Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 143, 5 March 1891 — Page 3

Page PDF (1.15 MB)

This text was transcribed by:  Cheryl Bain
This work is dedicated to:  Kyle Bain

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

MAI POINA

 

            O ka poe i loaa na palapu ma ke kanawai, o makemake ana e loaa ona mea nana e lapaau, e hele ae imua o J. M. Poepoe Esq.  He Lo@o Hawaii naauao, a he milolii ma ka olelo.  ‘Aina hoi i ka ilikea, eia na loio i wae ia e “KA LEO O KA LAHUI ma ke kulana o ka naauao.  Nolaila, ke hoike nei makou i keia me @o makou ake, e ike i ke kulana o @a kanaka naauao a pau iloko nei o ka aina.

            No laila mai poina e na hoa ka@maka@ e ike ia kaua hoakanaka.  O kipa howa ke aloha i ka ilio.

 

HE MOOLELO HAWAII

 

-           NO –

KUALUNUIAOLA

 

KE KEIKIKOA O KA MOKUPUNI O MANOKALANIPO. – KA HEAPAIOLE O KE KOA I NA LA O KA NOHOALII ANA O OLA.  KE ALII O WAIMEA, KAUAI.

 

            I ka lohe ana o Pi a me na aikane i keia manao o ka opio, ua ae like mai la lakou e komo pu iloko o ka hakaka, a hiki i ka waiho ana o na iwi o ka malihini i Ke@a.

            O ka nui o na kanaka o Waimea i komo iloko o keia kana hahana me ka poe o Kekaha, ua olelo ia, mai ka nuku muliwai aku a hala mauka iho o ka uwapo e paa nei i keia manawa.

            I ka wa nae i komo pu aku ai o Kualnnuiaola ma iloko o ka hakaka, ua ikaika hou mai la ka manao o ka poe o Waimea no ka hakaka ana, a ua hoomau ia ka hakaka a hiki wale i ka pau ana o kekahi poe o Kekaha i ka hee, a koe iho la no nae kekahi poe me ka hoomau ana no i ke kana me Kualnnuiaola ma.

            Ma keia hooili kaua nui i malama ia ma ia la, ua nui ka poe i make a me ka poe e mauliawa ana i ko lakou han@ hope loa ma keia ola ana.

            A o ia poe a pau, e waiho lala ku kui ana ia ma o a maanei o kahaone, a he ku i ka manaonao ke nana aku i na hiona.

            O ke kumu nui o ke auhee ana o kekahi mahele o ka poo o Kekaha, no ka opa pu ia e Kualunuiaola ma me na aikane, a maloko o keia hooili kaua ana i lilo ai ka mea nona keia moolelo i koa kaulana, a i hi’apa@ole ma ke koa, oiai ke au o Ola ke alii e aimoku ana ia Manokalanipo.

            Ua hoomau ia keia hakaka ana a hiki wale i ka pau ana o ua aikane a Kualunuiaola i ka make, oia hoi o Kalulu a me Waikaia, a pakele mahunehune mai hookahi, oia hoi o Kai@na.

            O ka mea i make ai o Waikaia i pa ma ka hono i ka pohaku a kekakanaka o Kekaha, a o Kalulu hoi, i hahau ia i ka laau palau ma ka aoao, a i ka hina ilalo, lo@a hou iho a i ka lua, a nahoahoa ana kona poo.

            A i ko laua make ana, ua ko@ aku la o Kualunuiaola ma, a na la kou i anai papa hou aku ke koena o ka poe o Kekaha a o ka pau aku no h@i ia, aia h@i, nui hou mai la ka ikaika mamuli o ke komo hou ana mai o kekahi poe hou.

            Aole i hooki ia keia kaua ana, a hiki wale i ka lohe ana o Ola i keia kana kuikawa, nolaila, ua hoouna mai la oia i kona mau koa n@ ka hei@ ana mai’e hoopio ina he mea hiki.

            Oiai na koa o Ola ke alii e holo mai ana me na makaukau a pau i ka nana aku kohu waikahe ka heleuluulu, a no ka maopopo mua ole ia Kualunuiaola ma, ua pono luku mai la no lakou i ka mea @ loaa aku ana i ko lakou mau lima, a ma ia hana ana, ua @ui hou ka hana.

            Hala ae la he wa loihi o keia kaua hou ana, aia noi, make iho la o Kaiona i ke ku ana o ke kua i ka ihe a oi @ aku la ma ke alo, a koe koolua aku la o Kualunuiaola ma me ka hoomau ana no i ke kaua, e luku ana hoi i ke kanaka nui a me ke kanaka iki e loaa aku ana i ko laua mau lima.

            Ho nui @a poe o Kekaha a me ka poe o Waimea i pau i ka hopuhopu ia ma keia hana i ka hiki ana mai o na koa, a he nui pu no hoi me na koa o ke alii i make ia Kualunuiaola ma@a o na kino make hoi, ua hiki ole ke hooniaopopo ia aku.

            Aole i pau.

 

HOOLAHA I KA POE MAKEMAKE I “KA LEO.”

 

            Ma keia hope aku ke hoolaha ia aku nei e kii aku ka poe makemake i ka nupepa KA LEO i na Luna e lawe nei i ka nupepe, oia hoi o

J. Kahaleluhi   J. Kaneaiakala

Geo. Kanikau  Parao

T. Kapualei      John Samoa

            JNO. E. BUSH

            Luna Hooponopono.

 

Olelo Kauoha.

 

            Ke hai ia aku nei ka lohe i na lala a pau o ka Hui Nau a, e akoakoa ae ma ka Paal@ i ka hora 2 p.m. o keia la, no kekahi hana nui i manao ia ai e hana.

            E hoolo@e i keia kauoha.

            Ma ke Kauoha.

            Mar. 4, 1891.   Ltd.

 

Olelo Hoolaha.

 

            Ma ka Poakahi, Maraki 9, 1891, e uku ia ana he uku mahele i na Hoa Hui o ka Hu HAWAII BANANA COMPANY, ma ka rumi Loio o Wiliam C. Achi, a ke konoia nei na lala o ua Hui la e kii ae i ko lakou mau kuleana.

            Ma ke kanoha.

            Maraki 2, 1891.           1 w-d.

 

OLELO HOOLAHA.

 

            Ke hoolaha ia aku nei ua hoopau ai ka Palapala malama waiwai o Mr. A. J. Cartwright (Kakalaika) nona mai kona mana e malama i ka waiwai o ka mea nona ka inoa maialo (Lilia Piikoi,) a ua hoihoi hou mai no oia iaia i kona waiwai a pau i waiho iho nei iloko o ka lima o A. J. Cartwright, a nana no hoi e ohi kino aku a e malama i kana hana a pau e pili ana i kona waiwai i olelo ia ae la, a hiki i kona hooiaha hou ana aku.

            LYDIA P. KAMAKAIA.

            Feb. 25.           1 w-d.

 

OLELO HOOLAHA.

 

            Owau o ka mea nona ka inoa ma lalo ihe nei, ke hoike aku nei au i ke akea, i ka pae e ake ana e loaa ona mau HOME noho, e kipa mai ma kahi o ka mea nona keia inoa, a @ loaa no na HOME oluolu no ka noho ana.

            He mau hale ko’u i makaukau no ka hoolimalima ana i ka poe makemake.  Eia ma Kamanuwai, e pili ana i ke Alanui Nuuanu, a e loaa no wau ma kahi o Mr. Pa, Wi ma Alanui Nuuanu.

            @. KAHUAKAI KAELELE.

            Feb. 23, 1891. 2ts.-d.

 

HOOLAHA OIHANA WAI.

 

            I kulike ai me ka Pauku 1 o ka Mokuna 27 o ke Kanawai o 1886.

            Ma keia ke hoolaha ia aku nei i na mea a pau e lawe ana i kekahi pono wai piula, ua hiki mai ka manawa hookaa a e hookaa ia ai o ka uku wai no ka manawa e pau ana ma ka la 30 o Iune, 1891 ma ke Keena Oihana Wai o Honolulu ma ka la mua o Ianuari, 1891.

            O na koena uku wai a pau e waiho kaa ole ana he umi-kumamalima la mahope iho o ka wa e hookaa ia ai, na ku no i ka pakui hou ia ana me ka 10 keneta pa haneri.

            O ka poe e uku wai ana e oluolu e awe mai i ka lakou likiki hope i uku ai.

            E uk@ ia na uku wai ma ke Koena o ka Oihana Wai ma Honolulu, ma Kapuaiwa Hale.

            CHAS. B. WILSON,

            Luna Nui o ka Oihana Wai.

Honolulu, Dec. 20 1890 – d. tf

 

HOOLAHA A KA PUUKU.

 

NO NA HOOKUPU NO KA LA KUOKOA @KA LAHUI HAWAII.

 

            I na Hawaii a pau, ke poloai aku nei ka mea @ k@hoia he Puuku no ka wa, no ka malama ana i na hookupu, e loaa no oia ma ke Keena o ka LEO O KA LAHUI i na la a pau, koe ke Sabati, ka la ehiku o ka @ebe loma, e lawai na hooku pu a ka poe i aloha i kona aina hanau, i makee i Kona Kuokoa o Hawaii Ponoi.

            I mea e maopopo ai ke ano o keia hookupu, ke hoike aku nei ka puuku, penei.  Ua noa ka hookupu i na Hawaii a pau, i na hookupu dala, a me ai paha.  He mau haneri dala kai hookupu ia i ke ia ma @awa, a he 10 bipi, he 20 mau puaa.  E hoike ia aku ana no ka papa inoa hookupu i ka wa e pau poho mai ai o na hookapu ma ko’u lima.

            Ma ke Kanoha,

            JNO. E. BUSH.

 

Hoolaha a ka Hui Kaa Ahi.

 

            UA HOO@OLO KA HUI KAA Ahi i ko lakau manawa holo, ma ka la Sabati ae nei, Feberuari 18, 1891.

 

            EHA MANAWA HOLO ILOKO OIA LA.

 

KA HOLO ANA A HOI MAI.

 

            A.M.    P.M.

Haalele ia Honolulu    7:00     3:30

Hoea ma Honouliuli    8:05     4:35

Haalele ia Honouliuli  8:25     4:55

Hoea ma Honolulu      9:30     6:00

            W. G. ASHLEY

            Luuahoohana Nui O. R. & L. Co.

            Feb. 10, 1891. 5ts-d.

 

KU AI HOOPOHO LOA!

 

No Ekolu Pule Wale no!

 

E HOOMAKA ANA MA KA POAKAHI LA 15 O DEKEMABA, NO KA POMAIKAI O KUU LAHUI PONOI.

 

            E kipa mai i hookahi, o ka pono no o ka hele mai no a pau, i ike maka, oia hoi, e kuai hooemi loa aku ana wau i ko’u mau waiwai a pau ma ke dala kuike, oia hoi, na KALAKOA hooluu like ole.  Mai ka 12 a 20 I-a no a $1.00.

            Na KALAKOA laula, mai ka 6 a 8 I-a ko ka $1.00.

            Na KALAKOA hapa kanikau laula, he 7 I-a na ka $1.00.

            Na KINAMU, he @ I-a $1.00.

            3 Paa KAKINI’ WAHINE 25 Keneia.

            Na PAPALE o na opio wahine i kinohinohi @a, he $1.50 a pii aku, no ka mea hookahi.

            Na LEPO-NALO mai ka 8 a 18 I-a no ka $1.00.

            Na A-I KALA KEOKEO a mo hapaka nikau o na wahine, 10 keneta no ka mea hookahi, a pii aku.

            Na Ka MAA haahaa o na wahine, he $1.00 wale no no ka paa.

            Na KIHEI huluhulu, na HULUHULU @ noanoa; ua HALII moe a pela aku.

            Na PALE-ILI oluna o na kane, he 25 keneta wale no o ke ano maikai.

            Na PALE-ILI alalo, he 40 keneta wale no a pii oku.

            Na PAA LOLE o na keiki o ke KALIKIMAKA.

            Na PALULE hana o na kane mai ka 10 keneta a pii aku.

            Na PALULE kuluhulu mai ke 40 keneta a pii aku.

            Na PALULE keakeo i aiana ole ia, he @luolu ke k@ai ana, a he nui wale aku no koe o na waiwai e kuai hooemi ia aku ana, mai hookakalia i ke kipa mai iloko o keia mau Pulu Ekolu wale no e loaa ai ka makepono loa o na mea kuai ma ko’u hale.

F. MOSES KEUMI.

ALANUI MOI

 

JOS. HUBASH

 

(Alanui Papu, Honolulu H. I.)

 

He mea Milo Gula kaulana. aia ma ka

 

Halepohaku o Makanani.

 

He Puu nui o na mea Gula,

{A ME}

            Na Lako Dala o kela a me keia an@.

 

            No ke kumukuai haahaa.  e ohi oe a luhi ko kino; a o ka lali, ka lilelile, a me ka mahiehie, oia kau e linohau ai; no ka mea he keu a ka haahaa o na kumukuai.  Honolulu Feb. 2, 1891.       121

 

KA HUI KAA ENTERPRISE.

 

Ua kukulu ae nei au i kekahi HUI KAA.  Eleu ma ka aoao iho o KALAKAUA HALE ma Alanui Kalepa.

 

Ma ka Huina Hoolulu Kaapio Helu 13.

 

Ona kauoha a pau e hoouna ia mai ana ma ke TELEPONA mai na makamaka mai ma na wahi a pau o ke kulanakauhale nei, e h@o ko koke ia no me ka piha eleu o ka uwila.

E Hoao i pau Kuhihewa.

            WALLACE JACKSON,

            Luna Nui.

            TELEPONA BELE HELU    113

            --          MATALA       - -         690.

 

Hoolaha Hookapu.

 

            Ke hoiki ia aku nei ka lohe i na ano kanaka a pau loa.  Ua hookapu loa maua i ko maua mau Apana Aina ekoku i kapaia o Kalaheo, Kahaleula a me Puuoihala, no lakou na eka 202 3 waiho la ma ka Paa, Kailua, Koolaupoko, Oahu, i hoolimalima ia e maua mai ia Keleau (w) mai.  Nolaila, ke papa loa ia aku nei na holoholona o kela a me keia ana, aole e hookuu wale ia maluna o na mau Apena Aina la, a o ka mea a mau mea paha e kue ana i keia, e k@ maua mau hope paha, a e hooko ia e like me ke kuhikuhi a ke kanawai.  O na poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hui, e pono lakou e hele mai e hui pu me Mrs. C. I. HIRAM, a i ole ia, me DAVID DAYTON, a i ole ia KUKA.

            Owau no me ka haahaa.

            MRS. C. I. HIRAM,

Honolulu, Oahu, Oct. 8, 1890.           3ms-d.

 

NO KA POE MAKAIKAI

MA KA

O. :R. & L. Co.

MA KA I’A HAMAULEO O EWA.

 

            O K POAONO KA LA KUPONO no ka hele ana, oi@i e haalele ana ke kaa i kahi hoolulu ma Kuwili, Honolulu, i ka h@ra 1:@ P. M. o na Poaono a pau.

            No ka auhau, ao@e olelo ana, he hookuhi @ ai o ka like mai ka like a ka la@le.

            @ OIA HOI, HE – 30 keneta, hiki i Manana a hoi hou mai – 75 kenete, hiki Honouliuli a h@i mai.

            O keia ka manawa pono @ la’i ai ka holoholo hoohala manawa m@ ka han@ ana i na ea oluolu maikai, no elua wahi keneta wale no o ka mi@.

            1 w-d   Oct. 3 1890.

 

Ka Hui Uwati Kaleponi.

 

            Na uwati gula o waho, hoopiha ia, me na mea han@ o loko, o ka hana uwati kaulana WALTHAM, no $30 o ka uwati hookahi, ma ka uku palua daia o ka pule hookahi.  E kipa ae io –

A.     J. SCHREIBER – Agena Alanui Hotele, malalo iho o ka Hotele Al@n@tona.

 

KAUKA YONG KAM PUNG.

HELU 5@, ALANUI MAUNAKEA

 

Ke Kauka Loea o ka Aina Pua.

 

            UA HIKI KE HOOLA IA KELA A me ke@a apo @a’i, mai @o na ka@ wahine a me ko na keiki @.  O na ma’i l@a-ao, ua hiki @ ia he hoola ia me ka maa@ahi.  A @ @ ma’i e pili ana i ka @aka, pau @ ia i ke ola.

            Ke hoike ia aku nei, @ia ke ola @ me ka oluolu pu o ka au@.

 

            E KIPA mai e ka poe i hoolauluu ia me ua haawina pi@ihua i ka @ i a @a’@ oukou e hoola aku.

            KAUKA YONG KAM PUNG.

            Augate 2@,     1@-d