Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 507, 26 July 1892 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

MA KE KAUOHA.

 

OLELO HOOKO MORAKI.

            I kulike ai me ko kahi mana kuai i hoike ia maloko kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o Chas. B. Wilson a me Evaline M. Wilson, kana wahine mare, o ka a@o mua, a me James F. Morgan, et al, o ka aoao elua, ana ka la 16 o Maraki, 1888, i kakau kope ia ma ka buke 109 aoao 561 a i hooliloia ia Henry Smith Mea Malama Waiwai e ua mea moraki, ma kekahi palapala i haawi i ka la 18 o Aperila, 1889, a i kahau kope ia ma ka buke 111, aoao 414 a me 415.  Nolaila, ke hoolaea ia aku nei e ka @ioa kona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia maua kuai no ka hahaki ia o na olelo, penei:  uku ole ana i ka uku panee a me ke kumu paa.

            A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia a moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o Jas. F. Morgan ma Honolulu, ma ke Poaono la 6 o Augate 1892, hora 12 o ia la.

            Aia ma kahi o C. W. An@ord, loio no ka hope oka mea moraki mai, na olelo hoakaka no keia mea.

            Hana ia i keia la 8 o Iulai, 1892.

                        HENRY SMITH, Mea Malama Waiwai.

            O ka waiwai i paa malalo o ua moraki la, oia no ka pahale o na mea moraki aku, e waiho la ma ke kihi Hikina o Alanui Piikoi a me Young, Kulaokahua, Honolulu, Oahu, i hoakaka nono ia me keia iho.  E hoomaka ana ma ke kihi aoao mauka o Alanui Young a me Piikoi, a e holo hikina ana ma Alanui Young 219.8 kapuai, alaila aku e holoakau ana he 150 kapuai, olalo aku e holo komohana ana ke Alanui Piikoi he 210.9 kapuai, a malaila aku e holo hema ana ma Alanui Piikoi 150.3 kapuai, a kahi i hoomaka ai, nona ka iliaina he 831-100 o ka eka.

            june11dly ti.

 

KA LEO O KA LAHUI.

JNO. E. BUSH, Lunahooponopono a me Puuku.

POALUA, IULAI 26, 1892.

 

Na Manao Wehewehe ku i ka Oiaio a me ka Pololei.

            Maloko o ke Komite o ka Hale Ahaolelo, i ka auina la Poalima nei, Iulai 22; oiai e noho hoomaluia ana ka noho Komite e ka Hon. J. E. Bush, ua k@ la ka Lunamakaainana J. Nawahi o ka Apana Hilo Hema; a hoopuka mai la he mau manao penei:

            E ka Lunahoomalu; ke kokua nui nei au i ke hoi a ka Luna hanohano o Kohala, no ka pono o ka mahelehele ana o keia Hale Ahaolelo i ka uku o na Kapena Makai a ma na makai no a pau o ke Aupuni holookoa, e homaka ana ma ko Honolulu nei mua.

            E ka Lunahoomalu: o ka maheleheleia ana o na uku makai o na Apana a pau iloko o ka Pala Haawina, he mea ia e loaa ole ai ka hoohaoi ana, a me na haohao ana no kahi i hooliloia ai ke dala o ka lahui hu, like me ia a kakou e ike nei.

            E ka Lunahoomalu: o ke hookomo mauna puu dala nui no ka uku o na makai me ka okioki ole ia a kaa@ ka uku o kela a me keia makai, e ka hana ana no ke Aupuni: he ae ana aku ia o kakou e kukulu i mauna puu dala nui i wahi e komo ai ua iole e nalinali ai i ka waihona o ka Lahui, a e hana ai i kekahi mau hana pono ole a kakou e hoohuei mau nei.

                        Aole i pau.

 

KA HOIKEIKE NUI.

            Mawaena o na mea ano nui i noonoo ia e keia Kau Ahaolelo, o ka mea kekahi e pili ana i ko Hawaii nei komo ana iloko o ka hoikeike nui o ke ao nei e malamaia ana ma ke kulanakauhale o Kikako, Amerika, iloko o 1893 ae nei.  He mea maopopo loa, he alahele keia e hoaiai aku ana ia Hawaii nei imua o ke ao holookoa, aia oia maluna o kona mau kapuai ponoi, a e lilo auanei ia hana ana i mea no ke aupuni a me ka lahui e pomaikai ai.

            No ka mea ua hiki loa ia kakou i keia manawa, ke hoike aku imua o ke ao i ka momona a me ka waiwai o ko kakou lepo, ka oluolu o na kau o ka makahiki, a pela aku; a he mea auanei ia no na miliona o na makaikai e huini pau ia ae ana i Kikako mai na wahi mai a pau o ke ao, e ike mai ai i ko kakou kulana e ku nei i keia wa, aole wale ma ke ano lahui, aka o ke kupono o maoli o ka ea e keia mau paemoku no ka imi ana i ke ola kino, ka naui a me ka hiehie o ka aina, ka home kamahao o Madama Pele a me kana mau hana hookaiakupua, a pela aku.

            Ua ike no kakou, e like me kii maloko o ka Palapala Aina o keia mau ailana aohe o lakou ina ma ka moana Pakinika, a eia hoi lakou ke ku nei ma na hapaina like o ke aia mawaena o ka Hikina a me komohana, i kapaia o kahi Polynesia Hoku o Hawaii, i kukuluia malama o kahi pou Pele, o ke olowalu mai nei na leo mai o ao , o Hawaii nei kekahi mawaena o na kiekiena nani loa o ka hoana nei ma ona kionohi o ka makahiki, @ ole @ ka @ kaha e noho iloko o kona mau kaupoku lani a hiki i ka hanu hope loa.  He manaolana ko makou.  Ina e komo io ana o Hawaii ma keia moali o ka holomua, e kaheawai mai ana he mau tausani o na makaikai e ike i na wahi pana a me na mea kaulana o Hawaii nei, mamua o ko lakou hoi loa ana no ke Komohana me kekahi mau haoaha e ae o ka honua.

 

AHAAINA BARALA.

            Ma ke awakea o ka Poaono nei, la 23 o keia mahina, ua malama ao o Mr. H. H. Kapule a me kana Eva he papaaina nui hewahewa i kaumalia a luuluuu pono me na ono a ka puu e moni ai ka haae, ma ko laua wahi noho no Waikiki no ka hoomanao ana i ka puni anu o ka makahiki hookahi a ka hua mua o ko laua kihapai, ka lehua mua hoi nana i waele ko laua mau pukaka.

            Ua nai na makamaka, na hoaloha a me na pilikana i hiki kino ae no ke kaana pu ana me na mahua o ka mea nona ka la i na lealea i waeia, a hiki wale i ka ahi ana mai o na eheu o ka po.  Ua ai na mea a pau a lawa, inu a kena, e kani pono ai ka naue.

            "Kupalaka ka la i ke kaha o Mana, Aohe he hoolahahaia a ka ua Paliloa."

            O ka makou e puana ae nei, e hooloihi mai ke Akua i na la o ka olua milimili, me na haawina o ka holomua a me ka pomaikai.

 

KAU AHAOLELO O 1892.

LA HANA 16.

Poalima, Iulai, 22.

            Akoakoa hou ka Hale, o Kamika ma ke noho luna hoomalu.

            Hoike a na Komite Kumau.

            Wiliama, ua pau ka bila 115 i ke pai ia.

            Kanealii, i ka hoike a ke Komite o na Hoopii Huikau no na Palapala Hoopii Helu 134, 200, 210, 216 me 230.  Pakaukauia lakou a pau elike me ka hoike a ke Komite.

 

Hoike a na Komite Wae.

            Alii Ilona, i ka hoike a ke Komite o na Loaa a me na Lilo, e pili ana i ka Oihana Wai.  Waihoia o ka ka hi@i haawina.

            Kapaoio na mili, waiho mai o Kamika i ka hoike a ke Komite M. Pahia Ola, e pili ana i na halekuai pei maloko o ke kulanakauhale o Honolulu nei, Aponoia.

 

Na Olelo Hawaii@.

            Kakauolelo, i ka pane a ka Peresidena o ka Papa Ola no pa ninau a Kamauoha, e pii ana i na hoolilo o ka Papa Ola.  Aponoia me ka haawiia ana no ke pii i ke Komite Pai.

 

Na Hana o ka La.

            Hoonooia ka Kila Haawina imua o ke Kon@ ka Hale o ke @.

            No na mea kahiko o ke Aupuni Hawaii $3,000. Holo.

            Na Kakauolelo elua o ka hale hoopaa lawehala $2,880.

            Luu ka hale iloko o na kalai manao, a hiki wale i ka manawa o ka aina awakea.

            Hooniaha ka hale a

Auina La

            Akoakoa hou ua hoa i ka hora 1:

            Hoomauia ke kamailio ana o na maluna o ka hunahuna i koe mai ke kakahiaka mai, a hiki wale i ka hooholoia ana e like me ka bila.  Makai o ka Aha Kiekie $2,160.  Holo Alii Kapena o na Makai $2,400.  Hau Makai o na Koa $2,400.  Holo Uku o ka Kauka o no Lawehala @.

            Kamaka, ka o mai oia i ka hoike a ke komite e pili ana i ka uku o na makai o Hawaii, oia hoi i $3,600.

            Ma ke noi a Nawahi, mahope iho o kana peku ana i ka olelo a ka luna mua ae nei, haalele iho la ke komite i kona noho.

            Hoike mai la oia i kana hoike a aponoia ma ke noi.

            Hoopanee ka Hale hora 4:14.

                        LA HANA 47.

                                    Poaono, Iulai 23.

            Halawai ka Hale e like me ka mau

 

         Hoike a na Komite Kumau.

            Wilimana, ua pau i ke paha na haina a ka Loio Kuhina, no ka ninau a Kapahu.

 

Hoike a na Komite Wae.

            Waipuilani, i ka hoike a ke komite no ka Palapala Hoopii helu 90, e pili ana i kapuka hoomau no no ka wahine a Kaula i make pepehiia e kekahi Giribati pupule i ka 1891.  Pakaukau ia me ka bila haawina.

 

Na Olelo Hooholo.

            Alii Hona, he hoolaha no ka halawai a ke komite no ka bila baneko a Hona.

            Wiliama, no ka manawa mua loa, heluhelu mai oia he kanawai e pili ana i ke koho balota.

            Ma ke noi a R. W. Wilikoki, hapaiia.

 

Na Hana o ka La

            Heluhelu ekoluia keia mau bila mahalo iho:

            Bila 4.              Hooholoia.

            "    64.                        "

            "    71.                        "

            "    26.                        "

            Heluhelu elua ana i ka bila 73, e pili ana i ka hoololi ana i ka pauku 65 a me 76 o ke kumukanawai Aponoia, ma ka ninau ia ana o na ae a me na hoole.

            Awakea, hoomaha ka Hale.

 

NU HOU KULOKO.

            Ahaolelo ko keia la @

            Hak@ keia Iune e @ mai ai o Dr. Hamona, mai ka huhuakai aku nei no Amerika ma ke meheu o kela mea i hoolaha, hewa ia ai e kekahi @.

            E hoohulu ana ka @ kekahi maa la ma loko a Wasinetona Hale.

 

            He puhi ohe kai malama ia ma ka Ema Hale ma ke ahiahi o ka Poalima o ka pule i hala.

 

            Eia i ka kulanakauhale nei o H. S. Townsend, ke kumuluna o ke Kulanui o Lahainaluna.

 

            Ma ka Poaono nei i hookuuia mai ai ke kiapa S. M. Kakela mailuna mai o ke Alahuki moku.

 

            Ua hopuia kekahi pake, ma ke ahiahi o ka Poaha i hala, mamuli o ka loaa ana aku ma kona poli kekahi hapa ini opiuma.  Nana no hoi la!

 

            Ma ke kakahiaka nui o keia Sabati ae e kamailio ana o Mr. Goo Kim no keia huakai aku nei ana i Kina, maloko o ka luakini o Kaumakapili.

 

            He mau tausani kumu niu a Mr. A. Lindermann i lumai ai iloko o ka lepo kokoke i ka nuku o ka muliwai o Wailua, Kauai.

 

            Maki, Kilauea Hou a me Waimanalo na moku i pau nui aku i ka puhehee ma ka la inehinei no ko lakou mau awa like ole.

 

            He mea pono i ke Aupuni ke hoolako i kukui-uwila ma ke poo o ke alanui Uniona me Hotele, no ka mea oia wahi pouliuli ia i na hora o ka po.

 

            He lua kalai nui ke hoopuni ana i ka la ma ka la inehinei, kekahi hoi o na kahoaka i kamaaina mau i ko kakou mau alii mai ko lakou mau kupuna mai.

 

            Ua manao wale ia e kapalulu mai ana ka mokuahi Mariposa i ke ahiahi o ka la apopo mai na Panalaau mai o ka Hema; a i ka Poalima aku paha ka Alameda mai ka Hikina mai.

 

            E hoomaha ana o Mokolii i keia mau pule, pela na lono i loaa mai ia makou, a o ka moku ahi Kilauea Hou ka mea nana e hoopiha kona mau awa i loko oia manawa e hoalo ai.

 

            Ma ka Poaono i kala, ua malama ae na kiakona o ka Halepule o Kaumakapili i kekahi halawai kuikawa, no ke kapae ana i kekahi o lakou mailoko aku o ka hoomana, no ka hewa paani kiko-hua.

 

            Ua ku mai ma ka Poaono nei o Mr. H. Van Geisen, ke kumu luna o ke kula olelo beritania o Halawa Molokai, me eono o kana mau haumana.  Ua pu-a aku keia Heisen i kana mau haumana ma na ike mea kahi.  E holo loa ana lakou no Hawaii, a malaila ua mauhookahi bila nei o ke awawa o Halawa e haawi oi kekahi mau po wa o Holalii.