Kuokoa Home Rula, Volume VI, Number 4, 24 January 1908 — ka Moolelo Kaao Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele I hooponopono hou ia elike me na [Illegible] Moolelo [Illegible] a ko Hawaii ame [Illegible]. [ARTICLE]

ka Moolelo Kaao Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele

I hooponopono hou ia elike me na [Illegible] Moolelo [Illegible] a ko Hawaii ame [Illegible].

MOKU'NA I. A"<( llualeh /,•(( /i..c</ <nnt mtii o /Wc uwr l-imu i h,' < Huu'aii iiri—A'e Kai a Kahinalii. | HOOMAUIA | Aia nohoi maloko o keia pule i hoikeia ai na inoa o Ku, o Lono ame Nu'akea. ame Honuaiakea, Kalai-honua-mea ame Kamohoalii, na inoa i heaia ai ka waa o Pele; ame ka inoa o Nukkea, ka wahine "poli waiu." Ma ko Hawaii nioolelo o Pele, ua oleloia; o Haumea, ko Pele makuahine, a pela hoi me ko Namakaokahai, ame kekahi p'oa e ae he lehulehu loa; elike nie na Hiiaka, Kahuīiaokalaiii nia, Lononmkua ma, ame na ma»o niuhi hookalakupiia o lea Tioana, elike me Kuhainioana, Kamohoalii, Kaeaa anie kekahi poe e ae. Maloko nohoi o ia maheie i hoikeia ai; o ke leumu i 1'.0,:a ;<.i o Pele i Hawaii nei; mamuli ia o knna kipalc?ua ana ra.n e ke kaīkauana, e Namakaokah.ii, no ko Pele apiīieāli a'iu nie ka Namakaokahai mea aloha, he kane. i keia hele ana o Pele'ma, ua liii mai ia no oia i kaiii pokii, ia Hiiaka, ma kona poli; a o mea ia i kapaūi'i 'o oia o Hiiaka, o Hiiaka-i-kapoli-o-Pele. Hele mai.,la ua Pele nai me kona poe apau. a Hoea i kekahi aina o Hapakuela ka. inoa, He aina keia ika lipo oka moana. Pae ka waa oua Peleaihormamea nei i keia aina. :L, hoi o Laka i kana hana o ka hula; a o na olapa oia no na makuahine Hiiaka ona. Nui na kane ame na wahine o ua aina nei i akoakoa mai e nana i keia poe malihini ui o ka hoea ana 'ku ilaila. He.ui najcane- ahe ui nohoi na wahine. o_ka.oi aku hoi 0 ki mea maikai īoa a ieamahao nohoi i ka lakou hoomao popo ana,oia ka hula a ua poe malihini nei e lawelawe ana. Ua ku ka hula a Laka mai ia po a ao; aole wahi mea a ikeia aku o kekahi mau hiohiona o Wahieloa ame ko Pelekumukalani hoea ana ilaila. Ua ninau nohoi lakou nei i na kanaka oja wahi, ina paha ua hoea aku ila-ila, : kekahi mau malihini i kahi mau la i aui ae. Ua hoole ua poe kamaaina nei me ka olelo ana mai: ■ "Aohe poa malihini i kipa mai i ko makou nei wahi iloko aku nei o kt:a mau la. Oka elua puni makahiki keia o ka hoea ole ai:a mai o kekahi poe mai na wahi e mai." I ka ike ana o Pele, aehe ka,ia mea aloha, ke kane, oia hoi, o Wahieloa; i keia aina a lakuu i kipu mai ai; ua kau hou lakou nei iluna oka waa o Honuaiakea; a au hou mai la ike kai. Ia lakou nei hoi-i Inla mai ai; ua hoee mai la ke kai nui a uhipu ia ka aina o liapakuela. Pau loa na kanaka oia aina i ka lukuia e ke' kai. A ma leeia hele ana mai o ka moolelo, ekamakamakailio iki kakou no na kaikaina o Peleihonuamea i hele pu mai ai me ia. lie like ole no na mana moolelo e pili ana i ka uui o na kaikaina ;t ua wahine nei o ka Lua i hele pu' mai ai me ia. Ua manao kekahi poe, eia na inoa oua poe Hiiaka nei; o liiinka-i-ka-ale-i; Hiiaka-i-ka-ale-moe; Hii-aka-pai-kau-hale; Iliiaka-i-ka-pua-aneane; Hiiaka-i-ka-p'ua-km-i; Hiiaka-noho-lae; Hiiaka-wahi-lani ame Hiiaka-i-ka-poli-o-Pele. Ma ka manao hoi o kekahi poe moolelo Hiiaka, he lehulehu loa no nei poe Hiiaka ua piha ko kkoii kanaha a 01 akiK., . A iha ka mahele hoi ako Maui poe 3iiaka, he ewalu uo keia poe Hiiaka, elike no me ia i hoike mua ia ae nei; a he mau wahi like ole nae ma'kekahi mau inoa. A eia ko iakou mau ano a mau hana hoi: Hiiaka-makole-wawahi-wiia, ka mua; a o ka lei-hala me ke amn-nuie kona mau hoailona. Hiiaka-wawahi-lani; me he 'moa la, oia no o liiiaka-wahi-iani i hoike mua ia ae nei, aoke ku -a-ua ko ia nei hoailona Lliiaka-noho-lani; a ' o ka' onohi lila uie lqi \ki koko kona mau hoailona.' Hiiaka-ka-alawa-inalei; o ka ohiki maka loa kona hoailona. Iliiaka' -i-ka -po) i-o-Pele; "o ka psia-c< o ke kuahiwi, kooa hoailomi.; u o ka ai i ka i'a mai ke poo a ka hi'u o ka i'i koqa Kanawai. liiiaka-kapu-enaena, ame he mea la o Hiiaka,-i-ka-pua-aneane no keia, elike me ka mea i hoike mua ia ae nei; a o koria hoailon'a, he wela nonono ula ke kanaka ao ka w;ihinc;paha e pili a e nohoia ana e ia. Hiiaka-lei-ia; .o ka Hiiaka keia nona na iei apau mawaho aku o 'ka lei hala, ka hopo loa, oia o Hiiaka-opio. 1S ikeia ana, ma ko Maui Hiiaka, he okoa loa ka Hiiaka loa o Pele, oia o Hiiaka .ppio. Ama ko Hawaii ma-

hele hoi, e ikeia no o Pliiaka-i-ka-poli-o-Pe le k;; j;ol:ii muli loa b ua wahine la o ka lua-ahi o Kilauea, Elike hoi me ka mea i hai mua ia ae'nei, he walu' kuikamahine uuku wale no o Hiiaka-i-ka-poli~o-l?elei-keia hele ana mai me na kaikuaana ame na kaikunane; a o kona poli waiu, oia no o Nu'akea; .pela no e hoom;io])o}w iho ai ka ipea heluhelu ma keia hoomaka ana mai o iv>i hele ana mai la o ka moolelo.. Mahope iho-o ka liaalele ana aku o •J V!r ni.i i ka aiua a Hakuela, ua hele mai la lakou he man !a i k-a :no:ina a hoea he aina. Elike no ma ka Laka hana aua i kana hana maamaalea loa,.oia hdi ka h-ula, ina ka aina o Il'akuela, pela no i lawelawe aku ai' ia i ua hana nei ma keia mokupuni a lakou i hoea mai ai. ■ Oia no ka hoopaa a o na maknaliine Hiiaka no kana mau olapa. Ua lilo ka hula-a ; .ua kaikamahine nei i moa makomake.n.uiiae ria kanaka o.keia aina a lakou, i hoea. mai ai. Ua haomaopopo aku la'hoi lakou nei i na kamaaina oia wahi ina paha, ua hoea mai Haila he kane a he wahīne mai keka hi wahi okoa mai; a ua hoole mai la na kama;;ina, me ka olelo aila mai nohoi, o I;iI<ou-na poe maliliiui niua loa o ka hiki ana aku i ko lakou aina. ('no kmii \va aku.)