Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 491, 4 July 1892 — Page 1
| This text was transcribed by: | Cathy Kaonohi |
| This work is dedicated to: | Godfrey Kaonohi |
KA LEO O KA LAHUI
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
Buke II HONOLULU IULAI 4, 1892 Helu 491
HE MOOLELO KAILI PUUWAI
NO
SENIA LUTERA
Ka Ui Puuwai Mabala
o
ENELANI KAHIKO.
A I OIE
He Nanea Hooheno no kekahi Kauna Wahine Opio me kana mau Aloha Ekolu.
(Mai ka peni mai a ka mea kakau o Ava@eda, a pela aku.)
MOKUNA I.
Heaha ke kumu nui i hookaumaha ia ai kou mau helehelena, e hai mai e ka ipo, i ole ai e wawahiia ko’u puuwai.
Nolaila, ina pela io iho la ko’u kulana e elieli kulana nei i keia manawa, alaila aole e lilo keia mau hana hoopuukahua a’u ia oe e keia kupapau e hoae nei e kaili aku i ka palaoa i komo iloko o ko’u waha mai a’u aku, i mea ano nui na’u e kaumaha ai a e kulu ai hoi no ko’u mau waimaka, ina paha ua lilo ia hapa ana a’u imea nou e hoehaeha ia ai, a i ole i kekahi mea e ae paha.
Pehea kou manao i ka manu Aeto mai kona wa opio mai a hiki i kona nui ana a lilo i alii no ka lewa nuu, he ike anei oia ia mea he maka’u, aole; a aole no hoi i ike ia mea he noho lunakanawai ia mai e kekahi mea, no ka mea ua hala ka manawa e hiki ai ke ke’ake’a aku iaia oiai kona mau la hulu ole; aole anei ou manao, ua like au me ua manu aeto la, oia hoi i ko’u wa niho ole he ka’e wale no, he wahi o-ha piliwale au, aka i keia manawa ua pau ia mau la o ka nohopio ana; no ka mea ua loloa ke kakala a ua kupono hoi no ka unuunu ana i ka puaa kahuluhulu iloko o ka imu?
Oiai ua nohea nei o ka moana uliuli e kamailio ana i na olelo maluna ae, ea maikai ae la kona poo iluna a @na kauaheahe pono mai la i na maka enaena o hona kokoolua i ka aukuu hookahi, me ka akipoe ana ae o ka roke mohala o ka minoaka a ka wahine maikia ma kona papalina.
O keia nohea e kuu mea heluhelu he maoli ili lahilahi maoli ia no Enelani a puni iloko oia mau la, a he ihu anu hoi e pakele ole ai i ka me’o ia e na opio a pau o ka aoao oole’a!
Ae, no ka mea mawaena o na ui a pau o Enelani iloko oia mau la p@uliuli, aohe ona lua e like ai ma ka ui a me ka nani, a ua lawa lawa ole hoi na huaolelo kupona ma ka kaua olelo makuahine i ka manao o kou me kakau, no ka hopu ana ae a pena aku i kulike ai me na helehelena oiaio nana i hoolilo aku i ua nohea nei i uhu kapapa no kai ma keia mua aku, a ka lokomaikai hoi a na lani i haawi manawalea mai ai iaia.
Mailuna mai o ka piko o kona poo a haia ilalo i kona mau kapuai wawae aulii, he anela kino ola maopopo maoli oia e a’o mai ana i ke aloha iloko o ka naau o ke kanaka e e o ana hoi ma ka inao o “Senia.”
Kona oiwi kino, he’i@olale maikai a kilakila, kona mau lehelehe he maemae e like me ka pua roke, kana mau minoaka he ono, a ua lawa hoi no ka hoohanau ana i ke kuko a me ka makemake iloko o ka naau o na keiki a Keawe-ho-olu, kona mau maka lawe a lilo – kona mau papalina ua like me ka pua roke ke kahiko mau i ka ula ohelohelo k@hu koko, kona ili he aiai e like me ka waiu, a ma ka hoopokole ana ae o kona nui kino holookoa mailuna a hala ilalo, he wainohea a mahiehie, a paa ole aku ai ka wai a ka akolea iloko o hookahi honi ana mai iaia mai.
He nu paikini ano hou paha keia i kou manao e kuu mea heluhelu, oia hoi ka hiolo wale ana o ka wainaoe a ke kehau ma ka honi wale ana no, aka e kala mai ia’u e kala mai ia’u e ka mea heluhelu, no ka mea ma ko’u hoomaopopo, aole au olelo kupono ma ka kaua olelo makuahine, a’u e hopu aku ai a onou aku ma ia kowa, i piha ai la hoi kona makalua, aka o ka mea oiaiio maoli iho la no ia i ko’u manao ana.
Aole i pau.
HE MOOLELO
- NO KE KEIKIALII -
AWAREDA!
a me
KA UI LAILA
o Noremadi.
(Kekauia no Ka Leo.)
MOKUNA X.
Ka aihue ia ana oLeila, a me ka hoopakelaia ana o Diana.
Aka, o ka kakou mea wale no e noonoo ai i keia manawa, oia ka mea e pili ana i keia wahine poino;
Pehea kou manao, e ae no anei oe e malama iaia?
Aole o’u hoole ia mea, wahi a Leila i pane koke mai ai me ke kali ole.
Nolaila, oiai ua wahi halelana nei o lakou e hoomamao mai ana mai ka aina mai, malalo o na mapuna hoe uaho@ a Konea ma e elapine ana ma kela a me keia aoao.
Ua hoomaka koke aku la o Leila e lawelawe i kana apana hana me kona puuwai a pau.
Me kona nana ole ae o ka luaui makuahine no ia o kona hoa paonioni, ke kumu hoi o keia mau poino pau i kau mai ai maluna.
Aole oia i lawelawe i ka hana me ka manao ana i mea e hooluole aku ai i ka manao o na kanaka uahoa a makona nana oia i lawe mai mai ka poli aloha mai o ka makua, aka ua hoao oia ma na ano a pau e hoi hou mai ai ka ikaika i@ Diana i loaa ai kona kokoolua.
A malia paha o loaa iaia ka ulia o ka lanakila, nana auanei e hoike aku ka lono e pili ana nona a me ka hopena e kau mai ana maluna ona, ina oia e pepehiia ana.
He elua no mau puka pahi kukonukonu loa.
He hookahi o laua ua hala loa iluna i ka poohiwi hema, a o ka lua ma ka umauma ponoi e kekoke ana i ka puuwai.
Aka nae aole no@ he hohonu ioa.
No ka mea, ola mau pahuna pahi elua ua hookai koke aku ia ka maka o ka pahi me ka iwi.
Aka nae, ua lawa no ko laua ehaeha no ka hoolilo ana i kekahi bipi i inoepuu na ka make.
Mahope iho o ka paa pono ana o kela mau wahi elua i ka wahi ia me ke akahele malalo o na kokua aha o ka malamalama o ka mahina.
Akahi no a ike ia aku ke ano ikaika mai o ka hanu ana, aole hoi elike me mamua ka nawaliwali loa.
Ke pakika pahee nei na wahi waapa la iluna o ka ili malino o ka muliwai no ka nuku o ka muliwai e hoe ia ana e na lima oolea o kekahi mau kanaka ikaika elua me ka hoomaha ole.
A o ka owe o ka laua mau mapuna hoe e kapeku ana iloko o ka wai o ka muliwai, oia wale no na hamumuniu a me ka haukawewe e lohe ia ana ia manawa anoano o ka @o.
Hala ae la kekahi ma@waw loihi, naiowale aku la na hale kiekie e ae o Noremadi mai ko Laila mau maka aku, a koe hookahi ka puoa kiekie o ka halealii, ka malumalu hoi kahi a kana aloha e luana ana me ka ike ole mai i na mea e hana ia nei malana ona ia w@ ka po.
Nolaila, hu mai la ke aloha iloko ona no ua moi opio la apela no hoi me kona luaui makuahine, no ka mea eia oia ke laweia nei no kahi maopopo ele iaia, a no ka hopena no hoi i ho@i maopopo ole.
Oiai no naakahi waapa o laua e hoomau ana i ka onou ana imua, aole oia i hoopoina ia Diana.
A oiai no kona noonoo e lauwili ana imua a ihope, aia hoi, ike iho la oia malalo o ka hoaka ana o ka mahina, i ke kaakaa ana ae o na maka o ua Diana la no kekahi namawa pokole a pau pili @ iho la, he mea hoi nana i ike mua ole mahope iho o ko lakou haalele ana aku i ka home paa no ka aina lewa i ke kai.
MOKUNA II.
Ma keia po i kailiia ai o Leila e na lima lokoino o ke aloha ole, ua hoopihaia ko ka moi opio noonoo me na manao pono ole e pili ana mawaena ona a me kona mau makaainana.
Nolaila, na hoohalaia ua po la e ia me ka hiamoe ole, a i ka oili ana mai o ke kakahiaka o kekahi la hou ae.
Akahi no a ano mama mai la kona noonoo me ka nalu ana iloko ona iho.
A oiai hou oia e kiei ana ma kekahi pukaaniani o ha halealii no kahi i waiho pau mai ai ke kulanakauhale me he moena pawehe, a e nee ana hoi na kanaka mai kekahi wahi a ke@ahi o ke kulanakauhale.
Halawai a na Komite Kuwaena o ka Hui Hawaii Liberala.
Ma ka halawai a ka Hui Hawaii Liberala i malamaia ma ke ahiahi Poaha i hala, June 16, na kohoia na Keonimana malalo iho i mau lala no ke Komite Kuwaena:
APANA I.
Hon. R. W. Wilikoki, F.H. Keiki, J.W. Kahalewai, G. B. Elama, D. K. Kamakauwila.
APANA II.
Hon. J.W. Bipikane, S. Kaloa, J. Kahahawai, T. Hoomaha.
APANA III.
Hon. J. E. Buki, J. K. Prendergast, I. Nauha, J. S. Kekukahiko.
APANA IV.
C. B Maile, S. Kanaauao, J. Holoua, Alex. Smith.
APANA V.
Hon. J. Nawahi, W. Kalaehao, J. K. Paele, D. W. Pua.
KO MAKOU MAU LUNA LAWE PEPA.
Oiai ua hoopauia kekahi mau luna o Ka Leo o Ka Lahui, a ua paku’i hou ia mai he mau luna hou, nolaila no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu, a i hookoia ai no hoi ka popo a pau, ke hoike aku nei makou i ka papa inoa o ko makou mau luna e like me keia malalo iho –
D. Ka@@leluhi, S. Kua, J. W. Keahu, Wile Buki, H. K@@@,
Ma ke Kauoha.
OLELO HOOLAHA NO KA PUAA.
Ke loaa ka puaa, e hele wale ana me kuu mau aina oia o Halawa a me Aiea e pepehi ia ana e hooko ia keia ke hala na ia he umi mai keia hoolaha.
KIMO PELEKANE (J. I. Dowa@tt.)
Honolulu, Iune 28, 1892 june 30 1m.