Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 284, 21 September 1891 — Page 3

Page PDF (965.27 KB)

This text was transcribed by:  Nancy Henderson
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

PAE OLULO I KE AWA O KOU.  

 

            Ma ka la hoomalolo nei, ua holo aku la kekahi poe maluna o ke kia@abi Healani, no ka holoholo lealea ana, a ia lakou i kaapono ae ai mawaho o Kaluahole, ua ike ia aku la kekahi mea lana maluna o ka ilikai, ma ke komohana, oia ne ka wa a lakou i hooiho aku, ai i ko lakou nei moku i ka penwini.

            I ke kokoke ana aku ua ike @a aku la he waapa poino e lana ana iluna o ka ilikai a me na kanaka ekolu.  I ka pili ana aku o ko lakou hoopakele ma ka aoao o ko lakou waapa poino, ua ike ia he elua kanaka a he hookahi pake, ua hoolei koke ia aku ke kaula mai luna aku o ka moku a hoopaa ia mahepe a hoihoi ia mai la no ka aina nei.

            Ua ninau ia aku lakou a ua hai mai lakou mai Molokai mai lakou me na kaau i’a Oio e lawe mai ana no Honolulu nei e kuai ai, aka, malalo o na ulia a me ka ino o ka moana ua poi pu ia lakou e ka nalu a huli ka waha o ko lakou waapa ilalo, a lilo aku la na mea o luna, a eia wale no na wahi mea mai i koe, hookahi hoe a me ka hoe-kai hookahi o lakou mea pilikia o kahi pake, oiai ua lawe aku ke kai i kona mau wahi pono kino a koe mai kona wahi lolewawae.  Aohe ola i poino o lakou.  O keia waapa aia i Ulakoheo.  He ku i ka walohia ko lakou moolelo.

            A wahi hoi a lakou i hoike mai ai, o kahi a lakou i manao ai e pae o Kalaeloa, ina nae e mau ka lawe a ke au ilaila, ina la aole e loaa he kokua no lakou, aka, ina e loli ae ke au, alaila, manao lakou ua make, aka, aole pela ka manao o ke Akua Mana Loa, ua loa ka pomaikai a me ka palekana ia makou.

 

NUHOU KULOKO.

 

            Ina e hoolaha hou ia o lakou ma, e hele ana ka e hoopii, hoopiipii hoi oukou hooihoiho hoi makou o ka iho no ia a komo mao iho o Kaumakapili.

            Ma ka Poaono nei, ua loaa a kula ke kahi waapa poino i ke kiakahi Helen ma waho ae o Kaluahole, me na ola kino ekolu aua hoopakele ia lakou.

            Ma ke kakahi aka Poaono nei, ua puka ae ka Nupepa Elele me me kona mau manao kalaiaina, a ma muli o ko makou eleu, ua loaa maila i a makou ke kahi kope oia pepa, ma hope iho, ua ua pani ia akula ua pepa la, aia a elima dala o ke kope alaila.  Ioaa mai ua heo e nae.

            Ku ika maikai a me ka naau @o na hana hoikeike kii hoolele aka a Ben Hogana ma ka hale keaka o Kawaiahao, i ka po hoomalolo nei, minamina wale ka hale of ke Akua, i ka hehi wale ia e keia mau hana.

            Eia ka olelo a kahi poe, like no ke @ me na hana kalepa e ae ka imi waiawi naauao @ no keia koho ana.  He uku ka hana kalepa i ka laikini i ke aupu@ni e like me ke ka @awai, a o keia hoi he uhaki i ke kanawai mahea la ka like o ka like nae paha ia e @ mau ia mai nei a mai kaena hewa o wi ka niho i ke kanawai.

            Ina o kau hapaha e piinaau i lilo ai i ka holokaa laau, a i ka halekeaka o Kawaiahao, ina ua ike ee i na kikeekee o Parisa, a na pio ana ole o Ladana.

            Hiu hoi na lima o ke aupuni i keia mau la i ka poe haihai kanawai, ea, mai poina i ka olelo a kahiko, “he make no ke kalo a ola hou no i ka naio.”

            Ma ke kakehiaka nui o ka Poaono iho nei, ua make iho la ke kaikuahine o ke makou makamaka Mr. S.K. Ka-ne, oiai oia i hanau ai i ke keiki, aka, ua hele pu aku laua ma ke ala hookahi o ka hopena mau.

            I ke kakahiaka nui o ka la apopo e ku mai ai ke kahuli lau niu o na Kona, ka puhi olali Malulani, oiai, e eleu mai ana oia i kau na leta a nana makamaka no na aina e, oiai i ka hora 12 ponoi e lilo aku ai ka mokuahi Auseteralia.

            Ke hoolaha aku nei makou i ka leta a ka Mea Kiekie ka Hooilina Kalaunu o Hawaii nei, i kona Mama Moi Kapiolani, a e ike ia kana mau olelo naauao, a ku no hoi i ka walohia, oiai he opio pale no oia, aka, he kanaka makua nae na olelo.

            O ka nui o na hihia o keia kau ae e hiki mai ana he 88. @ hoi, he 14 hihia hewa, 4 hihia waiwai no na kiure Hawaii, 14 hihia waiwai no na kiure hui, 14 hihia waiwai no na kiure haole, 26 hihia hewa a he 14 hihia waiwai, 7 hihia imua o ka aha piha a me 9 oki mare.

            Nana aku no hoi oe la i kekahi wahi temuhela, lele liilii no hoi ka lehu o kapuahi, paa ole no hoi i ke kaohi mai i ka ua mea he huhu @ Ka Leo o ka Lahui, no kahi itamu i hoopahu ia aku ai o makou mamua aku nei, i ka ike ia o kekahi poe wahine nunui nepunepu i ka hele i ke kiko hua.  Aole a makou inoa i hoopuka aku; aka, ua koho wale iho la no lakou no lakou ka ia mea i kakau ia ai, me he ala, ua ike no lakou ua hana hewa @ no lakou oia ke kumu o ka huhu ino ana.  E hele a mai hana hewa hou aku, @ ua ike oukou he mea he ia.

 

OLELO HOOLAHA

 

            E ike auanei na kanaka a pau, eia ma ka pa aupuni o Makiki nei kekahi mau pipi hele hewa.  1, pipi keiki keleele, aole kuni, O oki loihi mawaena o na pepeiao elua.  2, pipi keiki w ulaula, aole kuni, 0 oki loihi mawaena o na pepeiao elua.  3, pipi w ulaula kua keokeo, keokeo ka opu, hao kuni BS @ hope, hao kuni ano e uha mua ak.  Hao kuni ano e uha mua ak.  Hao kuni ano e uha hope hema.  4.  Pipi w ulaula, keokeo ka lae, hao kuni BS ak hope, hao kuni ano e uha mua ak, hao kuni ano e uha hope hma.  5, pipi w keokeo, kikokiko eleele ma ka a-i.  peia’na wawae, hao kuni BS ak hope, hao kuni ano e uha ak. Hao kuni an e uha hope hma, elua oki maialo o ka pepeiao ak. Ka hema.  6. Pipi keiki k ulaula @

@

@

@

@

@

@

Hora 12 awakea Poaono.

D. Kaoao.

Sept. 18 @.  Luna Pa Aupuni.

 

            E na Luna Lawe Pepa o ka Leo o ka Lahui, ke hai ia aku nei ka lohe ia oukou, ina he mau helu koe o ka la 3 o Augate nei, oia hoi ka Poakahi mua, alaila e pono e hoi hoi mai i keia keena.

 

KALOA & WAINEE.

 

Na Kamana Hui Kukulu Hale.

(Me ka uku haaha.)

 

            O na kauoha mai na mokupuni mai, e hoauna pololei mai i na mea no laua na inoa maluna ae a e loaa no maua i kela Hale Hou make kihi o na Alanui Nuuanu me Kukui ma Honolulu.

            S.K. Kaloa & Geo. Wainee. W-4ts Sept 11, 1891.

 

OLELO HOOLAHA.

 

            E ike auanei na mea a pau, eia ma ka pa aupuni o Makiki nei, kekahi mau lio hewa; lio k ulaula poholehole ke kua, aole kuni; lio k ulaula kikokiko ma ka a-i 4 wawae keokeo hoailona kuni uha hope ak hao ano e.  O ka mea a mau mea paha nona keia mau lio, e pono e kii koke mai, o hala na la he 15, e kuai kukala aku no au ma ka la 26 o Sept. 19891.  D. KAOAO. Luna Pa Aupuni.  Sept. 11, 278 d-3ts.

 

OLELO HOOLAHA.

 

            E ike auanei kanaka na a pau, eia ma ka pa aupuni o Makiki nei, kekahi lio.  1 lio wahine keokeo ki kokiko, 2 wawae mua paa i kapuai hao, hao kuni ar.o e.  Lio k keokeo aole kuni.  O ka mea nona keia lio, e pono oia e kii koke mai o hala auanei na la he 12, pau ia’u i ke kudala ia i ka la 19 of Sept, i ka hora 12 o ke awakea.  Poaono.  D. Kaoao 273-dtf.  Luna Pa Aupuni.

 

Kauka Yong Kam

 

Pung.

 

(APANA.)

 

Helu 53, Alanui Maunakea.

 

Ke Kauka Loea o ka

 

Aina Pua!

 

Ua hiki ke hoola ia kela a me keia @ ma’i, mai ko na kane, wahine a me na keiki liilii.  O na ma’i ha-no ua hiki loa ia’ke hoola ia me ka maalahi.  A o na ma’i e pili ana i ka maka pau pu ia i ke ola.  Ke hoike ia aku nei, eia ke ola ia nei, me ka oluolu pu o kahi auhau.  Ka poe pilikia hanau keiki a hele nui paha o ke koko, a paa a lohi paha ka hanau ana, paa paha o ka waiu, e hele nui mai i o’u nei. E KIPA mai e ka poe i hooluu@ luu ia me na naawina pilihua@ ka ma’i, a na’u oukou e hooluolu aku.  Kauka Yong Kam Pung.  Honolulu Sept. 2, 1981.  272-d3m

 

I KA-LEHULEHU HAWII

 

            Ke hooiaio aku nei ka mea nona ka inoa malalo, ua hoolaua ka’u wahine mai ka pilikia hoomailo a ka ma’i kokopaa, ka’u keiki elua makahiki hoi mai ka anoane loa ana @ make i ka ma’i emi pu wale no o ke kino, oia hoi ka pilikia ai maloko o ke kino.  Mai ke ola ana o ka ma i a hiki i keia la aole i @ hou mai na pilihua o ia ano. Ke kono nei au i na makamaka Hawaii o’u e hele ae ia Kauka Apana (Yong Kam Pung) @

@

elua – oia ka oluolu o na pilikia

@

@

 

KUAI HOOPAU NU

 

 

Mai keia manawa aku a hiki i ko Makou @ ana aku iloko o ko makou

 

HALEKUAI HOU

 

Ma ke Alanui Papu, - (Na Hale Burua.  E hoolilo aku ana Makou i ko Makou waiwai a pau o na ano Lole;  Na Lole Nani, Na Lole i @ Kapu a me papale Papu Lole @ No na Uku Hooemi Loa Nae.  Egan & gunn.  Alanui Moi kokoke i ka Alanui Papu.

 

Poino i ka Wai!

 

Poino i ka Wai: E hoomaka ana keia mawaena o keia la a me ka Poalua a hiki mai o keia pule ae, me ka nana ole ia o na lilo.  N. @ 263-dtf. Honolulu.

 

HOOLAHA HOU

 

B.F. Ehlers & Co. – Painapa.  Helu 99 Alanui Papu. 

 

            IA OUKOU @ NA MAKAMAKA A MK NA HOALOHA @

@

@

@

@

            @

@

@ B.F. Ehlers & CO.