Ka Nupepa Elele, Volume VIII, Number 5, 31 July 1886 — Ahaolelo o 1886. [ARTICLE]

Ahaolelo o 1886.

nana o ko lakouj4a. malia aia paiia mulailii kāhi a keia akamai i hana ai i kana hana kaili noonoo.

Ia wn, ku ao L\ he;-i mau haia wahine a hele aku la a hiki aku la lakou mawaho o ka pa, a nana ae la ma o a niaanei, aole lakon i iWe iki i kekahi mea, kc lohe nei 110 nae lakou i ko kani o□» pila l.a, ia hbc>kelo i)kc aku lā Inkou ma kalii o ka lf>o o ka pila, nolo i loihi ka lakou hele ana 1 *ku. aia hoi, iko aku ]a lakou i kekahi ke•'j:i n pili an'a nmf"!o « leeknhi kumulanu, ■ 'ua aahu ia oia me kekahi koloka eleelo 10-, ihi, a he mau kamaa buti loloa kona e komo ana, ahe wahi papale " uuku nniouou ma koiia poo, n e hookani ana nae oia i kana pila. _______ _ ___—- - -

La Haua 54, lulai 6. Halawai ka hale ma ka Poalua, e iike me ka-hoopanee ana mai keVa pule mai. t Na Palapala Hoopii. Na Nahinu mai Kona Hema i heluheīu mai he hoopii e noi ana, e mare hou na kane tne na wahine i loaa na kane a wahine i ka mai pake.

Nana rio i $1,500 no la hoemae&iae hou ana i ka hale kula haole ma Hookena, i ke komile Eookolokolo. Paehaolo mai he niau hoopii !ehu><>« loa. Haawiia ike kemite o na *in9|a«P"ni. Wight mai Kohaui ī heluholu m»i i keialmau hoop'i. I $10,000 no na alanui me alahaka. B hoihoi ika hnle hoo kolokiolo mai Wiimea a i Koha!a, 1 $3000 no k* ana'. Aole eae ia e aie i umi t'*usani a i kanalima tausini J-»la Ao!e i kan«wui opHuma. Aolo haawiua" kokua ne na laina mokuahi. Eae ia na kanaka w*iona oko[eh:io w»!e no. Aole i haawina d»l* manuwa Ilawaii. Aole e poni ia ka Moi i Etuepcra ne ka Pakipika. £ hoemi ia na haawlna d-.la o ka oihana koa, l haawiua 'kokua no ke ■ kula kaikamahiūe o Kohala. Waihon ma ka papa.

Na Kaiinamauo tna'i lla nakua, ho hoopii e na' an* e hoopau ia ko kauawai lona nlauui nui, I papa Komi:>iiit *latiai. E ohi ia na dal* no ka hana ana i ui alinui mai ke keena Kiaaina. Wailioia ma ka pap«.

Mai Puna na Kekoa. e hoonoiio hou ia i mau inakai no ia apana. E hoolako ia na hope niakai nui mo' na pepa pooiet*. Haawiia i ke komile o na aina Aupuni.

Na Kakiwv mai Haanapali c uoi mai iinu, aole <? hu*w! ui kekaiu uku hooaiau 1 na lunu Aupuni i pau ko 1 kūu aoho ana i ka oih;ni;\, \V;uho ia in;v ki papa. A i muu makai-paipai i na keiki he!< ole t ke kul». Huiwiīa ike Woi«itc on \ aina Auponi, A e hoopanee loa ia ke kanaw.ii e huikahl an:i ike K thin;i Wmwii. Ilai lu' Kuhina Wuiwai.

Iv T a Aholo ■■mai < ,-Ijahuīī!ia, o hoopaiua na aina niahiko a.pau o Lnhainr. nie ka p;i. Hoike Komite Mau. Noi inai 0 Kaaku Wig!a e hoo'n:u;i ia aku o'a mii ka noho ana lie lala 110 kc komite Waiwai, ma o ka hooweliawaha ana o kekahi hnj>a qka hale ika laua heike i T\ r aihp ia mai ma ka Poaono. ■ Hoaknknmai oia j kekahi mau kumu 'kupono. Mahope iho o na kamailio ana no keia kumuhana, ua ninau ia q ua hookuu in oiu. Na T>ihopa i hoike mai ika liana n kp knniit,e Iloonaaiuio e pili ana i na hooponoppno hou nna i ke kanawai kula o ka Paeain», on hooliolo lakou e waiha ma ka pipa. Waihoia ma ka pa'pa a noonoo p U me ka bila kanawni mai.

Hoike a ke Komīte W«r. Na be Kahina Kipikona i hoike ma i i "kA nui oka aie I hoomaopopoia ma!ok o 0 ke keena Kalaiaina he $104,848, aoi c nae i pau pono ka hoike e pili ana no i a keena, oiai, e hiki hou mai ana no paha he mau bila koi mai na mokupuni &c. : Na ke Kuhina aina e Creighton i hoiko mai ika aie ma kona keona, o ia keia lie $12,353.60. Ua aio ia keia dala ms> ka inoa maikai o ke auipini. Na ko Kuhina Waiwai, P. p. Kanoa i hoike mai i na aio o kona koena he $1, 218,554.56.. Un nift ia ka inoa maikai o ke aupuni.

Na ke Kuhina Loio i hnj^ e ma j |.t B ni^ 0 kona keena, J. T. jna na mahele elua, «o tm huina nm lie $6,6G6.50 oi aku a mai palia. Ma ke a Kflkina, ua Avaiho ia tia hoike m;i k« p«pii n;) ka uriuhi a ruo ke pa» ant. Ona hoike 8n!l k o!a 0 ] ca papa Kuhina, e like roe ke kauolu a ka olela- liooht>J« a Kakina, e hoike pakahi aiai lakou 1 na aie o lee aupuni ma kela «ne keia keena Auouni.'

Ma ke noi. U a ka hale. Ma ka hahiwai hou ana o ka hale, ua hoike m»i ke komite knl iau poepoe ui nmkaukau ka hila kana wai e alai *na i na alanuioLahaina, Wailul:u, Kaliuiui, līilo, a me Honolulu.

Nā Olelo Iīoobo!o. Na DicWej r i hoolaho .mai iiei bila kanawii e hoololi ana j ka p. 20 o ke kumukanawai. Hoolaha pu inai no hoi e niuau ana i ke Kohīna. Waiwai i kn la apopo. Na Kaulukou he olelo liooholo, e waiho ia mai na kops o ka Bul|:o I o na oielo hooholo e ka Aha Kiekienla ks keeoa Kalaiairni.. ■ | ■ ': v Na Kani he olelo hooholo e halawai ka hale i ekolu po ma ka pule e hoomaka ana mai ka hora 7 ahiahi. t)ia na poPoakahi Poakolu me Poalima. lloololi mai ka Loio Kuhina i e'ima w;ilo no minute e kamailio ai kela rhe keia hoa koe ka ae ana o ka hale e hooloihi aku na liamailio ana. Jfa ka ninau ana ua hoopanee loa īa. Hoolaha mai n Kaulukou he kanawai e kukulu ana i hale kula a« kaua moana a me kalepa ke.. Nana n<> he olelo hoolaha o liio na Bisa Haawina : hana no ka ia ma kela me keia la. Hoopaneein. Na Kaai he olele hool,c'o i elima minut« pakahi e kamailio ai kpla me keia hoa. Hoololi mai ka Loio Kuhitia. ;Ke ae ole ka hale e hooloihi hou aku i kana kamāilie aaa." Hooholoia.

Helulielu mai o Kaulukou ] kana bila i hoolaha mua mai ai e kauoha ana i ke Kuhina Kalaiaina e uku akuj& Mrs. Swan &c.

Hooīiha mai o Kalua b'i!ft kanawaivj

Heluheiu mai o Kikaha he b'la kanawai, e pili ana ika hookui aQa ona maku ma ka moana. Hnawiia Ikp koinite pai. Ma ko noi ua hapana. _ Nn Hana o ka La,

Heluhelu ekolu i ke kanawai e pili ana ike alai ana i na alanui p Honolulu, Lahaina, Wailqku rae Hilo. Heluhelu ia ka kanawai. Mahope iho o'na. kamailio ana ua hoololi 1a e holhoi heU i ke komite ho ka hooponopoho ana.

Heluhelu elua ann ; ike knnawai e pih ana i ka poe aie (Banekarupa.) -Nooneo pokahi ia na pauku oke kaHawai. Mahope iho oka ia ana o na pauku a pau o keia kanau-ai, ua pakui o Palaunu he pauku hou, e haawi i ke komite wae.

Ma ke ka-pae ia ana o na rula, ua hoike mai ke komite hooia bila, kanawai uakakau inoa ka Moi i ke kanawai e haa\yi ana i ka mana i na lunakanawai apana a me hoomalu 6 hookolokolo i na hihia kue i ke kanawai kukulu haie pale ahi (*cc. * J±oopanee ka hale. La Hopa 55. lulai 7, iLalawai ka halo elike me ka nuu. Ma ke kapae ana o nu rulo, uu heluhelu mai 9 Kalua he hoopii mai a Kunukau e haawi aku.ke aupuni i sila nui no kekahi aina aupuni ana ī ai. Ilaawiia i ke komite hookolokolo. Na Olelo Hooholo me na Eila. Na Kauhane i heiuhelu mai he I£onawai o hoom«na ana i Papa uaua e hooponopeno na keiki e lioonatjiuao ia ana ma na aina e. Waihoia no ka heluhelu elua. Na J£ftulukou i )ieluheju mai i kakahi bila Kanawai o pili ana ( ka. hoemalamalama ia o ke kulanaknuhale o Honolulu. JTaaw;ja Kohiile Pai^ Nu Kaur' nman ® i heluhelu mai i keka'ai kanawai no ka hoonoho īj»tia i Papa Uia Hawau, a e hoololi. aua i;.Ba p. 1. 2,:) o na kanawai o ISoS, Ilaa wiia' ī ke Koiuile Pai. r Hoōlalu lu-ii o K'eau. a heluhelu pn niai uo ia i kekahi kana\v*i e h»awi ana i uku hoonuiu J. M, Kapena. Mi Ue kapao is aua o na rul» ua heluhelii -'iīua i;i m;i ke poo, a waihoia nn\ ka papa a noonoo pu ux me kekahi hila knnawai e!i\e me ia. Waiho maJ o Dickoy i jki»na ninau i hoolul;a mua mai iii e n|n;'uana i ke liuhiua Waiwai. Piue mai ke Kuliina P. V. kanoa, aoīe oia i liaawi aku i kokahi ela'a. a nole oia ī haawi aku i kekahi inea, ia aplo oia i kauoha i kekahi meu e hauwi |iku i ke «l ila. Ua , uku muu ia mamua'o koi|a :iosy ana i ka oihnna. l'ane hou mai o Divkt-y. e h'srjkohu ;a i ; komite 3 l«U ua lakou e. hn-i iNio i kei» j m«u. Hool«>a, koe wa!e no a Hwe j I oia i o!eb honholo. ' ! | Ka ke Kuhiua Wai wai i hoola|u niai he j ikanawai, a heluhelu pu njai no i *u katu- j i'wai la e hooponopono ai i, k» «io i na hlo | oi*aoīh'*ua hookoiokolo, j /}R?luhelu alua ia ma k<is;a n I) a:\wi ; ia i *ke komilo h«tiko-okoijo. 1 Na I)kkfy he o!elo hoohoo, e biuohJ nna i ke Kuāinu Waiw .i e n|aa |x>no ia j 1 k« ukit a«a u »» Unui nan« lipan», 1

Apono īa k» olelo hooLoio. j Koho ka noho i koiuitc ma kulii <> Kau-j kii Waika-i waiho-mai o Kikikini, a u na | ko.mito nana- e. . haoj;onqpono_ ke ka-na wni j bmickaru.piī, eia o Kaulukou, Kukini, ])o- j •le, Loio Kuhina a me Ake. j Ma ke noi ua hoomaha ka hale. I Ma ka halawai hoū ana o ka hilo, na noho ke komue o ka hale no ka .nna i ka Uila Haawina. Wa ko noi a Ka,-. ul-ukou ua hoopankoko ia ke komile a n:ina'i lioike nuu i ka Liila kunawai-. e uku j ana ina luna aupuni, i hoolaha koKe» i« ! mni e ke Kuhina Waiwa} i ke kakuhmka j a uft hooholo ke/komite e haoholo loa i< ka hila me nii hoololi. Ma ke noi, ua heluhelu ;.lua ia ms kuna poo a haawiin no ke kaki,iu poepoo, a hel'uhetu ekolu ma ka la apopo. Uwapo no Pukoo . S 2,000 ■" " Napoopoo me Hoopuloa 800 Uwapo no Kailua 1,000 " il Kaunakakai 2.000 '• " Kamalo 1,800 " •' Waimanalo ' 2,000 " " Waimea, Kauai 2,000 " u Kapaa, Kauai 2,000 " " Kaunaloa, Puua. 2,000 '• " Mokulau, Kaupo, 800 as> apae Hoein 1,000 Awapao o Kuln, Puna 500 Heleuma ine Mouo 3,000 Hale ipukukui hou o M*kena ..500 Hu!c tpukukuT"o Makahanālōa 6ĪT(T" Hale ipukukui hou o Honolulu 4,.000' Halo ipukukui hou o Kalaeloa "3,000 Hoomaemao me na lile hoohana īpukukui v' : 12 000 Kuai ana i!\ Eleu -39,839.18 Lilo hoohana hooholo mokualii 15,000 ! Ma ke nei a Pa-lnuna, ua lioopaum ke komiie. * . Heopanee ka hale. La hnna SC, īuiai 8. * H«!awai ka hitle i ka mnuawa maii. Ni p<lapa!a heopii. Knpae in na rnla a waiho mai o Kumi he noi mai Honalulu djni, e hooloihi in ke aiiinui Maunakea a hui pu me ke ;il;uiui Kukui e hooloihi ia iina, a i 6,000 dJa e hookawale ia iio na lilo o ka hana nn« Waihoia ī ke komile o m Hana llou Na Kakeia i waiho niai i keia nv-,u nni 1 E kukuluia i kula haole ma W iehu. Ilaawiia ike Komile Hoonaauao. 2 M»i, līana Iwai, e hoopawa ka hoolimalima o ka aina ia Kamai a e hoolimaliena m nku ua aina la Ika poff"o noho ana iluna o"ka aina. . Haawiia īke komue hoōkolokolo. y Mai Hoouauli mai, e kuai ia na aini aupuni m« ka poe he mau kuleana ainā ko lakou ma keia AY«ht, aole lunji aupuni i !<ohola i lunamakaainana, aole-e l.aikiiii '.>' k.a.opiu'na. ona makua mea keiki lehuūhu e hele ana.i ke kula haole e hookuii j» j mai ka auhau kula ae e kau ia nna iiuna o na haumana, Haawiia i ke komile huikau. ■ Hoike a na KamUe Kuman. Na ke komite kalepa ma o Lilikahni i waiho mai īka lākou hoike no ke nai i waihoia mai eko Puna poe ma o Kekoa j-.li*,: i haawma kokua no ka holo am o k> j stoku no hookahi nnnawa i ka malama ma Puna, a ua manao Ue komite e waiho ma ka papa a nnonoo pn ka bila h«awim, Waihoia ka hoike ma k« papi n lai we mai ka hapanui i ka iakou hoike. ; iloike JfcComite Wae. Nn Kakela ke kf>mite w.ie i hiawiift ai jka bila kanawai e pili anā i ka auh;m niaI luna ona pake e noho nei a e komo mai j ana, i waiho mai i ka lokou hoike mamuli j o ka niele pono ana, a ua inīinā® ke komiit« e hoeholo ika bila. VVaihoia ka hoike ma ka papn a noonoo pu me ka bila. I Nā ke kornite kakau i hoike niai, iua pau kā bila no ka uku anā i na lilo h hiki ika 1a 31'o Augate ike kakau poep' e ia. : Na Olelo Hooholo me na Bi!a

Na Nahinu i heluhelu mai no ka wa mua i ka bi!a e hoololi n-na i ka pauku 2 o ka mokuna 43 o na kanawai o ISS2 e pili ana iua auhou. Heluheluia ka bUa ma ke poo a wailioia maka papa a neouoo pu īue k.ekahi bila ano like. ■

Na Likikini he olelo e ninaū ana i ka manao pili kana wai 0 ka Aha Kiekie no ka bila e auhau ana ina pake, .mamuo o kō ka hale noonooana i ua Lila la. Hooholoia.

Na Kalua he oielo e hookomo an» iioko 0 ka biia haawina i 5,200 no ka uku ana ia mai no ka hana i iawelawe ia e Mokohi a 1 uku ole ia elike me kā mea i hooholo in i kela kau.

Noi o Kaulukou e haawiia i ke komito wae ka noonoo aua i ka o|el© hooliolo.

| lloololi mai o Kakina ika huina o ka oielo hoohoio elike me ka hoakaka a ke 'lii Waila, he 83 huakai i Molokai me Linai no ke 50 elala oka huakai, %ua like me 4,150 walo uo. Apono ka oiea nana k? olelo hooholo i ka hoololi. Ma ka ninau ana i ka olelo heohole 110. ka haawi ana i ke komite ua liooholoia e I haawiia i ko komite hookolokola. I Noi o Kakela o hoopaneo i ka nooneo |nna i ka bila kanawni e pili ana i ka aui hau, a i k& Poaha o keia puie ako. Apono ia. Hoomaha k» liale. Noho hou ka halo i ka ijiuina la, HooUha mai o Kauuamkno he hlh* kana- • wai e hoolol? ai ina paukii 14, 15, 16, 17, 23 oke kanawai e ai ik* oihaiui aopalapalae ke anpuni, ij«pouoii »ns t;;i la 10 o lanuai'i 1565, amf ka pauku IS, 23oia kanawai no, a i hoM«H ia*i e ke kanawai »okuna 15 i apoinoia ma ka !a 18 o lulai, IS7O, a e hoopau'ī na pau'«u H. 12 a aie 13 oia kanawai no. o ka mokun* 10 o ke kanawai liivila i olelo ia, a me kā pnuku 1S o ka niokunu 15 ! o na k'n.iw.-i i apotioia mn k;v la 1S o luhi IS7'.J, a e hookomo i (nuku hou oia pauku I*3 (h) me 23 (eU 2 līe hila e ljiaawi ai tka iv.amana i ke Kuhina Knlaiaina o haawi i k* •inea nc»> mai t lnikinl ku«< aku « k;v opinmf* anw hana paha i ■ haoa;* i:!e k t opmma i hoop*o ia m*i i!|ofco o ke>a anpuui. Na N"ahjntt ho olelo hoiholo e knuoha sna i ka FVi'*skienj o kk Papa Oiu o hooh»ko koke i* tio na apana o Koaa Akau me hou* Heaia mamuli o k» *U'i loi an t o Kanka BakcK j \T-Jhoi4 Ua oleio hoohol|o ma ka « pu kt I>:U ha\vy[lna, ; Xif o Likikini o hapai tA na haua »♦ ka , hA . : , ! i