Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 150, 16 March 1891 — Page 3

Page PDF (1.07 MB)

This text was transcribed by:  Kanani Kelekolio
This work is dedicated to:  Kawailaniokulanihakoi and Kalaiuanoeula Kelekolio

 

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

He moolelo o Hawaii no Kualunuiaola.

KE KEIKOA O KA MOKUPUNI O MANOKALANIPO, - KA HI’APAIOLE O KE KOA I NA LA O KA NOHOALII ANA O OLA, KE ALII O WAIMEA, KAUAI.

 Oia noho o Kahapula uwe no ke keiki i ka ike ole i na maka o ka mea ana i haakohi ai i ke kuakoko me ke ehaeha, a i luhi kane ole ai hoi a hiki wale i ka nui ana. aia hoi, maalo ana kekahi poe mawaho o ka puka o ka hale.

 I kinohi, ua manao oia o ke keiki la, eia ka auanei, he mau kanaka malihini, nolaila, pa ana kana kahea no ke kipa kauhale ana e like me keia mau lalani puuwai hamama a keia lahui mai kinohi mai.

  “E kipa kauhale wale e kamahele E hookomo wahi ai a hewa ae e ka waha I hookahi no uku o ka leo.”

 Komo mai la ua mau kanaka ‘la. a mahope o na haawi aloha ana, ua makaukau mai la ka ai a me ka i’a ia Kahapula; a oia ai a maona, ninau kamaaina, nohea ka oukou huakai e unu nei me na wahi paipu o kakahiaka nui?

 Ia manawa, ua ha’i mai la ua poe nei ia Kahapula, he huakai hele ka makou ma keia kua aku nei, a o ke kumu, he poe makou i hee mai mai Waimea mai i ke ahiahi nei, a oia keia e ho-aa hele nei i kahi e malumalu ai.

 He hee aha hoi keia? i ninau hou aku ai o Kahapula i kana mau malihini me ka hoao ana e kapae ae i na wahi welu o ke keiki ma ke kua.

 Kai no hoi he kaua nui ko kai o kahaone i ke ahiahi nei, a pakele mahunehune mai makou i ke auhee ana i na koa o ke alii.

 He aha iho la hoi ke kumu o keia kaua?

 No ka hookuku o-ihe hoi ka hana ana, hoopaapaa iho ana ka poe o Kekaha. aohe i eo ia makou, o ka hewa iho la no ia la a hele loa i ke kaua.

 Aloha aku nae makou i kekahi keiki kanaka maikai me kona mau hoa o ka hele ana ae, pau na hoa i ka make, a koe kokoolua aku laua, a i ke ahiahi poeleele onehinei, ua lohe mai makou i kekahi poe mai, ua paa ua keiki la i ka hopu ia e na koa o ke alii, a pakele aku ke kokoolua i ka holo ana maluna o ke kua o na koa, a au iloko o ka muliwai a pao ma kela aoao.

 Ma keia kukai olelo ana mawaena o Kahapula me kana mau malihini, ua haupu ae la oia, o kana keiki no ia me na aikane, nolaila, ua ninau hou akula oia, ua make paha ua keiki ala?

 Aohe i make, aka nae, e make aku ana i na po o Kane a me Lono, pela ko makou lohe mai nei.

 Aloha ino! A aia ihea kahi i hoopaa ia ai o ua keiki kanaka mai kai ala?

 Aia i Kekaha, i loko o ka heiau ma ke alo o ka hale o ke alii.

 

HE KAAO NO DON KUPIDOA. KA WELI O NA MEA HUNA POHIHIHI-KE KIHAPAI PUA PAHAOHAO O KAMEPULIA-KE ALAHELE O NA MEA HUNA ELUA-ME KA LUAWAI KAMAHAO O TAWANIA.

 

Ike pu iho la oia, he keu i’o keia a ke kaikamahine maka’u ole, me he mea ala, he mau koa ikaika maoli i’o no paha kona.

 Lohe ae la hoi ua alihikaua ala, huli ae la oia a hoi aku la no ke alo o Kalolina kona moiwahine.

 I kona hiki ana aku, hoike aku la oia i na mea a pau, oia ka ua ui la i pane iho ai: Kahaha, he keu kena o ka wahine a ka hookano nui wale, o kana hana ana pela, e alakai aku ana oia iaia no kahi o ka make hope ole.

 I kela wa, kauoha aku la ua Kalolina la i kona alihikaua nui e hoakoakoa mai i hookahi tausani koa ikaika loa, a e kii aku i ke kaikamahine Suedena a e hopu pio aku iaia a hoihoi aku iaia no kona auapuni.

 Ia wa, hooko aku la ua alihikaua ala i ke kauoha a kona haku wahine, a emoole no hoi, ua akoakoa mai la na koa e like me ka makemake.

 I ka makaukau ana o na mea a pau, ua hoouna hou ia aku la he elele imua o Kalawalina me kekahi palapala i kakau ponoi ia e ke alii wahine Kalolina, a penei na olelo o loko o ua leta ala:

 I ke kaikamahine alii Suedena, Ma ke kauoha a ke aliiwahine Kalolina ka moiwahine o Palani nei, ke hai ia aku nei ka lohe ia oe i keia wa, i kou wa e ike ai i keia leta, oia no kou wa e haalele iho ai i ke aupuni o Palani nei a hoi aku no kou aupuni. a i hala he hapalua hora mahope iho o kou ike ana i keia leta, alaila e hoomanao ia, ua hoole kauoha oe, alaila e haawi aku no au i ka hoopai o ka make maluna ou.    Kakuinoaia e Kalolina Moiwahine o ke aupuni o Palani.

 I ka hoea ana aku o ua leta la imua o Kalawalina, a i ka pau ana o kana heluhelu ana, ua paki koke iho la oia i ka leta iluna o ka papahele me ka pane puana mai: E hoi koke aku oe a hai aku i kela aliiwahine hohe wale, aole au e ae hou ana e heluhelu hou i kekahi o kana mau leta, aole hoi e komo hou mai ke poo o kekahi elele i loko nei, ina he makemake kona no ke kaua ua makaukau au ina wa a pau, aole au he hohe wale, aole no au i hanau ia no ia mea he hohe wale.

 Ina he manao kona e kamailio pu me a’u, hele mai no oia ia@@ aole o ka hoouna mai, he hana ia na ka hohe wale.

 Nolaila, e hoi oe a hoike aku pela i ko oukou haku wahine.

 Ae aku la ua elele ala a hoi aku la oia imua o kona aliiwahine.

 I ka wa a ka elele i hala aku ai, ua kakau iho la ua Kalawalina ala i kekahi leta no kana aloha Tupidoa, a penei ka heluhelu ana o ua leta ala:

 I kuu ipo Don Tupidoa E honi kaua: Eia au ma ke alahele o ke kupilikii loa i keia hora, oiaia, ke upu ia mai nei au e pepehi e na moi a me na koa o ke aupuni nei, ua hookuke ia au e ka moiwahine no elua manawa, aole au i ae aku, me kuu olelo aku, aole au e neeu aku mai keia wahi aku a hiki i ka a ana o ke ahi i ke aupuni o Palani nei. Aole i pau.

 

 HOOLAHA I KA POE MAKEMAKE I “KA LEO.”

             Ma keia hope aku ke hoolaha ia aku nei e kii aku ka poe makemake i ka nupepa KA LEO i na Luna e lawe nei i ka nupepa, oia hoi o J. Kahaleluhi J. Kaneaiakala Geo. Kanikau Parao T. Kapualei John Samoa JNO. E. BUSH Luna Hooponopono.

 

Olelo Hoolaha.

 Ua makaukau ka mea nona ka inoa malalo iho, e hana i na POHAKU PUNA ELEELE a me na pohaku e ae no na pa kupapau, a me na kahua kukulu kia-hoomanao. O ka poe makemake e waiho mai i ka lakou mau kauoha me Ioane Akina. J. BOWLER. Sept. 22, ’90, d-1y*

 

H.P.K. Malulani.

 HE LOIO a he hookapeke olelo ma ke Kanawai. E loaa no au mai ke kai hawanawana o Kawaihae, e hoene ana me ipo la, a Hamakua au i ka la’i o Kukaiau ma ke alo o na pali. E ohiia no hoi na aie me ke ku i ka eleu a me ka puahiohio.       Nov 8 ’90, d-1y.

 

Hoolaha a ka Hui Kaa Ahi.

 UA HOOHOLO KA HUI KAA Ahi i ko lakau manawa holo, ma ka la Sabati ae nei, Feberuari 18, 1891.

 

EHA MANAWA HOLO ILOKO OIA LA. KA HOLO ANA A HOIMAI.

                                                                       

                                                            A.M.                P.M.

Haalele ia Honolulu                            7:00                 3:30

Hoea ma Honouliuli                            8:05                 4:35

Haalele ia Honouliuli                          8:25                 4:55

Hoea ma Honolulu                              9:30                 6:00

 

W.G. ASHLEY Lunahoohana Nui O.R. &L. Co. Feb. 10, 1891      5ts-d.

 

HOOLAHA AKA PUUKU. NO NA HOOKUPU NO KA LA KUOKOA O KA LAHUI HAWAII.

 I na Hawaii a pau, ke poloai aku nei ka mea i kohoia he Puuku no ka wa, no ka malama ana i na hookupu, e loaa no oia ma ke keena o ka LEO O KA LAHUI i na la a pau, koe ke Sabati, ka la ehiku o ka @@@@@@@, e lawe i na hookupu a ka poe i aloha i kona aina hanau, i makee i kona @@@@@ o Hawaii Ponoi.

 I mea e maopopopo ai ke ano o keia hookupu, ke hoike aku nei ka puuku, penei. Ua @@@ ka hookupu i na Hawaii a pau, i na @@@@@@@@@@@ a me ai paha. He mau haneri dala kai hookupu ia i kela manawa, a he 10 bipi, he 20 mau puaa. E hoike ia aku ana no ka papa inoa hookupu i ka wa e paa pono mai ai o na hookupu ma @@@ @@@. Ma ke @@@@@@@@@@@@@@@ E. BUSH

 

HALE HANA WAI MOMONA WAI ANIANI. HARE MA NA ONA .......HELU 81 ALANUI MOI.

 

Ka poe wale no nana e hana nei ka WAI HOOMAEMAE KOKO KAULANA, oia hoi ka Saseparela. a me ka Wai-Hao. Na Wai Momona Awapuhi, Saseparela, Lemi, Wai-pipii, Soda maoli, Sida Kamepena, &c.

Mutual 330 – Telepona – Bele 298

E hooia ia ana ka maemae o na wai a pau. E hooko ia no na kauoha a pau loa mai na Mokupuni mai a me ko ke kulanakauhale nei. Mar. 15, 1891. 148 d-tf.

 

KA HUI KAA ENTERPRISE.

Ua kukulu ae nei au i kekahi HUI KAA.

 Eleu ma ka aoao iho o KALAKAUA HALE ma Alanui Kalepa.

Ma ka Huina Hoolulu Kaapio Helu 13.

 O na kauoha a pau e hoouna ia mai ana ma ke TELEPONA mai na makamaka mai ma na wahi a pau o ke kulanakauhale nei, e hooko koke ia no me ka piha eleu o ka uwila.

E Hoao i pau Kuhihewa. WALLACE JACKSON, Luna Nui. TELEPONA BELE HELU.....113

MATALA....690.

 

Hoolaha Hookapu

Ke hoike ia aku nei ka lohe i na ano kanaka a pau loa. Ua hookapu loa maua i ko maua mau Apana Aina ekolu i kapaia o Kalaheo, Kahaleula a me Puuoihala, no lakou na eka 202 e waiho la ma ka Paa, Kailua, Koolaupoko, Oahu, i hoolimalima ia e maua mai ia Keleau (w) mai. Nolaila, ke papa loa ia aku nei na holoholona o kela a me keia ano, aole e hookuu wale ia maluna o ua mau Apana Aina la, a o ka mea a mau mea paha e kue ana i keia, e hopu ia no e maua, a i ole ia, e ko maua mau hope paha, a e hooko ia e like me ke kuhikuhi a ke kanawai. O na poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hui, e pono lakou e hele mai e hui pu me Mrs. C. I. HIRAM, a i ole ia, me DAVID DAYTON, a i ole ia KUKA.

 Owau no me ka haahaa. MRS. C. I. HIRAM

Honolulu, Oahu, Oct. 8, 1890.  3ins-d.

 

Ka Hui Uwati Kaleponi.

 Na uwati gula o waho, hoopiha ia, me na mea hana o loko. o ka hana uwati kaulana WALTHAM, no $30 o ka uwati hookahi, ma ka uku palua dala o ka pule hookahi. E kipa ae io-

 A.J. SCHREIBER – Agena

Alanui Hotele, malalo iho o ka Hotele Alonetona.

 

KAUKA YONG KAM PUNG.

HELU 5S, ALANUI MAUNAKEA

Ke Kauka Loea o ka Aina Pua.

 UA HIKI KE HOOLA IA KELA A me keia ano ma’i, mai ko na kane wahine a me ko na keiki liilii. O na ma’i ha-no, ua hiki loa ia ke hoola ia me ka maalahi. A o na ma’i e pili ana i ka maka, pau pu ia i ke ola.

 Ke hoike ia aku nei, aia ke ola ianei me ka oluolu pu o ka auhau.

 E KIPA mai o ka poe i hooluuluu ia me na haawina pilihua, i ka ma’i a na’u oukou e hoola aku.

 KAUKA YONG KAM PUNG Augate 23                          @-@

 

NO KA POE MAKAIKAI MA KA O. R. & L. Co. MA KA I’A HAMAULEO O EWA.

 O KA POAONO KA LA KUPONO no ka hele ana, oiai e haalele ana ke kaa i ka@@ hoolulu ma Kuwili, Honolulu, i ka hora 1:45 P.M. o na Poaono a pau.

 No ka auhau, aohe olelo ana. he hookahi wai o ka like, mai ka liko a ke laele.

 OIA HOI HE – 50 keneta, hiki i Manana a hoi hou mai – 75 keneta, hiki i Honouliuli a hoi mai.

 O keia ka manawa pono e la’i ai ka holoholo hoohala manawa me ka hanu ana i na ea oluolu maikai, no elua wahi @@@@@ wale @@@@@@@. @@ @@ Oct. 8 - @@@