Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 694, 28 April 1893 — Page 1

Page PDF (854.63 KB)

This text was transcribed by:  Kamakaokalani
This work is dedicated to:  For my dear friend, Kala Kim and the inspiration you give me.

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke II            HONOLULU APERILA 28, 1893.   Helu 694

 

HE NANEA KAMAHAO

NO

MAIKA

 

KE KEIKI

Hapa Ilikini a Hawaii hoi.

 

KE KANAKA MUA LOA NANA I PANA KE AKUA BEA A NA ILIKINI I MAKA’U LOA AI-A O KA WELI HOI O NA ILI KEOKEO-A ME KA LUKU IA ANA O KELA HUI KEAKA A LI.

 

Hoohauoli ia ka puuwai o na poe o Kaleponi i ka loaa o ka hui pepehi kanaka o Conegokena ma. Pepehi mainoino i na ili keokeo. He $25,000,000, ka uku makana ke loaa o Maika. Kau hou ka weli i ko Kaleponi poe no ka eueu hapa Ilikini. 20 kue ia Maika 1. Aole oia he kanaka, he akua. Lele i ka pali kiekie me ka lio. He noho paipai ka hokua o ka lio ahiu no Maika. Hui o Maika me na Ilikini iloko o kekahi a-na nui. Mare hou o Maika. Lilo oia i moi. Hui ka makua me ke keiki. Ka luku ia ana o ka Hui Keaka a Li, ka loaa ana o kekahi keiki Hawaii oiaio opio ia Maika, ka ili poo o na ili keokeo ka mea e pii ai o kou kulana a me ka hopena o keia moolelo. Good-bye.

 

            Aia nae i ka wa i kaa pono ae ai o ua poe nei ma ko ia nei aoao oia no kona wa i hookuu aku ai i kana mau pua he umi i waena o ua poe nei, me ka ike ole mai o ua poe nei iaia nei, a o ka lakou mea i ike oia no ka haule pahu ana iho o kekekahi poe o lakou ilalo o ka honua, me he la i owala ia e ka lio, a koe iho la he 20 o ua poe nei iluna o ka lio, a he 10 o lakou e kaanini ana ilalo o ka lepo me ka uwa ana me ka leo nui. I ka wa i ike ai o keia poe i ka loaa ana o kekahi poe hoa o lakou me keia poino, ua alaalawa ae la lakou ma o a maanei, i kahi i hiki mai ai o keia poino, me lo lakou manao la, he nui a lehulehu na enemi nana i hana keia mau hana kupaianaha.

            Ua hookahaha loa ia ke lakou mau puuwai, i ka wa a ko lakou mau onohi ike i kaulona pono aku ai maluna o kekahi kino kanaka hookahi e ahai ana ka pupuhi iloko o na uiulaau.

            I ko lakou wa i ike ai i ua mea la e holo ana me ka mama nui launa ole, oia no ko lakou mau hoe i loaa i ka poino a hahai aku la lakou mahope o na mea la, me ko la kou noke ana aku i ke ki me ka lakou mau pu i ua hololio kamahao nei o ka ululaau.

            Ua hala he mau minu e loihi keia uhai ana a ua poe nei mahope o ka lakou enemi, ua hoohauoli loa ia ko lakou mau lunaikehala i ka wa a lakou i ike aku ai, o ka lio wale no ke holo ana ua hoolio ae ia lakou me ka leo nui i keia mau huaolelo palaualelo a ke kuhihewa nui.

            Ua ku, ua haule, ua ku i ka poka aia la, aole oluna o ka lio, e wiki, e awiwi kakou.

            Oia eo ko lakou wa i kuapau aku ai i ka mama holo o ko lakou mau lio, a i ko lakou wa i hiki aku ai ma pahi a lakou i ike ai, oia kahi i haule ai o ko lakou enemi, ua lele kui iho la lakou ilalo me ka noke ana i ka huli iloko o ka nahelehele, ua hala he mau mihute loihi keia huli ana a lakou aohe wahi mea a loaa iki.

            Oia nae lakou e kulolou ana na poo ilalo o ka nahelehele, ua hoopuiwa loa ia lakou me ka hoolele pu ia ana o ke lakou hauli i ke kaalo ana ae o kekahi mea maluna o ka lio me ka puahia nui.

            Ua hoopihoihoi hou ia lakou i ka wa a ua hololio kamahao nei i kaalo pono ae ai mamua pono o ko lakou alo, i ka halawai hou ana iho o kekahi poe hoa o lakou me kekahi poino e like me ka loaa mua ana o kela poe o lakou.

            He oiaio e kuu makamaka heluhelu, ua halawai hou ua poe nei me kekahi poino nui, ma o ke ki hou ia ana o kekahi poe o lakou mai na pua aku o ke kakaka a ka mea nona keia nanea, a koe iho la he 10 no o ua poe nei, a he 10 i haalele i ka la i ka mea mehana.

            I ka wa i ike iho ai o ke koena o o ua poe nei i keia poino, ua kau awiwi hou ae la lakou maluna o ko lakou mau lio a hoomaka hou aku la lakou e hahai me ka alapine mau ana aku i ke ki i ka lakou mau pu. E komo iho ana paha ka haohao iloko o kou puuwai e kuu makamaka heluhelu, a ninau iho paha oe, pehea la i kau hou ai o Maika iluna o ke kua o ka ho?

            A pehea la i hiki ai iaia ke pana me ka pololei, oiai kona lio e holo ana me ka mama nui.

            Ae, he oiaio, o oe pu paha kekahi e kuu makamaka heluhelu i komo pu me keia poe iloko o ke kuhihewa nui, mamuli o ka hooho ana o keia poe ua haule o Maika mai luna iho o ka lio mamuli o ke ku ana i ka poka, mai ka lakou mau pu aku.

 

HE MOOLELO KAILI PUUWAI

NO

SENIA LUTERA

Ka Ui Puuwai Mabala

O

ENELANI KAHIKO.

 

A I OI E

He Nanea Hooheno no kekahi Kauna Wahine Opio me kana mau Aloha Ekolu.

(Kaauia no Ka Leo.)

MOKUNA XXXVII.

            Auwe! he oiaio anei kou ike? O oe anei keia ka moiwahine o na kuewa?

            Ae, owau no hoi keia, a owau no hoi kekahi o na wahine polikikia nui hookahi o ke ao nei, a owau no hoi keia kou makuahine nana oe i hanau aku, a eia au ke make nei.

            Me he lapauwila ‘la, ua kaalo koke ae la imua o kona hoomanao ana, na hana ino a hoomaewaewa a keia wahine ia ia, keia wahine hoi, he makuahine ka nona.

            A oia ka kou wahi mea kakau i haupu nikilele ae ai i keia mau wahi lalani mele.

Na ke ahe lau makani au i hai mai

Ke wale ‘la oe i ka lai o ke Kiawe

E hoomaewaewa ana hoi i kuu’loha

Imua o na ipo-manuahi ekolu

I ku kau hana e Kanani nohea

I ka ahai i ka uka iu hewa i ka loa

He loa ka imi’na o ka makemake

A loaa i ka uka lai o Keoneula

Lalama aku oe i ke kaa huila-lua

I ka pali nihoniho home leo ole

Na ka ula leo au i hai mai

Ua hui Maunakamala me Kapalama

            No kekahi manawa emi mai la o Senia i hope, me na manao hoowahawaha iaia, a ia wa no hoi, poonoo hou iho la oia, a me ka manao alo ha kau aku la i kona lima maluna o ka lae o ka mea mai i hele a hui hui e like me ka hau, a i kau ia mai hoi e na hahalia o ka make a pane malie aku la hoi oia.

            He mau wahi hora pukole wale no kou e ola ai i koe, a he mea pono e hooponopono oeia oe iho me kou Akua. Aole e hiki ia oe ke hoomaikai i na mea au i hana aku ai ia hai, ua pau la i ka hala i hope. Ua hana hewa kakou a pau-he poe kakou a pau ii kupono e huikala ia-a o oe hoi o ko’u mokuahine hoi oe!

            Ua puana iho o Senia i ka olelo hope loa me ka kaumaha, me ka hookui ia mai o kona aloha no kona makuahine me kana mau hana ano e, aka uumi wale iho la no oia a hame aku la kona lima maluna o ka lae o ka mea e hele ana i ka make, ma ka ano e hooluolu aku ana ia ia.

            Aole no au i ike he kuleana kou e hooluolu ia mai e oe, wahi a ka moiwahine o na kuewa. E ke Akua, ina he mea hiki ia’u ke hoomaka hou i keia ola ana au i mamua ai e hoololi no au i kau mau hana, ake, aole, aole, ua hala ka manawa.

            Niniu poahi ka lau lehua, i na kiina mikioi o ko makou mau keiki hoouoho hua metala, ua kohu makani puahiohio ke kiani launa ole mai.

 

HE UMI (10) APANA AINA HOME MAIKAI NO KE KUAI.

            Aia he Umi apana aina Home maikai loa no ke kuai aku e waiho la ma Kalia Waikiki, Oahu, mawaena o kahi o Hon. Chas. L Hopkins a me Mr. Marcfarlane a i keia mamua o ka aina o G. W. Keaweamahi.

            A oia no na apana aina pa hale Inani loa i koe iloko o ke kulana kauhale nei.

            He oluolu loa ke kumukuai. He maikai ke kuleana. Na ka mea kuai mai o uku no na Palapala.

            No na mea i koe e ninau ia William C, Aohi Honolulu Maraki 27, 1893.      tf.

 

KAUKA

Yong Kam Pung

[APANA.]

Helu 81 Alanui Maunakea.

 

KAUKA LOEA O KA AINA PUA

            Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ano ma’i, mai ke na kane, wahine a me ko na keiki liilii. O na mai ha-no a me na ma’i e pili ana i ka maka, pau pu ia i ke ola. O na ma’i koko inoino a me ka hooulu hou ana i na wahi poino o ka puu wai a me ke kino, e hoola ia no me ka maalahi. Pela me na ma’i hu’i koko maloo, ua hiki ke hoola ia me ke oki ole. Ke hoike ia aku nei eia ke ola ianei me ka oluolu pu o kahi auhau.

            E KIPA mai e ka poe i hooluuluuia me na haawina pilihia a ka ma’i, a na’u oukou e hooluolu uku.

            KAUKA YOUNG KAM PUNG.

            mar.29-2@onsd.

 

HUI ALAHAO A ME AINA O OAHU

Papa Manawa

Mai a Mahope o Okatoba 1, 1892

NA KAA

A. M. A. P. M. P. M.

Haalele ia Honolulu                                                                                6:15 8:45 1:45 4:35

Hoaa i Honouliuli                                                                                  7:20* 9:57 2:57 5:35

Haalele ia  “                                                                                         7:30* 10:13 3:45 5:42

Hoea i Honolulu                                                                                8:35* 11:55 4:55 5:50

NO KULANAKAUHALE MOMI IHO.

Haalele ia Honolulu                                                                                             5:10 ║ P.M.

Hiki i Kulanakauhale Momi                                                                                 5:48

Haalele ia  “     “                                                                                                   6:55* A.M.

 

† Poaono wale no

* Koe ka Lapule

║ Koe ka Poaono.

            Sept. 28 tf-dly.

 

HOOLAHA AINA.

            E ike auanei na kanaka a pau ma keia Hoolaha, owau o S. K. Kila Opio, e noho ana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ke hoike aku nei au ma ke akea owau wale no ka pilikoko pili loa i na aina o Kila (k) Kepola (w) a me Ku (k) i make e waiho la ma Kahuku Kau, Mokupani o Hawaii. O ka mea a mau mea i kuai a hoolimalima paha i keia mau aina, aole i mana ia hana ana, ina he mea a mau mea paha e paa nei i ua mau apana aina nei, e hoike koke mai ia’u, a i ole e kipaku no au ia lakou.

            S. K. KILA OPIO.

Honolulu , Feb 17, 1893.

            4ts-wkly.

 

Elia Kaululaau.

Kauka Hana Niho.

            Ua hiki ke huki ma Niho me ka eha ole iloko o ka manawa pokole loa. He loea me ka noeau ma ka Hoopi’aa ana i ka niho me ke Gala Kala a mea e ae paha. He akamai loa ole i ka Hana ana i na Niho Kui o na ano a pau.

            He Mikioi ka Hololenakina Niho. He pa’anehe kona mau lima ma Kana mau mea Hana Niho o na ano Hou loa i loaa mai nei. He oluolu no ke kukai olelo ana no kona ukuhana.

            O ke kanaka Hawaii hookahi wale no keia mailoko ae o ka huina o 40,000 kanaka i loaa ka Laikini Kauka Hana Niho: mai ka Papa Kauka Hana Niho mai o ke Aupuni Hawaii, mamuli o ka ike ana o na Hoa o na Papa Ola i kona akamai maoli ma keia Oihana ano nui.

            E ikeia kakou Hoa Kanaka o kipa hewa kealoha ia lakou nei ae.

            Keena Hana maluna ae o ka Hale Hana Pu i ke kihi o Alanui Moi a me Betela Puka kemo e pii ai iluna o ke Keena ma Al, Mei.

 mar. 3-tfd.