Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 503, 20 July 1892 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

MA KE KAUOHA.

 

OLELO HOOKO MORAKI.

 

 I kuiike ai me ko kahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o Chas. B. Wilson a me Evaline M. Wilson, kana wahine mare, o ka aoao mua, a me James F. Morgan et al, o ka aoao elua, ma ka la 16 o Maraki, 1888, i kakau kope ia ma ka buke 109, aoao 361, a i hooliloia ia Henry Smith Mea Malama Waiwai e na mea moraki, ma kekahi palapala i hanaia i ka la 18 o Aperila, 1889, a i kakau kope ia ma ka buke 111, aoao 414 a me 415. Nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai no ka hahaki ia o na olelo, penei: uku ole ana i ka uku panee a me ke kumu paa.

 A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e hoolana ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o Jas. F. Morgan ma Honolulu, ma ka Poaono la 6 o Augate 1892, hora 12 o ia la.

 Aia ma kahi o C. W. Ashford, loio no ka hope oka mea moraki mai, na olelo hoakaka no keia mea.

 Hana ia i keia la 8 o Julai, 1892.

 

HENRY SMITH,

 

Mea Malama Waiwai.

 O ka waiwai i paa malalo o ua moraki la, oia no ka pahale o na mea moraki aku, e waiho la ma ke kihi Hikina o Alanui Piikoi a me Young, Kulaokahoa, Honolulu, Oahu, i hoakaka pono ia me keia iho. E hoomaka ana ma ke kihi aoao mauka o Alanui Young a me Piikoi, a e holo hikina ana ma Alanui Young 219.8 kapuai, alaila aku e holoakau ana he 150 kapuai, olalo aku e holo komohana ana ke Alanui Piikoi he 210.9 kapuai, a malaila aku e holo hema ana ma Alanui Piikoi 150.3 kapuai, a kahi i hoomaka ai, nona ka iliaina he 831-100 o ka eka.

june11dly@

 

KA LEO O KA LAHUI.

 

JNO. E. BUSH.

 

Lunahooponopono a me Puuku.

 

 

POAKOLU, IULAI 20, 1892.

 

HE HANA MAIKAI.

 

 Pomaikai kakou i ka poe hoopono a me ka poe hoomanawanui ma na hana maikai. Ua hoala ia keia mau mamala olelo iloko o ko makou noonoo, mahope iho o ka hoomanao ana a me ka hoohalikelike ana i na hana a kekahi mau wahine haipule me ka hana a na wahine Hawaii opio, kino ui a ikaika. E hana ka mua i na hana e hapai ai ka opio Hawaii ma na kulana o ka naauao, ka ike, ka hana a me ka hoopono. E hapai ana hoi na wahine Hawaii i na ao ana mauwele, lapuwale a ino maoli no, - na hana hookamakama, na piliwaiwai a pela aku, i mua o ka lakou mau keiki opio, a o ka hua o keia he lahui e ulu ae nei, me na loina a pau e lumai ai i ka lahui i ka make, mamuli o na ino a na makua e alakai nei, i like me ke ano o Kokoma a me Gomora.

 Oiai na wahine Hawaii, e hoopalaleha ana, a e hana ana i na hana e ko ai i ka ohana opio i ka hookiekie a me na hana lapuwale, eia na wahine haole, e like me Julia Kamika o Kauai, a me kona mau hoa hana, ke hoolilo nei i ko lakou hana no ke ao ana i ka poe opio o Kauai, i na ao ike a me na ao hana ana, no ke aloha, me ka uku ole. Pehea hoi ka wahine Hawaii i hoonaauao ia ? Ke hapai nei anei lakou i ka lahui? Ke ikuwa mai nei na leo, he ole, he ole mai ke poo a ka welelau o ka aina?

 He hookamani wale no na wahi hana e hana ia nei e na wahine Hawaii, koe aku ka hana a kekahi mau wahine e like me Kapiolani, Amoe, Mary Lemi, a me ka hana hoonaauao a ko kakou Moiwahine, e hoao nei e hooulu iwaena o kona lahui, aka me ka hololea ole nae mamuli o ka hoopalaleha o na hoa.

 

HE MANAO AIA.

 

 I kela a me keia manawa e lohe ana makou i ka olelo o kekahi poe i ka maikai o ka piliwaiwai ebe-ta , a pela aku. He loaa kahi kenikeni a ka elemakule, ka wahine, a me na kamalii, wahi a lakou.

 O keia ae la na olelo e kakoo ana i ka pono a me ka pomaikai o ka piliwaiwai, a ke ike mai la no ka lehulehu, aole he kumu nui a kuonoono ma ka aoao e kokua ana i ka manao a me na hana hewa o ke Kanaka, he mea pono. Ma ka hoomaopopo ana i keia manao e apono ana i ka pono a i ka waiwai o ka piliwaiwai he mea maikai, mai ka aia mai no ia, a mai ka waha ae o ke kanaka palaualelo a uhane ole. Ua akaka ma ka noonoo maikai ana, ma ka hoopono, ma na ano naauao a pau, a ma ke ao ana mai a ka olelo a ke Akua, he hana hewa ka piliwaiwai o na ano a pau.

 He hana hoopaumanawa me ka waiwai ole, he hoolilo i kahi loaa a ka mea imi loaa, a he hana palaualelo no hoi. He lehulehu ka poe e noho nei a puni makou, he poe wahine nae ka nui, he poe opio a he poe @olo, a o ke ehe @a iho la ke ano. E akoakoa ana keia poe o ke ala ana ae o ke kakahiaka nui a o ka hana mua o ka hoike i na moeuhane i loaa ia lakou, a me na moeuhane a lakou i lohe ai, a o keia mau moeuhane ua hoopiliia aku la kona ano me na haina o kekahi buke wehewehe ano, a pela e loaa ai ka huaolelo e pili ai. Aka, he pono koho wale aku no keia hana, a he neo ka hapa nui o ka poe i koho, a o ka hapa uuku kai hoopomaikai ia mai, i mea e hooulu ai i na manao hoohoihoi kuhihewa; o ka hapa nui nae e hoi nele ana, a o ka hope o ka hanu ino i ka hai ipukai i paa ka houpo lewa o ka poe hana i na hana a Satana. A o keia ino la ke kii ma na wahi a pau o ke taona nei.

 O ka hope keia o ka hoopono o ka lahui Hawaii, o ka mauwele, hoowahawaha i ka hana i kamaaina i na kupuna, kuai a ahuai i ka loaa a na makua i imi ai, a o ka piliwaiwai iho la ka ka hana e ola ai na iwi, e hanai ai i ka ohana, a e ola ai maluna o ka honua, kahi a ke Akua i haawi mai ai i kumu ola me ka lawelawe o na lima a me ka hou o ka lae, a me ka hooikaika i ka hana. Nawai ole emi no hoi a ilihune o ka lahui Hawaii, o keia iho la na hana a me na ake e ola ai ka noho ana, he pili waiwai.

 

HE WAHI KANAWAI

KUPONO.

 

 Ma ke koho ana i na bila kanawai i lawe ia mai e na hoa hanohano o ka Ahaolelo, ua lokahi ae la ka mahele Lunamakaainana, oia hoi ka lahui Hawaii, a me kekahi mau alii Hawaii, a me kekahi mau Kuhina, malalo o ke koho alakai ana a ke Kuhina nui Paka.

 Ua holo aku la ka bila kanawai no ka heluhelu ekolu ana, i lawe ia mai e Hon. Kapahu o Kau. e mahelehele ana i ka uku o na hope makai nui a me na hope Ilamuku. He kumu kupono maoli no i kupono ai keia koi a na Lunamakaainana, e mahele ia ka puu dala uku o keia mau luna aupuni, aole hoi e like me ko keia wa, ka anee puu ia o ke dala, a waihoia na na poo oihana e puunaue e like me kona makemake, a me kona hoopunahele aku i ka poe palukuha a hoopilimeaai. Ma keia kanawai ua hiki i ke kanaka ke lawelawe i kana hana ma kekahi kulana e hiki ai ke kuokoa, aole hoi e hookikina ia e hana i na hana a pau, ku i ke kanawai a ku ole paha, a kona poo aku.

 Ma keia koho lokahi ana, iliwai o ka like, a na aoao mokuahana nei, ua hoomanao ae la makou i ka olelo a Davida i olelo ai oiai oia e kuko ino a e imihala ia ana e Sa@lo, ke alii, he nani no ka hoahanau e noho hookahi me ka lokahi o ka noho ana, a ua like no hoi ko makou hauoli i ka ike lihi ana aku i keia lokahi o na hoa me ka oluolu i loaa ia Aarona, iaia e hoonanea ana i ke ala o na aila aala i kuhinu ia a i hamo ia ai kona umiumi. Pela hou aku.

 

 Nui ke poluea o ko makou mea ka-ka-uhu ma ka la inehinei, ua manaoia, no ke oehuehu o ka moana, hao mai na ale a ke Kipuupuu, he laau kalia ia na ke anu.

 

 

KAU AHAOLELO O 1892.

 

Mai nehinei mai.

 

LA HANA 42.

 

Poakahi, Iulai 18.

 

 Halawai ka Hale e like me ka maa mau.

Na Palapala Hoopii.

 Koahou, mai Hilo Waena mai, me 5 noi like ole. Haawiia i ke Komite o na Hoopii Huikau.

 S. K. Pua, i poe okoa ka poe na lakou e hana na alanui me na uwapo, aole na na paahao. Haawiia i ke Komite o na Hana Hou.

 Waiopuilani:  1 - I kula olelo Beritania no Pahoehoeuka, Kona, Hawaii. Haawiia i ke Komite Hoonaauao. 2 - He hoopii koi poho na kekahi mea oia apana. Haawiia i ke Komite o na Aina Aupuni.

 Iosepa, he mau hoopii like ole 2 mai Kaupo, Maui mai. Haawiia i ke Komite o na hoopii huikau.

 R. W. Wilikoki, i haawina no ka hana hou ana i na alanui oia apana a me ka palewai. Haawiia i ke Komite o na Aina Aupuni. 2 – E hanaia i kuikahi me na Aupuni e, me ke kukulu pu ia ona baneko lahui. Haawiia i ke Komite o na Hoopii Huikau. 3 – E hoopauia ke Kanawai e pili ana i ka hoolaha dala ana. Haawiia i ke Komite o na Hoopii Huikau.

 Numana, i haawina no ka hana ana i uapo ma Niu, Oahu. Haawiia i ke Komite o na Hana Hou.

 Wikoki, i haawaina no ke kukulu i mau kula olelo Beritania no Koolauloa. Haawiia i ke Komite Hoo-

 

Hoike a na Komite Kumau.

 Numana, i ka hoike a ke Komite Hookolokolo no na Bila 59, 45, 6, 55, 46, 40, 73. me 71. Waihoia ma ka papa no ka noonoo hou ana.

  Palapala hoopii Helu 205. Waihoia ma ka papa no ka noonoo hou ana.

 Na Bila 74 me 57, aponoia ka hoike a ke Komite, oia hoi e waihoia ma ka papa a pela aku.

  Wiliama, ua pau ka Bila 122, i ke pai ia.

 Josepa, i ka hoike a ke Komite wae no ka Bila 26. Haawiia ka bila no ke kakau poepoe ana.

 

 

NU HOU KULOKO.

 

 E hoomanao i ka Auseteralia i keia awakea, oiai oia e puehu aku ana no ka hau oki a Ma eka.

 

 He anaina ike me hulahula @ela ka i malamaia maluna o ka oneki o ka mokukaua Kapalakiko i ka po nei.

 

 He hoikeike nui ke malamaia ana e ka hui Hawaii Kamera i ka Poaono ae nei, maloko o ka Hale Mele Hou.

 

 Ma ka po onehinei, ua nui ka hooponiniu ia o ua ohua maka malihini o ka Hotele Hawaii iloko o kela lanai hou, e kekahi puali himeni o na opio Hawaii, i kapaia o ke Kalabu Hawaii Quitete.

 

 Ma kekahi o na la o ka pule i hala, ua iho iho ko luna poe i ka apana o Kohala, Hawaii, no ka hoohauoli ana i ka manao o kona mau paeli honua.

 

 Mea ia mai hoi, no ka pomaikai o na ohua e haalele mai ana i keia awa maluna o ka Auseteralia o keia awakea, kela puhi ohe i malamaia ai ma ka Hotele Hawaii i ka po nei.

 

 Ua hoopauia kekahi mau makai Hawaii o ka Oihana Makai i ka Poakahi nei, no ka hoao ana e koi e uku ia mai lakou no na hora o lakou i hoohana wale ia ai mawaho ae o ko lakou mawana hana.

 

 Ma kai ae nei o Iwilei, i ka la Sabati iho nei, Iulai 17, 1892. ua hanau mai na ka wahine a ko makou makamaka maikai o na moku akulikuli la, oia o Mr. L. Titcomb, he kaikamahine nui ohaha maikai. Owai hou ae?

 

 Ua makemake ia na wahi awelu ano kahiko maemae iki, mamua o kou kiloi ana ia mea, e hoike mai i ka lohe i ka i kekeena o ka Papa Ola, no ka hoouna ana no na mai ma ka Panalaau o Molokai, a i ole ia J. T. Walakahauki, ma alanui Moi.

 

  Ua pauaho mai i keia ola ana ma ka Lapule iho nei, o Mrs. H. Hone Jr. maloko o ka Halemai Moiwahine, i ke 30 a oi o na makahiki o kona ola ana. Ma ka auina la Poakahi nei i malamaia ai ka huakai aialo hope loa maluna o kona kino make mai ka Halemai Moiwahine.

 

 Ma ka pule i hala, ua hoolakoia aku ka hale pule o Kaumakapili me na huihui kukui uwila i haawi manawalea ia mai e ka oluolo o ka Ewalu o na Lani. He ekolu no ahui, piha ke kanaono aoi ka nui o na kukui. Ua manao wale ia , i keia po Poahiku ae nei e ho-a ia ai ua mau kukui uwila no ka manawa mua loa.

 

 I ka manawa a kekahi wahine opio i ninau aku ai me ka pah’aoha’o i kona kokoolua i ke kumu o kona mare ana makai opu leholeho a laua e hana wale mau ai i ka manawa a laua e hele ana i ke kula, eia ka pane a kona hoa: Ua poina ka paha oe i ka aihue ia ana oka hale o makou i ka po nei; nolaila ua mare au i kane makai i mea nana e nana e hopu na kolohe oia ano. Lae kaoi wa hine!

 

 

AUWANA A I OLE AIHUEIA.

 

He Lio Ulaula me ka Wawae Elele, ka Ai a me ka Huelo, me kekahi mau Hulu keokeo kakaikahi ma ka lae, nona na kikoo-lima he 14  ke kiekie. E loaa no ka uku makana o $10 – i ka mea nana e hoihoi mai i ua lio la ia E. L. Marshall, ma ke Alanui Pauoa.

Pauoa, Iulai 18 1892.      dly-1wk