Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 500, 15 July 1892 — Page 1

Page PDF (925.04 KB)

This text was transcribed by:  Jane Ka'ala Pang
This work is dedicated to:  Mary Ann Kauluwehi Aki Kalama `Ainahau O Kaleponi HCC Founder & Haunani Bernardino, kumu `Olelo

KA LEO O KA LAHUI

“E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono”

Buke II.                                                HONOLULU                 I U L A I  15, 1892             Helu 500

HE MOOLELO KAILI PUUWAI

-           NO 

SENIA LUTERA

Ka Ui Puuwai Mabala

-:0:-

ENELANI KAHIKI

            ----

He Nanea Hooheno kekahi Kauna Wahine Opio me kana mau Aloha Ekolu.

            -----

(Mau ka peni mai a ka mea kakau o A@areda, a pela aku.)

            -----

MOKUNA II.

Me oe kuu aloha e ka ipo, nolaila mai paweo ia`u i ka la apopo o noonoo ia auanai ka nanehuna a kaua.

            ----

  Ua holohe maikai aku o Senia i keia mau olelo a pau a kana ipo, me ka hanu malie ana nahenahe, me he la e ninau ana oia i kona puuwai ia Manawa.

  No ka mea, aole hookah mai kona mau la heu ole mai, i hoonuu ai kona pepeiao i na olopu wai huihui e pai`a ai ke aloha ikoko one e like me keia, a aole no hoi oia i ike mua i ka hakuikui o kona puuwai i na olelo a kekahi mea`e like me Heneri, ke hele la a pii ka manene i ka manwa, oiai mae o ka mea oiaio loa, aole he aloha kakia kuinao ileko one no Heneri. 

  Me he mea la nae ua halawai keia mau haawina me kona puuwai, mamuli o ke komo loa ana o keia mau olelo a Heneri iloko o ka i-i, kahi a ka makemake e hone ana, a i ole no ke kokoke aku paha i ka laua moe uhane o na po i hala.

  E lilo oe i wahine na`u i keia  po, e ka ipo aloha?  Wahi hou a ua Heneri nei i hoomau mai ai. Me kekahuli ano e ana ae o ka waihooluu o kona mau maka poni uliuli

  Aohe he wahi kulu noonoo hookah i mapunaouna ae iloko o ua Heneri nei e pili ana no kona ola a me na ulia a ka Manawa e haiibali mai ana mamua ona, no ka mea ua aloha oia i keia nohea maka waliwali me kona uhane a me kona naau a pau.

  Ae, eia kuu pulima.  a@au ia i na Manawa a pau au e makemake ai; ina no i keia po, aohe a`u olena ana. O ka mare no ko kaua a pau he hooluu wale aku no, wahi a ua nohea loan a mea e miniu poahi ana iloko ona ia Manawa.

  I ko Heneri lohe ana i keia mau olelo hooluolu naau a ua Senia nei, ua haule koke iho la oia maluna o kona mau kuli eiua malalo o ua kapuai wawae aulii o ua nohea nei, me ka haawi ana mai i na hoomaikai he nui, me he la o ka Heneri ia Manawa aole ia o ka Heneri i na minute mamua iho.

  Mahope iho ka pau ana o na hoomaikai a ua Heneri nei i kana ipo, ku ae la oia iluna me ka muko ana iho i ke kua o ka lima hema o Senia, i ukali koke ia e keia mau huaolelo.

  He lalau nui keia  olu no ka mea aole keia o ka lima e haawi ia ai ke aloha o ka lima hema, aka nae e kala mai oe ia`u no ia hena, no ka mea ke ole au e kuhihewa hou, o keia lima ou e kuu aloha ka lima i kokoke aku i kou puuwai.

  No keia mau olelo a ua Heneri nei, hene iki iho la ka aka a Senia, me he la e hoike mai ana ua olu loko, aka nae aole peha ka oiaio e iaia iho no kona pupuahulu loa ma kea e ana.

  E haalele kaua i keia wahi, wahi a Heneri, aka aole o ko`u makemake ke hooloia, o kou wale na e kuu aloha.

  He oiaio, me ka paa ana o ka lima o ua mau ipo nei kekahi i kekahi, huli ae la laua a haalele iho la i ua kiekiena la, a hele aku la laua he aoao me ka aoao me ka moeuhane ana iloko o laua no ne helehelena o ka houoli e waiho mai aua mamua o laua elua.

  Pauaho mai la ka la a uhi mai la na eheu honouli o ka po, aia hoi ma ke mana ana o na alanui elua iloko o ka ululaau, halawai hou ae la ua mau wahi nohea nei kekahi me kekahi, a no kekahi manwa loihi o ka laua kuka ana no ka laua mare ia ma ia po, kuikui lima pu aka la laua no kahhi o ke kahuna pule, no ka hoomahui ana i ke ono o ka nohona kane a wahine, oia hoi i kane kela Heneri na Senia, ka lua ole o ka nani a me ka maikai nawaena o na wahine uia pau i hanaia e ka wahine, a e noho ana maloko o na poopoo a pau o Enelani haaheo.

                                                                                                            Aole i pau.

HE MOOLELO

--- INO KE KEIKIALII: ---

AWAREDA!

a me

KA UI LEILA

O Noremadi.

(Kakauia no Ka Leo)

MOKUNA XI

  Ua maopopo ia`u, ina oia kekahi lono ua e lawe aku ai a ninini iloko o na pepeiao o na makaainana, alaila e lilo auanei kou pepehi ana iho nei e kuu haku ia Lameka i mea ole i ho lakou manao, nolaila e ae mai oe ia`u e hana pela?

  E hele e Kawareda, a hoike aku pela imua o na makaainana, aka nae mai hooiaio aku oe imua o lakou a oi wale aku manua o ka mea kupono, wahi hou@ a ka moi opio.

  E hele ana anei au e hana pela e Awaseda?  E noonoo pono mai oe.

  Ua noonoo au, ia oia hoi la no ka`u pane, oia hoi e hele oe a hoike aku o Elevira ka moiwahine, oia wale no aole o kekahi mea e pili ana no ko maua mare ana.

  Me ke poo e kulou ana ielo huli ae la ua Karewada nei a h@@lel iho la i ka moi opio, a no ka Manawa pokole mahope iho kahea aku la ka moi opio i kona poe lawelawe no ke kii ana mai e lawe aku`i ke kino make o ka naita Lameka.

  I ka ike ana o ka poe lawelawe i na mea i hanaia, ua pinau koke mai la lakou i ka moi opio, aka, eia ka Awareda pane:

  Na`u oia e pepehi, manuli o kona koao ana mai e pepehi ia`u kona moi.

  Me keia mau olelo a na Awareda nei, huli ae la oia a hoi popolei aku la no kona runi moe.

  I ka hoea ana mai o ka panina o ia la, a hoaka mai la hoi na hoku o ka po mai ka huina aouli mamao mai, huli hoi mai la kekahi o kana poe i hoouna ai e hele e mai ia Leila, a hoike mai la iaia, ua ini kakou ia Leila ma ne wahi a pau o Noremadi, aka nae aole he wahi meheu hookah i loaa ia lakou e pili ana no ka mea i @alowale.

  O na hora paha ia no ka waena konu po, hoea mai la o Ikopa, a o kana hoike, ua like @o ka mele me k aka mua i hiki mai ai, no ka mea aolo he wahi malamalama i loaa mai iaia e pili ana no ke kaikamahine i nalowale.

  Koe wale no, ma kana hoomaopopo iho, ua ahai ia o Leila maluna o ka ili o ka wai.

  No ka mea ua hiki aku ka huli ana a kona wau maka moii ma kappa o ka muliwai, kahi koi a Koma ma i pane ai i kahi waapa o laua iloko o ka muliwai.

  O kahi nae i laweia @@, aole i maopopo iaia.

  Ua laweia paha ua Leila la no Enelani, a i ole ua laweia paha ma kekahi mau kapakai e ae o Moremadi, aole ke mea i hiki ke ha@ pololei mai.

  Nolaila, ua pouliuli na mea a pau.

  O ka pau ana ae no ia o ka iko pa kamailio ana i kana hoike imua a ka moi opio.

  A he mea maopopo o na minute mahope iho e liko ana i Manawa e noonoo ai, no na hoonee hou ana o ka lalou papa hana, aia hoi hoea wai la kekahi mea me ka lono e hoike ana ia Awareda, aia ke kahuna pule Kaderana mawaho me kekahi kaoo kanaka nui, a o makemake ana e komo mai iloko no ka hui pu ana me Awareda.

  No laila, ua haawi koke aku la o Awareda i ke kauoha no ka hookomo ana mai ia lokou a pau.

  A no na minute helu wale no, aia hoi ku ana ua kahunapule nei imua ona me ka hapanui o ne kanaka koikoi o ke kalunakauhale o Wavela mahope one.

  A he mea e ko ua moi opio nei hoonaukiuki i ka ike ana aku i ua enemi nei ona, a ua aneane oia e hele kino maoli aku a lawe ae i kona ola.

  Aka nae, oia mau noonoo a pau i ulu ae iloke ona ia Manawa, ua lo@i koke ia iho la @ pepe i ka wai o Niulii iaia i ike mai ai i ka nui launa ole o na kanaka i ukalo mai ai mahope o ua lapuwale la.

  Nolaila, me ka oiwi kino polelei ano kapuka@u alii, kunou haahaa aku la oia imua o lakou a pau.

  E kuu keiki, wahi a ua Kaberana nei i kamailio mai ai, me ka leo akahele, oiai kona mau lima elua e puili ana kekahi i kekahi mamua o kona alo.                Aole i pau

Halawai a na Komite Kuwaena o ka Hui Hawaii Liberala.

  Ma Ka Kalawai a ka Hui Hawaii Liberala i malamaia ma ke ahiahi Poaha i hala, June 16, ua @ohoia na Kennimana malalo iho i mau lala no ke Komite Kuwaena:

APANA I,

Hon. R. W. Wilikoki   F.H. Keiki    J.W. Kahalewai   G.B. Elema    D. K. Kamakauwila

APANA II

Hon. J.W. Bibkane   S. Kaloa    J. Kahahawai   T. Hoomaha

APANA III

Hon. J.E. Buki   J.K. Prendergast   I. Nauha   J.S. Kekukahiko

APANA IV

C.B. Maaile   S. Kanaauao    J. Holoua    Alex Smith

APANA V

Hon. J. Nawahi   W. Kalaehao   J.K. Paele   D.W. Pua

KO MAKOU MAI LUNA LAWE PAPA.

  Oiai ua hoopauia kekahi mau luna o Ka Leo o Ka Lahui, a na paku`i hou ia mai he mau luna hou, nolaila no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu, a i hoekoia ai no hoi ka pono a pau, ke hoike aku nei makou i ka papa inoa o @o makou mau luna e like me keia malalo iho ---

D. Kahaleluhi   S. Kua              J.W. Keanu      Wile Buki         H. Kalei            Ma Ko Kaneka