Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 48, 29 November 1890 — He Moolelo Hooniua Puuwai NO RAFELA KA Olali o Polani. KA MEA I KAPAIA Ka Weli o ka Makakila A O Ka Pulakaumaka o na Enemi. [ARTICLE]

He Moolelo Hooniua Puuwai NO RAFELA KA Olali o Polani.

KA MEA I KAPAIA Ka Weli o ka Makakila A O Ka Pulakaumaka o na Enemi.

MOKUNA XVI. , Rafela me Lidia—Pa-pa leo oolea— Ha NOEAŪ f PUHĪLI OLE —AHAIA IjIDIA NOHO i KA NASLE Eia mai Eafela i ka ehuehu, Ua like me uwila i ka maka o ka opua, Haehae ka aha lani a he makaūi, Ua ino Kalaeloa kuehu i ka lepo, Meu r»'e ia i ke kono a loko, Wai auau ia no ke Kini u Hanakahi, Akahi ka anoi laaiele ia loko, O kuu loko ua mafwa i ke aloha. "IV/T Eka leo palunalu pane mai la ua wahine Ia īmua o Rb£ela: E Ra£ela, e anei oe e hoolohe mai ia'u no kau wahi minute pokole ? Pana aku la o Rafela, Ua olu'olu loa au e hoolohe aku ia oe ma na ano a pau.

E hoolohe malie mai oe a hiki i ka pau ana o ka'a olelo ea ? wahi hou a ua wahine la i nīnau mai ai.

E kamailio mai 1 pane aku ai o Rafela me ba aa ole ana aku a hoole aku paha i ka ninau a ua wahine la, I kela wa pane mai la ua wahine la:

E Ea£ela, he nui ka'u mau hana maikai i hana aku ai no ka Emepela o Rusia, He wahine waiwai au i keia wa! īne he mea la, owau ke pookela o oa wahine waiwai loa o Europa nei, a —

Me ka puleio malaelae ole ana mai o na mapuna olelo hope a ua wahine ia i manao ai e pane mai, aia hoi pane aku la o Rafela:

Eka wahine ! ke paa nei oe i ka hana a puuwai eleele, he hana maikai ia 3 ea ? He oiaio, o ka hana au i houkauwa koapai ai ia oe iho ma ka lawe hala o!e ana i na ola kina ole o ko'u mau hoa o ka aina baaau hookahi, he hana maikai ia i na maka o kou alii Hmnkakauha; aka, i mua o ko'u mau onohi maka nei la, a me na kant>ka Polani a pau e ola mai nei, fae hana kau i hana ai i kupono loa ke wi!i ia ko kani-ai a hiki i kou oo ana ae me ha moa kane la, no ka hopena o kou ola aea.

Ae *-lie oi»io he wahine waiwai io oe; aka, nohea mai kou waiwai ? Aole auei mailoko mai oua koko h .ia o\e o kuu mau hoa o ks aiaa oiwi hookah». Hā !ha ! ba ! hoopailua tuaoli t*u i kou waiwai, l'a kupouo ioa oc a me kou waiwai e olokaa la sku iloko oka imu ahi i pahiku-hiku ia feona en&eiia. E ka wahiue ! 4>ehea hoa aku ?

Ao'e uo i paue xuai ua waliioe la no na olelo a Rafela i hoohuai aku ai i inua odr rue ka hopo o!e, a uie ka wi. wo ole, aka, ua hooiuau mai la uo oia i k«ua kamailio aua

Aole a« he wahiue lUholi no Rvwia; aolo ia o ko'n aiua haoau. Aole boi su i h»vpaa ma koauohe Kupa r. he makaaiuana paha au no ka Kaioiv?r& o Rusia, Ke uootuaoivpo niaī la ano- ; . oe ?

A—he ! peliea aku; wahi no a ua Olali opio nei o Polani. Ua liiki no ia'u ke hoolilo ia'u iho i hoaloha no Polani. I kela wa i hulili aao e ee ai Da onohi maka o Rafela, a pane aku la oia. Pehea ! e lilo 00 i hoaloha no Polam ? A heaha hoi ke kumu e hiki o'e ai ia'u ke hana pe'a ? Ea, eka wabine ! E lilo koke aoa ka hanohano i hoaloha no ka hanohano ole, ke ola kino maikni i hoaloha no ke ola onawaliwali, ke oīa ana i hoaloha 00 ka make, a e komo eke Kamelo iloko o ka puka-kuīkele, mamua 0 kou hlo ana. e kēia waliiue limakoko 1 hoaloha no Polani» kuu aioa hanau aloha. Nolaila, e hōoki oe i kaa kamailio ana. , E Rhfe!a, na ka nui o ka uilani ana aka mBnao aloha aina i kono ia oe e kamaiīio mai e like me kena ke ano, Aole anei ? Aole—aole- eka wahine —ua kuhihewa loa oe. Na ko'u hoowahawaha maoli noia oe, na kainaina haekokohi weliweli o ko'u naau no kau haoa aloha ole maluna 0 kuu mau hoa o ka aina kulaiwi hookahi. "Nan;" wahi a Rafela i pano hou aka ai imua o ua wahine la me ke kuhi *na o kona lima imaa ona—Ae; nau 1 uumi-a-puaa i na ola aiakamae h« mau hanen ka uui o ko v u mau pokii, na kai kuaana a me o'a mau makua, a ke hea mai nei lakou ia'u mai ka po mai, e lla£eia Rafela ! e hoopai aku oe i ka ino no ka iao i kau mai maluna o makou a me ko makou mau ohana! Nau, e keia hiena wahine, i kiola aku i ko'a mau hoa kanaka, me na nunui e li&awe ana maluna o kQ lakou mau kino, no ka ht« pa-u o Siberia, a, aia lakou 1 keia wa he mau inai na ka ehaeha ame ke kaumaha. Na keia mau mea i wai-hoolaua i kuu m&nao e pane aku imua ou me ka hoowahawaha lo ».

A pehea, ua hoowah >waha anei oe ia'u ? i niūau mai ai ua wahioe la me ka pii okakala an l » mai o kona mau hiohicTna, e kunahihi ana kona mau ano a pau, a hele e, ae la ka Dili a kona helehelena kanaka i o ai*nei. a nei ka mea kakau i hoomanao wale ae ai no i kau wahi hookaau a .kahiko: Okala Ia e, okala— I Okala kunahihi la e, leauahih», | Okalakala kunahihi o Kuilio loa, | Ke wehe n n ke a luaa, Hemo ko a lalo la e, 1 Papapau kakou he aa ko ka hale. Pane aku la hoi o RafeJa no ka ni nau a ua wahine Ia: Ae. Hoowahawaha au ia oe mni ka mane o kuu poo a hala i ka manea o kuu mau wawae. I kela wa, oiai ke okalakala kunahihi o kona mau e kahiko ana meluna iho ona, a me ka leo kohu ki ana la na ka popoki wahine fhiu, pane mai la oia: Mai hoopakele au i kou ola—mai lawe ae au i ke koikoi oka hoola ana awu ia oe, e nei kauaka Polani h puwale, asa, ua hoofnaewaew v a mai oe ia'u me ka hoowahawaha ! Ano, e lohe auanei os e huī pa aku ana no oe me na kanaka Polaui kipi a pau i hele e iho nt i mamun ou. Ooe he kipi oe! Da naakemake o Rusia e inu i kou koko ! Ahe oiaio 0 kiheahea ia ana kou koko ma na jsapahna o ka honua ! Ko keia m&u buAole!o weliweli i luai ia mai ai e ua wahine la. aole no i hopo ibo o Rbfela, ma kahi o kona kaohi ana iho i ka hoopii mahuahua ana aku i ka huhu a me ka iuaiuH o ua wahine la, ua akaaka se la oia ma ke ano hoohenel'ene. Ae kuu makaenaka hehihelu, ua ike ne nei oe. ua aka kou mea 1 kakau moolelo no ka nui oka mana o 1 keia w»hine, oia hoi, ke haawi eia i| ka make lua kahi o ke ola, e ko ana | no ia me ka pahu'» ole, a he oiaio ke ike nei kaua i keia wa, ua puk?» mai ia' kanoha imua o Rafela, oia hoi, e ki ■' ia ana k ua koko iiih na papaHn» oka honua; » pehea la ka kaua; hiwaliiwa. ! Auwe * tna k»hi oks weliweli, hej aka hooheneheue kaua i haawi ae ai, a na ia aka, i hoouila !oa nku i ka $a&eua o ka ukiuki iloko o T Mia, a p?mej mai la oia:

A !e ka onpule, e eka ana oe i lealea. Aka, eia oe i keia wa iloko p kuu mana—o kou ola eia iloko o kua lima ! Alaila, pane eku Ia 0 Rafela, me krj oka ana, nole hoi kn onll o kft. hoomalanjl hoomalimali e lupa iho malana ona, aka, me ke kuoo a me ka hopo ole, pane eku k oia: Eka wahine ! Ke aa nei au e paio i kon maūa maluna o'u. O oe a me kou alii puuwai eleele, a me na tausa : ni o na tan«ani kauwa kuapaa mālale 0 olua, ua aa loa au e paio ia oukou a p&u. A— e ! A e ike ana oe i ko'u maiia 1 keia wpj i hooho ae &i ua wahine la, aokawa no ia ona i pai ae &] i kona mau lima me ka hehi ana iho o irona wawae i ka papahele. Ia wa no i lohe ia aku ai ka ma-lei ana mai a kekahi puulu k»naka i lako pono i na mea kana. Emoole hemo hke mai Ia na puka e> paa e hoopuni ana 1 k* rumi a ku ana «a poe kaiaka la ma ia mau wahi.

ka nanaina ha&kei a me ka haaheo, pane mai la ua wahine la. me ka manena ana aeO kona noau li-

A—ha ! e Rafela fta wiw? ole ! E ke kanaka kipī, pehea iho la keia ? Ano, makemake au e ike i k>u aa ana e hoopahaa mai i kuu mana. 01 hoi ! E aha ana ka hoi oe ?

Me ka pane leo ole ana ae oke koa opio Rafela, aka, ma ia wa nf e ua hekau iho la malnna ona ke kuoo a mn ka hiona akahele, uuohi ae I v oia i kana pahikaua. a me ka palamimo a me k» eleu loa ua pili aku la oia ma ka aoao oua wahine la, a ap 1 ae la koifa lima hema i kona puhaka a pa» pono, eku iho ai ke kaena a Tca mi kioi:

Komo pono mai la 00 i ka 1 u lihi, He kiina mikioi na ke'āk»ma3L ; A*kamai oe, akamai au, Haele na ike o kaua ika laula. ' A oi»i a paa ana ua wahine Ia iloko oka puili pahu'a ole a Rafel8 4 ia wa oia ipaneiho aiiaia: Ē ka wahine !ua ae nei ce I kou manāi a i keia wa hoi, e inakaikai iho hoi oe i ko'u. A maanei e kaulaa iki itio ai kaua e ka oia i, e hoomanao iho oe ma ka wa eai ana ka kaua hiwahiwa me ka wahine Kukini, e noii nowelo ana no kona noonoo ma ka hoomaopopo ana 1 na alaLele huna o loko oua halealii la, a ua paa pono hoi iloko o ka papa hoōmanao o kona noonoo ke alahele e hiki ai iaia ke hooko aku i ka hana 1 hoiloli mua ia ilok«? o kona pupiu, me ka pahu'a ole. Ua ike oia, ike s koua mu v loa e hemo aku ai 01 a a kaa mawaho o ka rumi ana e noho ana me ka wahine Kukini, he mannwa ia noaa e komo aku ai ma kekahi &lahele huo,v o loko oua halealii la; a pela auanei o f a e pakele ai mai ka pnpiliki* eleole i upu lae kapmai maluna ona. Nolaila, i keia wa a kaua e iko nei ua paa aku oia i ke kino o ka ulua kapapa o Rusia iloko o kona !ima, ua ko koke loa mai ka mmute auu i hooholp mua ai e hooko puhiii ole i ka mea an^ 1 (ia mua ai, I ka.wa ipaa ai o Lidia ia Bafela, ua u-wa ae !a oia me ka leo nui a me ka piha makau, a na i » leo hoopuoho ā ka awaawa i kono aku i na koa Eukini e holomoku mai iloko o ka rouii no ka hoopakele ana ae i ko lakou baku wa hine.

Aka, na m-ikaukHu maa uo aae ki Olali o Polam me liaouohunoho hnna uoe ,u !oa. 1

Ika ana koa i lioomaka mai al e kouio, o koua aiauawa uo ia i ho!<> aku &| ma kekuUi puka, me ka paa pu ua no lioi i ka wakine Kukiui.

Me ka hauua palii hala 010. haule aka la ke koa kiai e ku ana iuh ia p«r ka, a kamoe loa «ku la koua m m kapnai awiwi. e like uie na wawao o ka ant?te!ope e leboi ana nia ua piko o na kuahiwi. i

Kenoole kouto aka la oia uia feofcahi «Uhele olowi lo», a uio ke aka aai uoi hali mai la koua alo i hope uei ma kaf hi &na i kouo eku ai, me ka paa ana 'i k% waUiue Sukiui uiaoau» pouo ae oaa» » o koua Uuia ak»u hoi e bvK>ijU-*lo aiaj *ua oia i kaun pahikaua uiawu;* pouo ui»! oua» & uia i i suo kuemi hvpo ak4 U ka»» hele mn, T