUKA O KA HALE LOLE BIPI o Mr. CORNWELL.
22-tf