Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 503, 20 July 1892 — Page 1

Page PDF (949.12 KB)

This text was transcribed by:  Paka Westin
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI

 

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono"

 

Buke II.                  HONOLULU IULAI 20, 1892.                                    Helu 503

 

HE MOOLELO KAILI PUUWAI

 

--NO--

 

SENIA LUTERA

 

_____

 

Ka Ui Puuwai Mabala

 

--:O--

 

ENELANI KAHIKO.

_____

 

A I OLE

 

He Nanea Hooheno no kekahi Kauna Wahine Opio me kana mau Aloha Ekolu.

______

 

(Mai ka peni mai a ka mea kakau o Acareda e peia aku.)

_____

 

MOKUNA II.

______

 

   Me oe kuu aloha e ka ipo, nolaila mai paea ia'u i ka la apopo o noonoo ia auanei ka nane huna a kaua.

_______

 

   I ka pau ana o ka oihana maemae o ka mare, ua lilo ae la ua mau ipo nei i hookahi, ma ke ano kane a wahine, i hookahi pana ana hookahi manao iloko o ka auwaha hookahi.

   He mea maa mau, mahope iho o ka hooko ia ana o ka oihana o ka mare maluna e kekahi mau mea aole e nele ka hohola mai o na eheu o ka hauoli maluna o laua, no ka hookoia o ka laua mea i moeuhane mau ai.

   Aka, aole pela na kahoaka a ke kahunapule i ike mai ai maluna o Senia ia manawa, nolaila ua Iuli iho la kona poo iaia i nalu iho ai iloko ona, me ka nana hoomau ana i na helehelena wainohia o Senia:

   He mea kupanaha loa keia i ko'u noonoo ana, oia hoi ka ae ana o kekahi wahiue ui e like me keia wahine opio e mare me kakahi kanaka kuewa.

   Ke ole au e kuhihewa, aole oia i hana i keia mea me kona puuwai maoli aka e hoea mai ana no ka manawa ma keia mua aku nona e mihi ai iaia iho ma ka awiwi ana e inu i ko ke kiaha ana i inu iho hei.

 

   Ae, he mea kupanaha keia, aka ua puni ko ke kanaka ola ana ma keia ao me na mea huna pohihihi a paupu wale!

 

   Mahope iho o ka Heneri hookomo ana aku i kekahi komo ula hulali iloko o ka manamana o na Senia nei i hoopololei mai ai no ka hookomo ana aku haawi mai la ke kahunapule Batoromio i kana mau hoomaikai ana ia laua elua a oiai no e omamaka ana ia mau mapuna olelo ohaoha iloko o ko laua mau pepeiao, huli ae la ua paa mare hou nei a paiiata pololei aku la ko laua mau ka puai no ka home.

 

   No ka home he mau olelo pahenehene paha keia a ka kaua Senia, ka wahine a ke kanaka kuewa:  no ka mea aohe ona hole, koe wale io no ke ana i pao ia ma ka aoao o kekahi pali nui, a maloko o kekahi o kona mau keena, malaila oia e hoohala ai ikona mau la ma keia ola ana, ao ka puulu o na kanaka kuewa, oia iho la kona mau hoa noho a pela aku, a hiki wale i kona mareia ana ma ia po me kakahi o lakou.

 

   E kuu me heluhelu, no ke aha no la hoi na Senia nei i wae ole ai i kokoolua kupono nona ma keia ola ana, ina ua ike oia o kona mare ana me kekahi o lakou, he mea ia nona e alako kono wahine ia aku ai iloko o ka pilikia?

 

   Mai kona wa uaku mai o ka opuu ana ae, mawaena wale no oia o lakaou i noho ai, a me he mea la aoia kekahi ola pohai.

 

   Aka, no ka honua nui akea, mawaho ae o kona wahi i hanai ia ai, aole oia i ike, a ua manao oia mamuli oia mau kumu i huii pu ia me kona nele me na hoaloha i haawi koke ai oia i kona pulima no ka mare ma ia po.

 

   F kuu wahine, a me ka'u hoi a pau, wahi a Heneri i hawauawana malie mai ai me ka piha hauoli, na'u oe i keia manawa, a na'u hoi a mau loa aku!

 

   Aole ua Senia nei i pane mai koe wale no ka hoike pae ana o kona mau poohiwi me ka minoaka ana no kekahi mau minute.

 

   No keaha la kona mea i kamailio ole ai aoale i hoike ia maloko o keia moolelo.

 

   Ua hala ia laua ka waenakonu po ia laua i kela manawa e hoi nei.  O ka ino omamua iho ua maalo loa aku ia ma kela aoao o ka aina, nolaila ua hoaka hou mai la ka mahina i kona malamalama palaweka e hoouakea ana i ke oho o na laau i hoopuluia i na kulu pakaua hiki mua oia hooilo he hapalua hora i hala ae, me ka minoaka pu ana mai a na aliiwahine la o ka po mai ka paia lani mai i ua mau ipo nei elua.

 

   Mamuli o ke ano kiekie loa o ka mahina ia manawa, nolaila he kakaikahi na wahi hoku kiai o ka po e imeimo mai ana me ka hoomaka ole maluna o ko laua mau poo me ka hauoli, ka piko o na mauna a me na awawa i uhi paapu ia me na kumu laau nunui, e huna ana i na kahawai liilii me he momi nani la iloko o ka papaua.

 

                                                                                                                         Aole i pau.

__________

 

HE MOOLELO

 

---NO KE KUIKIALII---

______

 

AWAREDA!

______

 

a me

 

KA UI LEILA

 

o Noremadi

______

 

(Kakauio no Ka Leo.)

_____

 

MOKUNA XII

_____

 

ka Nohoalii i Hoohakahakaia.

_____

 

   O kona leo kahea no na kokua wahi hou no a ua moi opio nei i hoomau mai ai.

 

   Eia no au ke lohe nei, a oia leo na like ia me kekahi kuikele e houhou ana i kuu puuwai.

 

   Nolaila, ina au e hele ana e Ikopa, aole oe a me oukou a pau e haaele mai ia'u.

 

   Aka, e hele like oukou a pau me a'u, no ka mea, kaawale au mai keia wahi aku, kaawale ko oukou makua, a aole hoi he malumallu no oukou mahope iho nei e malu ai ko oukou mau wahi opeope.

 

   Ia oe a kaawale--hookahi ko kakou hele pu ana, ina no oe e hele a hiki i ka palena o ka honoua nei, o makou pu no ilaila,  oko o ke ola a me ka make.

 

   Ua ae nae kou mau hoa i keia mea a kauaa e kamailio nei?

 

   Ua maopopo ia'u ko lakou manao, aole loa lakou e hoole.

 

   No ka mea, ua ike no lakou mawaho ae ou, aohe o lakou hoaloha e ae, he poe enemi wale no.

 

   Ina pela e hele oe e Ikopa a olelo aku ia Karewada ua makemake au e ike iaia.

 

   E wiki mai lohi!

 

   Aole i liuliu mahope iho o ko Ikopa nolo ana aku, aia hoi hoea mai la ua Karewada nei, no ka lohe ana i ka manao o kona haku opio.

 

   He mau helehelena ano kaumaha kou e kuu Karewada maikai wahi a ka moi opio i ahai mua ae ai i ka hanohano o ke kamailio mua ana.

 

   Ae, e kuu haku, ua kamailio mai oe i ka mea oiaio.

 

   A me he mea la, o oe no kekahi e hookaumahaia ina oe e ike pono i ke ano uluahewa a pupule maoli o kou mau makaainana me ka huhu nou.

 

   Ma ke ano o kou mau helehelena aole oe i hooaaopopo i ke ano ku i ka weliweli o kou mau makaainana i keia kakahiaka mai ka po mai.

 

   Nolaila, ua palaka loa na hoomanao ana iloko ou no ke ala mai o kekahi popilikia mamaua o ka napoo ana o ka la i keia ahiahi.

 

   E hoolana i kou manao e Karewada, wahi a Awareda.

 

No ka mea, ua lohe iho nei au i na mea a pau au e kamailio mai nei, a ua paa luu manao e koa imua oia mau pilikia a pau.

 

   Aole oia kolu manao i kauoha aku nei ia oe e hele mai, aka he manao okoa no, oia hoi keia.

 

   No'u iho, e hele ana e imi i ka mea a kuu uhane i aloha ai, oia hoi o Leila ke kaikamahine a Kamila, nolaila oiai e hele ana ma ia huakai imi ipo i ka loa a me ka laula o ka aina, ua makemake au ia oe e kuu Karewada, e malama i ke Aupuni nei a hiki i ko'u hoi ana mai.

 

   Aole, aole pela e kuu haku, wahi a Karewada i kamailio koke mai ai mai haalele mai oe ia makou ma ia ano au e kamailio mai nei.

 

   No ka mea ua maopopo ho'i na makaainana, ua lawe malu ia o Leila e Koma ma aole o lakou kaumaha no ua noho la, oiai wahi a lakou, mamuli oia hana ia ana pela ua hookaawale loa ia aku ka moo nahesa unni nana e pakaawili nei i ko lakou moi o pio, mai ka hooko ana aku i ka makemake o na lani.

 

   No laila, ina lakou e lohe ana e kuu haku, e hele oe e imi ia Leila, alaiia e--

 

    Aole nae i pau pono ka ua Karewada nei mea i manao ai e kamailio mai aia hoi ua hooki koke iho la oia, mamuli o ka Awareda ninau koke ana aku:  Alaila heaha ka lakou mea e hana mai ai?

 

   He mea paakiki ka hoike ana aku i ka lakou mea e hana mai ai maluna ou, wahi a Karewada.

 

   Aka nae, he mea pono ia kaua ke hoomanao iho, aole e loaa ia lakou ka hoomaha oluolu ana mahope iho o kou kaawale ana aku no ka hele ana e imi ia Leila.

 

   A mawaho ae o na mea a pau, ina no o Leila e loaaa ana ia oe, aole ko ollua e hiki ana ake hoi hou mai i Noremadi nei.

 

   A,--alalaila ua lohe oe ua lawe akau lakou i kuu aloha mai Noremadi nei aku?  Wahi a Awareda.

                                                                                                                        Aole i pau

_____________

 

   Ua lele papudi aku ke Kinau ma ka la inehinei no kana huakai maa mau.

___________

 

   Apopo e noonoo ia ai kela olelo hooholo a Wilakoki e pili ana i na Kuhinaa imua o ka Hale.

___________

 

   O Lunakanawai Biketona ka mea nana e malama ana i ke hau o aukate ae nei o ka Aha Kiekie ma ka mokupuni o Kauai.

____________

 

   I keia kakahiaka e hoike ai ke kula o Koleaka a me Kauluwela a apopo hoi o Kahehuna a me Kalihiwaena.

____________

 

   He manaolana ke makou aole e liuliu loa na la mai keia la aku, a lohe aku kakou ua hapai ia mai la imua o kekahi o na aha o keia aupuni kela hoopii miliona dala poho a Mr. Makapolena i ka hui mahiko o Waikapu a me ka mahiko kalepa Hawaii.

____________

 

   Ua holo akau nei na lio a me na kaa o ka hui kaa Paikini mai ko lakou kaua hoolulu mua mai ma ke alanui Hotele, i na halekaa o ka Hotele me Panetona.  O ke kumu o keia hoonee ana, mamuli no ia o ka hoao ana e ho@emi mai na lilo, a pela aku.