Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 511, 1 August 1892 — Page 2

Page PDF (1.02 MB)

This text was transcribed by:  Na limahana a pau o ka ?Aha Punana Leo, ko Ka Haka
This work is dedicated to:  ?Anake Lolena Nicholas

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

MA KE KAUOHA.

 

OLELO HOOKO MORAKI

 

            I k@@@@ ai na @@ kahi mana kuai i @@ @@@@ maloko o kekahi palapala moraki i hana ia ma waena o Oh@@ B. Wilsen @@.  @@@@@  Wilsen kana wahine mare, o ka @@@ @@ a me James F. Morgan.  @@ @@ @@@@ ma ka la @@@@ Maraki @ 1888 i kakau kope ia ma kekahi @@@ @@@@ @@@ a i hoo@@loko ia Henry @@@@@  @@ Malama Waiwai pa mea moraki ma kekahi palapala i hanaia i ka la 18 o Aperila 1880 a i kakau kope ia ma ka buke 4@@, @@@@ 444 a me 445.  No laila ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ka moraki nei e hooko ana oia la mana kuai no ka hahaki ia o na olelo penei: uku ole ana i ka uku panee a me ke kuana paa.

            A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e hoolana ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala na, ma ke keena kudala o Jas. F. Morgan ma Honolulu, ma ka Poano la 6 o Augate 1892, hora 12 o ia la.

            Aia ma kahi o C.W. Ashford, loio o ka hope oka mea moraki mai ua olelo hoakaka no keia mea.

            Hana ia i keia la 8 o Julai, 1892

                                    HENRY SMITH.

                                       

                        @ Mea Malama Waiwai.

            O ka waiwai i paa malalo o ua moraki ia, oia no ka pahale o na mea moraki aku e waiho la ma ke kihi Hikina o Alanui Piikoi a me Young,      Kulakahua.     Honolulu, Oahu, i hoakaka pono ia me kela iho.  E hoomaka ana ma ke kihi aoao mauka o Alanui Young a me Piikoi, a e holo hikina ana ma Alanui Young 219.8 kapuai, , alaila aku e holoakau ana he 150 kapuai, olalo aku e holo komohana ana ke Alanui Piikoi he 210.9 kapuai, a malaila aku e holo hema ana ma Alanui Piikoi 150.3 kapuai, a kahi i hoomaka ai, nona ka iliaina he 831-100 o ka eka.

            june11dly

================================================================

KA LEO O KA LAHUI.

___________

JNO. E. BUSH.

Lunahooponopono a me P@@@@.

==============================================================

POAKAHI, AUGATE 1 1892

____________________________________________________________

KE ANO O KA MAOLI.

____________

            Ma ka Poalima i hala, ua lawe mai la ke Kuhina Waiwai i kekahi bila Kanawai e hookaawale ia he $20,000 no ka uku ana i ka hookaa mua no ka eli ana i ka Nuku o ke Awa o Honolulu.  Ua laweia mai keia kenawai a ua hooholoia iloko o hookahi la.  @@@ hoa o keia Ahaolelo he eono e kue ana, me ka manao e waiho i ke Komite i hooholoia e hele e makaikai i ka Mea @@@ Awa i ike ia ke kupono o ka hookaa ia ana o kela dala a me ka ole paha.  Aka, e like me ke ano o ka Hawaii, e kue ana i kekahi la me ke kumu ole, a i kekahi la ua hehee wale aku i ka oleloia he ko@@ @@hee.  Ua oleloia e ka aoao o na Kuleana a me ka aoao hoopili ma ka na Kuhina e halele auanei ka poe  e hana ana malalo o ke Aelike ke ole e hookaaia aku ke dala i noi ia mai, a o keia iho la ke kumu nui o ka haawi pio ana o ka aoao o ka Lahui Hawaii, me o na Lunamakaainana Hawaii la.  @ hooholo pupuahulu i keia Kanawai.  I ko ke Komite hele ana e makaikai a e ninau i ka Luna e hana ana, ua ike lakou, ua holo pono ka hana i keia wa, a ua hoike mai no hoi ka Luna Hana. aole i komo ia mea iloko o lakou.  he haalele i ka hooko ana i ka olelo aelike, oiai aole o lakou kanalua i ka pau ana o ka hana a lakou i ae ai e hana, a aole io hoi e loihi ka manawa pau na hana la, oiai ma ko lakou ike he ola nui no ko lakou malalo o ka aelike  Nolaila, o na kumu i waho ia mai ai, oia ka mea e hooholo koke ia ai o ka bila kanwai.  aole he oiaio, a o ka puni ana o na hoa Hawaii i koho ai e hooholo mokuahi i ka bila, he hoike ana mai no ia i ke ano palapala, puni wale, a kohu o@@ ke ano o na hoa, a ma o lakou ke ano kupaa ole o ka Hawaii.  I ku wale ai no ka hoohenehene ia o ka Hawaii e na haole, i ke kohu kamalu, a i ka puni wale ka mea ia mai e hele i ka Hotele e ai palaualelo ai, me ka ike no he kumukuai ko ia ai a aole i haawi ia mai ma ke ano makamaka a hoaloha.  Make ka manaolana o ka lahui o na inoa keia e manao aku ai e paio no ka pono

______________________

            Ua olelo mai kekahi Kuhina aole oia a me ke Kulana Kalaniaina i ike e lawe ia mai ana keia bila kanawai.  Iloko iho o ka Hale ko laua ike ana a ua hoahewa no i ka hana ana o ko laua hoa i ka o@@@ hikiwawe i ka @@@@.  Ua lohe mai makou ua @@ia ke dala o ka Baneko o Sp@@@keis a e @@ke ia ana e hookaa koke ia aku ua dala la, oia kekahi kumu nui o ka awiwi e hooholoai ka bila ma ke pani o na maka, a e like no me ka olelo a ka poe @@ e ho@@@@@ia @@ la, ua kohu like lakou me ka manu "ostarika" ka @@@@ i ka p@@@@loko o ka @@@ a waiwai na @@@@ i ka @@@@@@.  Ua ikeia.

___________________

Ke Kanawai Baneko Hawaiʻi

_________

Oia hoi ke kanawai no ka hoololi ana i ka mu=inoa, hoonohonoho hou ana a me ka hooholo pono loa ana i ka Baneko Hawaii Hunahuna Dala," ma o ke kuulu ana i Oihana Baneko no ka Oihana Leta, a e hoohana iaia e hoolaha e hookaa dala.

 

E hooholoia e ka moi a me ka ahaolelo o ke aupuni Hawaii:  [Ka mua, Pauku 1. 1884.  Hoololiia]

 

PAUKU 1. E kukuluia ma ka Hale Leta Nui o Honolulu, ma ka ano lala no ia o ka Oihana Leta o ke Aupuni, i kapaia ka "Baneko Hawaii," a o ka Luna Leat Nui, oia ka Luna Hooponopono ma ke ano @@ @@@@@ (@@@@@@@@@@@@@).

 

[Pauku Hou]

 

PAUKU 2.  Na ke Aha Kuhina o ka Moiwahine, a me keia na hoo@@anaia lakou e hoolako aku i ka Luna Leta Nui, ma o ke Kuhina Waiwai @@ i ke dala, e like ka nui  a me ke ano i hooakakaia mahope iho o ka hoolahaia ana aku o ka Luna Leta Nui , e like me  ia e hooakakaia mahope ae nei, e laweia no ia ma kona helu waiwai  i @eta maluna iho ona no ka hookaa ana i na aio a me na koi  apau o kela a me keia ano e loaa mai ana ke Aupuni a i ae ia mai paha iaia, a he dala pihaia ma ke kanawai no ka uku ana, e like me kona waiwai i@ malam iho, no naaie apau a n@ na koi a kela me keia ano i aie ia n@@@ paha @aia, i ke Aupuni a o ke Aupuni pa@@ i na poe a a Ahahui paha iloko nei o ke Aupuni Hawaii, koe wale no na uku i k@@ i keia wa ma na @@@@@@ e hookaaia @@ ke dala gula o Amelika Huipuia, a he dala @@ ia ke kanawai a hookau piha hoi ma ke kanawai, ma kona waiwai io me ke alo, ma ka hookaa ana me na aie aupuni a aupuni ole oaha iloko nei o Aupuni Hawaii.

(Hooloh@@)

D.W.Pua

 

PAUKU 3 O ke kumu anawaiwai io o na dala apau e hoolaha ia ana ma o ka mana hoi o keia Kanawai, oia no ke dala gula o Amelika Huipuia.  A o ua dala la, e hanaia no ia noloko mai o ke gula, sei@va, a pepa paha, a o kekahi paha o lakou, a i ole o lakou no pana a pau.  O ke aha waiwai ke hanaia mai ke gula mai, @@@ pakahi no iama ka elima dala. @@@ dala a no iwakalua dala.  O ke@@@ waiwai ke hanaia mai ke sei@@w mai, e ku pahaki no ia me ka elima keneta;

umi k@@@@@; iwakaluakumalima keneta;  @@ @@@@ @@@@@@ kahi dala.  O ke ana waiwai @@, ke hanaia ma ka p@@@@ e ku pakahi no ia me ka hookahi dala, elua dala, elima dala, iwakalua dala, kanalima dala, hookahi haneli dala, a me ka hookahi tousani dala.

@@@@

 

Ua ma@@@@@ @@ @@@ a pau i ka h@@@ @@@@@@ lakou ike no ka @@@@@@@@@@@nei.

 

Ua oi aku o S Mahuka ma ka balota ana o na  @@@@ kinipopo, he 74.1 kona mau @@@ kakele.  Hookahi kaha ana i @.

 

KAU AHAOLELO O 1892.

__________

 

LA HANA 51

                                                                                                Poaha Iulai 28

No ka moolelo i hala, aponoia.

 

Na Olelo Hooholo

 

Kapahu, heluhelu no mai ka wa mua i ka bila kanawai i hoolaha mua mai ai.

 

Kuhina Kalaiaina, he pane i na ninau a Akepoka, e pili and i ka Ilamuku o ka Oihana Kinai Ahi o Honolulu nei.

 

A. Hona, noi e kapoe ia na rula aponoia.

 

Nana no, he 5 palapaia hoopii mai Hilo Akau mai, haawiia i ke komite huikau.

 

Kamauoha, palapala hoopii mai Kohala mai e noi ana i kumukanawai hou; ha@wiia i ke komite noonoo kumukanawai.

 

N@wa@@.  he 11 palapala hoopii mai Hilo Hema, a me Hilo-Waena mai, e noi ana i kumukanawai hou;  haawiia i ke komite mua.

 

Nana no, he palapala hoopii mai S. Holi mai, e noi ana aole uku ia kela kana e malama nei i na wahine hookamakama ma Hilo, @@ haawiiia i ke komite ola.

 

2-I $500 no k@ awa pae o Pana@ haawiia i ke komite o na hana hou.

 

Kauhi, palapala hooopii mai Ewa mai, e noi ana o noonoo ia i hana o hiki ai ke wehe i ke awa o Puuloa ma ke ano kaulike.

 

White, he 5 palapala hoopii mai Lahaina mai, e noi ana i kumukanawai hou; haawiia i ke komite kumukanawai.

 

Kaumauoha, palapala hoopii mai Kohala mai, e noi ana i kumukanawai hou; haawiia i ke komite mua.

 

D. W. Pua, heluhelu mai oia no ka wa mua i kana bila i hoolaha mua mai ai.

 

Noi o Wilikoki e hapai ia na hana o ka la@ aponoia.

 

Nu Hana o ka La.

 

Bila helu 59, hoohuihui ana i ke kanawai karaima.

 

Ma ka hora 11@10, hoomaha ka Hale.

 

Auina La.

 

Aponoia ka bila a me ka hoike a ke komite, haawiia no ke kakau poepoe, a heluhelu ekolu i ma ka Poalua Aug 2.

 

Ka heluhelu 2 ana o ka bila helu 57, e pili ana i ka Lunakanawai Apana Hilo Waena i hooholo loa ia no ke kakau poepoe, a heluhelu 3 la ma ka Poalua Aug 2.

 

Ka heluhelu 2 ana o ka bila helu122, @@ haawiia i ke komite @@@@@@.

 

Ka heluhelu 2 ana o ka bila helu 24, haawiia no ke kakau poepoe, a heluhelu 3 ia i ka Poalua.

 

Ka heluhelu 2 ana o ka bila helu 53, haawiia no ke kakau poepoe, a heluhelu 3 ia i ka Poalua.

 

Ka heluhelu 2 ana o ka bila helu 61, hoopan@@ia elua pale.

 

Ka heluhelu 2 ana o ka bila helu 17, hoopan@@ia.

 

Heluhelu 2 ana o ka bila helu 3@@

Ua nui ke kamailio an o @@ @@@ no keia bila, a ua nui no hoi ka poe kokua.

 

Kue ikaika loa o ak@pok@ i keia bila, a noi mai oia e hoopanee loa ia keia bila a wahi ana, o keia bila he bila hoopilikia loa ia i na kanaka Hawaii mamuli o ka auhau papalalua ia ana e keia kanawai, nolaila, e noi aku ana au e hoop@ee loa ia keia bila, oiai he ku@ keia i ke kuikahi mawaena o Amerika i me Hawaii nei.

 

Ma ka ninau ia ana, ua hooholo ia penei:

 

Na silika, pahoehoe, veleveta silika a me na maa i komo nui ke silika hoku, he 25 keneta no ke dala hookahi ua hoolo loa ia.

 

O na lalani 5 a me 6 ua hooholo loa ia.

 

O na lalani 7 a me 8, ua hui aku ka Loio Ku@ina o ka wa, oia o H. A. Wideman e pane mai.

 

Pane ka Loio Kuhina o ka wa, aohe pilikia o keia kanawai.

 

Hoopanee ka Hale.

_________________________

NUHOU O NA AINA E

___________________

 

Ua komo aku la ka bila Kanawai a Moreno ma ka Aha Senate o Amerika, e ae hou ia ana oia e hoomoe i ka laina uwea telegarapa moana mai Amerika aku.

 

Nui ka haunaele ma na Hale Hana Hao o Caregie, ma Penesele@enia, no ka haalele haba o na limahana. Ua ka@a maoli he 4000 paahana me na koa, a he nui na make ma na aoao @@na.

 

He kaua ka ulu ae mawaena o paahana hui a me ka poe i komo mai ma ko @akou wahi i hana ai, @a @a loa eli gula ma Idaho. Nui ka @@ku.

 

Ua @@ ae la ka pele ma ka Mokupuni o Timor, Paemoku Pilipine o kokoke @@ ia K@@@. Ua pau loa na kanaka oia mokupuni i ka make, he 12,000 ka huina. Ua ahu mokaki aku la he mau mil@, kela a me keia mea o na mokupuni nei, ka hale, kino kanaka a ke puai la no ka pole i ka@ @ele, aole i pio. @@@@@@ na mokupuni, wahi a ke Akua i olelo ai, a mai na poin@ ia wa e hoomanao oukou ua kokoke au aia ma ka ipuka.

 

Nui na kulana@@@@@@@ i paa i ke @@@ ma Kaleponi.

 

Ua make aku la o K@aina B@@@@ o Keleponi maaina, he mai @@@@, e like me ke  ili wahine Pauahi ai.

 

Ke @@@@@ nei ke Aupuni Amerika e lawe i ke Awa o Pagopago ma @@@@ o @@@@ @@@.

 

Ua make o Cyrus W. Fie@, ka mea hoomoe mua i ka uwea telega@@@ moana. Ua n@ha kona puuwai i ke poho ana o kona waiwai mamuli o ka hana kolohe o kana keiki. He $6,000,000 kona poho.

 

Ua hoole na Hale Aha@@@@@ o Amerika i ka haawina$5,000,000 i noi ia no ke kokua ana i ka @@@-