Ka Makaainana, Volume IV, Number 7, 12 August 1895 — "MALOO NA IWI I KA LA." [ARTICLE]

"MALOO NA IWI I KA LA."

I hiki oaa nei ka o gjuiu Noleaa me ka pupnulialiīa un ninaniu nku e kas Loio *K.a vina a me kt Il»ujuji«, uo ka mea piii i k<? koi pv|ho a Dun«t©, īaa paLa «a ik* - oia . "ua hawahuwa naliioa** i Aa:lepo o u ; haua kipi o lanu an aku nei. lobe uim ma kofc bt »ec ka /insy i kt Aupuui tohi Ui tt uaai, ka m«8, i kamuuua i&i^.; ;;; : - - V ?ek »<> hi\ hvu &;© R. Ful u ! a i|a.e KiAHaiii r ua »4 lsail msi S»w» i Ju'

V .:iuM iho ia h kt keena Ua- ' ' ku, uo i:i me i, ho< ktihi iio, a < lik'e nn roe kt» iko aua :a N->.ens <U 110 ia laua uei i e Ke hoikf nei S?eia m&u hana iko kē Anpuai hou bewa ma o a maenei. | E uka ae no pnha hoi ka prjnn, he wahi $25 000nuku w?>)e no, Aohe ia odm d'l« e ai, oka nui nkn kn' a ku re k|n . Meu in moi lū pi.ho a kioia w »!e m n*i <i ia a ' ka le'aulehu i v a hoouatieaifae ana 1 k. lutikint o K'iWi-iuhao, tna o k i inoino .« .ka hoiiaia ana o k .'upoku hou, bo!e ka h* paa, a he ko.no w,mC ia no e sa iii. O ke bu > iho ia 119 ia a na hana 0 ke»a uu heuiul|ele, he loaa ke "iiiilu wi.i hilii Eia =n.ie f iie-oiu hoi ia|no r ke kamaua li uia aelike a me kela uaalihiui ī?j haua e hoopilipili mikauele u"i f i wahi e olja aī. Ia lakoL n-> ia hoi i paa ai o Hawaii nei i : ,Ka poV»n*oia, a pela aua no hoi iQc nei luakini, kji heiau hoi o n 1 poe kiu:i pu ame oa poalo _. ; : jv : v v Wahi a ka L vc K ihiaa, iaia 1 uoi ai Ikt Aha Kaapuni e trr>opan wale ia ka! hihia hoeha oakai o ko nu.liou puuku,—ua , hookoiokuioin kfia hihia i ke i baU> a ua ioaa ole he olelo , hooiieio i kiure» a oiai no ; hoi, ua ao'e no j kt»ih hoeha ana i, hanaia nie ka ! »iJHna<iuo e m4a)iia» e hoopau , a* no ka ponn loa. A | piii io no Mohal»'! loa | nae hoi ke Knpena Poo Hele j uiuulu No k«hi wa hou aku ! [/ Oke knmvi pwli* i hooik -ika | k . Kuhina i kela b'h kanr>wM p-ihu *ale, L a & a>lca ! r 1 <> ia koo o ke \upnni. oia o Ki Keo r. t ma oka hui 1p o Burua Ma. Mamua ukn hei u> ku ma 5 ke . Borua ,11» e piha n la. eia n e, 1 *eif> e hoo lr!e mai i&nei, 1 ku like ole me ke ri)B a r* aiU i hoaka Tc »ia ma V* Nolaila, a.i !;r«-.p,.;;u»a ia ! h'i: kalep». A o 11 in paeU N U nonei. j Xui iao ka uiaaleu, i iike !oa aku jll o lue ko kda u&h< 1 pelo ai j li, o kek uu*hiu*«i i kino | Lli ka, ; ;V ; , V : :■ : w ./ VI E oie uae ho* ia ae ole ia ana | b pae mai, iiia la we nei ua | lehuhliu ua p\A\ īehu o kakm I tiei. k mai oei aku i hoounaia ! nkn ai no ua Paeiuoku Pihpine, . i ai he ke'a hui ai a uui Hwpuia- B*<e loa ua puu lehvi o uei iu& he i* no &kou e pt o*ka liau- ia, iu !e ue ' i ko ka leau p< uo Uh hie k i !ehuleliu lue h<? U» bo:

ia me»s ? t hf j m t .>; n ,« ;f j nui m» ae c M . n l!t k, i »i :i j oha no he w thi oh, Oa',,i h..i OlikoU I ko IM uel !.y m uPS' } a pan pu no u '.o;» ub h(»uiu.tiiy pili kalaiama tp» «■ kc.k(u nei. Like ole ko nīakon manao isa kahi mea m« l.* u<kon, H-e ijh a nui ku Jehu!eh •*, a iaa &ole, ao(tloa lbkou e ko) h >oiD;?n»> e hoo hiki nui aku ka lehulehii, aia a hiki ia ws, alaila, lōaa' koke ka. hoehoiaina, yka, iao no i ka hooinuniioia, &oh j loa ia mea e ioaa iki ana. W E nyi wale no oi kou > kuu peno, aole ■lpa.ia'crpjau." p t 4a no hoi makou e uwalo ako n< i e.puili a paa me ke kupaa inau o ku uo ka . pono laulaim o ka l»hui, E o«i waie ia no aohe ia e pau, ina no e mau ko 'k»kou pa« ana. Ua manao o īoo We muliilii Kaiua oia ka oi aku o Maui Hikioa, ei'o ka ua kuhiLe wa loa kotia enauao ana pela. laia kā i hol(- s.i n.amua «ku nei 1 k#k»hi mf>?e tu«; K. f \\y., na h&opa» <>ia i ke kauolelo o kaaa-' Aha, oia o aikaikb ; he haole Kamaaina a he koo lu i .'aoiiei Ua pau aku la hoi oia i manao ana,-aka, i ko iala pala. pala ana m&i i Honoluiu nēif ka uohaia aku e p?>a no i ka oihana a mai .no a hoolahe i kela hoo pauia'jqpa. Nolaila, ke paa la n<; o Linaaikaika i kb oihwha, a ivhoka hei o Kelua, aohe i pna >.* ka o'lko a aobe no hoi i lalapa ae ke ahi o Wailuko Huhewa, 'no" p£>h» f Hele aku n-er;ho.i a ua&hĀ&ina' la, 0 na hans UoopalaimakB kei* āna ia A'iapaki-'Kauk'a ma, euh hoi i ae ole ai e hana imuā o handa ae € maiaila. a he walawaia' wale no k* ia la, he paheehee hoi i ka iho'nā pali. ' liaila la, hewa si ka waha o'ua puaiheie la a W Lunakanawai Kiekie,'' ka 'mea nana i hookipa kfkahi Aditne rāla Amerika 'ma o na phlapV i: hoolauna raai ia Alapaki a nie Kamika aku. Nani no hoi la ! 0 ka oi loa aku nae paha hoi 0 ka nani, o kōha pao ku e'na. aku enahope, auo nei, - i ka huewai puuaHele a kahi lima-muumuu, e noho ona ia h hoi e kahi mea iuaa i ka H hele kunihi." Wahi mai a ka lohe, ua nininiia ii& kolohe o ks po 1 kahi ano akea me kā pakeke wai, a he inea puhi elo ka ia o na hokua Ko pii la ke kai o hoa ms ke kanawah a ke mea h, Va e h >okaawa!e aku i ka pili'na o 'na nihoniho. Auwe, ninaminā ino f Nui no puha ua hHuK-'knpiua* aaha i ua bauai:ih':hn a A apeki

33-'. N M.-»ui no na hohono o ia m, u h. iho 1&> ols hei, no Whi & >.;<> Htuih, Ua loheia mo. h e i o ua kahune.pule la o Hau-' i ka«.ua ae al no k« ? Kftalo ole o ke kiaha waiona ma kona waha, nn lilo ia haawina ona i mea no ke m i hal», a un »le Wpie ia ud ka ia i oei wa me la moki wei ole. Me he la i pwha malalo oia o na kipona noopoiuluhi i kela wa i hoikeih v aaai nei an%j. ai ma kahi pukaaoiani o kona hoalauna. Apiki no hoi na naua o keia ao. no nae ! K; i no paha hoi na na Alii wd!e no na ponbhele s eia no fea hoi ua pau pu a me ua ewe E°pi b-lika. Hala ae la hoi na : hana a in m«u hanaiehuhu, loaa i aku nei horka aeia ia Kamau-. oha, ia hanāiahuhn o nei wa, i &!.pehiid hoi e Kakela, Kamika, Kikina a uif Kawainui i ke'ka'n Ahaolelo o l#BB so ka lawe i ke -tipe, e kweUwe naa ke ano he : oio piha is3ua o na Aha Hoo kr>3i>ko]o a pau. Aohe no hoi i • azKkftu.fc«n. ioa,.aeia afci2 nei n w aoi. O ka haaa ana tio nae'hoi * ■ 4 ■ i ■ ■ ■ «a u ka mea i noho pouo i k& uakaha I kalekale ae no ioko o ka Aaaolelo, aohe no ē ioaa. E huomaaaoia ua hoike aku makou ma keka >i helu ooamua ■ »ku nei n® ke kipa ana mai o ; >a Hi >bona e launa me aakou. 0 ka pololei nae, aole ! ūb makou, aka, me ko makou ouuku,a na ka lunahoopono pono m>lihini o ka Pi Ki Aeh v taisa i lawe mai e hoolauna Ua kaka kamailio tu\ koe naf r ioi ma-na mea pi'i kalaiaina o ! , iukou nei laia a hu i hoi āku; aei, ua nui ae ka waha o ua uupepa la o na ano kanaka ia i K.upono e hele kino mai e ike ia kakou o nei, a ke hoi, hoike akti j i na mea pololei mamuli o ka ' jk€J:akiJ tmoH anā. Ae, ua hoi aku nei oia, a ua uoike aku nei i kona mauao , naoii i o, oaumuli hoi o na me« ; i i«ia menyili o ka i aoii a nieuiēle aha ma © a maa nei. a me ' ka hoolohe hoi i nn olelo mai na poe oolea a koikoi o na aoao kalaiaina a (iua. 0 ua la or|a. ffla\'ke ano nui, aoie loa e hiii i keia Aupui n* ke ku loihi, no ka nui o ks uh ai i na »on a me tis mak.si' kiu, a o ka ho{>ena o ir kfc mea "p\»no 'oa, o ka horhoi hon >w i ke Aliini-noki] ma ka noho' a!n. PoU.»V ! Hnro !f i Ua pt»lu ae ke alelo o ua nn ; papa la a eia ke hoino *oi l ka ī mea a lakou i mahalo mua ai, & ! i i i i i h H>kipa a h&m i at hoi b k » po»v [ ua S*-ns«t % !ā ' niU' * boi akw u i iohom ! '- ! : 1 [

iho r ; (i kona jmau ao no ke ku ;; iuna o keia ( mna ikn c> I Hawaii nti, eihi, ua uiaepopo ■ ie« lo;, ibo n<ri i?k' na hniia i apikaia ai o ke, luuui, E heo. j ( iiihopopoia b<ji he LUi oia no ka aoao a ua hoopailua ; iho oei i na!bana boop**nipuni a Kuhina Kiwioi pouhi'aa 2 make. i hele nu a ano ewe na 8 itana, ' ; v :" :■ - - - v>.l He ka i ]o«fa : toai ia makou oaai ia M sīta D. W. KahuLkei, kekehi 0 na lala ! o ka papa kahu waiwai o iea | luakiai o Kaiumakapiii, e hoike ; «aai »na ua hele aku o J. K. Ka: l.a, kakauolelo o ka Ahahui Kokua liahui*, no ka lufckini, 1 wahi e ai o keia aliamele, a us ae mai oioj »ka, 110 kela hoouku ana mai i 25 pa kemt maluua ona loa*>, auie o a kekahi. Ina uo aole i oia kekahi, aka # o ka. hapauui , ka 4 hoohoio, ua kim ao-ia kiaaunau maluua o ka papu holo oko«i k©e ua poe i kaawnle ma ua w»bi okoa, Pehea la ko v i»kg'U maua ? iaa e koi aka &Dn *a iehuiehu» e iike me ka lakon . i lulu ai, pela ua pohaku ; uiui hepa e uauh|ia mai ai. >lauao , aiakou be bj>ka uo boi ko i«ila Ma kahi hoi oko ke Aliiai moku puui|koko, 0 lUimuku k& oi aku Wuhi aaa i kalekale aku ai imu o kela aha lai|lea a na koa ki'ai makaainanai ua olelo aku oia ina e haunaele hou, mai ao a lawe mai i na pio, hk », e ln fku ' ao a pau loa ika make. Pt he;< uei, e -aa ewe mikauele, eia ka bf>i iwaena o oukou ka ! oi loa aku 0 ka pnnikoko la ! Wahi ua H)kisoki la. ua mue pu ka <pa ih-ko o iy\ sha , maka 0 Heah<s la koua naanao ma 3a ? Malia e hōike'ekoa* ae. ana no i 1 kona 1 ano, i ke kii e moe i txa wahine a i ole ia, iia m*a oia ika ai {ialamaunu o liai. A wahi hou nh ana, ina ka'uaua e hele iwaeua 0 ka lahui, pau ka uaka ikq Uwe i ka hoohiki No keaha la ka! hoi i hoao oU) ae ai? Ma ka mnkou koho, aobt"i kona īini e ko kel hoao ae, 0 ka o| akii uTe pnha hoi o u* oie d kaeua o ia po, 0 o,eio ia n ka Hop* Luna Dot-e a kapena hoi ♦> oa k ki,d ma ma k;i mea p\\\ i na poho, %, e bas t»ua ktiu im k»hi i» ka iuot* i 'oia *i i k« koi," oia hoi* ma ka i-i H$ »uVn o]e\v [ k/ia i kxipono s IOH' i Uuv* oihaaa k? Wo- ! puka, a h<» 'a hoo--1 wnhuw «ha aiaopope hoi |a A > e--1 rika Hu p u a u«e Btr tatra | zV - * -'■- i" , *U e ; i akti

j iioao.. a t; huoLoa iiik\ ia j l r ikou. Aulie 1 . ka ie; po-. ; hue aoa, hoonnns e ao. Noiuii&, nō hiiii oīe i keia mau mea- ke puuuku i ko laua mau nukn, 3.1» -lilo: fca laua mau oieio i aawi loa i ke Aupum. Veh(-d &na kahi Haki e paUu ee jg.i ke uinauia J aku uo kek&hi hoakaka ana e na iuiia kj.;if.ie .0 n» niana'i kuleana | a e koi nei hoi 3 na pobo no ko laua mau makaainana. E oi toa ae ena paha kona aka r nai i ka ; ēpa ae mamna o ko Kakiaa, a 1 ole no hoi ia. mnmua ae 0 koāa hoa'nauau. ke d b «10. Pii loa ke kai 0 ua pee panihakahasa i kela kanawai ailamahu pahu. Ua halawai uui iho - nei ia pee a ua aku i. ,ko lakou man&a i ka Aha Senate, t Heaha mai ana ia; ka pane, a eia ke kaliia ak 1 t>ei. E pepehi no i kela bila kanawai a make loa» o ia maoii no ka pono ioa. ī bfele kf i-k>i P«ke hou aīia r ? K? ake>a" nTi e ank»J» 2 ha'e hon, a aka ia e ku a\ t ma pahe, a 1 ōle ia, trib L<?]fo p ;ha. Ua oi aku ma aua ae 0 ka !awt- pono lor ka hookHt;i eku nei t a ī in'ea' hann-.kuti.hou »bja aku hoi ia? Eia ka ke huh ne) ka Aha i p< r sīdeaa hou no ka ) Papa n v > ka mea, ua heo aku o WiiriCakei i no Wasil aekma. Knhaha, i aha ai no hoi ka huii aua, dapai ae no hoi i kahi o na Inia wahiue, a o ka I ioaa koke uo ia, aohe hooluhi : wale i ka lmli afe;u naawaho. Oia! Ke hele a pau nei kau kui- : kawa 0 kb Ahaolelo, aoie pala , maia i ioaa, Aohe no he mau hi»aa $uo naī, k )e w ile no keka-. ; hi {iiau oleio lioohoio L> j iaoaia iao ī:.ei e, Ptresideua_ , e i .mau kouiile hui • o na KLakek a oloa no ka imla 1 noii ana i kekah' mau kumua i ke kau mau e hoikeia . oke ano haua uui uo ia, he 1 hoopjxU6e a iiO kt*h« aku, ■ He kii hou keia e «keia uei e hooholo awiwi a pnka aiai kahi aoao & kahi OVa Ahaolelo % oia k«l& uweaoiolo uio&ua ē nnm&ena aei. Ua akaka loa aenei na makua, o K>'kh\ i !jo lan;* ne Pole- : u&. 0 kd makev f Ao e loa? pouo Jtaoko 1 no| 20 * ukv ko Aī'pani | i |50,000 0 k» . «n.iks»h^ki 4 <» haawi ae i uina no kpkulu t una ina h> hslo?. 4 .* p*-U aku 4 a \ 0 booko.u6u »xife\ hoi * ; 1 me j A uo hv wini aku iual. 1 M«w«ho 0 ket> $50 000 t , ; Hlo o v * ! o'o

wale hoi kaua iiian o!eI»« lue ka uku ole. Ea, eohe mo ka hoi he oluola aku a koe uaai. Ua iike nae boi kela inau da)a ake Aupuni e uku ai tne 5 ps keneta maluua o $1,000,000 Ota no. Aihue maopopo loa 1 ko ka lehulehu mau pouo a la pu. Pehea hoi kela $10,000 i hoolioleia ai i keia mau la aku | nei ? He mea wale uo ka ia e j . loa9 ai oka ike i ke Aupuui. ! AU a pau ke dala ? uā ekeefi:e ke- i la, B;.ua. hok.a hoi ke Aupuni, I alaila-p ajTa ike na pookoi o keia au. rfo|i no ka maalea o keia j nah' sa. . . > ■ O ka Loio Kuhina no ka mea naua keia kumuhena i onou ae imua o ka Aha S?nite ma ko ke Aupuni aoao. Lehulehu na ha:lawai kukakuka i malaoiaia e ka Aha Kuhina a me kekahi poe kalepa poe eae no keia kumuhana, aohe nae hoi i akaka ka j mea i heoholoia, aua lehulehu ; no hoi na hale kalepa koikoi i .kono ele ia. He keu no paha a ka apiiei. Ua akaka lofi aenei hoi ka bu po o ka Papa Hoanaauao, Aohe ae e ho oh 010 i puu d&ia no ke kuai mai ia Kaako- ■ pūa a tne Keoua Hale, Fui loa. kela mau dala, aua ahona no e kuai ;«e i Wahi ©koa a kukulu aku no i na hale no ke kula kie kie; aole hoi i kela hale nani m* " ka nui o ka lilo no ka hoom» e xx>ae ana, i wahi no kahi poe e aoho haaueo a liankei mai ai malalo o ko ke Aupuai mau lilo. Pololei! 1 . : ■ .. . - ■, - ] Wahi a ka loaoia i ka . auwina U Poaono nei, ua halawai iho ]y iea Aha Kuhina a hooholo e t hui v kalaia o Gareiga a me' Maaelu, e waih<l mai nei ma k.a Halemai "Woiwahine, ina nae hoi laua e haalele mai ika aina uei. Ak avkokoke r nihke, wikiwiki e huikala. Malia he wa.hi ham neie hoomalimeli ia Beri tania Nui a me Amerika Hulpu ia, oiai, he Pelekane kahi a he Maleka kahi 3 no k& mea s pili aua iHa koi poho, O ka pono loa oo e kuu akea ae no & paii loa s mak#hew& hoi ka paa wale ana no, a me ka hoao ae hoi e hooiaalimali. Ē mali wale no aohe # hala, % uku aaa.no, oiai, uaktfnot'kabioka hewa.