Ka Makaainana, Volume III, Number 3, 25 March 1895 — Page 1

Page PDF (829.67 KB)

This text was transcribed by:  Punahele Todd
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Makaainana.

BUKE III---Ano Hou.            Honolulu, Oahu, Maraki 25, 1895 HELU 3

 

No na Poe i Aloha i ka Aina.

 

Kaulana Hawaii alo ehuehu,

Kau hana hoi e Kakuhiheaa,

Nawai ke a pu-a hipa,

E kai hele nei i ke alanui,

Pu a hipa ia na ka lahui,

He aloha aina oiaio,

Kumaka ka ike`na i ke kakela,

Hale kaupoku ole o ke Aupuni,

Ilaila makou ike iho ai,

Na rumi liilii o eha ka manao,

He nakeke ka`u i lohe aku ai,

Ka haloke a ke ki a ka wiliki,

Ku mai ana Lo e ka luna nui,

Palua e ka rumi holu e ka laka,

I alawa iho au e waiho ana,

Kahi bela ahamaka kahulihuli,

Hakukoi ka manao hana ia loko,

E ake no a hoi i ka home,

Ui aku kela ui keia,

Pehea kakou e na hoa,

A owau, o i ala, hoi kakou,

Aohe pilikia o nei hana,

Ua ike o Kane me Kanaloa,

Ua ike na Mana Kiekie Loa,

Kuu paku ia, kuu alakai,

He palekana ia no kuu kino,

Lilo a i mea ole na enemi,

Na hookelakela ike o ke ao,

Ua ao ka manao e noho nei,

Ua kau i ka piko o ka lanakila,

Hea aku no au o mai oe,

Ua puka hemo loa hoi makou,

            Haina ia mai ana ka puana,

            Makou o na poe aloha aina.

            HATELA & KEAU.

 

Ua Uoia a Paa Loa.

            Po Poalua iho la ma alanui Kula i ka home noho o Mr. S. K. Kane, i uoia iho ai a paa ma ke kaula mokumoku ole o ka mare, e Rev. H. H. Paleka, o Wiliama Keiki me Misi Lahela Kane imua o na poe i konoia a me ka ohana. A ma ka home noho o na makua ma alanui Liliha i malamaia ai ka papaaina kahoahoa no ia mau minute o ka noho`na hauoli, a oiai aole makou i haupa pu i na mea ai ua hiki ole ia makou ke akena ae. He kupa ke kane no ke ehukai o lalo (Puaena), a he hoa paaua pu hoi me makou ma keia oihana hookahi no ka halepai Kekake. Ua makana aku kona mau hoa hana pu ia laua he $25. He mau opio no laua a elua. O na pomaikai a nui me olua, o ka makou kalokalo ia. Ola aku la!

 

            Ua eo i ko uka nei poe ka paani kinipopo Pelekane i ka Poaono nei me ko ke manuwa Nimipe.

            I keia pule e puka mai ai na poe paa pu ole iloko o Ianuari, mai ko lakou mau keena oihana mai, a hookahakaha ma na alanui nei no ka wa hope loa.

            Eia ka a he huakai halawai kela o ke kakahe nui ana i kakahiaka Poakahi i hala no lalo o Ewa, a i ke kahua wiliko o Honouliuli kahi i noke nui iho ai, pela mai ka lonoia mai laila mai.

 

HON. PAULO P. KANOA.

Ua Hala a ua Nalo Oia ma ke Ala Mau.

            Wanaao, hora 1 paha, o ka Poakahi i hala, la 18 nei, i haalele mai ai ke aho o ka Mea Hanohano Paulo Puhiula Kanoa i kona hale i noho ai no 62 makahiki, 9 malania a me 8 la, a hala aku la kona uhane ma ke ala Polikua-a-Kane, a pio loa iho la hoi ka lamaku o kona kino ma kona wahi noho ma Koula aenei. Ma Honokaupu, Honolulu nei, kona hanauia ana i Iune 10, 1832, na O. Kaulehelehe a me Kapau. Me na ohana keiki alii a M. Kekuanaoa ma kona hanai pu ia ana, a i ka ekolu o kona mau makahiki, make iho la kona luaui, a hookamaia e P. Kanoa, i make mua. Ua mare o P. Kanoa me kona makuahine, a na laua mai hoi kona kaikuahine i make mua, oia o Debora Maunakilika Mahoe. A i Dekemaba 15, 1856, ua mare oia me Kaleipua, kana wahine e ola nei, me ke keiki ole mai ko laua puhaka mai, aka, ua lehulehu na keiki hookama a hanai a laua, e hoike mai ana hoi i ko laua ake a makee keiki.

            Ua lawelawe oihana mua oia no ke Aupuni iloko o 1857 ma ke ano luna helu auhau, a mahope loa iho nei, i ke au o ka Moi Kalakaua, hookohuia oia i kiaaina no Kauai, i Alii Ahaolelo a i hoa no ka Ahakuka Malu Alii. He Kuhina Waiwai kana oihana hope loa iloko o 1887. Mamuli no o kona hilinaiia, ua hoohanohanoia oia e kona haku, ka Moi Kalakaua i make, me na kea hoohanohano o na oihana hoohanohano alii o Kamehameha, Kalakaua a me Kapiolani. He kanaka oia no na Alii, a he ewe alii no hoi oia; he makua no ka lehulehu e hoea aku ana i ona la a ua palena ole hoi kona oluolu, ka heahea a me ka lokomaikai imua o na poe a pau, me ka wae ole, a o ia paha kona hewa nui nona iho. Alua aenei paha mau makahiki a oi aku o kona loaa ana i ka ma`i huki lolo a lolo kekahi aoaa ona, a aole no oia i oluolu loa a hala wale aku la no.

Ma kana palapala kauoha hope loa iho nei, ua waiho oia i kona waiwai a pau no ka wahine kanemake, a ua kohoia kona waiwai ma kahi o $75,000, ka oi loa o ke kuonoono iwaena o na oiwi ili-ulaula.

            Auwina la Poalua mai, hora 4, i maneleia mai ai kona kino koou puanuanu a waiho ana ma ka aoao o kona kaikuahine a me ka luani ma ka ilina o Kawaiahao, malalo o na lawelawe haipule ana a ka Rev. H. H. Paleka. Mamua iho i malamaia ai he anaina pule ma ka hale. Hanohano no kona hoolewa, o ke ano kahiko, ua helewawae na poe a pau, a ua lehulehu no na poe i hele ae. Malaila ae no he ekolu o na keiki lalawai ilikea o Kauai. Aloha no ia makua !

 

Hele Kohana Aku la.

            Auwina la Poaha iho nei, hora 4, ua make iho la o Misasa Kale Makuaea, kaikamahine hiapo a Misita a me Misasa Samuela Paka ma kahi noho o Kauka Berodi. He ma`i aai kona ma ka waiu a ua hoihoiia ma kahi o Kauka Berodi me ka manaoia e loaa ana ka palekana, aka, ua haalele koke mai la oia me ka ike ole o kana kane, aia no oia i Hawaii. Mamuli o keia mai (cancer), ua okiia kona waiu hema a moku loa, a no elima paha manawa o ia hana, ana pela. Ma ke Kinau iho la o ka Poalima nei i hoihoiia aku ai kona kino kupapau no ka home o ka ohana ma Mana, Hawaii, a ilaila e lolii pu ai me ke kaikunane i hala e aku a me ka ohana. Na Rev. A. Makinikoki i lawelawe na hana haipule maluna o ke kino wailua ma ka home o Samuela Paka i ke kakahiaka mamua o ka laweia ana.

 

Lonoia ua Make.

            Ma ka Miowera mai o nehinei i loheia mai ai ua make o Ata. P. Pitasona, Loio Kuhina hope loa o ke au Alii, ma Kapalakiko, i ka la 6 nei, ma ka Hotele Kaleponi ana e noho ana, a ua manaoia he numonia ka ma`i i make ai.

 

            Ua like me ka uwila ka lono no ka hopuia naa o ko makou Puuku i ka Poalima nei, a ua like hoi nae ka meaono wela ka holo o ka pau o ia nupepa ekalesia a ka Haku Bihopa o Honolulu nei, a e paiia aku ana he mau haneri kope hou i keia la.

 

            Piha hookahi pule i ka Poaono iho la o ko Juo Sherman (Keoni Seremana) a me ko Kapoe hoopauia ana mai ko na Hoahanau Walakahauki mau halekuai mai ma alanui Moiwahine, no ko laua ae ole ka e hoohiki. Ua loihi no hoi ka hana ana, ua 10 paha a keu aku na makahiki, aka, hoopauia mai la no nae hoi no ia wahi mea wale no e ko laua poo a haku, Keoni Walakahauki.

 

NA PIO KALAIAINA

Hala na Liona Hae o Laeahi no ka Hana Alanui ma Hilo.

            Mamuli o ka wawaia ana iloko o na la i hala, e laweia ana kekahi hapa o na liona hae o Laeahi no Hilo e hoohanaia ai ma ke alanui o ka Lua-o-Pele, ua akoakoa ae na ohana lehulehu o lakou a me na hoa`loha makai o Kawa, i kakahiaka Poalima iho la no ka ike ana aku mamua o ka laweia ana. Hora 1:30 o ia auwina la, ua makiia mai la lakou, he 35 ko lakou heluna malalo o ka hoomalu ana a ka Hope Lunapaahao a me kona mau makai no ka uwapo, kahi hoi a kekahi heluna kanaka nui e kuku ana e nana mai ia lakou i kohoia ka nui maluna aku o 2,000 a emi paha. O na makai o ke Aupuni malalo o Kapena Poo Heleuluulu, e ku laina ana lakou makai o ka uwapo no ka hookaawale ana mai ka hookeke ana o na kanaka.

            I ka wa i komo ae ai o ua poe keiki la me ko lakou mau lima ua paa i ka umiiia, ua olo ae la ka pihe kumakena o na poe e kuku aku ana e nana a hiki wale no i ko lakou kau ana iluna o ka moku, a pela no hoi lakou i haawi mai ai i na kulu waimaka o ke aloha. Iluna o ka moku i weheia ae ai na hao hoopaa a hala aku la lakou malalo o na kiai ana a kekahi poe haole.

            Mamua o ka holo ana o ka moku, ua haawi ae lakou he mau leo himeni, Aloha oe, Hawaii Ponoi a me Hawaii kuu one hanau e, a pau ia he mau hua pule mai ia Keoni Waise ae. Na ka nani o ka lakou himeni ana i kono mai i ka lehulehu e kuku ana, e haawi i na mahalo a nui ia lakou, aole no hoi he waimaka paa, hui pu mai na haole me na oiwi.

            Malalo iho e ikeia ai na inoa o lakou a pau: Samuela Hoekano, Samuela kaaea, Lutanela John Lilikoi, J. H. Buki, Hailama Kanehe, Kiki Kipela, Mahoe Aina, Hoomanawanui, keoho, Keliikuewa, Kahikikolo, Kema Kekipi, Kahalewai, J. Kekaula, J. Kahopuwaiki, Haha Wile Iosepa, W. Kauwenaole, J. J. Mataio, Wailama, Kaniela, Joe Kalaka, Nakaikuahine, Paterika Lone, Hikilea, Kini Mahoe, J. Piko, H. P. Kaohi, Hanale Mahoe, Paulo Hokii, Kane Uu, J. Hanupau, Inoaole, John Wise ame Hanale Kia.