Ka Makaainana, Volume IV, Number 11, 9 September 1895 — Page 8
8 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, SEPATEMABA 9, 1895.
[Hoomauia mai ka aoao 5]
-
ahiahi. He l136 poe i hoolawaia i ka Poaono nei, a i nehinei hoi, he 1138.
Nui ko makou mahalo i keia mau hana maikai, a pela no hoi paha kakou e pono ai. E mau aku ana keia hana, oiai ke korela e mau ana, a ke pau no hoi ia kupuino, alaila no hoi paha pau keia hana maikai. Ua noa na mea a pau i na poe nele a hune a pau loa iwaena o ka lahui. I ka Poaono nei i hoopuka ae ai ka ahahui i na pepa liilii i paiia, a peneia iho na olelo:
"E KA LAHUI HAWAII!
"O makou, o na wahine Hawaii aloha lahui, ke hoomakaukau nei makou, a e haawi aku ana makou i na poe nele i ka ai a me ka i'a, a e hoolawa aku ana i na hemahema e ae.
AHAHUI HAWAII MANAWALEA
Mst. Kulamanu Allea, peresidena, Mrs. Kekaaniau Pratt, hope peresidena; Mrs. Emalia Makapolena, puuku; Mrs. Ema M. Nakuina, kakauolelo, Mrs. Kuaihelani Campbell, Mrs. Mele Moohoeau, Mrs. Ululani Haalelea, na alakai; Kahuila Wilikoki, Mrs. Kaumana Wilimana. Mrs. Hana Kaniau Evans, Mrs. Kaikilani Graham, Mrs. Kaili Freeth, Mrs. Kiki Lui, Mrs. Kamakee Fairchild, Mrs. Mele Kaaka, Mrs. Numana, Mrs. Minnie Aldrich, Mrs. Lilia Rikeke Auld, Mrs. Kikilia Arnold. Mrs. Kauwaki Jaeger, Mrs. Mele Poka, Miss Kapahukui Beckley, a me Miss Olie Widemanu.
-
Puanuanu ka Hele'na.
Mahope iho o ke kaa ma'i ana no ekolu malama a keu, ua make iho la o Elia Kaululaau Wright, kauka hana a huki niho Hawaii, ma Pauoa, i ke kakahiaka Poalua iho la, i ke 30 a keu o kona mau makahiki.
I kakahiaka Poakolu nei hoi, ma Kapauhi, alanui Ema, i hele kohana aku ai o Kale Buluka, mahope o ke kaa ma'i loihi ana. He kamaaina no Hilo, a i holo mai no Honolulu nei e imi ai i ke ola, aka, lawe e aku la ka make i kaua he uhane a waiho i ke kino na ka ohana e paiauma aku. Ia auaina la no i nalo ai ma Koula.
-
Ua paniia na ipuka o ka hale haawi laau lapaau o ka Papa Ola i keia manawa.
Ke palaina puna ia nei ka papahele o lalo o ka hale makeke hou, he wahi uuku wale no nae ka i paa ae i keia wa.
Ua ulu ae he wahi hoopaapaa mawaena o elua mau Olelo E i ka auwina la o nehinei, ma alanui Moiwahine, makai o Kawaiahao, ma Ewa iho o ko Keoni Polapola pa, a ua lalau aku kekahi i ke koi me ka manao e kipo i kahi, aka, komo mai ka wahine a ka mea lalau koi e aumeume pu me ke kane a hiki i kona maule ana.
KELA A ME KEIA.
-
He $3.25 ke kumukuai o ke kopaa i keia manawa.
Eia ke waiho ma'i nei ka Lunakanawai Kaapuni. W A Waitina, i keia mau la.
Ua hoihoiia aku ma ka Auseteralia ka haole apuka i hopuia iho nei ianei e Makaikiu Hana.
Aole i wehe na kula Aupuni a me kekahi mau kula e ae ma ka la 4 nei. Aia no a pau ae ke kolera.
Ua puhiia i ke ahi i ka auwina la Poalima nei na apulu kahiko o ka hale makeke kahiko o Ulakoheo.
Ma ka mokukaua Olimepia i hoea mai ai na ohe o ka puali puhiohe o ke kahua ma'i lepera o Kalaupapa.
Ua pouli ae ka mahina i ka po Poalua nei. Hoomaka ka pouli ana i ka hora 7 a pau mahope iho o ka hora 9.
O ka Alameda ke ku mai ana ma ka la 19 mai na Panalaau Hema mai, a o ke Kopatika mai Kapalakiko ia la no.
Ma ka Halekuai Waiona Kalepa e loaa ai ke SAKE maikai i paipai ole ia me ka wai i like ole me ko kahi mau wahi aku ka paipaiia. He hapaha (25 keneta) ke kumukuai no ka omole hookahi. E kii nui ae!
Ua hoopaneeia ka heihei waapa e malamaia ana malalo o Ewa ma ka la 22 o keia malama a pau ae ke kolera.
E heluhelu nui ae i na olelo hoolaha a ka Papa Ola e oili aku nei ma kekahi wahi o ka makou pepa o keia la.
Ku mai no a holo i ka po Poakolu iho la ka Miowera no ka Akau me ka lawe ole i kekahi ukana a eke leta mai keia awa.
Ua pau aku i ka hoounaia no ka mahiko o Honouliuli na limahana Pake a ke Kilauea Hou i hoihoi hou mai ai mai Kauai mai.
Ua papa loa ia ka wehe ana e makaikai ka lehulehu i ka hale hoikeike o na mea kahiko o ke Kula Kamehameha ma na Poalima a me Poaono a pau ae ke kolera.
Pau i kipakuia na wahine kau lei i ke ahiahi Poakahi i hala. Aug. 31, malalo o na kauoha a ka Papa Ola. Ua papa pu ia ka holo ana o na lio laau poniuniu.
Ua hapa ae ka hae o ka Ligi Amerika i nehinei no ka hoomanao i ka make ana o C.L. Dodge, kekahi lala o ia hui, makai o Kakaako, a luna nui hoi o ka halepai Hoku.
Ua hala aku no Lahaina i ka Poaha iho la ka mokukaua Amerika Olimepia e hooili ai i mau lako ai hou. E hoi hou mai ana oia no ka hoopiha lanahu ana mamua o ka holo loa ana aku no Iapana.
Hahana ka wela o ka la i na la i hala iho la, a i ka Poaha nei ka oi loa aku. I ka auwina la iho i hakumakuma mai ai na ao a haule mai la na pakaua eloelo a po wale no ia la. E ole nae ia ahona iki mai ka ikiiki wela o ka la.
Ua loaa aku i ke kakahiaka Poalua iho la he kihei eleele me ke kaekae kanikau, ma alanui Nuuanu, makai mai o ka uwapo o Waipiula. O ka mea nona ia kihei e kii koke mai ma keia keena me ka uku pu mai i na lilo a pau.
Awakea Poaono nei i hooli oia ai ke koena o ka moku ili KeokiWilikoki ma ke kudala, a ua lilo ia J. Calway no $110.
Ma ka Auseteraria i huli hoi mai ai o Keoni Eluene me ka wahine mai Bosetona mai, kekahi mau mea himeni o ka hoikeike Lua-o-Pele ma o.
E loaa no i na poe a pau e noho ana mauka o Kalihi ka laau laapaau no keia ma'i e laulaha nei ma kahi o Aberahama Fenana. Aohe auhau.
Ke hanaia nei e na paahao ka aoao makai loa o ke alanui Kekaulike a iliwai like, a e uhiia aku ana o lalo o na kauhale makoi aku me ka lepo a piha maikai.
Ua ahiahi molehulehu o ka Poaono nei i hookomo mai ai ka mokumahu Rio de Ianeiro mai Kina a me Iapana mai me na limahana Kepani a me Pake.
I ka Poaono nei i hooloheia ai imua o ka Lunakanawai Apana ka hihia ohumu ino o Wile. Iosepa a me Nalau, a ua hoopaneeia mai a noho hou i ka la apopo.
He ilio huluhulu eleele loaa, me ke kala ma ka a'i. O ka mea nana ia ilio, e kii mai me ka uku ana i na lilo o keia hoolaha ana ma keia keena. A hala na la he 15, lilo loa.
I ka wa o kekahi mau makai kaulio e huli hoi mai ana no Honolulu nei mai Waialua mai, i ka po Poakolu nei, a ia laua i hoao ai e a'e mai ma keia aoao o kekahi kahawai ua lilo aku la laua i ka wai me na lio, oiai ka wai e kahe ana me ka ikaika ia wa, a me ka hana nui i noke ai a pae i kapa. Ua lilo aku ke kuka o kahi o laua i ka wai.
He poe kiure haole ka i waeia e ka Ilamuku i kakahiaka Poalima nei, e pili ana no ka wehe ae i alanui ma kae muliwai mai Ulakoheo a ka uwapo a Kamika, a mai laila aku hoi a alanui Vineada Ua hooholo lokahi ia ia manao, a e paepae pohaku ia mai ana ma kahawai mai, me ke noi ae i ke Aupuni e kuai aku i na aina ma kahi o ia alanui i manaoia.
Mai kekahi makamaka mai e noho ana ma Kalawao, Molokai, i loaa mai ai ka lono ia makou e pili ana i ka hoole o na keiki o ka Home Pauahi aole e hele i ka hana ma ka la 2 nei. I ka ninauia ana aku i ke kumu o ko lakou hele ole ana i ka hana, ua pane ae lakou, "O ka la hanau keia o ko makou Moiwahine Liliuokalani, nolaila, aole makou e ae e hele i ka hana." Ia wa ka i olelo mai ai o Akawana, ka hope luna nui, "Aohe Moi, he makaainana wale no."
He 70 a keu ka nui o na poe hana i ohiia ai no ka hue ana i ka ukana o ka Poakahi i hala. I ka Poalua mai i hele aku ai lakou me na wahi kapa moe a noho i kai o ka uwapo Osianika e hana ai a moe no iloko o ka hale waiho ukana. Holo no hoi ka Auseteralia i ka po Poaha nei, hookau nui ia e hoi i kauhale. I ka luna nui o ka uwapo Osianika na lilo i ka ai a me ka i'a na keia poe hana. Ua hoomaemaeia lakou me na aahu i ke kukaepele i puhiia, a pau ia, holoi a auau me ka wai i paipaiia me ka acida cabolica. Hookahi o ia poe i wela na maka i ka hao nui ana ae ma ia wahi, a lilo hoi la i mea makou no kahi poe a haalele i ka hana.
I ka Poaha nei ua loaa aku i na kiai Hale Dute maloko o ka hale hoahu ukana o ka hui mokumahu Osianika he 610 hapalua paona tini opiuma. Ua loaa aku keia mau tini maloko o kekahi mau pahu i hoailonaia he mau pahu hua-ai. He 160 tini i loaa aku iloko o kekahi pahu i hoailonaia me ka S, a he 450 hoi tini i loaa aku iloko o ekolu mau pahu i hoailonaia me ka M. & Co. Eia keia mau opiuma a pau malalo o ka malu o ka Luna Dute Nui.
-
HOOLAHA I KA LAHUI OIWI.
E haawiia aku ana e na wahine o ka Ahahui Hawaii Manawalea, na mea-ai i na poe pilikia mai ka hora 11 o ke kakahiaka a hiki i ka hora 4 o ke ahiahi ma keia mua aku. A ina e hoololiia ka manawa, e hoike koke ia aku no. Ma ke kauoha.
EMA M. NAKUINA,
Kakauolelo o ka Ahahui Hawaii Manawalea.
sep 9.
-
MA KE KAUOHA
-
KEENA O KA PAPA OLA,}
HONOLULU, Sept. 2, 1895.}
Oiai, aia na kauka i hoolimalimaia e ka Papa Ola ma ka Halemai Kolera kahi i noho ai no ka malama ana i na poe ma'i, ua hiki no i kela a me keia mea ma'i ke loaa kekahi kauka e ae i laikiniia ana e makemake ai e lawelawe aku iaia.
WILLIAM O. SMITH,
Peresidena o ka Papa Ola.
sep. 9-3mnw.
-
MAU RULA NO KA PAPA OLA.
KEENA O KA PAPA OLA,}
HONOLULU, Sept. 3, 1895.}
1- O ka lawe ana i ka i'a, i'a-iwi, a i ole ia, o kekahi mea ulu paha o ke kai a wai paha, mai ke kai, a i ole ia, kekahi awa, loko, muliwai a kahawai paha, mawaena o ka Lae o Makapuu a me Kalaeloa a mai na kuahiwi o ke kai, ua papa loa ia.
2- O na hale inu rama a pau a me na wahi e kuaiia ai o ka waiona ma ka Apana o Honolulu, ua kauohaia e paniia mai ka hora 6 P.M. a ka hora 6 A.M. o kela a me keia la.
Ma ke kauoha a ka Papa Ola,
WILLIAM O SMITH.
sep. 9-3mnw.
-
RULA O KA PAPA OLA.
KEENA O KA PAPA OLA}
HONOLULU, Sept. 4, 1895.}
Ua papaia ka akoakoa ana ae o na heluna nui o ka lehulehu ma kekahi wahi hookahi iloko nei o ka Apana o Honolulu. Ua pili no keia rula i na akoakoa anaina haipule, na aha puhiohe a me na wahi e ae o ka lehulehu i maa i ka puuluulu mai me na heluna nui.
Ma ke kauoha a ka Papa Ola,
WILLIAM O. SMITH,
Peresidena o ka Papa Ola.
sep. 9-3mnw.
-
KEENA O KA PAPA
HONOLULU, Sep. 2, 1895.
Aohe mokumahu, mokupea a waapa paha o kekahi ano e haalele mai i ke Awa o Honolulu no kekahi awa e aku o keia Paeaina me kekahi palapala ae ole mai ka Papa Ola aku.
Aohe mokumahu, mokupea a waapa paha o kekahi ano e haalele mai i ka Mokupuni o Oahu nei no kekahi Mokupuni e aku o keia Paeaina me kekahi palapala ae ole mai ka Papa Ola aku.
WILLIAM O. SMITH
Peresidena o ka Papa Ola.
sep. 9-3mnw.