Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 229, 3 July 1891 — Page 4
| This text was transcribed by: | Aldann Rico |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
KA LEO
John E. Bush.
Luna Hooponopono a me Puuku.
POALIMA, IULAI 3, 1891.
He Molelo Kaao
No
KAMAPUAA.
KE KEIKI PUAA A KAHIKIULA ME HINA – KA MOOPUNA PUAA A KAMAUNUANIHO – KA HOA PAIO HOI O PELE, KA WAHINE O KA LUA I KILAUEA, A HALA LOA AKU I NA KUPUNA O KUKULU O KAHIKI.
O oe ia e Haunuu, e Haulani
E Haalokuloku
Ka Mano e ka I’a nui
E ui, e Uilani
Ko inoa Puaa ia e o mai.
Aole a makou mau mea e haawi aku ai i uku no makou, i ka oukou nana lokomaikai lua ole.
I mai la kamaaina, mai nana oukou ia mea, he mea ole ia, malia o ku ae no hoi paha ka makemake no ka hele makaikai ia makou, ma ko oukou wahi, alaila, loaa no hoi o oukou ke kamaaina oia wahi.
I aku la o Kamapuaa, he mea maikai ia, aia ko makou wahi la o ka mokupuni o Oahu, ma ka huli no ma Kona nei; ina e kupu ae ka manao e holo ae i Oahu ea, he mea kipa ia ka hale, a e noho mai ana no hoi makou kamaaina.
Ua lilo keia he mea maikai ma ka manao o na kamaaina a ua haawi na aloha hope i kamaaina, a kaha aku la keia hele, oia hele oia nei a hiki i Kapapala, o Keanapuaa la wahi a moe iho la lakou nei malaila.
Hoeu mai la kona mau kupunakane o Kamapuaa, oia hoi o Kuliaikekaua, eia nei e moe nei, e hele kakou i keia wa poeleele iki, a ua ala ae la o Kamapuaa, a hele nui aku la i kela wa poeleele wale, a hiki i Ohiaokalani lakou nei.
Ke wehe ae la kaiao, a hele hou aku la lakou nei, a hiki i Akanikolea, a noho iho lakou nei ilaila kali o ke ao ae.
Aka, i mai la o Kuliaikekaua i kana moopuna, e aho e iho kakou i lalo i o Pele ‘la, e poipo ae kakou, i ole kakou e ike ka ili i ka eha, e puoho ae ana ia na papau kakou he aa ko ka hale.
Pea aku ana kakou huli hoi ana; nolaila, e hoolohe e ka moop@@a keia olelo ao, a ke kupuna ia ne, me ia kakou e hana ai i make o Pele ia kakou.
I mai la o Kamapuaa, pela iho la ka e ike ia ai ke koa, oia he mau keikikane no hoi kakou, olelo iho la no ka hoi kakou ke hana pela; a oleloia ia mai paha i ka hohe wale.
Nolaila, e kali no kakou a hiki i ke ao ana, i ala mai o Pele me kona mau maka, a ike mai oia ia kakou, a lealea ana he alo a he alo a oia ka’u la i lohe oukou.
Me keia mau olelo a Kamapuaa ua hoopau ae la o Kuliaikekaua i kona manao, aka, i hou mai la oia he uuku hale kela e ku mai la ilalo la, ua hele nae o loko a hokeke i ka ua mea o ka piha i na kanaka.
Oia ka mea e ike ia ai o ke koa, he alo a he alo, hee a hee. make a make, lanakila a lanakila; e huna mai oukou i ko’u wahi huna a nalo o ike mai o Pele.
I mai la o Kuliaikekaua, e hoala ia aku ka pele i ike aku kakou i ka nui o na kanaka o lalo; a o ko ia nei hoomaka aku la no ia e oli:
Oi kapakapa aku
Oi Hookookoona
Oi hoainu awa
Make Lehu
Kuliaikekaua
Kuliaikai
Kuliaiuka
Kumahumahukole
O Kalekaaka
O na Akua hoohaumia o Kamapuaa.
Ia manawa i hao mai ai na kupunakane o ia nei i ko ia nei kino a lilo i kanaka maikai, a oi aku mamua o ko Pele ma, nolaila, ua ninau aku la oia i kona mau kupunakane: Pehea iho la ko’u ano i keia wa a oukou e ike mai la?
I aku la kona mau kupuna, i ke aha auanei hoi, o ko kino hoi paha na ike oe ia Pele a me kona mau pokii, a na lakou ala hoi ia e hoohihi mai ia oe i ke kanaka ui; nolaila, hoala ia aku o Pele. a oli hou aku la o Kamapuaa:
O ke ahi a Lonomakua
A ko’u Akua a Pele
Ke ala i ka uka o Hamakualoa
O ka haukea o Maunakea
O kauahi pookea aia iluna
O ke ahi pookea aia i ka Lani
O ka wahine leo nui i ka uka o Koaekea
Halawai ia e ka’u mau lani.
He Akua ulupuni.
Ulu maka nahelehele
He Akua kino pahaohao
O Lono la ka maka
O Waia la ke kaula
Ke upu mai nei ia’u e ai i ke kanaka
O waimaka nui
Hiolo ka leo o ka Pohaku
Uwe hone ka leo o ka Alakui ke – kani ke –
Aweawelua ka leo o Kamamane
Koi waimaka nui
Ke kau ka hoku i Hanakahi
Pau Kilauea i ke ahi
Kunia iho la wela ka pohaku
Haoa ke a lele iluna
Paku’i awaawa, kenakena ka uwahi a ke Akua wahine
O Puna o Pele la e – ala hoi
E ala mai oe au e moe loa nei.
No keaha no la hoi ka moe loa ana
Ala mai hoi.
Ala ae nei ka Pele o ke alo a me ka Pele o ke kua, ala aku nei keia poe Pele, a nana aku nei na maka iluna, nolaila, kahea aku la o Kuliaikekaua, e Kama e, ua ala ka Pele o ke alo, a ua ala ka Pele o ke kua, ua koe ko ka hakala, ko waena a me ko kaupaku, oia ka poe Pele i koe, nolaila, e hoala ia aku a pau loa; alaila, oli hou aku la no keia:
Mai Hawaii mai Puna
Mai Kilauea mai Wahinekapu
Mai Ooluea
Aneane haalele wale i Puna
I oneanea i kai o Puulena
I Kama a Kamalama
Haa i kou lili, o Kaliaikekaua e Kama e –
Popoi i kou o he o ai aina,
Iuka o Maunaloa, muaka o Kau.
Ke hea ke wa ‘la ilalo o Halemaumau
Ua piha ku’i o Maunakea
He mea e o Kalaeloa
He mea e o Kalaapoko
Ua hee hoi na puu nui elua
He elua hoi wai ulaula
He elua hoi wai welawela
He elua hoi mau loko i’a
He mohaha, he puu Onekea
He puuwai o Onekea
Hawele aulana o Kaulanamauna,
Hulihia aku ana
Ehia auhee o ka nalu
Ou alii wahine o Puna
O Pele la, e ala hoi
E ala mai oe e moe loa nei
No ke aha no la ka moe loa ana.
E ala mai hoi
E ala hoi e Halemaumau,
E ala hoi e ka poukua
E ala hoi e ka poualo
E ala hoi e kela kala
E ala hoi e keia kala
E ala e Hiiaka i ka ale-i
E ala e Hiiaka i ka ale-moe
E ala e Hiiaka i ka ale kualono
E ala e Hiiaka wawahilani
E ala e Hiiaka i ka pua mamane
E ala e Hiiaka i ka pua haenaena
E ala e Hiiaka i ka pua Koolau
E ala e Hiiaka Puuleule
E ala e Hiiaka pa pulehu
E ala e Hiiaka ai miana
E ala e Hiiaka noho lae
E ala e Hiiaka i ka poli o Pele
E ala mai hoi
E ala mai oe e moe loa nei
No keaha no la hoi oe e moe loa nei.
Hale Kuai Wati Nui
Helu 1
No C. Ah Kau.
Ka oi o na mea Gula, na DAIMANA, na POHAKU MOMI makamae loa, na WATI GULA, na WATI DALA & C., na omau o kela a me keia ano, na lako wehi GULA a me DAIMANA, na WATI nunui ano hou loa o kela a me ke ia ano, na PUPANAPANA a me na lako e ae e pili ana.
E hoomanao e na makamaka, o keia AH KAU no ka mea nana i hana na WATI a me na lako GULA oi loa o keia Aupuni, a i kamaaina ma kona hale mua i noho ai ma Alanui Nuuanu Helu @@ mamua, a oiai u hoolilo aku oia i kom@ kuleana malaila, ua wehe ae nei oia he hale hou ma Alanui Moi ma Waikiki iho o ke Keena o ka nupepa Elele, a oia no hoi ke Keena o ka nupepa Elele, a oia no hoi ke Keena oihana mua o ka Hui Alahao Hawaii. E loaa no na mea a pau e pili a@a i keia oihana me ka emi loa ai hana hou ia na wati u me na lako gula me ka hikiwawe a me ke emi loa. I hoouna mai i na kauoha ma ka Pahu Leta Helu 268.
E naue nui mai, a e ike ne oukou iho. O na mea hou loa wale no i ike mua ole ia ma Hawaii nei.
C. Ah Kau.
Kauka Pake Akamai!
DR. LEONG KANG TONG.
MAKAUKAU OIA E LAPAAU I NA
MA’I A PAU O KELA A ME KEIA
ANO, ME KA ELEU A ME KA
HOLOMUA.
HE OLUOLU KA AUHAU.
Keena Oihana: - Aia ma ka ao ao ma Ewa iho o ka halekuai Puaa, e ku nei ma ke kihi o no Alanui Kamika me Hotele.
HE PALAPALA HOOIA.
Honolulu, April 29, 1891.
Owau o Chu Sam Lan, no ke kulana kauhale o Honolulu, Mokupuni o Oahu Ko Haawaii Pae Aina. Ke hooia, a ke hooiaio aku nei au imua o ke akua, ua ike au a ua maopopo ia’u a ke haawi nei au i ko’u mahalo piha ia Kauka Leong Kang Tong e noho nei ma Alanui Hotele Honolulu, no ka mea, ua lapaau oia ia’u a ua ola au mamuli o kana mau lawelawe akahele ana, oiai o ko’u ma’i he akepa, a he popo hoi ma ka olelo kahiko. Ke noi aku nei au i ka poe a pau i loohia me kela ano ma’i e hele ae iaia, a e loaa no ke ola. Ua loaa au i keia ma’i mai ko’u wa opio loa mai, a ua aneane he 4 makahiki o ka hoomailo ana a keia ma’i i ko’u kino aka, ma keia wa na loaa ia’u ke ala maikai loa. E hele ae e ka poe i luuluu a kaumaha.
Mei 12, 1891. lm.-d
Ka Buke Akeakamai.
AO
KE KI GULA
NO KEKAHI MUA MEA HUNA POHIHIHI I HULILA E KA NOEAU O KE KANAKA.
KAKAU mua ia e ka Mea Hanohano DAVID KALAKAUA a me kekahi poe e ae he nui, a i Hoouluia, Hooponoponoia, a Hoomahuahua hou ia e Levi-i-Levi ole ia ka Akeakamai Hawaii o ke Kentu@@a 19.
Mahele o ka Buke.
MAHELE I.
ZODIALOGIA – Hoike Ouli ma na kau lana Mahina.
MAHELE II.
NAEVIALOGIA – Hoike Ouli no ka Ila o ke kanaka.
MAHELE III.
METRAGARATIMA – Ka hoike Ouli ma ka Hoonohonoh@ Huahelu ma ka Helu Kabala.
MAHELE IV.
ONEIROLOGI.
MAHELE V.
Ka Papa Konane Hoeilona Pomaikai.
MAHELE VI.
Ka Arimatika Kamahao.
J. M. POEPOE.
OLELO HOOLAHA.
O ka aina o Mrs. Kapai, e waiho nei a Kikihale, Honolulu, Oahu, i lilo mai aia mai a @aki ahi mai ma ka Palapala Kuai.
A i keia manawa, ua lilo ia aina ia’u ma ka haawi ana mai a Kameeui (k) ia’u. O na lilo o na aina la, na’u ia i hoopau me ka’u dala ponoi, o ke duke makahiki na’u ia mau lilo no na makahiki he 21 i hala aku, a ke noho nei au i ka aina, a owau no hei ka ona nona ka aina e noho nei.
A ina e hele aku ana o Kameeui e kuai, a morati paha ia oukou ka poe mea dala, mai ae mai oukou ika oukou mau dala no ia aina a haawi mai, o poho aua ne oukou, oia ka’u kauoha ia oukou e ka poe mea dala; na pake, haole, kanaka, pukiki. Owau no o –
J. NANIANI.
IUNE 23, 189@, Kiki ale, Honolulu Oahu.
OLELO HOOLAHA.
Ke hoikeia aku nei ka @ohe i na nea a pau, eia ma k@la noho o ka @ea no@o ka@nea nialai iho, kekaha lio kane @@@ ke@@ @@ @uma keokeo me ka hao ku@@ O ka mea nona keia he a ia u mea paha, e pono e kii koke @@@@ ka uku pu mai i ko’u u@@ @@lo a pau, a me ka uku a keia hoolaha ana. Kau o hala a@@ nei @@ la he 15, o ka lilo no ia o keia lio ia’u.
J. ALAPAI.
Kapalama, Honolulu, Iune 8, 3tsd*
700 KAKINI 700
Hainaka Silika
O NA
LEDE!
Ma na kumukuai e hoomaka ana mai ka
$1.75
A KE
$3.50
o ke kakini hainaka hookahi.
Aole keia waiwai kuai i ike ia maanei mamua e like aku me kona ano ka nani a me ka emi o ke kumukuai, kihi o na alanui Papu a me Moi, ma Ewa mai o ka Hui o Holo ma. 215 – d2ws
OLELO HOOLAHA
E ike auanei na mea a pau, eia ma ka Pa Aupuni o Makiki nei, kekahi mau lio kane keokeo ahinahine, huelo poomuku, hao kuni uno e, ma ka aoao akau o ka mea a mau mea paha nona keia lio, oe pono e kii koke mai iloko o na la he 15. E hoomaka ana ka helu ia ana o keia mau la mai ka la aku e puka ai keia oleelo hoolaha; a i ole pela alaila, e kuai ku dala aku ana au ma ka la 11 o Iulai aenei 1891. J. KALEI.
Iune 16, 1891. 3ts-d. Luna Pa Aupuni.
AUWANA AIHUE IA PAHA
Ua nalowalo uku mai kahi o ke Kanikela Iapana, alanui Nuuanu kekahi lio ano hulupala kauliuli he 8 makahiki, he 15 ana peahi lima ke kiekie, a he kiko keokeo mawaena o na maka, paa eha wawae a pau i ke kapuai hao. O kekahi mea e hoihoi mai ana. a e hoike mai ana i kahi e loaa ai, e uku ia no me ka maikai kupono, ma ka hele ana aku ma ke keena kanikela Iapana. Mei 18, d5ts.
I ka Poe Lawe Nupepa.
Ke poloai aku nei makou i ka poe heluhelu e lawe nei i ko kakou nupepa, e makaala mai i ka hookaa ana i ka uku o ka Nupepa ma ka hebedoma, a e malama i na palapala hookaa mai na luna aku nona na inoa ia hoike ia ma ke poo o keia Nupepa. No ke paewaewa o ka hookaa ia ana o ke dala, a me ka hoohiki loa ana mai i ke keena nei, ua hooholo makou ma ka hebedoma ka hookaa; i mama ai ka hookaa ana a ka mea a lawe ana, a i maopopo mau ai ia makou, i kela a me keia hebedoma. ka poe i hookaa mai a me ka poe i hookaa ole mai, a ina ua hookaa me ka loaa aku o ka Palapala hookaa, he mea hoi e maopopo ai, ke ulu ae ka nele o ka mea heluhelu, ke okiia aku ka nupepa no ke kaa ole ma o na luna ae, alaila, no na luna ka hewa, aole no ka mea heluhelu a ina aole io maoli no na luna ka hewa alaila e kala ia makou no ke oki ana aku i ka poe hookaa ole mai i ka @a@o@ nupepa
J. E. BUSH.
NAWAHI ME HUNTSMAN!
NA LOIO LAHUI!
Ua makaukau maua e kokua aku i na poe o ka Lahui i loohia ia e na pilikia kivila a hewa paha; a e koi a e hoopii aku ma kekahi o ia mau ano imua o na Aha Kanawai, mamuli o na uku i aelike ia. Aia no ko ma ua keena Leio ma ke kihi akau o na alanui Moi a me Alakea maloko o ke kulanakauhale o Honolulu, Na hora hana mau, mai ka hora 9 am, a 3 pm., ma ka Poaono nae, e pau ana i ka hora 12 m.
O na hana a na aina, mahele aina a me ke kaha ana o na kii a me ua palapala aina a pau, ua waiho aku maua na ka Loea Ana Aina a Civila Enekinia kaulana R. W. Wilikoki e lawelawe, a e hooko me ka eleu.
No na mea i koe, e @i@a mai no ma ko maua keena nei o kuka pu ai. O maua no me ke aloha,
J. Nawahi me D. L. Huntsman.
Honolulu, Iune 8, 1891. @08-dti.