Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 475, 10 June 1892 — Page 2
| This text was transcribed by: | Wendy Tokumine |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
MA KE KAUOHA.
HOOLAHA KEENA O KO NA AINA E.
KEENA O KO NA AINA EA
HONOLULU , IUNE 8, 1892
Ua loaa mai ka hoike i keia Keena ma o ko ka Moiwahine Kanikela Nui ma Nu loka. Amerika Huipuia o ka make o
THOMAS THOMAS.
Kekahi Sela Hawaii (luina moku) iho nei o ke kiapa “Anglesa”, ma ka Halemai ma Long Island, ma ke kulanakauhale o Brooklyn, Amerika Huipuia, ma ka la l o Aaperila i hala.
O kela a me keia mea i kuleana iloko o ka nooponopono ana o ka waiwai a me na wahi mea liilii o ka mea make, e lohe hou aku no in a mea e aku ma ka ninau ana ma keia Keena.
SAMUEL PARKER,
Kuhina o ko na Aina E.
june10 1wd.
KA LEO O KA LAHUI.
JNO. E. BUSH.
Lunahooponopono a me Puuka.
POALIMA, IUNE 10, 1892.
KO AKIPOKA KULANA ILO KO O KA HALE.
Mai ka wa i kehoia ai o C. W. Akipoka i Lunamakaainana no ka Apana Ekolu, ma ka la 3 o Feberuari i hala, a hike i ka wa i lawe mai ai o ka Luna Hanohano mai Kohala mai, he olelo hooholo e pili ana i ke kulana o ka Hoa Hanohano o ka Apana Ekolu iloko o ka Hale Ahaolelo mamuli o kona kaohi ana i kona hookohu Notere no ka Lehulehu, aole i hoihoi aku i ke Keena Kalaiaina. O keia kaohi ia ana a hike i ka wa in oho ai ke Kau Ahaolelo, he hana ia na na Hoa o ka Hale e noonoo a ii ke kupono a me ka ole o keia paa ia ana o kela hookohu Norere.
Ua lawe mai makou i keia manao a hoikeike aku imua o ko makou maua makamaka heluhelu e pili ana i keia kumuhana ano nana e hoonaneue ne ii keia mau la, a o keia hoi ka hana kaulana a loea maopopo a ka lunamakaainana o ka Apana Ekolu i hana a ii puka hou ae ai he olelo hooholo hou, e pili ana in a Hoa o ka Ahakukamalu, mai ke Kauaula mai o ka Malu ulu o Lele, a o na hoa nana i lawe mai keia mau olelo hooholo, he mau loio no laua a i elua ma ke kanawai, a oia hoi ka makou i anoi ai e kamailio aku in a mea nana i lawe ma ii keia mau olelo hooholo.
O ka mea nana ku olelo hooholo mua, he hoa oia no ke Kau Kuikawa o 1887-88, a oiai, ua haawiia aku he mau ninau kanawai i ka Aha Kiekie mamua iho o ke koho balota kuikawa o 1887, ua hoike mai ka Aha Kiekie i ko lakou manao kanawai ma o Makale la, aohe mana oia kohoia ana, ina oia e puliki paa ana i kona hookohu Notere a hike i kona kohoia ana i lunamakaainana.
O keia olelo hooholo kanawai a ka Aha Kiekie i hoopuka ai mamua iho o ke koho balota kuikawa ana, ua mana ia. Aka, he hoohuoi nae ko makou i ka hapai ia ana mai o keia olelo hooholo e kekahi hoa kalaiko malalo o keia kumukanawai, i kona hapai ole ana i olelo hooholo ano like me keia iloko ona mau Kau ana i komo ai, a oiai hoi e mahanahana ana no ka olelo hooholo a Lunakanawai Makalo i haawi ai, mamua hoi o ka waiho ana mai nei pela, a hanau ka pohihihi, alaila hapau ka olelo hoohole.
O ka lua, e pili ana in a hoa o ka Ahakukamalu, he wahi pokii keia no ka olelo hooholo mua, a i ole, o kona makuahine no ia nana i hanau mai; aka, ua oi aku ko ia nei kamaaina iloko oka Hale, mamua o ka olelo hooholo mua, a oiai hoi, o ka mea nana ka olelo hooholo elua, he hoa hanohano oia no ke Kau o 1890; a he lehulehu wale hoi o na hoa e paa ana he mau hookohu ko lakou mai ka Moi mai, a oiai hoi, o ka hoa hanohano nana i lawe mai keia olelo hooholo, he loea oia ma ke kanawai i oi aku kona maamaalea mamua o makou, heaha ka mea i hapai ole a ii olelo hooholo elike me keia i ka 1890? Me keia mau hooohuoi, ke kali nei makou a puka ka olelo hooholo a ka Hale.
KA AHAOLELO
Ma na hana i lawelaweia ma ka la inehinei, ua au wale aku i ka wai na olelo, a he uuku loa ka waiu io, ao ka mea o ka hapa nui o na olelo ua kupono wale no noluna o ka papahele o ka Hale. I ko makou manao, ua oi aku e nui na wahaolelo ma ka aoao o ka Lahui, aka nae e uuku main a alelo o lakou e pono ai, i pokole ai na kamailio ana a i mau ai hoi ka nee ana o na hana imua. He ekolu mau mea nui iloko o ko ke kanak mau la ma keia ola ana, oia ke aloha, ka ikaika a me ka manao—aloha i ka aina ka lahui e like me ke aloha ia oe iho, e hoomanawanui, e ikaika me ka panaho ole a mawaho ae o na mea a pau, e alakai ia la mau mea e ka naauao.
Me keia mau wahi hoakaka pokole ke kau leo aku nei makou in a wahaolelo o ka lehulehu, ma na mea a pau e pili ana i ka pono a me ka hewa, he pono ia oukou a noonoo e mamua ma ka hookolokolo ana ia oukou iho, a ma ka aoao a oukou i ike ai he pono, malaila e paa ai a hike i ka hiolo ana o ka Hale Ahaolelo. O ka poe e hana ana pela, ua like ia me ka @mi makamae iloko o kekahi pahuhao, nole ia mea e ike ia a hike i ka wa e naha ai ua p@u la alaila ike ia iho.
Mai ka hoomakaana o keia Kau Ahaolelo e noho, @ai na la hope mai o ka mahina @hala, he nui na hoopii main a apa@a like ole ma ii waihoia ae imua @ka Hale, e pili ana i ka hoopau a@a i ka lawelal o na ma’i lepera no Kalawao, e like me @a mea e ike @ ne ii keia manawa, a he mea kamaha’o no ka maka o ka mea nii ka ike ana, o ka poe ikaika loa ma ko kinai ana e makek ia mau hoopii, oia no ka poe i komo iloko o ka Hui Kuai Bipi Metapolitan@, ka poe hoi e ohi nei he puu dala nui mai ke aupuni mai no ka hoolulo ana in a ma’i ma Molokai me la bipi, a ua mai paha ia hana ana, mamuli o ka mi namina i kela puu leho nui o ka makehiki no ka pomaikai o ko lakou mau pakeke ponoi. No keia manawa nae, ualawa koia hamae a makou, e eha ai ke poo o ke kui, a ina e loaa he manawa, e kamailio hou aku no makou maluna o keia mea hookahi, ke ole e lilo ka makou kamaihe ana i mea no ka lahui e uwe niniau ai.
NA HIHIA KIPI.
O na lono hope loa mai ia makou ma ka la inehinei, no ka mea e pili ana i kela hihia hoopau manawa o ka poe i hopuia no ke kipi me ohumu kipi e ke Aupuni, oiai ua pau kukuluia ana o na hoike ma ka aoao pale i ka la mamua aku, aole i hoopuka mai ka Aha i kaua olelo hooholo ma ka @a Inehinei, e like me na mea i loheia ma ka Poalua nei, nolaila ua manaoia i keia kakahiaka a i ole i kekahi no o keia mau la koke iho, e hoopuka mai ai ka aha i kana olelo hooholo. He mea pono nea ke hoomanaoia, o kea no nji o ka olelo hooholo a ka aha e kali ia nei, oia ka hoopaa ana i ka hihia a mem ka ole, o ka mea nae i ma opopo loa, e kakoo ana ka aha i ka hoopaa ana i ka hihia, o ka hahau ana nae in a kipi me ka hohoa aia ia ma kekahi alanui okoa, ma ka waiho ana paha imua o ke Kiule a i ole o hapai loa ia ana paha imua o ka Aha Kuka Malu, me kea o pu ana aku o ka Aha i ka mea o laua e lilo ana nana ke kilo ana i ka pono o ka hoopaa ana a ka aha i ka hihia, e kakoo aku i kana olelo hooholo ma na ano a pau.
He mea mau nae i ka poe noonoo malamalama a pau, aole lakou e pulalle o i ka haawi aua i ka lakou olelo hooholo mamua o ko lakou noonoo mua ana me ke akahele, a hoopuka mai hoi i ka lakou olelo hooholo maluna o ku pono a me ka pololei io maoli, Ina e waiho ia ana imua o na kiure, aia a apono like na aoao elua in a hoa o ka papa kiure, alaila pono, ina aole e lilo ana he mau la hou ma ka wae ana in a kiure.
E ike ia no na kiaha makana o na heihei o kaki a apopo, ma kekahi o na puka aniani o ka Hale lako Hao Pakipika, ma alanui Papu.
@
Ua ike ihe makou maloko e ka haaloha a ka Luna Kula Nui, A. T. Atkinson, e malamaia ana ka ho@ kumu maa mau, maloko o ka hale kula o ke alanui Papu, ma ka Peakahi, Iulai 25 a me ka Poalua, Iulai 26. Nolaila, e makaala ae e ka poe e ake ana e inu hou in a omaka waiu o ka naauao, na mea helu kiekie a pala aku, no ka hoopuipui heu ana ma ii kona kalena noenoo.
NA KULA AUPUNI.
E malamaia ana ka hoike makahiki maa mau o na Kula Aupuni a puni ka Paeaina, e hoomaka ana mai keia mau la aku a pau i ka Poa@a, Julai 22, a o ka Manawa hoomaha o na kula, e hoomaka ana mai keia la aku ahiki i ka Poakahi, la 12 o Sepatemaba a ma ia la e hoomaka hou ai keia kikina kula hou.
KAU AHAOLELO O 1892.
LA HANA 10
Poakolu, June 8.
Halawai ka Hale e like me ka mau, Heluheluia ka la i hala, a aponoia
Na Palapala Hoopii.
Na Nawahi, 1 E hoopau ia ku hookaawale ana i ka mai lepera. Haawiia i ke Komite Ola. 2, E hoopauia ke “Kanawai Hookamakama”. Waihoia ma ka paua no ke kali ana i ka bila. 8. E haawila i $2,000 @o ka hana ana i uwapo-pae no Hilo. Haawiia i ke Komite Kalepa. 4. E haawiia i $5.000 no ka hana ana i alanui mai Waiakea a puka i Puna. Haawiia i ke Komite o na Aina Aupuni. 5. E ukuia ia F.S. Keiki i $200 no kekahi poho alanui. Haawiia i ke Komite Hookolokolo, 6. E haawiia i $5,000 uku kokua i kekahi mokuahi holo pili aina no ka holo ana i hookahi manawa i Puna i kela ame keia pule. Haawiia i ke Komite o na Aina Aupuni.
Hoike a na Komite Kumau.
Komite Pa’i, ua pau i ke pa’i ia ka bila Helu 28.
Komite Kalepa, no na palapala hoopii e ana i ke ke’ake’a ana aku i ke komo ana mai o na limahana o na aina e, a ma ke noi, na waiheia ma ka papa no ka noonoo heu ana.
Na ia Komite no, no ka hoopii e pili ana i ka hoalaana i laina mokuahi mawaena o Hilo me San Diego, na waihoia ma ka papa elike me ka hoike.
Na ia Komite no, i ka mea e pili ana i ka hookomo ana ma ii ka raiki, waihoia ma ka papa e likek me ka hoike.
NA OLELO HOOHOLO.
Nawahi, e hookomoia ia maloko o ka Bila haawina: $2,500 no na alanui o Honolulu nei. Haule.
Nana no, e waiho mai ke Kuhina Kalaiaina, in a hoike a pau e pili ana i mea oli awa imua o ka hale Haule.
@
K@
@
Kuhina W@
lu @ i hana no ka la. A@
Kuhi@ Paka, e ae @
nawa nena e poe@ a ii k@
no na nina i ninau ia aku o na hou iaia.
Kamauoha, he mau ninaii i ka Kuhina Kalaiaina e pili ana i @ mea oli awa o Honolulu nei.
Hoomaha ka Hale.
AUINA LA.
Akoakoa hou ka Hale i ka hora 1:35.
Na Hana o ka La.
Oia ka noonoo i ka Bila Haawina. Kamauoha ma ka noho Lunahoomalu.
Na Uku Hoomau.
Mrs. E. Barnard $600.
D. Pua, he noi e hookomoia i itamu no ka Moiwahine Kanomake Kapiolani, $16,000; ua hoowiia ka itamu i kekahi komite.
Na Hoolilo o ka Ahaolelo $25,000; hooholoia
Kakauolelo o ka Aha Kuka Malu $200; hooholoia.
Kela a me keia lilo o ka Aha Kuka Maiu $250; hooholoia.
Oihana Hookolokolo.
Uku makahiki o ka Lunakauawai Kiekie $12,000 hooholoia.
Uku makahiki o ke kokua mua $10,000 hooholoia.
Uku makahiki o ke kekua elua $10,000 hooholoia.
Uku makahiki o ke Kakauelele mua o ka Aha Kiekie $6,000 hooholoia.
Uku makahiki o ke Kakauelele elua o ka Aha Kiekie $4,000 hooholoia.
Uku makahiki o ke Kakauelelo ekolu o ka Aka Kiekie $3,000 hooholoia.
NU HOU KULOKO.
Mai ha’oha’o ke lona ole aku kau pepa, no ka mea e hooko aku ana makou me ka ikaika i ko makou rula hou, oia hoi ma ke kui@ o lana aku ai ka pepa. O ka nee o makemake ana i Ka Leo, o kauoha ma ii ke keena, me ka helepu o ka ie me ka olelo.
ma ke Kauoha.
A haolelo ko keia la, hora 10.
O Kimo Maki hookahi ka moku i ku mai ma ka la inehinei.
holina! holina!! holina!!! aole au i ona i @ holina! holina!! holina!!! no Akuna ka kewa—Puakauwahi i ke @hi’ohi’o.
Ki-ko-ko’u ka hoi ke kileo e ma kaikawahine pu kapalili o Kawaiahao i ka po nei, hui pu ihe hei me ke kani hoono o ka leo o ka iiwi (piano) o ku uka waokele, hike ole i ko makou mau keiki ke nohe paa iluna o ko lakou noho, e ake ana no e ku iluna e hulahula luina ai.