Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 17, 22 March 1862 — No ke kanu Pulupulu. [ARTICLE]

No ke kanu Pulupulu.

Manao kokua i na mea i haiia iho nei, no ka waiwai io o ka Pulupulu ma keia Kuokoa o keia pule i hala aku nei, ma ka la 8, o ka Helu 15, olioli ka hoi o loko. Aka hoi, he mea ole no nae ke kanu ana a me ka hooulu ana ia mea, ke kanu ke kanaka a o na kanaka paha, i hookahi, elua, a ekolu paha kumu Pulupulu wale no, aole no e waiwai ana no ka uuku loa maoli no hoi. Aia he mau haneri kumu, a he mau tausani a haneri tausani paha, a he mau eka, a kanalima, a haneri eka, a tausani, a he mau tausani eka no, a he haneri tausani eka, a pela aku hoi; alaila, waiwai, waiwai, a waiwai no. I kuu nana ana a me ka hoomaopopo ana hoi no ke Sea Island Cotton, oia no ka Helu mua he Pulupulu maikai loa, aia ma na aina kahakai oia e ulu ai. No ia mea hoi, ma ko'u nana ana ma na aina kahakai o na Mokupuni nui o kakou a pau ; e hai ae au ma Oahu nei ka mua. Mai Kulaokahua a hiki i Mauna Pohaku. Mai ke kahakai o Kaakaukukui me Kukuluaeo, a hiki i ka Pikohao, mai Kalia aku a ka muliwai o Apuakehau a Waiaula, mai ka piko one o Paliiki, Waiaula a ke kula o Kauahui a Kaluahole, mai Kahala aku a Waialae, Wailupe, a Kuliouou, Maunalua, mai Kalapueo i Waimanalo a hiki i ka muliwai o Puha, mai ke kapa muliwai o Puha a ka lae o Kaohao, mai ka lae o Kaohao a Kailua a Kalapawai, mai ke kula o Alele a ka pali o Mahinui, a holo ae i Oneawa, a malaila'ku i Mokapu, pela no ma Kaneohe, mauka a me Heeia Uli, me Heeia Kea, Kahaluu, Kaalaea, Waiahole, Waikane, malaila ko'u ike ana i ka malama Pulupulu nui mamua i ka wa o Liliha e noho Kiaaina ana. Mai laila a ka lae o ka Oio, pau ka poku. A mai Kaawa, o Koolauloa a hiki i Keana, a Kahuku, a Waimea, pela no mai Punanue, a Maeaea, Poala, a mai ka muliwai o Mananui, Mokuleia, a Kawaihapai, a Kahakahu, pela no ma Makua, Naohiki, a me na Keaau, Makaha, Pokai, Moali, a Nanakuli, mai Waimanalo a Kalaeloa, a hiki i Kapakule, ma Puuloa, a me Hulana, Kahakai. A ma ka helu elua a me ke kolu, ua hiki no laua ma na aina mauna e, a pela no ma na aina aa. Pela no ma Kauai a puni, a me Niihau. Pela no ma Puna, Hawaii, Kau, Kona Akau, a me kauwahi o Kona Hema, a me Kohala Hema, a hiki i Kapaliiuka, ma ko laila mau wahi, ma kahi ua ole. Pela no kauwahi o Hana Hema, Maui, Kipahulu, Kaupo, a mai ke kihi a-a o Honua-

ula, a hiki i Kalepolepo, a mai Hamakuapoko, a hiki ma Waihee. Pela no ko Lanai me Molokai. Ke hookaawale ponoia na wahi e hele ai na holoholona, a me na mea kanu. Aohe Kanawai e ae e pono ai keia mau mea elua, o ka pa wale no, he papohaku, laau, laau lapalapa paha, a hao paha. No ka mea, oia ka hemahema nui ma na aina kula e waiho la a pau, mai o, a o. Ina ua manao ke kanaka a o na kanaka e hana maoli ana mamuli o na hana mau ma keia pae aina o ka pa ka hana mua a mahope mahi ka aina, a kanu kela mea keia mea kanu, e pomaikai ai ma ka mahiai ana a me na hanai holoholona ana, no ka mea, ua kaawale na wahi o laua. I kuu nana ana a manao ana no na aina kula i hoikeia maluna, aia ma na aina konohiki no a me na aina Aupuni hoi ia mau wahi, a ina paha, ua mahaloia ka hooulu ana i ka mahiai a me ka hanai holoholona, a he mau kumu waiwai nui keia i iiniia no ka lako a me ka hoolakolako ana i mea e lako ai ke kanaka. Aole no e loaa ia ia ka lako ke loaa ole ia ia ka aina, kahi ana i manao ai e mahiai, a e hanai holoholona paha. Aka, ina he manao maoli, ko ua kanaka la a o na kanaka paha, oia ano, e hoolakolako i mea lako ai keia noho ana oiai e ola maikai ana, e hana no me ke konohiki a o na konohiki paha, a i ole ia o ke Aupuni paha, oia na aina e waiho wale ana aohe waiwai loaa malaila, a ua manaoia he waiwai ke hanaia, e hiki no ke kuai aku i loaa mai ai ua aina la a mau aina paha, a i hiki ole ia, e hoolimalima mau makahiki, a pela e loaa mai ai elua wahi pono e imi ai, o na konohiki mea aina oia ano, a o ke Kalaiaina ma na aina Aupuni e pili ana ia ia, no ka mea, he mea ia e pomaikai like ai na aoao elua. A ina hoi, he poe ilihune loa, a ua paa ka makemake iloko e imi i mea e lako ai, e hiki no ke hoolimalima me na aoao mua i haiia nei, me ka hai maopopo aku i na kumu manao kupono e hanai ma ua aina nei ana manao nui ai e pomaikai ana na aoao elua, a me ka hai aku he mau hope hoopaa kupono no kona hemahema paha, a i ole ia i mea e maopopo ai i ka aoao mua kona mau manao, me ka hai mua aku, aia iloko o ka waiwai e loaa ana no loko mai o ua aina nei, hapalima, hapaha, hapakolu, hookahi paha, a i ole ia he mea e ae paha, oia ko ka aoao mua loaa, aia no ma ke ano o ka hana ana, ina ua waiho hemahemaia ka aina aohe pa, a he nui hoi ka hana ana, a me ka hooponopono ana, oia na lilo mua o na aoao elua. A no ka ikaika o ka hana ana a ka aoao elua, a me ka hoomalu pono ana o ka aoao mua e holo pono ai ua hana nei. A pela e loaa maoli mai ai ka lako i ka aoao elua, a pela hoi ka aoao mua; aole nae kakou e manao e poho ole ana ma kahi manawa keia mea, aka, ma ka hoomau ana o ka hana a me ka hooikaika mau ana e loaa maoli mai ai keia kuko ana. Aka, he mea ole maoli no keia mau kuko ke hana ole ia. A ina hoi ua hana aole nae he hoomau i ka hana ana, he mea ole no ia. A ina hoi ua hana a ua puka mai ka loaa, a no ke poho ana i kekahi manawa haalele, he mea ole no ia. A ina ua hemahema ka aina i manaoia e mahi a e kanu i na hua a anoano paha, a ulu ole o ua aina nei i na mea i kanuia, he mea ole no ia. Nolaila, aole paha kakou e hilinai ma ka nana wale ana aku i ke ano o ka aina, aka o ka nana, a me ka hoao kahi mea e maopopo ai, ka nana i mea e ike ai ua kupono a kupono ole paha, no ka mea, ua maikai no kauwahi. Aka, o ka hoao ana, kekahi mea e maopopo ai ka hana ana. I ka nana ana o kekahi i ka aina a makemake nui, a hoolei oia i kahi mau hua a anoano paha, ma ua aina nei a hala ka malama a he mau hebedoma paha, a i ka nana hou ana aku malaila, aia ua ulu a maikai, alaila ike maopopo oia he aina gula a dala no ka keia, alaila hele koke no ia imua o ka mea nona ia aina a nana paha e like me na mea i haiia maluna, a o ka lilo no ia o laua i mau mea lako. IOANE II.