Ka Makaainana, Volume IV, Number 1, 1 July 1895 — "MALOO NA IWI I KA LA." [ARTICLE]

"MALOO NA IWI I KA LA."

Aiio, ua pau ka 'hie, no fca oseft| ua aponoiu ko Wile - Kakela hookohu Kuhina i Waaiuetoua e ka Ah* Benate i ku i;ola iho la t iiialoko o keknhi halawai uialu ana o ia poe loea. 010 hoi paha ka pihe hauoli o ka Hui iiepuhalika Hawaii o ua luiia oihana aupuni. uo lakou paha ka heluua o 110 a keu aku a euoi inai paha. Ea> ola no na iwi ōna ohakulai 4 i kokuaia hoi e ko Panila piha wini.

Loheia oaai nae hoi i hololea kona apont>ia i ka makau honna ana o na Senatoa i na olelo hoo weliweli a Kuhina Haki,'ina ka aole īa hookohu e aponoia, alaila t e haalele ana ka Peresidena. a me kona Aha Kuhina i ka noho $na ina kt? poo e hookele ai ika moku Aupuni. A'ia wale no ka hoi £e ola la ia Hakipuu, a ola hou io no na.iwi.

0 ke Kakela uo nei a ka nu|)ep4 Pi Ki Adavatai3a a ka oha- ' pa i kelia ai a kuaMlo- ' hilo' i keia mau la iho la he ewe a li£> io oia'no Hawaii nei, a,ua hilinai piha ia hoi e ka lahui kumu. Haohao makou no keia hilinaiia ooa eka lahui. Owai la iwaena o ka lahui ka i hilinai iaia ma ua ano a pau māwaho iiku o ni ohakulai o ka Hni Repuba3ika Hawaii a me kahi poe hoahanau kakaikahi paha o Ika Ekalesia o Kawaiahao? Na ka nupepa Hok-u o ka poai hoo- ! kahi i kae iaia; me ka uinau

i ka wa hea la o Wile i ikeia ai tua ke ano he alh uo Hawaii nei? O ka makou no hoi ia e haohao nei. *

Eia nae, ua pau ae ia, o ke ahuwaie aku paha hoi koe o "kaupoku o Hanalei" i VV Tasinetona, me kona papale biva a qoe kuka puapuaaaoa a ine na kavnaa haahaa Ui hinuhinu. Ke. hala oie ka makou koho, e lilo ana na haawina kula Sabiiti i mea ole loa ma o, ke kipaku e ole ia mai ōia, a e ike aku aaa»paha hoi oia i ka pepa piliwaiwai a me ka walawala kiaha a tiie na wai oolea e ae, Aia ilaila ko D laulea, aole hoi i na haawina kula Sabati; a ke hana oie oiu e like me ko Wasiuetona poe, alaaole oia no ia poai a eue ia anaiaa, Keikei iq j.\o ko heaiohano la,

Weli lo&i&<poe welo uiik&nele o kakou nei ko Muiko nisia poe I ka paka, nolaiU, «ohe ae o ka Papa Amerika a Hawaii paba» m»\ o Wile Holo la pwha, a hooleln ka hoounu aua ak« i na pahu paka a kokalii mea o i hoouua mai A'i a m»i noi aka e hooili ai au ka li'ku Ao» 1 ka» hoouuu hoi o ka

Imi kalepa o E 0. Holo<fe i ka alekohola, i m*a luku i aa k«oBka o ke anu o AHka, aoh<* olelo ana r aka, i ka paka hoi ek» kahi poe o na paemoku Hema, ua hewa loa. Akaka man no k(* "kapakahi Manuia M o keia pw. Ku uae aoi ka iea o kulou aa/i a ka lawaia r ka hoouua malu..ia aua ae uaai -ka mokupea Aloh -» * kau iluna o ka mokukaua miai--oQ&ri Ao o 25 pahu paka, he 2 } 750 paoua ka uui o loko o ia mau pahu. Aohe īa i hooleia aku, aka, ua heo aku la uo lalo, a o kahi iho hoi, aōle, hoi nei lrana a ua poe hemoleln nei o ka aoao laahia? Me ia mau pahu paka aku la, he mau p'aau lote a 1 me na ano waiwai e a» kekahi, i mea imi loaa paha h«>i no mikenele ma ka waiwni popo waie j> keia aA

I ka koouuaia aua ue ka hoi o keia mau paba paka, ō kahi mea hilu loa, oia hoi, ma k«hi o otf* kii wnhine a ano e ae paha mA na aahu ua kapaiia akn !a he pepa keokeo olohelohe me ke 'kii ale. Ea, nui io no- ko ka. Papa makee \ ke' ku!ana noho pono o na kanaka ma ia mau paemoku, aka, aofie aku uo ko Jakou hoino i ka neu a puhi nui loa paha i ka pak>i, Owai anu la ka raea hookahi nana e puhi a nau pahn i keU m«u paona " 0 k* mea i koe ia mākou, aohe i ma:i popo nowai la. Ua ikeia ae !a nae hoi ko !akou nei makee io i ha !ahui ili hau!iu!i i !ike o!a me ko lakou ka haikea ā ma ke a!ia!i.

No kela pouaio h.oi*i ueke ai i ka hoolaha i ka eleao ma kela kihapai o waho #ku nei o ku!a loa, ua kipai ae na Kahu Wai wai ma ka uhiuhi ana ae a Ka k:ela uoa. anle fß\e hoi ia he ma* ' * e piu iho ai o ka oku ae f o ka maea welaw«la akni ka po!o polona haalele loa. He '**shi rittOu uuku uae hai ka i hawanawana mai» — ,r E Hapai; e !Ta ea la oe i aanamaka ai i kahi opuu au* MaUa ua makemuke e like me ka pua i roohala ae a ieekahi owe ī.aimana, aīa a puu ua niaka iwahi\kii mai ka Makua a Uwe aku i ka luea naua 1 iini iho ka hewa B ilio i ka ewe ha?a ole i kia hooLoauag no ia hewa ma-

hop» im uie aa kumu ona pua ia i opuu ae ai a mohala a mi iiino a ako ia no Minaooina wale !'*

Aob no i maopopo toa ia tna kou kn oiaio »♦ Vel» mesa e wa whlo neij » ktvj o ka po T opolona a piha mat x a mav>li no *"a e hoima m-i Ina ua oiaio, he mea p.Mi<v !o \ e kiiu.i kok* «ol» nae hoi t> ko kinai nhinb! Vi nia-

wiane a hoopalaimaka wale, a «ole no hoi o ke ano aka, 0 k'a oiaio ValB 110 a me ka maikai a me ka maefiae ka i makemakeia i nmanawa a pau a iwaena hoi 0 na anaina i na kail a pau. E paku i ka ulu hihipea ana o ke kakiilaioa a tne ke xixania, o ka hana pouo loa maioli no ia iloko o neia au a ka hemoleiw i noho alii au a kela owau i hoao ai e lf kaana pono" ae a kehajg ai o keia ke "Aupuni |rfai?ai. , \ Oka pono ana alakai e hana ai, 0 ia no auanei ka mea e hookoia aku ai; aka, ke hewa no hoi na- hoohana ana, alaila, ua ,4 papapau, he aa ko ka halē." Aole no makou i hemolele loa, eia nae, 'uaai no a hana mai e like la me ka J u e i hana nei, aka, e hooko mai no e 1 like Ia me ka'u e ao aku nei." I "E.ola loihi i ka Ilepuhalika!" wahi a ka Rev. losepa Kake i keha mua loa ae ai i kana mau huaoleio mua uia kana aha haioieio.i ka po P Jt,ha iho la, me ' olelo r v hoi he wa no koe a nei ia Amerika Huipuia ma ka hoohuiia aku. Ka lapuwale no hoi! Oia hana no ka ia aha 1 holo

mai uei e hoaiai ae i kona inau man&o pili ; kaiaiaina E hele ■loa oia pela, o kana wahi hana pono wale no ia Pau pu ;jo Ka hoi fea lalau a „ iiuhewa o oa olelo aoa mai na poe nponop papau ;a i na poe noonoo hohemu, i ka olelo ana ae o ua mea haiolelo la i lilo 6 Kalivilana i Pefesidena no kona Aupuni mamuli o ke kolohe a me ka epa. Ina ka i helu pono *ia na balota, aole !oa ka aoao »' ■ ' ■ - - - -r ■ Demokaratā e noho mana malaiia. Moewaa no ka hoi nei lawaia, a ihea la kahi i hiolani ai > oiai, ua lilo ia \uhi ana ana i ' mea hou loa, a akahi no hoi a loheia kahi olelo ana pela. He keu a ka hilahila ole loa, i ka hoino wale ae no i kona poo a haku. Pap£pau no ka hoi lakoii a hookahi ano me Alaalapalu a me Alapalaki ia Kole" mā. H(son. kahi oo paha palaki o lakou i hke ia ai jne ke ka. Ke hele pa'ha hoi a pau na koi poho a oa poe haole i hoopaafhao hewa ia ai a i kipaku nui ia ai i ka hookoia mai raa ke koi mai a ko lakou mau auponi like ole, aohe mimino aku a koe mai q ka waihona o Keia Hepnhaiika. He $25,000 pakahi ke - koi a kekahi poe, he $60,000 hoi ka kahi, n pela aku a nui hewah«wa wale. Iloko o'ka Hale Ahaolelo o Enelani 1 Mei 31, ua ninaula «e no na •koi a kekahi poe Pelekane raaaaei, a ua hoikela aku aia ia hana imua oka Loio Kuhina 6 ia Aupwni. Ea t ke puk«

olelo uo.ka hana maj, alaila, o kn Uookoia mai uo ka hopona īne ka nana ole ae 1 na alallai ma ko ala. ■Piploke na® lioi na hanaia». iiuhu a iakuu aei i ka po * «o ueliiuai, uo ka ikeia ana aku o kekahi moku auo kupaiauaha, a kauiahuo paha hei, malalo loa aku o Kalaeloa. īa ikeia aua, uoi ae ua poe la-me ua ohakulai tne ua, pii raifela a uie na kahei poka, eku ma|&ukau hoi no ka hoopakele anai k& Rep übal i ka. He juea e ka loha a.ine ka loaia nui oua poe la i ka ana uoai e ua wahi moku la, he moku holoholo lealea 110 kekahi poe waiwai, i kuhihewaia paha o kekahi keia 0 ua mokukaua kipi a Akepoka ma, a holo e uo ka maeele. Iluna no ka la i uehiuei, e moe ana »0 Vaoo a na poe amo pu i ka La o ka Haku, Apiki no !

He hoouka kaua weli weli ia e loheloheia nei i nei wa, aole ka hoi me na oiwi ponoi, aka, o !a-* kou kuewa iho ao ka ke aoke iho ana kahi i kahi. Anwe no ka hoi e ka weliweli e ! Makau ino!! Ua lonoia ae ho hoi i keia Poaono iho ka e oehu ae ai, maaku o ke kulaia ana ae i ko lakou La Poa Kiulai. Ko ka uiha, ka uluhua, a rae ka hoihoi ole mai ka ke kumu. 0 na opBla aku no i kuahu ka i ia makou, aohe ikea aku; Ina he lono oiaio ktia, heaha la hoi ka hewa 3 aia no paha hoi ia ia lakou mai a ia lakou aku, a koe mai no na "aa o ka hale," ka pouhana e paa ai o kahua a loaa ka malumalu. O—i—a f '

Na ka ohua pale|mo liula i hoike ae ua lawa ko lakou poe a pau me na oihaua 4upuni, oia koi, he mau oihana haaohano waie po kahi me ka uku ole. A laa wale n o k a h oij ko lakuu m a ae pono, ola na iwi o ka moepoo I lea wale ai no kulou ana a ia poe lawaia i ka lawa pono o iakou a pau i na oihana.