Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 36, 3 September 1864 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Eia hoi, aole au i kauoha aku ia oukou, aole ma ke kakau ma ke ano lalani pololei; a aole no hoi a'u olelo, ua loaa e i na haumana na hua mamua o ko lakou hele ana mai. Eia ka'u, aole nae e pono ke kakau iho ia A E I a hiki i ka W, no ka mea, ua paa naau e na inoa mamua o ko lakou hele ana mai i ke kula. O na inoa kai paa naau e, aole o na hua kai loaa e i kuhihewa paha oe? A i ole, aole la hoi ou ike i ka'u mau mea i kakau ai.

 

Ke olelo hou mai nei hoi penei; "Ea! e kuu hoa, e nana i kou manao i kukulu ai, no na kamalii aole i loaa na hua, A, E, I, O, a pela aku, ua kulike anei kau wehewehe, me ke kukulu ana o kou manao? Ina e manao ana oe i keia mea o ka hoopuka manao ma ka nupepa, alaila, e wehewehe ma ke ano kulike i ke kumu manao, aole e like me keia ke kaawale loa."

 

I kuu nana hou ana i na mea a'u i hai aku ai ia oukou ma kela Helu 31 o ka la 30 o Iulai; ua maopopo no ia'u, ua kulike loa no me ka'u i manao ai, a i wehewehe aku ai no hoi imua o oukou a pau; aole wahi mea a kaawale iho.

 

Ke manao nei wau, ua kau no kau olelo ao maluna pono iho o ka piko o kou poo; a ua pili pono hoi keia olelo ia oe. "O oe ke ao aku ia hai, aole anei oe e ao ia oe iho?" A oia ano like no, "No keaha la e nana'ku ai oe i ka pula iki iloko o ka maka o kou hoahanau, a he kaola nui no ka! hoi iloko o kou maka iho?" Auwe! he kaola nui no ka iloko o ka maka o Kumuao. Heaha la ia kaolo? He hooio, hoakamai, he mahaoi, a pela aku no.

 

E Kumuao, ina e noonoo pono oe, a e hana hoi e like me na mea a'u i olelo aku ai ia oukou, na ke kumu no e kakau i na hua, ma ke ano kikokikoi; aia no hoi i ka hua ana e manao ai, e ike lea no oe, aole ia he mea nahili wale, a aole no hoi he luhi, aole no hoi he hakalia. A ina no e malama ka haumana ia ao ana, ua pono loa no ia; maopopo koke no ke ano o na hua, aole huikau, o ka lehulehu mai o na hua, oia ka mea e hihia ai. E like me ka olelo a ka poe haku mele, "Hewa kuu maka i ka nui o ka lehua."

 

Aole hoi e makehewa ko ka haumana hoopaa ana ma ia ano, no ka mea, aole e ku oia mau ana na hua e like me A E I, &c., e kikokikoi ana no i ka wa e hookui ai i na hua. Aole no hoi he mea paakiki loa ke hoonoho ae i na hua e like me ke kau ana ma ka Papa i ka A nunui, ke maopopo ke ano o kela hua keia hua, alaila, emoole loa.

 

E nana i ko inoa, KUMUAO. Pehea la, ua paa mau anei na hua e like me ke kau ana ma ka Papa A nunui? Aole, ua kikokikoi no, o ka hua K, oia ka hiku o na hua, ua kauia mamua, a o ka hua U, oia hoi ka lima o na hua, ua kauia mahope o K, a pela aku no. No ka mea, ina e ku oia mau ana na hua ma ko lakou wahi, alaila, aole hiki ia kaua ke olelo pu me ka palapala, aole hoi e loaa ko inoa, Kumuao. Ina paha ua kakauia penei, a o uu K m, alaila, he keu aku a ka hemahema loa.

 

Eia hoi, aole oe i hoao e ao aku i na kamalii e like me na mea a'u i hai aku ai ia oukou, no ka mea, ua hoopukaia ma ka Helu 31 o ka "Nupepa Kuokoa," ma ka la 30 o Iulai, oia ka Poaono, aole au kula o ia la me na haumana; oia no nae paha, ua kula no oukou ia la? A ma ka la 31 o Iulai, he Sabati ia, aole paha oe i kula me au poe haumana ia la? A ma ka Poakahi ae, he la lealea ia, no ka hoihoiia ana mai o ka Ea o Hawaii nei; no ka mea, o ka la 31 o Iulai, he Sabati ia, nolaila i hoopaneeia ai a ka Poakahi ka la lealea.

 

A o ka Poakahi, oia no ka la 1 o Augate, a i ka Poalua, la 2, ua kula paha oukou ma ia la, oia paha ko la i hoao ai, aka, aole oe i olelo mai nei pela, a ua hoao oe e like me ka'u mau mea i olelo aku ai ia oe, a he luhi me ke nahili wale, aole loa! Eia wale no kau, "Ua makaikai mau au i ua manao la ou," aole oe i olelo mai, ua hoao, a ua ao aku i na haumana, a he nahili wale ame ka lohi, aole holo, o ka makaikai wale iho no ka! kai no e hana iho oe.

 

A ma ka la 3 o Augate, ua waiho aku oe i ko mau wahi kauna olelo hawawa, ma ka lima o ka mea e hooponopono ana i ke Kuokoa. Me ka olelo mai hoi, "aole ia o ka rula e hiki wawe ai ke ao ana, o ka poe a akahi a hoomaka &c." Me ko hana io ole ana no ka! a hoole wale iho no; me he makapo la i ke awakea loa, e hoolohe ana, "aohe malamalama o ka la." Pela maoli no kou ano.

 

Aole hoi oe i hana mua, a ike, e maopopo ai la ia oe ke nahili, aole loa no! No ka mea hoi, aole io no oe i hai mai nei pela imua o makou a pau loa; nolaila ea, mai hoole wale mai oe. Eia ka'u ia oe, e ua hoa nei, e hoao oe a ike i ka nele, alaila hoole mai. Hoole e no oe me ke ano naaupo maoli.

 

A ina he mau rula kau e hiki wawe ai ke ao ana i na kamalii, e waiho ae no imua o ke akea, e like no hoi me a'u nei i waiho aku nei la, a pela no hoi oe. O kou pono wale no ia; aka, o ko hana mai pela la, aole ia he mea maikai, aole hoi i kupono ia hana i kou hoa, ina he hoa paaua pu kaua ma keia oihana. I ka nana aku, he hooulu hoopaapaa wale no ia iwaena o kaua, he mea hoopukapuka akamai. O kou ano maoli no ia.

 

Aka, aole no nae wau e hopo aku ana ia oe, no ka mea, ina no oe e huhu, a owala mai, aole no e loaa mai na niu a Kane ia oe, ina e huhu iho oe, e okioki iho no auanei kau maka sila i kau pepa; a ina no hoi e owala mai, aole no e ku mai; o ko wahi kikala no ke maloeloe, no ka mea, eia no o Lihauanuenue i kahi e.

 

A ina no hoi oe i piha loa i ka ukiuki, imi loa no ia'u; malia, he Hawaii imi loa ka oiwi; a ina no hoi no Lanai, kokoke loa no ia; loaa koke ae no wau ia oe e noho ana no i ka malu o ka Oliana. Ua lako, aole he hemahema. He Ihe no, a he maia no, aia no i kau mea e koho ai.

 

Eia hoi, ke olelo hou mai nei hoi oe; penei. "Manao alua. No ka hookui ana i na hua. Ma keia rula au i wehewehe mai nei, ua kulike no hoi ma kekahi mea, aka, aole nae i pau loa ke ano o ka rula e holo hikiwawe loa ai ka haumana mai kona mau kulana mua a i ka heluhelu; a ina o ka rula keia au i manao ai, a pela e holo ai me ka hikiwawe, ke hoole aku nei au me ke kanalua ole, aole ia o ka rula e hoopono ai ka hana."

 

O keia manaoio, he mau mea no ia e holo hiki wawe ai, a ke ae mai nei oe i ke kulike ana ka ma kekahi mau mea; heaha la hoi! e hai mai i ke koena. Aka, i kuu hoao ana e like me na mea a'u i hai aku ai la, ua holo maoli no, aohe nahili ana. Pela io no i holo ai ka'u haumana.

 

A he mea kupanaha hoi kou hoole loa iho, me ke kanalua ole, aole ia o ka rula e holo ai. Kai no, o kau pono, e like me ko olelo mua ana, aole i pau loa ke ano o ka rula e holo hiki wawe ai. Me he mea la, e hoolilo loa ana no oe i na mea au i apono mai ai i mau mea pono ole. Pela ka oiaio. O kou ano ia.

 

No ka heluhelu ana. Ke olelo mai nei oe, "O ka heluhelu maikai ana, ua like no ia me ke kamailio ana o na mea elua." Pela iho la ka heluhelu maikai i kou manao ea? A pehea, ina no hookahi kanaka e kamailio mai ana, e like paha me ke Kahunapule i kakau i kana Haioa ma ka pepa, a e hai mai ana oia imua o ka lehulehu, me ka noho malie o ke anaina a pau? O kau, aia a like me ke kamailio ana o na kanaka elua.

 

Ke ike maopopo nei wau, aole he maikai o kau rula la; Aka, olelo mai paha auanei oe, "nau hoi ia rula," ke hoole aku nei wau, aole na'u ia. E nana oe i ka'u. O ka heluhelu maikai, oia ka hoike pono ana ma ka waha, i ke ano o ka mea i kakau ia, a i pai ia paha e like me kona ano maoli, &c.

 

Ke ulu mai nei keia manao hai. "Me ke ino, a me ka hawawa o ka Kumuao heluhelu maikai ana i hai mai nei; pela no he ino a me ka hawawa o kana mau rula e hoike mai ai, a e ao nei i kana mau haumana!!"

 

Ua pono no ko huna ana i kau mau rula, ke hauna e mai nei no ke ino. O ka hoomaka ana no keia, hapa kue e no. O na wahi rula kahiko loa no paha kau e malama nei la, a na wahi elemakule a me na wahi luwahine e malama nei la? Oia hoi, o Humuhumunukunukuapuaa, a me Neki. Kai no e imi i mau rula hou. Oleloa no hoi.

 

Ina e hemahema ke ao ana a ke kumu, no ke kumu no ia hemahema; no ka mea, o ka haumana i pono, e like no ia me kana kumu. Oia hoi keia Nanehai. Me ke ano o ke kumu, pela no ke ano o ka haumana. Ina e hawawa ke kumu, e hawawa no auanei na haumana; a pela aku no.

 

He nui loa ka hemahema o na kamalii ma ka heluhelu ana, a pela no hoi paha kekahi poe o kakou. Pela wau i hai mua aku ai ia oukou mamua -- Aole wau i huna ia mea. Ua hemahema io no kekahi mau Kumukula, ma ka heluhelu ana. E like paha me oe, e Kumuao, o kau heluhelu maikai iho la ka! ia, aia a like me ke kamailio ana o na mea elua. Ina paha e kalakala ka laua kamailio ana, a ina paha e kamailio huhu ana laua, me na leo kalakala, he heluhelu maikai ia ea? Maikai io. Ke maikai.

 

No na mea helu, &c. He oiaio no na mea a'u i hoike aku ai e pili ana i ka Helu ma ka Helu 31 o ke "Kuokoa," aole paha, ua hana io no pela kekahi poe o oukou, o oe paha kekahi o lakou? Akahi ua puiwa ou, i pa aku nei ka hana, o ka hikilele e mai nei no ia.

 

Aole no hoi paha wau i olelo aku ia oukou, o ka hapanui o oukou kai hana pela, e kupono ai kau olelo, (ua koe aku nae ka hapanui o na kumu.) O ka'u i olelo aku ai, "He nui no ka hemahema o kekahi poe ma ka helu, aole akamai, &c; a pela hoi, o ke ao ana a kekahi poe kumu &c. Aole a'u olelo a ka hapanui o kekahi poe kumu, ina o ka hapanui ia, oia iho la no; a ina no hoi o ka hapa uuku ia, oia iho la no. Ua pili lua no ka'u olelo ano, aole wau i hoike lea aku, a o ka hapanui ia.

 

Aole no i pau loa na mea e pili ana i ka helu, he mau mea no i koe, aka, o ko hookui e mai nei no keia, o ike ia iho paha oe he ohule. Aka, o kekahi mau kumu iho la no ia, o ke akamai ole o na kumu, o ka hoomaopopo ole o na haumana, o ke ao kapulu o na kumu, ame ka manao nui no ka la hoike wale no.

 

Owau kekahi e hooki nei maanei, a ina e pane hou mai ana oe, a he lalau no, aole nana ponoi iho, aole hoi he hele pololei ma ka mea e olelo ia nei; alaila, aole no wau e pane aku ana. Pau hewa ko'u manawa, a luhi hewa hoi ko'u kino, makehewa hoi ka'u pana ke pana aku ia oe, aole oe he aama kualenalena, a he honu nui kua-ea-ea.

Me ka mahalo no,

L. ANUENUE.

 

Waa Make i ka Moana.

 

E KA NUPEPA KUO KOA; AEOHA OE: --

Ka pu leo nui e ne-i nakolo ana i na moku, ka Elele ahai lono i na mea hou o ke Aupuni Hawaii, a me ko na aina e.

 

Ua kau ka uluna, o Welehu ka malama, o nei mea he make i ka moana. Ma ka Poalima, oia ka la 15 o Iulai, holo aku la o Hopulaau ma, mai Makalawena aku, a waho loa o ka moana, ma kahi e kupono ana iwaho o Kaelehuluhulu, hoomaka iho la lakou e pa-hi Aku, a o Hopulaau no ke kapena o ka waa, he eha paha ko lakou nui.

 

Ia'u i holo aku ai e halawai pu me oe, ma na la mua o Iulai, a hoi kino mai au mai Honolulu mai, maluna o ka mokuahi Kilauea, a lele mai au ma Kailua, lohe mai la au i ka leo e olelo ana, ua make o Kalua, ke keiki a Keawe, o Makalawena, ua nalowale i ka moana lipolipo, aole loa i ike hou ia kona kino kupapau. Ku iho la au me ka noonoo nui, no ka ninau ma ka Baibala, ia kakou a pau, "Heaha la ko kakou ola." A o ka haina o keia ninau, he mahu no ia i pua iki ae a nalo iho.

 

He loihi iki kuu noonoo ana no kekahi mea noiau nana e hoopuka aku ia oe, no na mea hou, a ua puka pinepine ae oe, a kipa ma ko'u hale, a aole no i loaa ia'u maloko ou. Nolaila, ke hoouna aku nei au ia oe, e hookipa oe me ka oluolu i keia leta, ma kahi kaawale o kou kino holookoa, i ike mai hoi kona mau kini makamaka e noho ana mai Hawaii a Kauai.

 

Ma ka po Poaha, a ao ae, oia ka Poalima, ua pa ikaika mai no ka makani ia po, hoomau mai no a hiki i ke ao ana ae. Hoomakaukau iho la no ka waa o lakou nei e holo ia kakahiaka, a he Hooloa ka inoa o ka makani e pa ana ia manawa, a holo aku lakou a hiki i ke Ko-a Lawai-a, lawai-a iho la lakou nei, a loaa he 60 a keu ka nui o ke Aku, holo mai kekahi waa mai Kailua mai, me ka mea ona maluna o ko lakou waa, oia hoi ka Papipi, kuai iho la me ke Aku i loaa ia lakou, a loaa ia mea, inu iho la lakou i ka moana.

 

A i ko lakou hoomakaukau ana e hoi, wehe ae la i ka pea, a o ae la i ka o, a i ka hoomaka ana e holo, aole i liuliu ka holo ana, o ka lele mai la no ia o ke ama, a hulihia ka waha o ka waa ilalo, hooikaika iho lakou e hoolana i ka waa, aole no he lana. O ke kia, a me na hoe, ua pu-a ia a paa, aia maluna olaila kekahi o lakou oia Kamai, he keiki no Maui, au mai la o Kalua, e pili mai ana no i ka waa, pane mai la o Hopulaau, "mai au mai oe, aia a lana ae ka waa." Ike aku la o Kalua ia Kamai, a au aku la ua o Kalua ma kahi a Kamai e lana mai ana me kona hoolana, a ma ia hope iho, ninau aku la o Keakalauolono ia Kamai, "auhea o Kalua," pane mai o Kamai, "eia no," kuhi iho la laua he oiaio keia leo o Kamai, aole ka! ua nalo, ua malama no keia i kona ola, a o Kalua hoi, ua palemo oia iloko o ka opu o ka moana.

 

Hoomau no laua i ka hooikaika ana e hoolana i ka waa, mai ke kakahiaka a kokoke e napoo ka la, lana mai la ka waa, a hoi aku lakou a pae i Wahaiula, me ka hoe no i ka waa, i ka wa e kokoke ana e pae, haoao mai la ko uka, no ka ike ana mai aole ka ha, he mea e ko lakou haohao, a i ka pae ana, ike mai la ka wahine a Kalua, aole kana kane, ano e ae la kona helehelena, ninau koke no kana wahine, "Auhea o Kalua?" Pane koke mai lakou, "Auhea hoi, ua make paha i ka moana." Uwe iho la ka wahine i kana mea aloha o ke kane, a o ka inoa o kana wahine, o Pumaia, no ka aina makani hoi o Kohala oia, mamua.

 

Eia hoi ka ninau, "A no ke aha la hoi ka mea i make ai o Kalua?" "No ka ike ole i ka au," wahi a kekahi, a no ka malama ole ia hoi kekahi, a no ka ona hoi kekahi. Ekolu no kumu e maopopo ai ka make ana o Kalua. 1. O ka ike ole i ka au umauma. 2. No ka ona loa ana i ka Papipi. 3. No ke kokua ole ana o kona mau hoa kekahi.

 

Penei ka olelo a Isaia 11:1. "A e uhola aku hoi i kona lima maluna o ka muliwai, me kona makani ikaika." A pela no ma Isaia 56:2, a me 12. "A po ka la, e uhola aku au i ko'u mau lima maluna o ka poe kanaka kipi." "I ka poe i hele ma ka aoao pono ole, mamuli o ko lakou manao iho."

 

Auhea oukou e o'u mau hoa luhi o ka pono a kakou e imi nei, i ka wela o ka la, i ke anu o ka ua, a me ka makani, e noho mai nei mai Hawaii a Kauai, ka poe noiau, no ka mea, "O ka la o ka Haku, me he aihue la ia i ka po." E hoomanao kakou i ka mea Hemolele o ka Iseraela, ia Iehova Sabaosa, nona mai keia ola ana.

 

I kona mau makamaka pili kino hoi, he leo keia e ao mai ana ia kakou a pau, e huli koke ano, a e noho me ka makaukau, a e hahai ma ka pono wale no a hiki i ka hopena o keia ola ana.

Ka oukou kauwa hoole,

Me ka mahalo,

D. B. POHEEPALI.

Kuloko, Kona Akau, Hawaii, Aug. 23, 1864.

 

Halawai aloha ma Honouliuli, Ewa.

 

E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE, A ME KOU LUNAHOOPONOPONO: -- I ka lokomaikai o ke Akua, ua akoakoa mai na hoahanau, a me ke Kahunapule ma ka Halehalawai ma Honouliuli, Ewa; ma ka la 23 o Augate, nei. Haawi like na hoahanau i ko lakou aloha no ka Lunakanawai panihakahaka i hoouna ia mai io makou nei, oia o A. Kalauhala. O ke Kahunapule, oia o Rev. J. Bikanele, kekahi i haawi i kona aloha. Ku mai oia, a hai mai i kona manao penei:

 

"A ia oe e Kalauhala, no na hana maikai au i hana ai iwaena o keia apana, ka hoopio ana i ka hewa, -- ka hoomalu pono ana i na Makaamana, nolaila, ke aloha aku nei ia oe ka poe a pau ma Ewa nei, e makemake ana i ka pono, me ka pule i ke Akua, o kona maluhi pu me oe, i kou hoi ana aku i Honolulu."

 

Nui no ko makou aloha ia A. Kalauhala i keia la i ko makou halawai ana me ia, oiai ua malama maikai ia mai e ia ka maluhia o ko Ewa lehulehu iloko o na la ana i noho ai e hookolokolo ana.

 

Nolaila, e ke Kuokoa e; e oluolu mai oe e hookomo i keia wahi moolelo pokole, e hoike ana i ke aloha o ka poe pono i keia Lunakanawai, no kona hooikaika ana e kinai i na hewa -- O ka maluhia ka mea maikai.

S. KAMAI.

Waipio, Ewa, Oahu. Aug. 23, 1864.

 

MARE.

 

Ianuari 19, ma Puako, Kohala Hema, Hawaii, mare o Kalawaia k, me Kou w, na Rev. L. Laiana laua i mare.

 

Aug. 27, ma Honolulu, mare o Maihui me Hina, no Honolulu, na Rev. H. H. Pareka laua i mare.

 

Sept. 1, ma Honolulu, mare o Kahawaiolaa, no Kauai, me Kaohele, no Honolulu, na Rev. H. H. Pareka laua i mare.

 

HANAU.

 

Feb. 12, ma Puako, Kohala Hema, Hawaii, hanau o Keawehunahala k, na Haalou w, me Kuelapa k.

 

Aper. 12, ma ia wahi no, hanau o Mokuhinia k, na Kolele w, me Koma k.

 

Mei 8, ma ia wahi no, hanau o Kahula w, na Kahele w, me Kauwewahine k.

 

Aug. 30, ma Leleo, Honolulu, hanau o Inoaole w, na Maria Piiana w, me S. W. Moses k.

 

MAKE.

 

Aug. 19, ma Mokiholo, Kona Akau, Hawaii, make o Lumilumi w, he biwa kona mai i make ai.

 

OLELO HOOLAHA.

 

NO KA HOOIAIO IA ANA MAI O KA MEA nona ka inoa malalo e ka Hon. Ab. Fornander, i Luna Hooko Kauoha o R. P. BRACY, (KELE,) he haole no Kula, Maui, 'i make aku nei. Nolaila, o ka poe a pau i aie ia ia, e hookaa koke mai lakou, a o ka poe hoi i aieia, e hoike mai i ko la kau kuleana, mamua o ka la 2 o Novemaba, 1864.

J. D. HAVECOST.

Luna Hooko Kauoha o R. P. Bracy, (Kele.)

Wailuku, Maui. Augate 3, 1864. 141-2m.

 

OLELO HOOLAHA

-- O KA --

PAPA NANA KOHO

-- NO KA --

APANA O HONOLULU,

 

KE HOOLAHA AKU NEI LAKOU I NA mea a pau e koi ana he kuleana e koho no na Lunamakaainana, e halawai ana lakou e kakau i na inoa o na Kamaaina o ka Apana o HONOLULU, ma ka Hale Kula o Kalihi, ma ka Poakahi, ka la 5 o Sepatemaba, 1864, ma ka hora 11 o ke kakahiaka. Ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, ma ka Poakolu, la 7 o Sepatemaba, ma ka hora 11 o ke kakahiaka. Ma ka Hale Kula o Kawaiahao, ma ka Poalima, la 9 o Sepatemaba, ma ka nora 11 o kakahiaka.

JNO. MONTGOMERY, -- Luna K. Hoomalu.

GEO. H. LUCE, -- Luna Auhau.

J. S. LOW, -- Kahu Kula.

Honolulu, Sept. 1, 1864. 145-1t

 

OLELO HOOLAHA.

 

NO KA MEA HOI, UA KUAI KA poe nona na inoa malalo, i na Bipi apau i kuniia me ka hao # na Bipi a P. F. Manini a me W. Jarrett, koe nae na Bipi i maheleia ka pepeiao, a i kuniia hoi i ka hao 3, mai ka la mua mai o Iune iho nei.

 

Nolaila, ke haiia'ku nei ma keia Olelo Hoolaha, no makou ia waiwai, a o ka poe mea aina a pau e holoia ana e ka bipi o ia ano, a o ka poe paha e loaa ana ka bipi o ia ano, ke nonoiia'ku nei e hai mai i ka poe nona na inoa malalo nei i ka wa kupono. A ke papaia'ku nei na mea a pau, mai kuai hoi i kakahi o na bipi o ke ano i haiia maluna.

JAMES R. HOLT,

JOHN D. HOLT,

OWEN J. HOLT,

 

Ke hoike aku nei au, o ka poe nona na inoa maluna, ua kuai lakou i ke koena o na Bipi i kuniia me # hao o P. F. Manini, a me W. Jarrett, ma ke Kudala, ma ka la 24 o Augate, 1864.

W. C. PARKE, -- Hamuku.

Honolulu, Sepat. 2, 1864. 145-1m

 

OLELO HOOLAHA.

 

Ma ka Waiwai

o PAAHANA

no Honolulu,

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, na mea waiwai maloko o ka waiwai o Paahana, no Honolulu, i make aku nei, o ka poe i aieia, o pili kino, a pili paha ma kekahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai ia lakou iho imua o ka Mea Hanohano G. M. Robrisou, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Hale Hookolokolo i ke kulakauhale o Honolulu, i ka Poaono, ola ka la 15 o Sepatemaba e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahiaka. Ia manawa e hooponopono ia ka moo waiwai a KUMUOKALANI, ka Luna Hooponopono Waiwai a ka mea i make, a e hoike mai i kauwahi kumu, ina paha he kumu oiaio kona i ole e hookoia ua moo waiwai ia, a e hoopauia ka oihana a ua mea hooponopono waiwai ia.

L. McCULLY,

Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Oahu. Sept. 2, 1864. 145-2t

 

A. F. JUDD,

AL APAKI, (oia ke keiki a Kauka,

LOIO!

 

Ma ke kihi o ke Alanui Papu, a me Kalepa.

Honolulu, Oahu, Iune 30, 1864. 136-3m.

 

OLELO HOOLAHA.

 

KA POE JUREKANAKA MAOLI NO KA Aha Hookolokolo Kiekie ma Honolulu, Oahu, e hoomaka ana i ka Poakahi, oia ka la 3 o Okatoba, M. H. 1864.

S. Kanakaole, J. Kahai,

J. Komoikeehuehu, J. Papa,

Kaiama, W. N. Pualewa,

Kanamu, Kaaihei moku,

John Neddles, Lopailani,

Kaunamano, P. Naone,

S. Kumuhonua, Kellikanakaole,

Kelohanui, Alex. Auld,

Malaki, Napoliona Nihi,

Keawelohelii, J. Maluaikoo,

Iwa, H. Kahanawai,

E. H. Boyd, Waih nalo,

JNO. E. BARNARD,

Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Sept. 2, 1864. 145-4t

 

OLELO HOOLAHA.

 

Ma ka Waiwai

o MAILELUHAU k,

no Kahaluu,

 

NO KA MEA, UA NOHA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Keahuawa w, no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono waiwai o MAILELUHAU k, no Kahaluu, Koolaupoko, Oahu, i make aku nei: Nolailai, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 13 o Sepatemaba, i ka hora 10 o kakahika, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi aua mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hoonoloko ma Honolulu, Oahu.

L. McCULLY,

Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Aug. 30. 1864. 145-2t

 

OLELO HOOLAHA.

 

Ma ka Waiwai

o KAIHUALUA,

no Waikiki,

 

NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie e ---, no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopo waiwai o KAIHUALUA k, no Waikiki, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakahi, oia ka la 1 o Sepatemaba, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleleia no ka hoolohe i ka olalo o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.

L. McCULLY,

Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Sept. 2, 1864. 145-2t

 

OLELO HOOLAHA.

 

Ma ka Waiwai

o PAELE,

no Waialua,

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, NA mea waiwai maloko o ka waiwai o PAELE, no Waialua, Oahu, i make aku nei, o ka poe i aieia, o ka poe pili kino, a pili paha ma kahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai ia lakou iho, in na o ka mea Hanohano G. M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Hale Hookolokolo i ke kulanakauhale o Honolulu, i ka Poalua, oia ka la 13 o Sepatemaba, e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahiaka. Ia manawa e hooponopono ia ka moo waiwai a LEIMAKANI a me KIHEWA, na Luna Hooponopono Waiwai a ka mea i make, a e hoike mai i kauwahi kumu, ina paha he kumu oiaio kona i ole e ua moo waiwai la, a e hoopauia ka oihana a ua mau mea hooponopono waiwai la.

L. McCULLY.

Kakauolelo Kokus o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Oahu, Aug. 30, 1864. 145-2t

 

OLELO HOOLAHA.

 

NA KANAKA A PAU, ME NA HAOLE, a Pake hoi, e ike oukou ia

Kauihou w.,

ka'u wahine mare, e noho ana ma Honolulu nei, mai hoale oukou ia ia, o poho oukou, no ka mea, aole au e hookaa i kona aie, no kona haalele kumu ole ana mai ia'u.

AKONI MARINA.

Honolulu, Aug. 26, 1854 144-3t*

 

OLELO HOOLAHA.

 

NO KA MEA HOI, O KA'U WAHINE mare o

Kapihi,

ua haalele mai i ko'u wahi moe a me ko maua noho ana, nolaila, ke papa aku nai au i na mea a pau, mai hoale aku ia ia ma ko'u inoa, no ka mea, aole au e uku i kana mau aio.

ALLEN COMSTOCK.

Honolulu, Aug. 22, 1864. 144-5t*

 

OLELO HOOLAHA.

 

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, na mea waiwai maloko o ka waiwai o KapahIkula k., no Hilo, Hawaii, i make aku nei, o ka poe i aieia, o ka poe pili kino, a pili paha ma kahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike ia lakou iho imua o'u ma ko'u keena, ma Piopio, Hilo, i ka Poakolu, oia ka la 11 o Okatoba e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahiaka. Ia manawa e hooponoponoia ka moo waiwai a D. H. HITCHCOCK, ka Luna Hooponopono waiwai a ka mea i make, a e hoike mai i kauwahi kumu, ina paha he kumu oiaio kona i ole e hookoia ua moo waiwai la, a e hoopauia ka oihana a ua mea hooponopono waiwai la.

G. S. KENWAY,

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Ekolu.

Hilo, Hawaii, Aug. 3, 1864. 144-2t

 

OLELO HOOLAHA.

 

E IKE AUANEI NA MEA A PAU, MA keia palapala, owau o J. P. MIKAELE, no Kukuau, Hilo, Hawaii. Ke kauoha aku nei au la oukou, o ka poe a mau poe kanaka e makemake ana e kuai mai me a'u no kuu WAA maika., e waiho ana ma kahi i haiia ae la maluna, e hele mai lakou me ke kumukuai i makemakeia; he Upena Nae, Nukunnkuaula, a me kekahi mau upena e ae no kekahi, a he mea e aku no hoi i lawa ai ke kuai ana. Ma keia Waa, o kona loa, he 88 kapuai, he 2 1/2 kapuai kiekie, ua h@e me ekolu kikoo a me ka hapa, nolai a, e hele mai no oukou me ka makaukau e na mea a pau, mai Niihau a hiki i Hawaii, o Keawenulaumi nei, ma kahi i haiia ae la maluna. J. P. MIKAELE.

Kukuau, Hilo, Hawaii, Aug. 22, 1864. 144-2t*

 

OLELO HOOLAHA.

 

NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo nei e KAHOOKE, no ka hooiaio ana i ka Palapala Kauoha o Kawaa, o Wailuku, Maui, i make aku nei. Nolaila, ke hoike ia aku nei i na mea a pau i pili, o ka Poalua, oia ka la 20 o Sept., 1864, i ka hora 11 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia, no ka hoolohe ana i ka mea i nonoi ia mai; a me ka poe hoole e hoike ia aku; aia ma ko'u Keena Hookolokolo ma Wailuku, Maui, kahi e hana ai.

ABR. FORNANDER,

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.

Lahaina, Maui, Aug. 26, 1864. 142-2@

 

OLELO HOOLAHA.

 

NO KO MEA UA NOI IA MAIKA MEA NOna ka inoa malalo nei, e KUIHELANI, no ku hooiaio ana i ka palapala Kauoha o Kapau, o Wailuku, Mokupuui o Maui, i make aku nei. Nolaila, ke hoike la'ku nei i na meaa a pau, ke pili, o ka Poaina, oia ka la 20 o Spt., 1864, i ka hora 11 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio okeia palapala kauoha, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ko'u Keena Hookolokolo ma Wailuku, Maui, kahi e hana ai.

ABR. FORNANDER,

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.

Lahaina, Maui, Aug. 26, 1864. 144-2@

 

OLELO HOOLAHA.

 

NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA NOna ka inoa malalo nei, e Keakahiwa (w), no ke koho ana Luna Hooponopono no ka waiwai o Ihuinai, o Wailuku, Mokupuni o Maui, i make aku nei. Nolaila, ke hoikeia nei i na kankaa a pau o ka pili, o ka Poalua, oia ka la 20 o Sept., 1864, i ka hora 12 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole, i hoikeia, aia ma ko'u Keena Hookolokolo ma Wailuku, kahi e hana ai.

ABR. FORNANDER,

Lnnakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.

Lahaina, Maui, Aug. 26, 1864. 144-2@

 

OLELO HOOLAHA.

 

NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo nei, e Kuapu amo Makalepo, no ke koho ana i Luna Hooponopono no ka waiwai o KAHAIKE, o Wailuku, Mokupuni o Maui, i make ake nei: Nolaila, ua hoike ia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 20 o Sept., 1864, i ka hora 1 o ke ahiahi, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ko'u Keena Hookolokolo ma Wailuku, Maui, kahi e hana ai.

ABR. FORNANDER,

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.

Lahaina, Maui, Aug. 20, 1864. 144-3@

 

OLELO HOOLAHA.

 

NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo nei, e Kekua, no ka hooiaio ana i ka Palapala Kauoha a APAPAU, o Waiehu, Maui, i make aku nei: Nolaiia, uahoikeia i na kanaka a pau, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 20 o Sept., 1864, i ka hora 2 o ke ahiahi, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia Palapala Kauoha, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ko'u Keena Hookolokolo ma Wailuku, Maui, kahi e hana ai.

ABR. FORNANDER,

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.

Lahaina, Maui, Aug. 26, 1864. 144-2t

 

MEA HOU!

Pulupulu! Pulupulu!

 

UA LOAA MAI IA'U MALUNA O ka moku Kiapa

 

'HELEN MAR,'

mai Bosetona mai, i kekahi mea

Wili Pulupulu Ano Hou!

no ka hoomaemae ana i ka Pulupulu. He mea hou keia ma Hawaii nei, mailoko mai o keia wili hou, ke hookaawale ia nei ka Pulupulu mai na hua mai -- o na hua, e haule ana iloko o kekahi pahu, a o ka Pulupulu maemae, e haule ana ia iloko o kekahi pau okoa.

 

Me keia hope aku, e kuai aku au i ka Pulupulu, penei:

HELU 1, -- (KI AILANA,) he 8 keneta no ka paona hookahi.

HELU 2, -- (ANOA GEOGIA A AIGUPITA PAHA.) he 6 keneta no ka paona hookahi.

HELU 3, -- (PULUPULU KAHIKO O HAWAII NEI.) he 5 keneta no ka paona hookahi.

 

A ina e lawe ia mai ka Pulupulu i pau ka anoano i ka waeia, a e kuai aku au, penei:

HELU 1, -- (KI AILANA,) he 25 keneta no ka paona hookahi.

HELU 2, -- (ANO GEOGIA,) he 20 keneta no ka paona hookahi.

 

E lawe mai oukou i ka Pulupulu ma ka Hale Leta, a e kuai koke aku no au.

144-3m H. M. WINI.

 

OLELO HOOLAHA.

 

Ma ka Waiwai

O A. KANE,

no Honolulu.

 

NO KA MEA. UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano R. G. Davis, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e KEKAAWE w, no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono waiwai o A. KANE. no Honolulu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakolu, @ ka la 21 o Sepat., i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.

L. McCULLY,

Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Aug. 27, 1864. 144-2t

 

OLELO HOOLAHA.

 

Ma ka Waiwai

o OPUNUI,

no Honolulu,

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, na mea waiwaimaloko o ka waiwai o Opunui, no Honolulu i make aku nei, o ka poe i aleia, o ka poe pili kino, a pili paha ma kahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai ia lakou iho, imua o ka Mea Hanohano G. M Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Hale Hookolokolo i ke kulanakauhale o Honolulu, i ka Poaono, oia ka la 3 o Sepatemaba e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahiaka, ia manawa e hooponoponoia ka moo waiwai a KAPENA ANTONI, ka Luna Hooponopono Waiwai a ka mea i make, a e heike mai i kauwahi kumu, ina paha he kumu oiaio kona i ole e hookoia ua moo waiwai ia, a e hoopau ia ka oihana a ua mea hooponopono waiwai ia.

L. McCULLY,

Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Aug. 23, 1864. 144.2t

 

OLELO HOOLAHA.

 

Ma ka Waiwai

o PALAPU k,

no Kaneohe,

NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e MAKAIOHUA, no ka hookohu ia la i Luna Hooponopono waiwai o PALAPU k, no Kaneohe, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 6 o Sepatemaba, i ka hora 10 o makahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.

L. McCULLY,

Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Aug. 24, 1864 144-2t

 

OLELO HOOLAHA.

 

Ma ka Palapala Kauoha

o HAPULE k,

no Halawa, Ewa,

NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e RUBINE (w,) no ka hooiaio i na Palapala Kauoha o HAPULE k, no Halawa, Ewa, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i ua kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 6 o Sepatemaba, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloioa no ka hoolohe i ka oiaio o koia Palapala Kauoha, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.

L. McCULLY,

Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Aug. 23, 1864. 144-2t

 

OLELO HOOLAHA.

 

NO KE KOHOIA ANA O KA MEA NONA ka inoa malalo e ka Hon. Abr. Fornander, i Luna waiwai no ka waiwai o KAIHUMAU, o Wailuku, i Maui i make aku nei. Nolaila, o ka poe a pau i aie, a me ka poe a pau i aleia, @ hoike koke mai i ko lakou mau kuleana (ma knoa wahi) imua ona.

W. H. HOAPILIKAAUWAI.

Luna waiwai no ka waiwai o Kaihumau.

Wailuku, Maui, Augate 2, 1864. 141-1@

 

E HOOPUKA IA ANA

--MA--

KA POALUA, AUGATE LA 2,

--KA--

HIMENI HOOLEA HAWAII!

PAI HOU IA! HOONUI IA!

--A ME--

KA HOOPONOPONO IA!

HE 400 AOAO!

 

UA PAI HOU IA IHO NEI KA

BUKE HIMENI HOU,

a ua hoomakaukauia e kuai koke aku.

 

Ua hoomahuahua ia'ku keia buke, me ka Himeni Hou he nui loa, he 400 ka nui o ua aoao.

 

No ia mea, ua hoomahuahuaia aku ke kumukuai, o ka buke hookahi, penei:

HIMENI humuhumuia me ka lole, $.50 Keneta

HIMENI humuhumuia me ka ili, 1 00 "

 

Auhea oukou, e ka poe haipule, e ake ana e ao a e mele aku i na mele hou o Ziona, e hele mai, a e loaa no ia oukou keia buke, aia ma ka Hale Kuai Buke o

H. M. WINI.

 

Ina e makemake kekahi mea, e pai no au i kona inoa ma ka aoao o kona buke Himeni me na hua GULA, o ka uku no ia hana ana, he HAPAHA dala, (25 keneta.)

Honolulu, Iulai, 30, 1864.