Kuokoa Home Rula, Volume VI, Number 7, 14 February 1908 — Ka Moolelo Kaao –:o– Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele I hooponopono hou ia elike me na maawe Moolelo Hiiaka a ko Hawaii ame Maui. MOKUNA I. [ARTICLE]

Ka Moolelo Kaao Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele

I hooponopono hou ia elike me na maawe Moolelo Hiiaka a ko Hawaii ame Maui. MOKUNA I.

Ka Moolelo o ka hoea ana mai o Pele ame kona poe hoahanau I Hawaii nei--Ke Kai a Kahinalii.

[HOOMAUIA] Ua olelo ia ma keia moolelo, a pela nohoi ma ka moolelo ponoi pili ia Pele, ua hoonohoia ka lua o Pele, oia hoi o Kilauea i na papa elima. O ka lima o ka papaku oia no ka papaku e pale ana i ka aina ame ka wai malalo ae. Ina e naha keia papaku, o ke komo no ia o ke kai i loko o Kilauea holooka. O ka papaku eha hoi oia kahi i noho ai o Wakea. A oia kahi i kapaia e kekahi poe o Lolo-i-Mehani, elike me ka hoike a ke kekahi Mele Koʻihonua, nona ka inoa o "Wela ka Lani, o Owe" a penei na lalani mele: "Hanau Haloa keiki a Haumea no ka wahine, He wahine ia no Iliponi, No loko o Likalani, No ka aunaki ahi kanaka, No ka momoku o Kukuena, No Kuku laua o Weli, No na kalina ahi kapu elua, I hoomauia e Akea mai ka po, Akea ai o lalo o Mehani." I ka noho ana o Pele ame kona ohana i ka nani o Puna a kamaaina nohoi ia mau kaiulu, ua lani iluna a honua nohoi i lalo nei; i kekahi la kalae malie maikai, huli aku la ua Pele nei i kai a ike aku la i ka lana maikai mai o ke kai, hu ae la ka makemake o ua Pele nei i ka auau kai; a ia manawa oia i huli ae ai a kamailio aku la i na kaikaina Hiiaka ona no ka makemake e iho i kai o Haena ame Keaau i ka auau. I nei hoeu ana aku ana i na pokii kaikaina ona, ua ae mai la lakou apau me ke koe koena ole, no ka iho i ka auau kai, a no ka olao wahi hua opihi no hoi ame ka paʻipaʻi lau limu ana. O ka wa iho la no ia i iho ai ua poe wahine nei o ka lua i kahakai i ka auau. A hoea lakou i kahakai, ia wa huli ae la ua Pele nei a olelo aku la i na kaikaina, ma ka i ana aku ia lakou: "E auhea oukou e oʻu pokii, O ke kai mua hoi ea, a pela hoi me na nalu mua, noʻu nei ia no ko oukou hanau ana. Aia hoi a noa ke ka iaʻu, alaila, ia oukou aku ka nui o ke kai." Ua ae mai la no na kaikaina i keia manao o ke kaikuaana haku o lakou. O ka manawa no ia i ku ae ai ua Pele nei e hele i ka auau kai a e heenalu nohoi. Ia manawa olelo aku la kekahi kaikaina ona: "Auhea kou papa e hee nalu ai oe ?" Pane mai la ua Pele nei: "Na ka holona paha hoi o ke kau i luna o ka papa, alaila, hee i ka nalu. O ka umauma nei no ka papa o ka mea akamai i ka hee nalu; a o na kipoo hiwi nei nohoi na hoihoi i ka muku ame ka lala." No keia pane a Pele ua emi pu iho la no ka manao nei kaikaina i hoomoe aku ai no ia mea he papa. heenalu. O ka eleu aku la no ia o ua Pele nei, a kuho ana iloko o ke kai, aau aku la no kulana nalu. Eia hoi na' kaikaina ke'nana aku nei i ua kaikuaana haku nei o lakou i ka au i waho iilo loa oka moana. Aia wa olelo ae la o Hiiakaikaalemoe.i kekahi mau Hiiaka e ae: "Ea, o ka 'au hou ni ka paha nei o ua wahine nei i ka aina a kakou i hele mai nei? E haalele ana ka paha auanei ua kaikuaana nei q kakoa i nai wahi. Hele nohoi a hana oia psla ia kakou, alaila, ua pono no ka lilo ana o kana kane i kela hoahanau kakou." la lakou nei no e nana ana i waho lilo o ka moana ike aku la lakou nei i ke ku ana mai o nui a ka launa o!'e,- Aia ha'i ana mai, ua ike aku la lakou i keia wahi mea uuku e oili mai ana maluna oua nalu nei. Qia hele o ua. nalu nei a hiki loa i ko. lakou nei ike. moakaka ana aku i ke kaikuaana o lakou e hee mai ana iluna o ua nalu nei me ke akamai nui. ona kiipoohiwi no oua kaikuaana nei, oiaiflb kona papa hee nalu. He hele'ia o ua Pele nei i ka muku me lea haaheo nui, a hoi ika lala. He ui hoi J<at) i nei. Hoomaka aku la na kaikaina e.hookanikani-pihe niauka aku nei o ka aina no ka mahalo ana aleu i„ua kaikuaana nei. Oia hele nohoi o ua Pele nei a pae i nei nalu mua, hoi .hou no ua Pelenei no ka lua oka nalu. oka hele ia a pau na nalu elima i ua Pele nei, hoi mai la ia a a'uau kai mapli iho la. A pau ka auau ana hoi maija oia a kula, olelo mai la i na kaikai:na ika i a;ia mai: "Ua noa„ke kai. o kakou. Oko oukou m.anawa hoi kēia e hele nui ai .i kai a hee nalu nohoi, elike me. ko oukou makemake. O kahi pokii nei pae o |rakbu, aole keia o kona mahawa e hee nalu 0 mauf' ..fi hoi ae a'nQho mai oia kiai ia'u i ko.'u wa e hiamt>e lk. Ae aku Ia nohoi na kaikaina. 0 ka hpi no, ia o. ua Pele. nei me kahi pokii uuku, oia Hiiaka-i-ka-poli-o-Pole a.hoea i kahi hale lau-i i ako mua ia ng e na kamaaiha oia niau kalia, a. huli mai la ua Pele nei'a olelo mai la i ke kaikaina. ."E Hiiaka i.kuu poli.nei.e! rle wahi kauolia lea'u k oe, a oia keia; e hiahipe ana au, oiai ke hele inai nei 'na lihi liui o Awihi-.ka-lani a luluu ika hipo a ka. hiamoe. Ple hao wale hoi neii kiiha aka n)oe ia'u, Nolaila, e ae ho.ii.au i keia ;kaun.u' a ka po;' nolaila, e kuu pokii, ē kapu kuu .hiamoe, Aohe kaikaina punahele o'u' a hoala ihp i kua hiamoe'.