Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 36, 2 September 1875 — Page 4

Page PDF (1.04 MB)

Na Ekalesia o Kawaiahao a me Kaumakapili.

Halawai kakahiaka, la Sabati .... hora 10½
Halawai po ..... hora 7½
Halawai Apana auina la ..... hora 3½
Kula Sabati ..... hora 9½

NA KULA SABATI.
NA HAAWINA.
Sept. 19 —Ke Ala hou ana me ke Ola—Ioane XI: 34—41.

34 A ninau mai la ia, Mahea la oukou i waiho ai ia ia? I aku la lakou ia ia, E ka Haku, e hele mai e nana.
35 Uwe iho la o Iesu.
36 No ia mea, olelo ae la ka poe Iudaio, ia ia, Aia hoi, nani kona aloha ia ia!
37 Olelo ae la kekahi poe o lakou, Aole anei i hiki ia ia nei, nana i hookaakaa na maka o ka makapo, ke hana, i ole ai e make keia kanaka?
38 Alaila uwe hou iho la o Iesu iloko ona, a hiki ma ka halekupapau. He ana ia, a ua paniia i ka pohaku.
39 I mai o Iesu, E lawe aku i ka pohaku. I aku la o Mareta ia ia, ke kaikuwahine o ka mea i make, E ka Haku, ua pilau ia, no ka mea, o ka ha keia o ka la.
40 I mai la o Iesu ia ia, Aole anei au i olelo aku ia oe, ina e manaoio mai oe, e ike auanei oe i ka nani o ke Akua?
41 Alaila lawe ae la lakou i ka pohaku mai kahi o ka mea make i waiho ai. A leha ae la o Iesu i kona mau maka iluna, a i aku la, E ka Makua, ke hoomaikai aku nei au ia oe, no kou hoolohe ana ia'u.

———:o:———

P. 34, 35. Owai ka mea e ninau ana? E ninau ana Iesu ia wai? Heaha hoi ka ninau? Owai keia Mesia? Owai kona kaikuaana? Owai ke kaikunane? Nohea hoi lakou? p. 1, 2. Ua loaa ka mai ia Lazaro, ua kii ia Iesu, aia no ia ma Posea, ma kahi i kapaia Betania ma ka hikina o Ioredane. Kali nae o Iesu a make o Lazaro, alaila ku oia a hele, a puka i ko Mareta ma wahi, a launa me Mareta, a hai oia i ka make ana a me ka nalo ana o Lazaro. A ninau oia ia Mareta, mahea i waiho ai ia? A pane aku o Mareta, pehea? I kona alakai ana ia Iesu i kahi i nalo ai me ka uwe, pehea iho la Iesu? Aloha Iesu, a uwe pu me ka poe e uwe ana. Heaha ke kauoha ma Roma 12:15?
P. 36, 37. Heaha ka na Iudaio olelo no ko Iesu uwe ana? He oiaio no anei ia olelo? Mahea Iesu i hookipa nui ia'i? Ma ka hale o Lazaro. A ninau kekahi poe pehea? Ina hiki Iesu ke pale i ka make, no ke aha kona ae ana e make Lazaro? p. 4. Aole anei e hiki ia Iesu ke pale i ka make mai ia kakou? No ke aha ke pale ole aku, a make no kakou? No ke aha ko Iesu pale ole aku i ka make mai iaia iho? A make ole Iesu, pehea kakou?
P. 38. Uwe no Iesu iloko ona a hiki i hea? Heaha ia luakupapau? Peia anei kekahi mau luakupapau Hawaii? Ko Iesu luakupapau, heaha ia? Mahea kekahi mau luakupapau? Mahea ko Mose? Mahea ka luakupapau o ka poe i puhiia i ke ahi, a hoopuehu liilii ia ma o a maaeei?
P. 39. Heaha ka Iesu kauoha ia Mareta? Kanalua no nae Mareta, no ke aha? Kuhi oia, aole paha hiki ke hoala hou ia ke kino o Lazaro, no ke aha?
P. 40. A pane Iesu pehea? Mahea ia olelo, ma ka p. 23. Ka nani o ke Akua, heaha ia? Ka mana e hoike ia'na ma ke ala hou ana o Lazaro. Pehea e ike ai ia nani? Ua loaa anei ia manaoio ia Mareta ma? Ma ke aha i maopopo ai ua loaa?
P. 41. Ma ka ae e wehe i ka pohaku o ke ana. A i ka wehe ana ae, aha aku la Iesu? Ma kona ano aha kana pule ana? Ma kona ano aha kona kahea ana, E Lazaro, e hele mai oe iwaho? Ua lohe anei oia a hele mai a ola hou? Ua la, ua ola a loihi o Lazaro, he 30 makahiki kona ola ana mahope, kona mau makahiki a pau ua 60, wahi a kekahi moolelo ekalesia. Heaha ka Iesu olelo no ke ala hou ana, ma
Ioane 5:25, 28, 29? Pehea hoi Daniela 12:2, 3? Owai ke ala hou ana me ke Ola? Ioane 11:25. Hai mai 1 Kor. 15:20, 22, 52—55; 1 Ier. 4:16, 17. E pomaikai ana ka poe pono ma ke ala hou ana, pehea hoi ka poe hewa? Hoikeana 20:14, 15.

NU HOU O NA AINA E.

          —Aia ma Pensacola, Felorida he mai ahulau i kapaia ka fiva olenalena.
          —O ka papa imi dala no ka hoikeike nui ma Piladelepia, ke imi nui nei lakou i $1,000,000 no na hale wale no.
          —Aole i ae ka Aha kuikawa o Sepania nona ka hooponopono ana i ke Kumukanawai o ua aina la i ka pakui e kue i kekahi ano hoomana ma ia aina.
          —Ua haku hou o Gladsone he wahi buke hou e kue ana i ka aoao Pope; a o ke kolu ia o kana mau buke liilii i haku ai e kue ana ia hoomana.
          —Ua make mai nei kekahi haole kaulana i ka haku moolelo me na kaao o Hans Christian Anderson kona inoa, a ua hoolewaia kona kino lepo ma ka la 31 o Aug., ua hele kino ae ka Moi o Denemaka i kona hoolewa, a ke kanikau nei ka lahui holookoa nona.
          —O ke aniani kilohi nui o na aniani a pau o ke ao nei, aia ia maloko o kekahi keena o ka Hotele ma Saratoga, Amerika.
          —Ua hao wale ia ka waihona dala o Amerika Huipuia, he $47,000 i lawe ia; a ua manao ia o kekahi kakauolelo o ka waihona dala kekahi i kokua ma ia hana, a ua hopu ia oia, ekolu a eha mau kanaka e i hopuia me ka manao o lakou pu kekahi i komo ma keia hana.
          —He mau wahine o Hannah Addison me Rhoda Watson ko laua mau inoa, he mau lala laua noloko o kekahi hui no na makahiki he 48 ma Cleveland, Ohio; ua make mai nei laua he eono hora wale no ke kaawale o kekahi mai kekahi, a o ka nui o ko laua mau makahiki he 85 o ka mua, he 74 o ka hope.
          —O kekahi mau paa mare i noho loihi malalo o ka berita, ua loaa ka hewa i kekahi o laua a ua okiia, ua noho kaawale laua iloko o na makahiki ekolu, a ua mare hou mai nei laua; o ke kumu no ke aloha i ka laua keikikane, he mea ano hou keia o ka mare palua ia'na o keia mau mare.
          —Ua make mai nei kekahi wahine ma Louisville, o ka nui o kona mau makahiki he 100, 7 malama me 1 la, oia ka makahiapo o na keiki he 11 i hanauia mai e kona mau makua, ua mare oia i ke kane i ka makahiki 1800, a ua noho kane ole hoi iloko o 38 makahiki. No kona mau kaikuanane hoi, hookahi i ke kaua ma Waterlos, a hookahi i lawe pio ia ma na kapakai o Inia Komohana.
          —Ma Carolina Hema, ua hanau mai kekahi wahine paele i kekahi mau keiki mahoe, he keikikane me ke kaikamahine; ua hoohuiia laua ma ke kipoohiwi, o ke kaikamahine he ikaika me ka piha pono o na ouli o ke ano kanaka, aka, o ke keikikane, aole he wawae me ka lima, a o kona mau maka ua hamole pu.

Eia mai ka Oiaio.

E KA LUNA HOOPONOPONO E; Aloha oe:—
          Ua ike au ma ka helu 32, aoao 2 o kou nupepa, KA LAHUI HAWAII, i kekahi mau mamala olelo oiaio ole, i h oopuka ia e kuu makamaka hookipa aloha, Jesse K. Joseph o ka aina nani o Kipahulu.
          Ua hiki aku au ma ke ahiahi Poaono o ka la 17 o Iulai, ma ka apana o Kipahulu, me ko'u mau hoahele ekolu, o Manu, o Jno, Kamanu, a me Kealo, No ko'u manao nui e lohe i ka haiolelo a Rev. Puhi, no ka mea, he la Sabati ae ia. Ia makou i hiki aku ai ma ia aina malihini a'u i ike ole ai mamua, ua hookipa aloha mai la ke keiki haole oia wahi, Kalanimaka'lii me kana wahine, me he la ua launa mua makou mamua, ka eleu, ka haahaa, a me ka oluolu mai ia
makou. Hooluolu iho la makou malaila ia po.
          A ma ka la Sabati ae, pau ko makou paina kakahiaka, ua kau makou ma na lio, a holo aku i ka pule, a ua ike no hoi au i ka nani o ka haiolelo a Rev. Puhi. Pau ka pule kakahiaka, ua hookipa aku la na kamaaina ia makou a me ke kahu me ka oluolu, no ka hoopiha ana i ko makou mau talena. A pau ka paina ana, ua oluolu no o Rev. Puhi i ka haawi ana mai i ka manao paipai ia'u i ke ahiahi ana iho, ma ka hale halawai o Kukuiula. Ua lawe mai au ia lokomaikai a hana aku. A pau ia halawai ana, ua kokoke aku la na kukuna o ka la e halawai iho me ka Ilihualala o ke kakakai pali o Haleakala. A ia makou e liuliu ana e paina ahiahi, lohe aku la makou i kekahi leo e uwo mai ana me he liona la, a puiwa ae la makou me ka ninau ana, heaha keia? eia ka olelo a ka mea hale, o kuu keiki keia, ua ona paha i ka rama, aohe i liuliu iho, kaalo ana ka lio ma ke alanui, a o ke komo mai la no ia i ka hale, me na olelo i piha i na uhane daimonio o ka lua po, me ke alii nui o Apoluona, o na huaolelo no a pau a ka haole. Pau ae la ka ono o ka ai, i ka ua o ka hoolapa a ka ona, he mea e ka weli8weli o na maka i ka nana aku, e huila ana e like me ke oko'ko o ke ahi enaena, elima paha minute o kona nalo ana aku a hoea hou mai ana, a oia kona manawa i hoomaka ai e kipaku i kona  mau makua e hele koke, ina olua e noho iho, o ka make ko olua hope, wahi a ua kiki lapuwale nei. Pau ae la ka hua kipaku i na makua, ua hoomaka kela e kipaku ia makou, a me ke alakai o ka'u oihana, oia o Manu, he kamaaina no ia aina, o ko Manu okakala ae la no ia, me ka pii pu ana o kahi kai, e hele koke kakou, no ka mea, mamuli kakou pau i ka make i keia kanaka, o ko makou eu ae la no ia me na wahi puolo, a hoi luuluu aku la i ke one hanau o Hanakahi.
          Maanei e maopopo ai kakoiaio, aole na ka mea hale makou i kipaku, aka, na keia kanaka pupule i hoomalule ia i ka wai hehena o ke kino, Ua ea like aku la no nae makou me na mea hale, a me ka laua mau keiki elua, a hiki ma ka hale o Pueiki ia ahiahi no.
          Aole au i manao e hoopilikia wale i ke kahi keena o kau pepa, aka, ua manao au, he mea paha ia na ko'u mau hoa puni heluhelu e ninau iho ai iloko o ko lakou noonoo maikai ana, a i ole ia, o na poo oihana aupuni paha, kahi hoi i loaa mai ai ka hana a'u e lawelawee ana iloko oia pilikia ana, i ke kumu oia kipaku ana.
          1 O ke ano o ka rama i hana ia, no loko mai no ia o ke ki, a hana ia a lilo i Okolehao. 2 Ua manao keia keiki ponoi a keia mea hale, ua hookipa mai la na makua ona i ka laua hunonawahine i kekahi o ko'u mau hoa opiopio, a i ole ia, ia makou paha a pau, ma ke ano hoohaumia.
          No keia mau kumu elua, ua ikaika loa ka piha ana o kona inaina wela maluna o kona makuakane, a kipaku mua ia na makua, a mahope makou.
          E kala mai ia'u, a e kamailio au i ke kumu i loaa'i i keia keiki ka manao ino. Ma ke kakahiaka no o ua la Sabati la, ua hiki ae kekahi hapa haole i o'u la no kona mau auhau, ua olelo aku au iaia, aole e hiki ia'u ke hana i keia la, he la Sabati keia, o e hele ana au i Waihee ano, wahi ana. Ina oe e hele, e kakau oe ma kekahi pepa, a waiho iho ia'u, malaila au e ike ai i ka nui o kou mau auhau. Ua hala aku la kela no ka hele ana i Waihee. A i ka hui ana aku me kekahi keiki ma ke alanui, ua hai hoopunipuni aku la keia hapa haole, ua lilo aku la kou ewa i ka Lunahelu, a me kekahi poe me ia, malaila i hoopau ai keia keiki i ka noonoo kanaka a hiki i ka hale a makou e noho nei, ua hele aku o Pueiki a halawai me keia kanaka, ona rama, a ninau pono aku la i ke kumu o ka hana, a nana no i hai pono mai i na olelo maluna ae, mamuli o ka alapahi o kela hapa haole ino.
          Ua menemene ole au i ka hai aku i ka oiaio o na kumu i hanaia ai keia mea, a na oukou ia e kaana pono i na mea a pau i waiho ia aku la imua o ko kakou makamaka hou KA LAHUI HAWAII.
          A mai manao iho hoi kuu hoa maikai, e kue aku ana au ia oe, aole, o kahi hooponopono wale no a'u e pili ana i kau kalai manao ana, oia keia, aole na ka mea hale makou i kipaku, na ke keiki ona rama. O ka home o kana keiki, he mamao loa aku ia i ko na makua. E aloha auanei.
D. KAHAULELIO.
Lahaina, Maui, Aug. 27, 1875.

Ka Mana o ka Waa.

E KA LAHUI HAWII E; Aloha oe:
          Ke noi aku nei au i kou lokomaikai, e ae mai ia'u e kamailio aku no na mea a'u i ike ai i ka mana o ka waa, a penei no ia: Ma ka la 9 iho nei o Augate, pae mai la kekahi lio kane nui momona ma Haena nei, nona paha na paona i hiki aku i ka 200 a oi, mai Kalalau mai maluna o ka waa, me na kanaka ekolu, malalo o ka hookele ana a Puhauhau me kona ike nui.
          Penei kana hana ana i kau ai keia lio, ua hanaia he mau laau elua ma kela ama, a ma keia iako a paa, a ma ka aoao muku no hoi kekahi laau, a hanaia a paa me he hoaho hale la, a haliiia o luna i ka lau maia maloo a weuweu maloo paha, a maluna iho o laila e halii ai i ka moena a paa, a kii ia ka lio a ma ke one, a kulai ia a hina ilalo, a kupee ia na wawae a paa, alaila, hapai ia e na kanaka elima a ewalu paha, ma kahi i hoomakaukau ia, a hoopaa ia ke poo a paa a me na wawae a me hope, a o ka holo mai la no ia iloko o na kai hauliuli a me na pali hulaana o Kalalau a pae ma Haena nei a okioki ia na kaula a pau, alaila, elua kanaka ma kela a ma keia iako hapai i ka waa, a huli i ka waa, haule aku la ka lio ilalo, a o ke ala no ia o ua lio nei holo ana, aole wahi i poino iki o ka waa. Akamai no hoi keia kanaka i ka imi ana i ka mea e poino ole ai na holoholona ma keia wahi ino. He nui no na lio i hiki ma Haena nei ma keia ano lawe ana a keia kanaka.  D. P. PUNIAWA.
Haena, Kauai, Aug. 10, 1875.

MA RE.

NAIPUALOHA—KAWAILIULA.—Ma Kaalaa, Aug. 26, mareia e Rev. H. H. Paleka o Naipualoha k., me Kawailiula w.
ILI—AILAAU.—Ma Kawaiahao, Aug. 30, mareia e Rev. H. H. Paleka o Ili k., me Ailaau w.
Au g. 19.—Ma Kahana, ua mareia o Nuhi k., me Wahineino w., na D. Kekiokalani i hoohui.

HANAU.

Ape r. 26—Ma Halawa, Molokai, hanau o Ikapu k., na Kalaau me Pakaha.
Mei 23.—Malaila no hanau o Inoaole w., na Kaahanui me Hua.
Au g. 28.—Ma Kapauhi, hanau he kaikamahine na Iuko k., laua me Kealoha w.

MAKE.

Mei 12—Ma Halawa, make o Namakaokai w.
24—Ma ia wahi no make o Inoaole w.
Iune 5—Malaila no make o Hua w.
Au g. 23—Ma Wailupe, make o Kaihe k.
25—Ma Waialae, make o Wikoria w.
30.—Ma Apua, make o Miss. Mary, Liilii

LEWE RS & DICKSON
(O LUI MA.)

MEA KUAI PAPA A LAKO KUKULU HALE o na ano a pau.
AIA MA KE
Alanui Papu a me Alanui Moi
E LOAA AI NA
Pani Puka,
Puka Aniani,
Olepelepe,
Laka,
Ami Liilii,
Ami Loloa, & c.
PENA o na ano a pau,
Aila Pena,
Vaniki, &c.
NA BALAKI me PUNA
NA PEPA HALE me na LIPINE HALE.
O na mea a pau maluna ae, e kaui makepono loa
14]   ia aku no ke DALA KUIKE.  [1y